DIJ en Zü
De Groote Oorlog.
Goes.
No. 119.
Donderdag 8 October 1914.
Tiende Jaargang.
ie Roodkaf
laardtarwe,
Jiser Rogge,
gerst.
H
BREDA.
F*
/elend,
IBOOTDIENST
jrdt.Rotterdam en
Amsterdam,
al de Ruyter en
tad Goes.
enstbode gevraagd,
mm wijsvinger, mm mm
Weik weder zullen wij
hebben
ikenhout, Kerkbanken,
Schoolbanken enz. enz.
(htelingen in Zeeland ver-
overschrijdt thans dage
herkomen, nachtleger en
;:zending naar duurzamer
ngmeester Mr, J. F. VAN
neesters der plaatselijke
|THO.
JUIJNE.
DAM.
[lEINSE,
3EN,
Secre
tarissen.
Je Stoombooten
GOES n. ROTTERDAM:
ag en Woensdag
morgens vroeg.
ERDAM: Woensdagmiddag
ROTTERDAM n. GOES i
sdag en Zaterdag
's avonds.
STERDAM naar GOESi
jdagmiddag 2 uur.
Rotterdam, Haring-
zijde,
TIEN te bekomen te Goes
er J. a MONHEMIUS, te
do heeren BOUMAN. Zn.,
tdam bij de heeren J. B,
E en W. DEFAIS en te Rol-
ij die Stoomhoot-Reederq v/h
N DER SCHUIJT.
ERSVRACHT 6oe»-Dordt-
enkele reis, f 1, retour f 1.80
ond of met November
loon, Waschgeld en verval.
Middelburg.
ons aan. Staat de wagepi
is het reiju ivoor mijn. kof-
lles spoedig in orde."
ras alles gereed, en het njr
door de drukke straten vaw
atdat het voor het huis vainj
dat te midden van een klei-
g, stilhield. De kapitein had.
ovenwoning, in zewén ruifflH
Bestaande, gehuurd. Dn yriero
lelijke inrichting van dezelve,
liendheid en dienstvaardigheid
Ble dienstmaagd van Von Ar-
Iilles bracht Eertha in eene
jmoedsstemming, vooral toen1
r verzekerde, dat mien
minst door de buien bespj™
en werd, dat in kleine steden
0 onaangenaam en lastig 1S-
naakte de jonge vrouw mleti
,ne wandeling in den tuin om
e Meilujcht te genieten. Dat
1 er met z;ijn vriendelijk eb
c prieëeltje, met zijne veet'
oenien en hoogspringende foro
k en aangenaam uit. Langzaf
rerd het dan-ook in haar b
och dit zou niet lang duren-
[Wordt vervolgd.).
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de 3 Ep" A gulden bij verlies van beide B S" gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de P. handen, voeten of oogen. JD |W a I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, i jT I II 1 Voorts bij ongeneesebjke 8 11 I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: ^8 verstandsverbijstering; V w of oog; 8 duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
gulden bij
verlies
(f% gulden bij P"
- I I verlies van M 8^
gulden bij
verlies van
eiken andeien
vinger.
Heden, wegens overvloed van
oorlogsnieuws, geen feuilleton.
Red.
V Antwerpen.
De hevige aanval, welke thans door
de Duitschers op Antwerpen wordt ge
richt, zal het leed verdubbelen, dat hier
met België's lot zoo innig wordt gevoeld.
Weer komt een stroom van vluchtelin
gen over onze grenzen.
Mannen, vrouwen, kinderen, hij hon
derden en duizenden zoeken zij een toe-
vluchts-oord op den gastvrijen Holland-
schen bodem.
Zij zullen met deernis worden ontvan
gen.
Wat ons volk gedaan heeft en nog doet,
om de ellende van den oorlog te lenigen,
zal het ook blijven doen.
