IUU DU
De Groote Oorlog.
N0 H4 Vrijdag 25 September 1914. Tiende Jaargang.
Verschijn! eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
FEUILLETON.
EEN DOORNENKROON.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratis: Ganzepoortsfraaf C 209, GOES
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. ii contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de t P* gulden bij verlies van beide I fjpE gulden bij A 4^ gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de 3 tf P ^an<^en> voet:en °f oogen. ra ylk Sj R verlies van een 1 II I verlies
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, S ZjB I j| Voorts bij ongeneeselijke gj Z 9 B hand, voet I 8 fl van een
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: V verstandsverbijstering; 1 V W of oog; I duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I 4% gulden bij gulden bij A P"
1 8 1 3 I verlies 1^ B E verlies van U gk|
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Recht boven macht.
De om zijn geleerdheid, adel van ka
rakter en vromen zin bij Roomsch en
Onroomsch hoog vereerde Kardinaal
Mercier, Aartsbisschop va.n Mechelien,
heeft op zijln terugreis van het Conclaaf
in de Fransche havenstad Havre de dog-
vruchtige menigte toegesproken in de
0. L. Vrouwekerk dier stad en daar o.a.
het volgende gezegd.
„Wij1, Belgen, hebben gedurende 84
jaren geleefd in vrede en voorspoed len
dachten dat dit wel zoo moest blijven.
Maar, op zekeren dag gewerd het bru
taal ultimatum ons uit Duitschland, dat
dezen schoonen droom deed ineen stor
ten; en dien dag is de natie opgestaan
als één man; al de klassen der maat
schappij1, aristocratie, burgerij1, volk heb
ben, fier staande rondom vorst en regee
ring, deze toegejuicht.
„Alsdan hebben wij tot Duitschland
gezegd: l
Wij; rijn slechts eene kleine natie, zeer
zwak; gij! zijt een militaire kolos, maar
gij! hebt ons beleedigd, gij hebt ons recht
overschreden en wij; denken, wij; dat het
recht hooger staat dan het gewield."
„Dien dag hebben wij; gevoleld, wat de
vaderlandsche eenheid beteekent: wij
hebben verstaan, dat ondanks zoovele;
oogenschijnlijke tegenstrijdigheden, wij
slechts één van hart en één van ziel
zijn En het is cns plotseling duidelijk
geworden, zoo als het ,u op hetzelfde,
moment duidelijk werd, idat er in de
maatschappij iets hooger is dan de men-
schelijke levensin.l. hjet Recht, de
Rechtvaardigheid.
„In deze oogenblikken nu, waarin leen
volk zich bewust wordt van deze groote
waarheid, dat de pienschelïjke aangele
genheden en bet leven zelfs niets zijn in
vergelijking met zekere fundamenteele be
ginselen, in deze oogenblikken beseft gij
allen, dat zoo een volk daardoor getui
genis tevens aflegt, hoe er oen Souve-
reine Almacht bestaat, die oVer .alles re
geert: het belijdt het bestaan van God."
„Het volk belijdt dit, door zich aan
dit groote zoo dikwijls onbegrepen voor
schrift van Christus te onderwerpen„In
dien iemand zijn vader of zijne moeder
of zijde zonen meer bemint dan Mij, is
hij1 Mijner niet waardig."
„Er is niet een onder u, Beminde
Broeders, die, indien hij zijn kind fert
zijn echtgenoot bemint, niet moer nog
het Vaderland en de Rechtvaardigheid'
lief heeft.
„Uw aartspriester had, enkele dagen
geleden, den moed u te zeggen: „Ondanks
al de smarten en al de gruwelen van
46)
De locomotief fluit. „Station Rhein-
wieih", roept de conducteur en opent het
portier. In het naaste oogenblik was Von
Arnum ook reeds uit den wagen gespron
gen, en ijlde met rassch© schreden naar
Bertha's woning.
Alle vensters zijln donker.
„Zouide zijl reeds te bed zijn?" sprak
hij jn zich zelf, en drukte aan de klink
der deur; deze was open.
„Zij zit zeker in 't donker te weenen,
zuchtte hij bang, terwijl hij de trap op
steeg. Hij klopte aan de deur van de
woonkamer. Geen antwoord. Hij' druk
te aan de kruk der deur; ook hier was
alles ongesloten. Hij trad binnen. Niets
verroerde zich.
„Bertha, Bertha," riep hij; „sta toch
op; ik ben het."
Wederom geen antwoord.
„Mijn God, zoude er een ongeluk ge
beurd zijn? Verschrikkelijk." Snel maak
te hjj een licht en stak de op tafel staande;
kaars aan. Zijn eerste blik viel op den
brief. „Aan mijn goeden oom in Frank
fort," leest hij. Een vreeselijk vermoeden
maakt zich van hem meester. Bevend
scheurt hij! het couvert open, ontvouwt
den oorlog, heeft thans niemand bet
recht hem te betreuren." Zoodanig is
het waar, dat de rechtvaardigheid staat
boven 'het onrecht, de liefdadigheid boven
de zelfzucht, en God, alle rechtvaardig
heid eu alle liefdadigheid, boven z'ijine
schepselen."
