LOG
J JU h"dó.;r 1UU ™<rr DU £.0
UTRECHT.
sendaal,
Nederlandsche Anli-Osrlograad.
De Groote Oorlog.
No. 133.
Dinsdag 10 November 1914.
Tiende Jaargang.
n
DEL
OES
RINE.
kot, Goes.
omzaaerü sn Scüaveiü.
li
NHUIS,
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
J ÉT* gulden bij gulden bij 4\ 4% gulden bij
REDA.
ffecten.
oes,
IJK.
Imeboomen,
sscheboomen.
e Olmeboomen.
HUUR
ienstbode,
nhout, Kerkbanken,
oolbanken enz. enz.
verwaarloosde koude-
ebruik daarom bijtijds
1 wacht niet, totdat er
nden door de kruiden
iet alleen tegen gevatte
slechte spijsvertering,
ert liet dan eens met
et gebruiksaanwijzing)
rs verkrijgbaar.
'n van handteeking en
echt.
gesmolten Reuzel,
Extra aanbieding van
f 0,40 per Kilo.
0,38
rijscourant franco toe
ale Strijkinrich-
billijk tarief.
uid-Beveland.
orgd.)
cent.
euken.
arkfuren zitting In hef
ank- en Effecfenzaken,
AXHKUTS Lz. ft Co
i. A. TRIMPE BURGER te
elle, in Kruishoek in het
oscli, achter de hofstede
afzonderlijk of gecombi-
Gravenpolder, bij de hof-
bee, die aanwijzing doet:
iljetten in te leveren op
I vóór 12 uur (middag)
1 den Notaris E. C. VAN
s, waar nadere inliehtin-
r zijn.
Westdijk, een naar de
s ingericht
2 Kamers, Keuken en
)ok te verhuren aan vluch-
bij P.v.'tWESTEINDE,
Heinkenszand.
itond gevraagd
Iken, (kleine Melkerij.)
ireau Nieuwe Zeeuwsche
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
balf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor V. d. Administratis: Ganzepoortstraat C 209, GOES
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
De aboiiné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
Ku I verlies van een jl 9 I I I verlies 9 I verlies van M
gulden bi)
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeeue Verzekerings-Bank te Schiedam.
Hoewel volkomen overtuigd van de on
macht die de vredesbeweging heeft ge
toond tegenover de geweldige machten,
welke den huidigen wereldoorlog hebben
ontketend en die nog steeds aan het ka
non het albeslissende woord laten, heb
ben toch een 70-tal Nederlanders uit de
toonaangevende kringen der natie ge
meend een organisatie te moeten stichten,
die zich iten doel stelt een duurzame
bestrijding van den oorlog, uit
gaande van de massa des volks, nadat
dit is voorgelicht door de mannen en
vrouwen, die in staat zijn studie té maken
van de middelen en wegen, die kunnen
leiden tot het groote doel.
De naar haar doel en wezen aldus
in grove trekken omschreven organisatie
werd den 8en October j.l. gesticht onder
den naam: Nederlandsche Anti-
Oorlog Raad, en in een oproep aan
het Nederlandsche volk om steun door
aaneensluiting als leden van dien raad
en door medewerking aan dit grootsche
doel, werd tevens de arbeid van den Raad
aldus omschreven
i i 1
a. De oorzaken te bestudeeren,
welke tot den tegenwoordigen oorlog
hebben geleid en in de toekomst tot
nieuwe oorlogen zouden kunnen leiden.
b. De middelen te onderzoeken,
welke zouden kunnen bevorderen, dat
de tegenwoordige oorlog wordt beëin
digd en een vrede wordt gesloten, welke
niet de kiem van nieuwe oorlogen in
zich draagt.
c. De gevolgen te bestudeeren van
den tegenwoordigen oorlog op econo
misch, moreel en intellectueel gebied.
d. De hervormingen te overwegen,
welke in de nationale en internationale
verhoudingen moeten worden aange
bracht, om oorlogen in de toekomst
te voorkomen.
e. te streven naar een krachtige na
tionale en internationale organisatie van
alle tegenstanders van den oorlog.
Verder wordt in den „oproep" de mo
gelijkheid open gelaten den „Raad belang
rijk aan te vullen of zelfs te reorgam-
seeren", wanneer de omstandigheden
zulks «aadzaam zouden doen voorkomen
en ten slotte de aansporing gedaan, spoe
dig van zijn instemming, hetzij persoon
lijk, hetzij georganiseerd, blijk te geven.