Het zal de vluchtelingen opnemen, naar
best vermogen trachten in hun nood te
voorzien huisvesting, voeding, bijstand
verleenen, het eerst noodige verschaffen
en het allerergste keeren, maar met
dit al slechts een weinig verzachting kun
nen aanbrengen in de rampen, welke het
wreede oorlogslot met zoo verbijsterende
snelheid over België heeft gebracht.
Een weinig verzachting, want wie
kent den omvang, peilt de diepte der
ellende, waarvan deze nieuwe stroom van
vluchtelingen het droevig bestaan aan
toont I
Om Antwerpen heen gaat thans de strijd
woeden, in het hart van 't Vlaamsche
land, dat ons zoo nauw verwant is, en
met als middenpunt die oude, vermaarde
metropolis aan ,,'t Scheld", welke meer
dan eenige andere Belgische stad zoo
groote bekoring uitoefent op den Neder
lander.
Nergens wordt de stamverwantschap
tusschen Vlamingen en Hollanders ster
ker gevoeld dan in Antwerpen.
Zij is de hoofdstad der Zuid-Nederland-
sche gewesten.
Gent en Brugge mogen oudere brieven
hebben in de historie, zij mogen in lang
vervlogen tijden een voornamer plaats
hebben ingenomen, Antwerpen staat nu
reeds eeuwen bovenaan.
Zegevierend rijst de ranke toren van
haar Lieve Vrouwekerk ten hemel en
hare tempels en musea zijn gevuld met
de machtigste voortbrengselen van een
glorievol verleden.
Is zij niet de stad van Rubens en
Jordaens, de stad van Q u i n t e n
Metsys en Plantij.n?
Gemoderniseerd moge zij wezen, tel
kens wordt men in hare straten en op
hare pleinen herinnerd aan den onge-
doofden glans van vroegere eeuwen.
Maar tezelfdertijd doet zich haar groote
en grootsche beteekenis gevoelen voor
dezen tijd.
In Antwerpen slaat de harteklop van
het Vlaamsche leven.
Men spreekt er het Nederdietsch met
die schilderachtige uitdrukkingen, waar
van wij in noordelijke gewesten er te
vele hebben vergeten.
Twee natiën, aan éénen stam ontspro
ten, ontmoeten er elkander, en geen Ne
derlander voelt er zich vreepid.
Hij bewondert er de hooge cultuur van
het Verleden, den bestaanden bloei van
het heden.
Hij vindt er zijn stam- en geestverwan
ten en gansch een drom van figuren doet
de gedachte aan haar oprijzen, figuren
van mannen en vrouwen, die voor onze
tijden den roem der oude Scheidestad
hebben weten te handhaven, die haar
opnieuw hebben gemaakt tot een midden
punt van beschaving, vooruitgang en hoo-
ger streven.
Zóó is Antwerpen.
En thans weten wij haar besprongen
door haro vijanden, buldert het geschut
tegen hare forten, staat zij rechtstreeks
blootgesteld aan het gruwelijk oorlogswee.
Hoe zouden wij den weerslag van dit
alles niet voelen in ons hart!
Deze gansche wereldoorlog is een af
schuwelijk raadsel^ en het meest tragi
sche daarin het lot van België, dat niet
anders wenschte, dan in vrede te leven.
Sinds twee maanden voelen wij het leed
mee, dat over onze zustematie geko
men js.
Maar Jiet meest van alles schrijnt ons
in de ziel wat thans om Antwerpen ge
schiedt en slechts één troost blijft ons
over: wèl te doen aan de velen, die
uit het geteisterde Vlaanderenland, on
schuldig aan dezen vernielenden krijg, een
onderkomGn zoeken in de open armen
van Nederland. („Centrum")
De toestand.
Het vertrouwen der Belgen in de on
neembaarheid der vesting Antwerpen is
beschaamd.