Deze woorden, welkie de Belgische oor
logscorrespondent van „De Tijd" aan zijn
blad overbracht, imponeeren zoowel door
hun waardigheid als door hrrn waarheid.
Geen hartstocht, veel minder haat
spreekt er uit, maar bet groot vertrou
wen eener sterke ziel op de zegepraal
van het recht, hoe duur ook gekocht,
met hoe zware en Verschrikkelijke offers
ook betaald. 1
De toestand.
Langs geheel liet reusachtige front van
Amiens tot Belfort is geen enkele gebeur
tenis van belang te boeken,melde het Duit-
sche hoofdkwartier. Wel zijn gedeeltelijke
successen over en weer behaald. Het
opblazen van de spoorbrug bij Merau-
mont, tusschen Amiens en Arras schijnt
wel te wijzen op een poging van de
Duitschers een omsingeling op hun rech-
lervleugel te voorkomen. Die toch heeft
het, daar pas versche troepen uit het
Westen op den Franschen linkervleugel
zijn aangekomen, zwaar te verduren. De
Franschen behaalden een voordeel door
Péronne te hernemen, zij het ook na een
verbitterend gevecht. Over de manier
van strijden in dezen dagenlangen slag
aan de Aisne geven de oorlogcorrespon
denten van de „Daily News" interessante
bijzonderheden.
Zij toch verklaren in hun brieven,dat
de Duitschers met wanhopigen moed
vechten, maar ze achten het nog twijfel
achtig, of nog een deel van hun leger terug
zal kunnen door België, langs den weg,
waardoor de hoofdmacht in Frankrijk
kwam De beweging tegen hun rechter
flank schijnt te zullen slagen.
De meest wanhopige gevechten van
dezen oorlog hebben gedurende de laat
ste dagen plaats gehad. In dag en nacht
aanvallen is de Duitsche infanterie voort
durend in breede golven tegen de Fran-
sch-Engelsche stellingen opgestormd,
trachtende de haar omvattende linie van
vuur en staal te verbreken.
De verbondenen begroeten de directe
aanvallen met blijdschap, want zij weten
hoe ze er mee doen moeten. De aanvallen
slaagden nimmer; zij zijn integendeel een
soort opluchting na de zenuwschokkende
den brief en leest de ieerste woorden,
Het wordt hom d.onker voor de oogen;
krampachtig houdt hiji zich aan den
tafel vast, om niet te vallen. Alles draait
en waggelt om hem; half onmachtig valt
hij op een stoel neder. Doch spoedig vat
hij weder moed, raapt met geweld zijnie
krachten te zamen en begint den brief
verder te lezen. Ieder woord is als een
dolk in zij'n hart. Daar komt hij op de
plaats, waar Bertha van de hem welbe
kende „Witte Klip" spreekt. Een straal
van hoop gaat in1 hem op. Het is duidelijk
te zien, dat het schrift nog versch is;
zij' kon zich das nog niet lang van hier
verwijderd hebben. Wanneer hij spoed
maakt, komt hij misschien nog bij' tijds,
om de vreeselijke daad te verhinderen.
Hij; neemt zijn hoed, en stormt in waan
zinnigen haast door cle ledige straten der
stad naar de rivier.
Spoedig ziet hij' de „Witte Klip" duide
lijk iu den stroom. Doch zij is ledig. Ron
dom geen menschelijk wezen. Het bloed
stolt hem in de aderen. „Te laat," zucht
hij; „te laat. Het is geschied; het is
voorbij;." j
Vol vertwijfeling schouwt hij over het
water; maar .ook daar is niets te zien.
Alles is stil en rustig. Geen spoor ven
Bertha.
Revend, nauwelijks goed meer bjj' zin
nen, wankelt hij' naar de noodlottige
plaats.
tornado's van bommen en granaten uit
de heuvels, op welke niets van den vij
and gezien kon worden dan de rook zijner
kanonnen. Deze aanvallen bewijzen aan
de geallieerden, dat ze slechts met men-
sclien te doen hebben.
De Duitsche kanonnen en hun bommen
schijnen beter te worden. Zij treffen met
groote zekerheid en gisteren kwam zelfs
een bom in het Britsche hoofdkwartier
terecht.
Er ontstond een groote verwoesting,
maar de stat ontsnapte aan het gevaar.
