De Groote Oorlog.
No. 132
Zaterdag November 1914
Tiende Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
buitenlandT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor d. Administratis: Ganxepoortstraaf C 209, GOES
Reclameberickten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
150
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
60
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
0e toestand.
Wat men ook zeggen moge, aan moed
en durf ontbreekt het den Duitschers
nietzij weten op zee althans duchtig
van zich af te bijten.
Was tot voor korten tijd de Noordzee
het tooneel hunner operaties, waar zij tot
vlak onder de Engelsche kust, bij Yar
mouth, de Engelsche kanonneerboot
„Halcyon" beschadigden en een onder
zeeër deden zinken, zonder te spreken
van het stoute stuk van den Duitschen
onderzeeër U 5, die 3 Engelschen schepen
het leven kostte, nu werd aan een geheel
andere zijde van den aarbol, nabij de
Chileensche kust in den Grooten Oceaan
door een Duitsch smaldeel een aanval
gedaan op een Engelsch eskader met het
gevolg dat, zooals de telegrammen mei
den, de Engelschman leelijk gehavend
uit den strijd kwam.
Voegt men daarbij de stoute stukjes
van den „vliegenden Duitscher", den
kruiser „Emden", die Engelsche koop
vaarders bij bosjes inpikt, dan moet het
den Brit ondanks al zijn vertrouwen op
zijn „onoverwinnelijke" vloot toch wel
een beetje vreemd te moede worden.
Nu Duitschland mag wel een troostprijs
hebben, want het is alles behalve „couleur
de rose" voor de Germanen, lil het Oosten
moeten de Duitsch-Oostenrijksche troepen
al de steden in Polen, die zij bezet had
den en met een Duitsch bestuur hadden
voorzien, in den steek laten en zich terug
trekken op Silezië en Oost-Pruisen, terwijl
de Russen van verdedigers aanvallers zijn
geworden met Berlijn als doel van hun
veldtocht. Immers zooals de Czaar dezer
dagen moet hebben gezegd, zal Rusland
geen vrede willen, die niet te Berlijn
wordt voorgeschreven.
De Duitsch-Chineesche vesting Tsjing-
tao, al verdedigt zij zich nog zoo dapper,
is ten doode opgeschreven. Reeds nu
moet het Japansche vuur er schrikkelijke
verwoestingen hebben aangericht.
En in Frankrijk en België Joft're gaat
geduldig voort met den vijand af te knab
belen en tot uitputting te brengen, terwijl
bij den Yser door de Duitschers een be
sliste nederlaag is geleden. Zij bezetten
op den linkeroever van de Yser niets
meer dan een bruggehoofd halweg Dix-
muiden en Nieuwpoort en lieten bij hun
terugtocht, behalve gevangenen en ge
wonden, een belangrijke hoeveelheid
materiaal, waaronder in drijfzand weg
gezonken stukken geschut achter.
Ondanks den vasten wil van keizer
Wilhelm, dat Yperen moest genomen
worden, is het nog steeds in het bezit
der bondgenooten. En al moge de En
gelsche berichten van ontmoediging en
demoralisatie onder het Duitsche leger
overdreven zijn en al kan het Duitsche
volk volgens de berichten van het Duit
sche hoofdkwartier met vertrouwen den
verderen loop der gebeurtenissen afwach
ten, de oorlogsbalans na 90 dagen vech-
tens is, dat valt niet te ontkennen, voor
Duitschland ongunstig, afgezien zelfs van
het groote moreele nadeel, dat het zich
door de occupatie van België berokkent,
een inbezitneming die de- Rijkskanselier
zelf als een vergrijp tegen het volkenrecht
kwalificeerde. Geen wonder, dat de Fran-
schen vergelijkingen maken tusschen 1870
en nu. De „Temps" b. v. doet dit als volgt
„Eind October 1870: Metz gevallen,
een leger van 173.000 man gecapituleerd,
Chateaudun genomen en door de Beieren
veroverd. Chartres bezet, de overwinning
van Coulmiers niet meer dan een zeep
bel, Frankrijk zonder eenig vertrouwen
in de toekomst meer.