Blijkens onderteekening der oproepings-
circuiaire bestaat het bestuur van den
Nederlanuschen Anti-Oorlog
Raad uit ue hecren F. M. Knobel,
voorzitter; J. H. Schaper, onder-voor
zitter; Prof. dr. D. van Em'beten,
Mr. dr. D. A. P. N. Kooien, Mr. V.
11. Rutgers, M e) v r. W. Asse r-
Thorbecke, Penningmeesteres; Jhr.
Mr. Dr. B. De Jong van Beek en
Donk, secretaris.
Zooals de lezer ziet, zijn in uit bestuur
„vogels van diverse pluimage" bijeenge
bracht en wie in de oproeping^circnlaire
do naamlijst bestuaeert der leden-oprich
ters van den NeaerlaitdschenAnti-
Oorlog Raad, ontwaart een staalkaart
van de meest .uiteenloopendie richtingen
op religieus en politiek gebied.
Wij zeggen dit niet om critiek uit te
oefenen, wij constateeren slechts. Gaarne
gelooven wij, voor oogen houdende het
schoone doei, aat do leden-oprichters van
den A n t i-0 o r 1 o g-R a a d beoogen, dat
op hun college de definitie van den
Aquiner „Unitas in varitate", „eenheid ge
boren luit verscheidenheid" van toepassing
is en de verhevenheid der onderno
men taak zich in hun eendrachtig sa
mengaan weerspiegelt.
Op 'het eerste gezicht vraagt men zich
af of de reeds hier te lande bestaande
vereenigingende „Ned. Bond Vrede door
Recht" en de „R. K. Veraeniging tot
bevordering van den Wereldvrede" niet
voldoen aan <te behoefte eener organi
satie, die zich de bestendiging yan den
vrede voor de volkeren ten doel stelt,
maar w^r wij bij nader toezien onder
de leden-oprichters van den Anti-Oorlog
Raad namen bemerkten van lieden die
aan een der beide Vredesvereenigingen
zijn verbonden, daar komt het ons voor
dat de Anti-Oorlograad een meer popu
laire en minder doctrinaire organisatie
bedoelt, tenzij ons ten eenenmale de be-
teekenis ontgaat der alinea uft de op'roe-
pings circulaire.
De Nederlandsche regeering heeft
en wel in de Tweede Kamerzitting van
3 Augustus j.l. te kennen gegeven,
dat zij, als de omstandigheden daar
voor gunstig zijn, hare goede diensten
tot herstel van den vrede zal aanbie
den. Wij zijn ervan overtuigd, dat het
nuttig kan zijn dat in dit pogen, even
als bij de handhaving van de neutra
liteit het geval is, het volk achter
haar staat. Doch bovenal is het
onze meening, dat eene bestrijding van
den oorlog in het algemeen voor. het
vervolg zal moeten uitgaan
van de massa des volks zelve,
voorgelicht door de mannen en vrou
wen enz. (De spatieeringen zijn van
ons. Redactie).
De oproep van de mannen van den
N ederlan ds chen Anti-Oorlogs
raad heeft een welkom onthaal gevon
den. Het Haagsche Correspondentiebu-
reau toch meldt:
„De Nederlandsche anti-oorlogsraad
heeft sedert het openbaren van zijn op,-
roep; aan het Nederlandslche volk zeer
vele blijken yan instemming ontvangen.
Vele honderden perspnen uit allerhande
kringen en van de meest verschillende
richting sloten zich als medestanders aan,
terwijl het aantal sympathiebetuigingen
dat iederen dag aan het secretariaat, The-
resiastraat 51, 's Gravenhage, wordt ont
vangen, steeds grooter wordt. Ook een
aantal organisaties gaven blijken van in
stemming.
Het is het bestuur intusschen gebleken,
dat sommigen uit den oproep; den indruk
verkregen, alsof 'de raad uitsluitend de
bestudeering van verschillende onderwer
pen zou nastreven. Dit is evenwel geens
zins het geval. De actie voor internatio
nale verbinding en samenwerking met bui-
teniandsohe personen en organisaties van
verschillende richting, alsmede de plan
nen omtrent het uitlokken en eventueel
ondersteunen van bemiddeling in den te
genwoordigen oorlog op het daarvoor
gunstig geachte tijdstip, wijzen daarop
reeds voldoende.
In bedoelden oproep is op een degelijke
studie voor concreet geformuleerde voor
stellen de nadruk gelegd, omdat de raad
geen verwachtingen ,wilde wekken, die
aan den ernst der anti-oorlogbeweging
slechts afbreuk kunnen doen, en over
tuigd is, dat oen behoorlijke onderzoe-
kingsarbeid voor een nieuwe en krach
tige actie tegen den oorlog onmisbaar is.