Met dit te zeggen doen wij geen on
recht aan de kunde en bekwaamheid
dergenen, die indertijd deze vesting schie
pen, noch aan den moed en de doods
verachting van het kranige Belgische
leger. Maar wat bij Luik, bij Namen, bij
Maubeuge, bij het Fransche lort Camp-
des Romams geschiedde, geschiedde ook
hier: het door de Duitschers gebruikte
nieuwste belegeringsgeschut spot met
alle versterkiugen, hetzij bepantseringen
van staal of van cement en vernielt ab
soluut alles.
Een uit België terugkeerende Noor
geeft in de „Annonce Tider" den indruk
weer, dien de Duitscbe 42 c.M. kanonnen
maken. Hij wooude in een stad nabij
Antwerpen, die door de Duitschers bezet
was.
Onder de Duitscbe artillerie, die op de
hoogten tegen Antwerpen was opgesteld,
bevonden zich ook meerdere 42 c.M.
kanonnen. Het was verboden op minder
dan 1 kilometer afstauds te naderen. De
geheele stad dreunde en beefde als de
kanonnen hunne reusachtige projectielen
in halfuursperioden afschoten. Het was
als een vulkanische uitbarsting.
HetEiigelsche blad „Observer" schrijft:
„Het geschut is in 8 onderdeelen ver
deeld en men heeft ad liet'u.aclnnes noo-
dig om alles op zijn plaats te brengen,
nadat eerst de speciaal daarvoor noodige
fundeeringeii gemaakt zijn. Men heeft in
derdaad zooveel materiaal noodig, om de
fundaering sterk genoeg te bouwen, dat
er weken mee heengaan, voordat alles
in orde is. De projectielen wegen meer
dan 12Ü0 kilo en de knal bij het vuren
is zóó enorm, dat de artilleristen, speci
aal daarvoor opgeleide technici vau Krupp
op grooteu afstand moeten staan."
Daar de Duitschers het bestaan van
dat geschut hadden weten te verheime
lijken, was men in het stellig vertrou
wen, dat de nieuwe forten iedereu aan
val konden doorstaan.
Sinds de 42 c.M. kanonnen aan het
werk zijn, zal eeu algeheele verandering
in de vestingbouw een der eerste mili
taire zorgen in de toekomst wezen.
lutusschen wordt Antwerpen al nauwer
en nauwer ingesloten.
In Duitscli bezit gekomen of tot zwijgen
gebracht zijnhet fort Waelhem, de re
doute Chemiti de Ier, het fort St. Cathe
rine, de redoute Waeveren, liet fortKo-
nigshoykt, de redout e Tallaert en het
fort Lier. Een ten Noorden gelegen fort
is door bommen uit een „Zeppeliu" be
langrijk beschadigd geworden.
Wel hebbeu zich de Belgen krachtig
verschanst achter de Nethe en voert
Engeland hulptroepen aau ter ontzetting
der stad. Maar zal het baten I Zal Ant
werpen aan de ellende van een bombar
dement ontkomen?
De generale staf laat niets los en
commandant De Guise evenmin. Wel
lieeft de laatste alle strijdbare mannen
tusschen 18 en 30 jaar opgeroepen om
de veste te helpen verdedigen en het
vaderland te dienen. Ook heeft hij doen
bekend maken dat een ieder vrijelijk uit
Autwerpen mag vluchten, maar wie er
eens buiten is, komt er niet meer in.
De oorlogscorrespondent van „De Tijd",
te Antwerpen verblijvende, wiens kalme
en voorzichtige berichten vertrouwen
verdienen, gelooft niet, dat men het tot
een bombardement zal laten komen, wijl
n 1. koning Albert er voor is, de stad te
sparen. De correspondent had dezer dagen
het fort Stabroeck, niet ver van de Ne-
derlandsche grens bezocht en schrijft nu
Wat viel me daar op De verschansin
gen, prikdraad-versperringen, loopgraven,
enz., enz., zijn niet aangebracht in de
richting van den vijand, die Antwerpen
ook uit het noorden zou willen omsin
gelen. Neen, wij verwachten met onze
kanonnen en mitrailleuses den vijand
uitsluitend uit Antwerpen zelf. Alles is
gericht tegen troepen, die uit de provincie
zelf naderen.