Welk een totaal ander beeld geeft
eind October 1911 te zien: eenvruchte-
loozen opmarsch naar Parijs, wel ver
woeste steden en dorpen, maar geen
klacht noch verwijt van hun bewoners,
overal eendracht, overal samenwerking
voorliet bedreigde vaderland, een gedisci
plineerde massa van strijders en niet-
strijders, vol van de groote maar moeilijke
deugd„geduld."
Niemand ter wereld ontsnapt aan het
maken van fouten, zelfs niet een Duitsche
generale staf, die een veldtochtplan op
maakt. Ernstige krijgskundigen zien de
fout van dit veldtochtplan in een te
veel uitgerekt front; dit toch be
lemmerde een bliksemsnelle beslissende
actie, gelijk Duitschland voornemens was.
Die fout nu is een kapitale, want Von
Moltke,de strateeg bij uitnemendheid
heeft gezegd „In de krijgskunde is een
fout in den opzet niet meer te herstellen."
Eigen (telefonische en telegrafische) berichten
van 5 November 5 uur 's namiddags.
Pretoria. (Off.) Er hebben zich 106
opstandelingen vrijwillig overgegeven
■waaronder 1 DiUjitsche officieren jep, 7 sol
daten-
Kaapstad. De opstand van Beyers in
Transvaal en die van Mari tz in het Noorrd-
westan van die Kaap schijnen thans geheel
bedwongen te zijn. Naar verluidt zouden
met de rpbellen onderhandelingen wor
den gevoerd. t
Parijs. (Officieel communiqué van giste
renavond 11 piur). In ipsn toestand is
geen noemenswaardige verandering. In
het Noorden wonnen wij eenig terreinj
in de richting van 'Ressines. Op verschil
lende plaatsen van het front, vooral in de
huurt van Lens tusschen fte Somme en
de Ancre, in Argonnen /en het woud van
Aprémont voerde die vijand heftige kanon-
nades uit, zonder merkbaar resultaat
nochtans. i
Santiago. De Duitsche admiraal, die
het zeegevecht aan de .Chileensche kust
leidde, beschikte ov;er jde kruisers „Scharn-
horst", „Gneisenan", „Dresden', Leip
zig" en „Neurenberg" die te Valparaiso
waren aangekomen. Zondag j.l. had het
gevecht met het Engelsche smaldeel
plaats, waarbij de Engelsche kruiser
„Monmouth" naar den kelder ging, waarbij
alle opvarenden verdronken. De „Good-
hoop" werd zwaar beschadigd, de „Glas
gow" en „Otronto" wisten te ontkomen,
achtervolgd door de „Leipzig" en „Dres
den", die thans de haven van Coronel
.waarheen de „Glasgow" stevende, be
waken. De overige Duitsche schepen keier
den naar Valparaiso terug.
Londen. De „Times" verneemt uit
Athene, dat het bombardement van de
forten aan de Dardamellen gisterenmorgen
om 7 uur begon. De beschieting duurde
een kwartier en werd later hervat.
Een eskader van de bondgenooten kwam
tot dicht hij een fort aan de Klein-Aziati-
sche kust, dat vete projectielen afvuurde.
Het Italiaansch eskader is naar Rhodus
getrokken. Een Amerikaansch ;en 2 Itali-
aansche oorlogsschepen zijn naar Beijroeth
opgestoomd ter bescherming der Klein-
Aziatische christenen.
Londen. De Turksche ambassadeur
verliet hedenmorgen de hoofdstad, uitge
leide gedaan door den secretaris van
minister Grey.
De diplomaat, die zeer onder den in
druk was, begaf zich (naar Vlissingen.
Parijs. Volgens berichten van hier aan
gekomen Belgische officieren, zou da
Duitsche Kroonprins overleden zijn (en
Zondag te Brussel daarom alle vlaggen
halfstok hebben gewaaid.
(Dit bericht is niet bevestigd ten waar
schijnlijk onjuist. Red.)
LOSSE BERICHTEN.