Deze overtuiging sluit in geenen deele
uit, dat reeds thans de openbare mee
ning wordt bewerkt, om zich met kracht
tegen den oorlog als politiek en maat
schappelijk verschijnsel aan te gorden,
en dat in internationaal overleg de mi
nimum-waarborgen voor een duurzamen
vrede gepropageerd zullen worden. Na
een grondig, doch met voortvarendheid
geleid onderzoek zal deze actie dan des
te beter itoegerust worden voortgezet"'.
De toestand.
Toen wij Vrijdag j.l. schreven dat de
vesting Tjiugtao het niet lang zou houden,
was het lot der veste reeds beslist. Zoo
als de telegrammen ons Zaterdag meld
den, viel het fort Donderdagnacht in
handen der Japanners. De val van deze
Duitsche nederzetting in China, die veel
beloofde de baai van Iüautsjou met
omliggend land, waarop ook Tjingtao,
was door Duitscbland voor 99 jaren van
China gepacht is natuurlijk een klap
voor de Duitsche eigenliefde, maar werd
overigens in Duitschland verwacht.
Spraken wij in ons vorig overzicht van
de ongerustheid van Engeland, gewekt
door Ue stoute zeebedrijven der Duit-
schers, het feit dat twee Duitsche vliegers
over het Kanaal vlogen en bommen
wierpen op een kustfort bij Dover zal die
ongerustheid eer doen toe- dan afnemen.
Het afsluiten der Noordzee is het
paardenmiddel, dat die ongerustheid zal
moeten doen bedaren, al wekt die maat
regel veel protest bij neutrale scheep-
varende staten, o.a. bij Noorwegen, dat
een algemeeue protestverklaring der neu
trale staten zou wenschen. Ook beweert
men, dat Engeland tot dezen maatregel
niet gerechtigd is, op grond van vroegere
verdragen.
Dat Engeland het „zaken doen" ook
in dezen oorlog niet vergeet, blijkt wel
uit de annexatie van Cyprus en Egypte.
Zoowel het eiland Cyprus als het
vruchtbare nijlland Egypte behoorden in
naam aan Turkije, maar feitelijk was
Engeland er sinds tientallen van jaren
de baas. Voor Frankrijk, dat lang met
Ieede oogen dien Engelschen invloed
gadesloeg, vooral in Egypte, waar het
Suezkanaal door Ferdinand De Lesseps
immer blijft getuigen van Frankrijk's
durf en ondernemingsgeest, is deze annex
atie een kostbaar offer, gebracht op het
altaar der vriendschap met Engeland,
misschien in het oog van vele Fraiischen
wel wat al te kostbaar.
Er zijn er, die de inmenging van
Turkije in den oorlog zoowel als de nog
volstrekt niet bedwongen opstand in
Zuid-Afrika als onheilvolle teekenen voor
Engeland beschouwen, waardoor zijn
koloniale wereld-heerschappij bedreigd
wordt, zoo uiet met ondergang dan toch
met ernstige verzwakking.
Inmiddels gaat de strijd op de oorlogs
velden zijn gang. In Noorüwesi-Hemë
zijn de Oostenrijkers fortuinlijk geweest
de strategisch gewiciitige hoogten van
Misar en de stellingen by Krupaiije
vielen iu huil handen met vele kaunon-
nen, 15U0U gevangenen enz.
In Ualtioië wil het nog maar niet
boteren. Jaroslaw moesten zij den Kussen
laten, die blijkens een telegram van 7
November uit Petersburg over het
geheele front offensief optreden
en volgens andere berichten Oost-
Pruisen weer z ij n binnenge
drongen.
Tusschen Kalisz en Krakau moeten nu de
Oostenrijkers zien de omsingeling der
Duitsche Oderlinie door de Russen te
beletten opdat inmiddels Duitschland zijn
goede troepen uit Polen iu Frankrijk aan
zijn bedreigde liniën kan zetten, en
troepen uit Frankrijk en België in zijn
oosterstelliagen kan plaatsen.
De vraag is, of Duitschland dat stui
vertje wisselen met troepen zal kunnen
blijven volhouden.
De actie der Russen tegen de Turken
is thans gericht op de versterkte Turk-
sche stad Erzeroem in den Ivaukasus, den
sleutel van Armenië. Het voorfront Koe-
prikoei viel in hunne handen.
In België bereiden de Duitschers zich
voor op een nieuwe krachtsinspanning
om door te breken, men vermoedt dit
maal bij Atrecht of in de richting van
Boulogne.