Dat gaf mij te denken. Ik stel mij nu
voor, dat, zoodra de tweede fortenlinie
in handen van den vijand is, de stad
eenvoudig onverdedigd zal worden gela
ten. Het hoofdkwartier trekt zich langs
Eeckeren en Capelle terug op Stabroek
en verdedigt daar tot het uiterste het
Vaderland, dat in de laatste dagen toonde
nog zoo diep in 't hart der Belgen be
graven te liggen.
Dan zal alles wel in een laatste gevecht
beslist worden. Indien het leger verliest,
is de eer schitterend gewroken.
Wie vlucht, kau zich spoedig in Hol-
landsch Putten terugtrekken, of bereikt
misschien nog, gedekt in ziju eer vollen
eftocht door de versterkingswerken tus
schen Capelle en Stabroek, de Schelde
om van daar uit nog een laatsten strijd
te wagen in Vlaanderen.
Uw Regeering schijut daarom thans
zoo'n aanzienlijke troepenmacht gedeta
cheerd te hebben in West-N. Brabaut en
Staats-Vlaanderen. Zij schijnt zich ook
voor te bereiden op zoo'n aftocht van de
Belgen in Nederland om totinterneering
te kunnen overgaan.
Moge Ons lief Vrou wke van Antwerpen,
dat zoo dringend gesmeekt is om het
behoud van hare stad, de gebeurtenissen
van dit beleg maar in haar geest leiden
en haar stad sparen langs dien weg.
Dan is ons gebed verhoord en houdt
de belemmering, die ons allen drukt,
eindelijk op.
Voor het gemobiliseerd Nederland zou
dat ook een opluchtiug zijn.
Tot zoover de man vau „De Tijd".
Het ligt iu den aard der zaak en strijdt
niet tegen de neutraliteit dat wij, Neder
landers, het lot der stamverwante stad
met deernisvolle belangstelling volgen.
En wat den moed onzer Zuiderburen
betreft, die is boven allen lof verheven.
De heer Powell b.v. correspondent te
Antwerpen voor de „New York World
kan geen woorden vinden om zijn be
wondering uit te drukken voor de vast
beradenheid en heldhaftigheid der Bel
gische soldaten. Zij weten, dat ze vech
ten met den rug tegen den muur en
deze crisis in de geschiedenis van hun
land verandert ze in helden eu martelaars.
Ieder oogenblik van den dag zweven zij
tusschen leven en dood.
Herhaaldelijk zag men soldaten op
weg naar het front op hun knieën val
len en een haastig gebed prevelen.
Priesters en monniken, op sandalen en
in bruin wollen pijen zijn overal. De
correspondent zag ze in de verschansin
gen om de gewonden op te rapen, en
dat onder een shrapnel 1-vuur, dat vete
ranen dekking deed zoeken. In dorpen
waar de Duitsche granaten vielen,
hielpen zij de zieken en ouden van
dagen vluchten.
Vau de overige gevechtsterreinen valt
voor heden alleen dit te vermelden dat
in Frankrijk niet afwisselend succes
wordt gestreden, iu Oost-Pruisen de
Duitschers gevoeligen tegenslag hebben
en bij de Karpathen de Oostenrijkers
aan de winnende hand zijn. Het is iu
do buurt vau den Weichsel, dat voor
Oostenrijk het pleit staat beslist te
worden, en voor een belangrijk deel ook
voor Duitschland.
Brlialen de Russen hier nog een be-
shssei.de overwinning, ditmaal op de
vereenigde Oostenrijkers en Duitschers,
dan loopt Krakau, dat de sleutel van
Weenen en ook van Breslau is, ernstig
gevaar. Maar zoover is het nog niet.
Wat dit alles aau Duitschlaud kosten
zal
In een telegram uit St. Petersburg aan
de Parijsche Matin worden de verliezen
der Duitschers bij de gevechten in Soe-
walki op 00,000 man aan dooden, ge-
wouden en gevangenen geschat.