De Belgische burgemeesters
en secretarissen der grensge
meenten rondom Tongeren, die,
ofschoon door den krijgsraad vrijgespro
ken van alle schuld, door den Duitschen
commandant der stad werden vastgehou
den en bestemd om als krijgsgevangenen
naar Duitschland te worden vervoerd,
zijn op teiegraphisch bevel van hooger-
hand, Maandag j. 1. in vrijh eid
gesteld.
De beambten van het Belgisch
ministerie van fiinanciën, te
Maaseijck in vergadering bijeen, hebben
eenparig besloten in Duitschen
dienst te treden, nadat liun vanuit Havre
waarde Belgische regeering zetelt
was medegedeeld, dat er geen be
zwaar bestond tegen een tijdelijk her
vatten van den dienst.
Uit Roosendaal meldt men aan
„De Maasbode":
Het control eeren van passen
van personen, die u i t België naar
Nederland komen, is aan de grens in de
laatste dagen door de Duitschers bij
zonder verscherpt.
Dit staat in verband met den oproep,
door de Duitsche autoriteiten
in de Belgische gemeenten gedaan, dat
alle weerbare mannen tot 40
jaar, zich moeten aanmelden op de
gemeentehuizen.
Vermoedelijk is dit weer het gevolg
van den oproep, dien het Belgisch
gouvernement heeft gedaan tot
alle weerbare Belgen, om het
Belgisch leger te komen versterken.
Pr ij zen van levensmiddelen
te Antwerpen op 3 November:
Meel 55 centiemen per kilo, (onlangs
45 centiemen)L u c i f e r s (Steki-kes) 18
centiemen het pak, onlangs 15 centiemen
Zout 29 centiemen de halve kilo (vroe
ger 8 centiemen)P e t r o 1 e u m 36 cen
tiemen de liter (vroeger 20 centiemen).
Eieren 20 centiemen per stuk. Men
verwacht nog opslag.
Graaf Henri d' Oultremont. f
Graaf Fhilippe d'Oultremont, secre
taris van de Belgische legatie te 's-Gra-
venliage, ontving de droeve tijding, dat
zijn broeder, Graaf Henri d'Oultremont,
majoor bij het te regiment grenadiers
in Belgie, bij een der jongste veldslagen
in Vlaanderen gesneuveld is. Hij werd
door een kogel in het hoofd getroffen,
terwijl hij zijne troepen ten aanval leidde.
Aan de Yser.
Toen een Wurtembergsche brigade er
in geslaagd was de Yser over te trekken
en zich aan den linkeroever had gepos
teerd, veinsden de bondgenooten eenige
schansen krachtig te willen verdedigen,
doch zij hadden eenige hoofddeksels van
manschappen op de schansen gelegd en
zich in een andere stelling teruggetrok
ken. De Duitschers schoten alsrazenden
op de kepi's en rukten toen vooruit. Zij
waren verbaasd, toen zij in plaats van
manschappen niets dan eenige hoofddek
seis vonden. Maar op dat oogenblik hoorde
men in Westelijke richting een luid ge
rommel. Het geluid werd gaandeweg
duidelijker en leek het opkomen van een
getij Plotseling barstte een stroom schui
mend water op de verbaasde Duitschers
los. Boomen en lijken werden door den
stroom meegevoerd, die alles voor zich
uit stuwde.
Uit de Duitsche linies kwamen kreten
van woede en schrik. Het was te laat.
De stroom kwam aanzetten en in een
paar oogenblikken waren de Duitsche
schansen vol water. De Wurtembergers
vluchtten naar hooger gelegen grond om
buiten het gebied van de overstrooming
te geraken, maar van de hoogten over
stelpte de artillerie van de bondgenooten
hen met salvo's granaatkartetsen. De vij
and was gevangen tusschen water en vuur.
Zij die aan de verdrinking ontkwamen,
vielen door kogels en andere projectielen.
Enkelen kwamen naar de linies van de
bondgenooten toe en ontsnapten zoo aan
den dood.
Zoo kwam de Wurtembergsche brigade
aan haar einde, schrijft de „Gaulois".
De strijd tot het bittere einde.