De Duitsche aanval op Nieuwpoort is
mislukt en de toesiaiid aau de kustlijn
is nu zoo, dat de Belgen binnen weinige
dagen Ostende weder zullen binnen
trekken, zegt de correspondent van de
„Daily Chronicle".
Eigen (telefonische en telegrafische) berichten
van 7 November 5 uur 's namiddags.
Parijs. (Oificieel communiqué van gis
teravond 11 u,ur):
In het noorden wordt de strijd met he
vigheid voortgezet. Ten Oosten en Zuiden
handhaafden wij ons offensief. Bij Ar
ras en de Oise weiden de Duitsche aan
vallen afgeslagen. In de streek aan de
Aisne hebben wij Soupir, ten Zuidwesten
v,an Vailly hernomeji. In de Argonnen gaa t
de vijand voort jnet heftige aanvallen, dooh
zonder resultaat. Aan de Maashoogten en
ten Oosten van Verdun namen wij1 oenigö
loopgraven.
Parijs. Bij Areas werd door generaal
French ©en groot Duiitsch mor
tier met bijbehoorende projectielen buit
gemaakt. Een ingenieur van Rrupp die
het stuk moest bedienen, werd gevangen
genomen.
Tokio. (Officieel.) Donderdag om mid
dernacht werd de Duitsch-Chineescjh© ves
ting Tjingtao na een vreesetijk bom
bardement dat het voornaamste fort ver
nielde, overgegeven. Aan de bestor
ming namen deel twee compagnie,-n infan
terie en een peloton genietroepen. 200
gevangenen werden gemaakt.
Londen. De „Daily Mail" seint uit
België: Ieder uur wordt het duidelijker
dat de opinarsch der Duitschers naar Ca
lais niet pen nederlaag; is geëindigd.
Hun verliezen zijn ontzettend.
Donderdag zetten zij 4o00 man met schop
pen aan het .werk om de doodem te be
graven. Het aantal lijken in deze streek
is 37000.
Londen. De correspondent van de
Morning Post seint uit Petersburg, dat
de Oostenrijkers over het geheels front
in Galicië in aftocht zijn op ver
sterkte stellingen tusschen Krakau en Ka
lisz, die zij wanhopig zullen verdedigen,
om een omsingeling der Dnitsohe stellin
gen aan den Oder door d© Kussen te Voor
komen. Gelukt hun dit dan zal Duitsch
land, dat zijn beste troepen uit Polen
naar Frankrijk zond, nog' meer troepen
naar het westen kunnen zenden.
8 November 1.30 uur 's namiddags.
Parijs. Communiqué van gisteravond
11 (uur: Heden waren de invallen der
Duitschers aan het font algemeen. Hun
aanvallen werden alle afgeslagen o.a. bij
Cambrai, Aix, Lequpsnoy en Santerre.
Eenige loopgraven werden genomten in de
buurt van Thierval. Ten noorden van Al-
bert zijn de vroegere loopgraven tan noord
oosten van Vailly heroverd. Ook maakten
wij ons meester; van her dorp San Remy
bij de hoogten van da Maas, dat door ons
met de bajonet werd genomen.
Londen. (Olficieel). Een Indische troe
penmacht en een marinebrigade heeft Fao
aan den mond van Schatt-el-Az-ab aan de
Persische golf bezet na een tegenstand
van 1 uur. Niemand werd gewond.
Berlijn. Uit Taebi'is wordt gemeld dat
do gevechten aan de Kaukasisch© grens
met succes voor de Turken worden ge
voerd. i
Antwerpen. L'Echo beige meldt, dat
de Duitschers aan Antwerpen een schat
ting hebben opgelegd van 50 millioen
francs.
LOSSE BERICHTEN.
Uit Antwerpen.
De treinen ,uit Antwfe-rpen brachten Vrijt
dag te Rozendaal weer ©norme massa's
menschen terug met pak en zak beladen.
De treinen, die de correspondent van „De
Tel." om elf uur zag binnen komen, brach
ten er zeker meer dan 1000, o.w. vele
Duitschers die reeds naar Antwerpen te
ruggekeerd waren. Overal hoorde hij zeg
gen, dat het daar geheel niet meer vei
lig is. Een lid van het burgerconiité ver
zekerde hem, dat gisterennacht niet één
Duitsch officier in de stad geslapen heeft.
Allen 'hebben op de forten him infrekl
genomen.