De Duitschers zouden alleen bij mis
lukte pogingen om over de Njemen en
de Bobr te komen, 20,000 man hebben
verloren, 't Is verschrikkelijk I
Eigen telefonische berichten
van 6 Oct. 4 uur 's namiddags.
Weenen. Ambtelijk wordt 5 Oct. ge
meld De krijgsoperaties in Russisch Polen
en Galicië hebben een gunstig verloop.
Do Duitsche-Ostenrijlksche troepen hebben
den vijand langs dien Weichsel terugge
worpen. in de Karpathen werden de Rus
sen geheel verslagen.
Terneiuen. Hier aangekomen vluchte
lingen berichten, dat de Duitsche leger
macht, die door de fortenbres op Ant
werpen aanrukte, bij Contich door de
Engelsche-Belgische troepenmacht 10 K.M.
is achteruitgeslagen en groote verliezen
had.
Ook de Bien-Public (een te Gent ver
schijnend dagblad) meldt, dat de Duit
schers 2 K.M. in de richting Heyst-op-den-
Berg zijn teruggeworpen.
Parijs. (Communiqué van gisteren
avond 11 uur). De algemeene toestand
is onveranderd.
Op den Eranschen linkervleugel duurt
de strijd voort. In Argonn© en op de
hoogten van de Maas zijn de aanvallen
der Duitschers die zoowel overdag als
des nachts werden ondernomen, afgesla
gen. i
Grootvorst Nicolaas meldde telegra
fisch aan generaal Joffre de overwinning
der Russen bijj Augustow. De Fransche
opperbevelhebber heieft daarop den groot
vorst gelukgewenscht.
Petersburg. (Officieel). De Russische
generale stat meldt, dat de terugtocht der
Duitschers naar de Oost-Pruisische giiens
voortduurt. De Duitschers poogden de ver
sterkingen langs den weg van Wirhallen-
Ledjck in handen te houden. D© Russen
namen den 3den October 1000 krijgsge
vangenen en tal v,an kanonnen.
Londen. De Daily Telegraph ontvangt
uit New York bericht, dat uit aldaar aan
gekomen Duitsche brieven blijkt, dat op
het Westelijk oorlogstooueel de Duitschers
een half millioen doodqn en gewonden te
betreuren hebben.
Oorlogstelegrammen
van 6 October.
Men meldt ons uit Sas van Gent: Zon
dagnamiddag heeft een Duitsche pa
trouille de brug bij Nederzwalm willen
overtrekken. Door Belgische troepen werd
deze patrouille ©venwel teruggeslagen.
Van de Belgen werden drie man gewond
en een onderofficier gedood.
Men seint ons uit Sas van Gent: Een
Duitsche patrouille heeft Zondagmiddag
te Rooborst op oen passagierstrein ge
schoten, welke van Kortrijk naar Sot-
teghein reed. De portieren der spoorweg
wagens waren van kogels doorzeefd. Ge
lukkig werd slechts een vrouwelijke pas
sagier door glasscherven licht gewond.
BERLIJN (van Duitsche zijde). De Bel
gische artillerie heeft, om het voortruk
ken van het Duitsche leger te verhinde
ren, de kerk die Notre Dame in D©nde;r-
monde beschoten en evenzoo het vuur
tegen de kathedraal van Mechelên ge
opend. Belgische granaten en kartetsen
troffen de kathedraal op verscheiden©
punten. Zij beschadigden hfet nevenschip
en het koor.
LONDEN. Het Engelsche stoomschip
„Ardmount" is gisteren op een mijn ge-
stooten en gezonken. De bemanning, be
staande uit 35 personen, werd gered.