Petrograd, 3 Nov. (P. T. A.) In ant
woord op een telegram van den Bond
van kooplieden te Moskou, waarin de
meening was uitgesproken, dat van ope
ning van vredesonderhandelingen eerst
dan sprake zou kunnen zijn, wanneer de
Russische troepen tot in het hart van
Duitschland zouden zijn doorgedrongen,
verklaarde de Tsaar, dat hij het met de
Moskovieten volkomen eens is en dat er
geen grond bestaat voor de vrees, dat
de vrede gesloten zal worden voor de
vijand totaal verpletterd is.
De gouverneur van West-Beigië.
Men meldt aan het „Hbld." uit Berlijn,
dat tot gouverneur van West-België be
noemd is luitenant von Iiamstra uit Han
nover. Hij zal zich te Brussel vestigen.
„Ik heb u aan het werk gezien."
In een tram van Havre, zat een Domi
nicanes-ziekenverpleegster. Een soldaat
komt tegenover haar te zitten. „Zuster,"
zegt hij met Fransche vrijmoedigheid,
„ik moet het u toch eens zeggen: ik
hield niet van nonnen en heelemaalniet
van priesters."
„Waarom niet, mijnheer?"
„Dat weet ik niet; maar nu heb ik u
achter ons front aan 't werk gezieneen
pastoor-aalmoezenier heeft me van het
slagveld opgehaald en Zusters hebben
me verpleegd. Ik zal dit alles aan mijn
kameraden vertellen en zorgen, dat zij,
evenals ik, weer van de pastoors en non
nen gaan houden. Laat mij u de hand
drukken 1"
Van het oostelijk oorlogstooneel.
WEENEN, 4 Nov. De generale staf
meldt
De bewegingen onzer troepen in Russisch
Polen werden gisteren door den vijand
niet gestoord. Een onzer korpsen lieeft
in de gevechten, bij de Lysa en Gora
20 officieren en 22000 man gevangen ge
nomen.
Op het Galicische front hebben zich hij
Padbuz, ten Zuiden van Sambar, meer
dan 200 Russen overgegeven, Bij Jaroslaw
gaven zich driehonderd Russen over.
PETERSBURG, (officieel). De Duit
schers trekken op het Oost-Pruisische
front terug. De Russen namen Bakalars-
jewo en groote hoeveelheden munitie.
De overhaaste terugtocht der Duitschers
over den weichsel duurt voort. De Oosten
rijkers zijn voorbij Iiieloe teruggedreven,
dat door de Russen is bezet. Op het front
Kieloe-Sandomir zijn besliste successen
op de Oostenrijkers behaald. De| Oosten
rijkers trokken haastig terug. De Russen
namen Sandomir, een belangrijk strate
gisch centrum.
Koning Albert op het oorlogsveld.
De oorlogscorrespondent van „de Tijd"
schreef nog dezer dagen uit Duinkerken,
dat koning Albert, die op het slagveld
niet achter, maar tusschen zijn seldaten
staat, hun een prachtig voorbeeld biedt.
De berichtgever zag hem in de nabijheid
van Mecheïen in het vuur, toen men ge
wonde soldaten wegdroeg. Doodbedaard
stond hij in een loopgraaf, terwijl de
granaten over hem heen suisden, en naast
hem ontploften. Den dag tevoren waren
eenige Belgische officieren zoo zwak of
zoo laf geweest, zich ver achter de strij
dende manschappen op te houden, „l'k
zal u toonen hoe een officier zich te ge
dragen lieeft", zei de koning, toen hij
daarvan hoorde en hij deed alzoo. In
Antwerpen werd verhaald, hoe hij eens
in den nacht onverwacht en alleen een
hotel binnenliep, om daar brassende
officieren op hun plicht te wijzen.
Meer dan eens heeft de correspondent
in Z.-W. Vlaanderen den vorst in allen
eenvoud tusschen zijn soldaten van hun
soep zien mee-eten.
Da Duitsche kruiser „York".