Er heerscht een buitengewone zenuw
achtigheid, welk© duidelijk (merkbaar is;
onder do Duitschers, In dolle vaart schie
ten alleTwege militaire auto's Jieen en
weer. Ook de toon der soldaten tegenover
de bevolking is voelbaar verscheipt. Don
derdag werd hekend gemaakt dat jvjie nog
na negen uur 's avonds op straat ge
vonden werd in de stedelijke gevangenis
opgesloten zou wqrden.
Ook aan de loods werden de jonge
lieden van 19 tot 30 jaar aangehouden,
die langs de Schelde de stad wilden ver-
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 10 Nov.:
Meest matige Zuidelijke tot Westelijken
wind, zwaarbewolkt tot betrokken, wellicht
eenige regen. Weinig verandering van tem
peratuur.
laten. Toch zijn er nog velen naar Neder
land gevlucht, die thans; in de grensj-
dorpen ronddwalen.
Nog meldt men ons: Een uit Ant
werpen te Middelburg aangekomen Belg,
die leeds tien dagen in Antwerpen vertoefd
heeft, heeft inlichtingen gegeven over liet
aanhouden van mannen van 18 tot 30
jaar door de Diuitschers. Rij erkent dat
dit geschiedt, maar voegt er aan toe, dat
degenen, van wie niet kan worden bewe
zen dat zij' dienstplichtig ,zijn onmiddellijk
weder worden ontslagen. Hij zielf heeft
de reis naar Middelburg gemaakt met
zoons die tusschen 25 jen 30 jaar oud
zijn en zij ondervonden Zaterdag geen
last om uit Antwerpen ©n over de grenzen
te komen, heden (Maandag) zouden allen,
met hunne vrouwen, weder naar Antwer
pen gaan.
Volgens dezen zegsman is het te Ant
werpen zeer rustig en hij passeerde de
posten op zijn trouwboekje, waarin door
de Duitse!» autoriteiten een stempel was
geplaatst. D» Duitsche soldaten betalen
wat zij koopen met Duitsch zilvergeld of
papier.
Maar 'w,at nog erger is, het brood is op.
Voor de bakkerswinkels leest men op
|de neergelaten rolluiken: „il ny a plus
de ipain aujourd'hui" „er is vandaag geen
brood meer." c
Uit Brussel.
Een Donderdagavond van Brussel te
Breda aangekomen reiziger bevestigt, vol
gens een telegram aan de ',,N. R. Crt.",
dat te Brussel een proclamatie aangeplakt
is waarin bekend gemaakt jwordt, 'dat
aan de stad Brussel een boele van 5
miljoen francs is opgelegd, wegens een
opstootje, waarbij twee politie-agenten
zich tegen Duitsche soldaten verzet heb
ben. De politieagenten Weigerden name
lijk op bevel- van een Duits chen officier
een man te arresteeren. Daarop ontstond
een woordenwisseling, waarbij "het volk,
te hoop liep en Duitsche Soldaten bene
vens de officier gemolesteerd werden. Met
groote moeite gelukte het eenigen burgers
het volk te kalmeeren. In een daarop
volgend geding werden de (wee Belgi
sche politie-beamb'ten tót zware gevange
nisstraf veroordeeld en daarna is aan de
stad Brussel de bovenvermelde boete oj>
gelegd.
Nog meldt nnen aan dat blad:
'tivordt werkelijk tijd, dat er meel
komt, want de bakker laat zich maar
elke twee dagen zien. De bakkerswinkels
halen de rolluiken niet meer op en op,
de gesloten deuren staat aangeplakt: II
n'y a plus de pain aujourd' hui, er is
vandaag geen brood moer.
Gebrek te Brugge.
Er heerscht te Brugge gebrek aan sui
ker, zeep en chocolade. De aardappelen
kosten 10 fr. de 100 kg. In de omliggende
dorpen is er gebrek aan zout en koffie,
petroleum en steenkolen. (Telegraaf).
Keizer Wilhelm en de vrede.
BERLIJN. 3 Nov. (W. B.) De „Voss.
Zeitung" deelt het volgende bericht mede
uit de „San Francisco Examiner" Whee
ler, president van de Californische univer
siteit, doet mededeeling van een onder
houd, dat hij in 1913 gevoerd lieeit met
keizer Wilhelm en verklaart daarin, dat
thans reeds zonder een zweem van twij
fel kan worden gezegd, dat de Europee-
sche oorlog, die thans woedt, in strijd is
niet de belangen van den keizer en ont
staan is ondanks diens wenschen en po
gingen.
De Duitsche keizer had iu het onder
houd gezegd, dat hij van al hetgeen onder
zijn regeering tot stand was gekomen de