Het schip was gisterochtend met een
i
Verwachting tot den avond van 8 Oct.:
Zwakke tot matige winden meest uit Weste.
lijke richtingen, gedeeltelijk bewolkt, weinig
o geen regen, in den ochtend iets zachter.
lading graan van Dover naar Zeehrugga
vertrokken. i
TOKIO (Officieel). Te Tsingtau deden
do Duitschers gedurende den nacht ©en
tegenaanval. Zij werden teruggeslagen en
verloren 47 dooden. Rie Japanners verloren
5 dooden en 8 gewonden.
ANTWERPEN (Officieel). Over da ge-
hoele linie heeft een hevig artilleriedual
plaats gehad. De toestand blijft dezelfde.
DEN HAAG. Mededeeling van de Belgi
sche Legatie: Da Belgische regeering ver
klaart, üat geen enkele kerk of openbaar
monument te Antwerpen wordt aange
wend voor een of ander militair doel,
zooals observatie-, schiet- of draadloos
telegrafiepost.
ANTWERPEN. De Duitschers hebben
krachtige pogingen aangewend om ten
Noorden van Dendermond© door te bre
ken om de verbinding tusschen Antwer
pen en Ostende af te snijden. Zij werden
echter door het vuur der Belgische forten
hierin verhinderd. Een Taube heeft bom
men geworpen op Mortsel.
BERLIJN (Officieel). De generale staf
meldt uit het groote hoofdkwartier 5 Oct.
's avonds
Voor Antwerpen zijn de forten Kessel en
Broechem tot zwijgen gebracht. De stad
Lier en het spoorwegfort aan de lijn
MecheienAntwerpen zijn genomen.
Op den rechterv.:ougei in Frankrijk werd
de strijd met sucoes voortgezet.
In Polen zijn de troepen, die naar de
Weichsel oprukken, in contact gekomen
met het Russische leger.
GENT. Sedert de gevechten bijl de
Dender en voornamelijk bij Aalst, heett
in de onmiddellijke omgeving van Gent
geen enkele belangrijke gebeurtenis plaats
gehad. Voortdurend trekken troepen voor
bij' in de richting van Antwerpen. Wij
zagen te Gent behalve Belgische solda
ten ook talrijke Fransche troepen met
mitrailleuses voorbijtrekken. Senegaleezen,
die door de bevolking met buitengewoon
enthousiasme werden begroet.
Men rekent ©r op, dat Fransche en En
gelsche troepen Antwerpen, te hulp zul
len komen. Velen bewenen Russische sol
daten te hebben gezien.
LOSSE BERICHTEN.
Rondom Antwerpen.
ROOSENDAAL, 5 Oct. Onze correspon
dent gchrijft: De Belgische telegrammen
mogen ,steriotyp; melden „de toestand van
de versterkte positie van Antwerpen is
dezelfde". Dit is allesbehalve juist. De
bres is geschoten in de stelling, nie
mand twijfelt daaraan. Evenmin is, het
een geheim, dat de binnenste fortenlinie
van Wynechem, zuidwaarts rondom Ant
werpen .tot fort no. ,8 aan de Schelde,
tot .de sterkste behooren. Waar nu bij
de forten W.aelhem, Duffel, Willebroek
en Diere een of meer van die groote
of kleine bressen reeds zijn, daar kan een
kind begrijpen, dat nu de binnenste rij
aan de beurt is, en daarin liggen de
forten 1 tot 8 enz. Wanneer de aanval
ler zoover is, wat dan?
Er zijn nog Noorderforten genoeg, vanaf
fort Schouten tot aan fort Blauwgaren
bij de Schelde. In die reeks liggen ook het
fort Stabroeck, de redoute Dryhoek, het
fort Bertrand, het fort Brasscihaet. Allen
dicht bij de grens, ja zelfs is Stabroeck
en Bertrand van de grens goed zicht
baar. k
Wordt dus Antwerpen wat men noemt
„genomen" (en zooals alle Belgen die
ik sprak zeiden „slechts een mira
kel kan dat verhinderenI") dan
is aan die Noordzijde een geweldige druk
king te wachten.