De kruiser „York" is in den vroegen
morgen van 4 dezer in de Jade, bij de
Oost-Friesche kust op een mijn ge-
loopen, gelegd ter beveiliging van de
haven. Het schip is gezonken. Naar tot
dusver is opgegeven, zijn 382 man, meer
dan de helft van de bemanning, gered.
Het reddingswerk werd door een dichten
mist bemoeilijkt.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 7 Nov.:
Zwakke tot matigen, oostelijke tot zuide
lijken windnevelig tot zwaar bewolkt
weinig of geen regen. Weinig verandering van
temperatuur.
De „York" is een kruiser van 9500
ton, met een bemanning van 557 koppen.
Het schip was in 1906 van stapel geloopen,
kon een snelheid van 21 knoopen berei
ken, en voerde 4 kanonnen van 21 c.M.,
10 van 15 c.M., 12 van 8.8 c.M., 2 ma
chinegeweren en 4 torpedolanceerbuizen.
Een gevoelig verlies voor de Duitsche
Mariue,. die toch al heel weinig van die
pantserkruisers bezit.
De Duitschers in België.
Sas van Gent, 5 Nov. De bruggen over
het kanaal van Bas van Gent naar "Gent,
worden zeer streng bewaakt; niemand
mag de bruggen naderen.
De schepen moesten heden in de dok
ken blijven en de bruggen waren den
geheelen dag geopend, zoodat het verkeer
in de straten, welke op het kanaal uit
komen, onderbroken is.
Sluis, 5 Nov. Te Mariakerke hebben
zich vier Duitsche soldaten in een afge
legen huis vervoegd, dat bewoond wordt
door een ouden man. Zij eischten dat deze
hun vijfhonderd francs zou ter hand stel
len de grijsaard kon echter maar 200
francs bijeenbrengeu. De Duitschers ver
trokken hierop met de bedreiging, dat zij
den volgenden dag zouden terugkomen.
De grijsaard stelde onmiddellijk de politie
en de Duitsche autoriteiten in kennis van
het gebeurde en den volgenden dag wer
den de vier Soldaten gearresteerd. Zij
werden eergisteren voor den krijgsraad
van Gent gevoerd en alle vier ter dood
veroordeeld.
Aardenburg, 5 Nov. Het Duitsche leger
bestuur in Brugge eischte vóór 7 Novem
ber 70.000 Kg. vleesch van de bevolking.
Vele Belgen uit de omstreken van Brugge
trachten iiuu vee in veiligheid te brengen
op Hollandsch grondgebied, zoodat liier
en m Sluis weer een massa vee aankomt,
dat voor spotprijzen wordt verbocht Het
aantal vluchtelingen neemt weder toe.
Iedere kar voert weer tal van menschen
uit Brugge aan, die deels hier blijven,
deels verder trekken. (Maasbode.)
X U K I» K V
De Nobelprijzen zullen dit najaar
niet worden vergeven, maar het volgend
najaar. De prijzen van 1915 en 1916 zul
len in Juin 1916 worden toegekend.
Onder Nobelprijzen wordt verstaan de
testamentaire beschikking van wijlen den
Zweed A. Nobel (f 1896), die zijn fortuin
van Sl'/2 millioen kronen bestemde voor
vijf jaarlijks uit te reiken prijzen van
2UÜU00 kronen elk. Een daarvan is voor
de daad, die het meest bijdraagt tot al-
gemeenen vrede en verbroedering.
En gaan vele stemmen op in het bui
tenland, om dien Nobelprijs ditmaal toe
te kennen aan Nederland, üat zich zoo bij
uitstek behulpzaam en gastvrij toonde
jegens de Belgische vluchtelingen.
Zllll-tlillkV
De opstand. Uit Pretoria wordt 5
Nov. gemeld
Een aan de regeering trouw gebleven
troepenafdeeiing kwam in het district
Rustenburg iu botsing met de rebellen,
en verloor 2 dooden, 5 gewonden en
eenige gevangenen. Daarna nam Botlia
het commando over en dreef de rebellen
achteruit.
De rebellen beginnen in verschillende
plaatsen te muiten, daar zij bitter teleur
gesteld zijn door de verkeerde voorstel
litigen der leiders.