„Het was geen gelukschot,' verzekerde
een sergeant, die het geval bijwoonde,
„want twintig minuten achtereen er
werden 50 kartetsen geteld konden
wij niets doen dan plat op onzen buik
liggen en het beste er van hopen. Mijn
kameraad stierf naast mij en van het ge
weer, dat ik in mijn hand hield werd
de kolf afgeslagen."
De verbondenen moeten vooruit over
laag land, maar de Duitschers kunnen
dit van hun liooge stellingen bestrijken
en daarom vereischt het optreden der
Verbondenen de grootste bedachtzaam
heid, moed en volharding. Het is dan ook
begrijpelijk, dat de toegang tot de vuur
linie aan ieder streng verboden is.
In de buurt wordt de slag grootendeels
door de kanonnen getreden. De tegenover
elkaar gelegen heuvels, met Duitschers
en Verbondenen bezet, lijken op de vuur
spuwende bergen en zij trillen onder het
kanongedonder. De Duitschers zetten er
alles op en zij hebben al hun zwaar
geschut op de heuvels gesjouwd. Zij wil
len hier stand houden tot hun leger daar
achter is uitgerust. Dan zullen zij, zonder
twijfel, nog eens een algemeen offensief
beproeven.
Maar de Verbondenen zijn even vast
besloten, tot eiken prijs, het stand houden
der Duitschers te beletten. In drie dagen
wonnen zij 5 mijlen en hebben drie van
de zwaarste kanonnen der Duitschers
vernageld. Dit geschiedde na eenige
wanhopige bajonetaanvallen, uitgevoerd
over een terrein, dat met vuur overstelpt
werd. Vooral de zouaven wekten de
bewondering op door een charge over
50 yards; de zouaven vertraagden niet
en zij holden recht op de schansen aan.
Wij konden zien, hoe zij de Duitschers
op hun bajonet uit de loopgraven wierpen.
De meesten kwamen dan ook met ge
broken bajonet terug.
De lucht is haast niet in te ademen,
zoo verpest is zij met de giftige gassen
van de ontploffende projectielen. Er is
nog nooit zoo'n gevecht geleverd op de
wereld.
De Verbondenen brengen nu ook hoe
Doch ziet, daar beweegt zich iets op
de rots; eene donkere gestalte heft zich
langzaam van den grond op.
„Rertha, Bertha," roept hij, weder op
levend, en ijlt met vernieuwde krach|
voorwaarts. Op dit oogenblik draait zij;
zich om, en snelt van de klip af, hem
te gemoet.
„Zij is het;" jubelt hij; en houdt in het
naaste oogenblik de ongelukkige vast om
sloten in zijne armen.
De torenklok sloeg middernacht, toen
hij met haar thuis kwam. Niemand had
bemerkt. Beiden schepten weer vrijer
adem, toen zich d© huisdeur achter hen
gesloten had. Het was hem een onuitspre
kelijke troost, dat dit nachtelijke voorval
ongemerkt was afgeloopen.
Als in storm vloog Bertha haar oom
vooruit, de trap op naar de wieg van haar
nog steeds sluimerend kind, boog zich
onder ©enen vloed van tranen tot hetzelve
neder, en bedekte het met herhaaldiei
kussen, zoodat het bijl dit geweldig los
breken harer gevoelens ontwaakte. Doch
inplaats van te weenen, strekte het veel
eer de handjes lachend naar haar uit,
omvatte haar hals, en drukte zij'n gezichje
tegen hare wangen Bevend van vreugde
nam zij nu de kleine op haren schoot,
om in zaligen lust met haar te spreken,
tot bet insliep en door hare hand neder-
gelegd, wederom zacht in de wieg rustte.
langer hoe meer zware artillerie naar deze
heuvels, en onze mannen volgen de Duit
sche infanterie bij hun terugtrekken tot
aan de Duitsche linie. Zij die zoo ver
doordrongen, vertellen dat de loopgraven
letterlijk vol van dooden zijn. Het ver
jagen van de Duitschers uit hun sterke
stellingen moge een heel zware karwei
zijn, gelukken zal het, altijd volgens de
„Daily News"-correspondenten.
De zware artillerie der Duitschers doet
ook aan hun linkervleugel zijn werk tegen
de sperforten rondom Verdun, maar tot
heden houden die fortificaties het nog.
Op het Duitsch-Russische front is de
toestand ongewijzigd, terwijl op het
Oostenrijksch-Russische front de stelling
Przemysl door de Russen is ingesloten,
die tegen Krakau oprukken, waartegen
het Oostenrijksche leger geleuud staat.
Dat is hun doel, het sterke Przemysl
met zijn enorme fortificaties en 80.000
man garnizoen laten zij voorloopig on
gemoeid.
Men acht het waarschijnlijk, dat de
Duitschers de meeste troepen aan hun
Oostelijk front bij Breslau zullen samen
trekken, aangezien die stelling de sleutel
is van alle binnenlandsche verbindings
lijnen van Pruisen. Zoolang de Duitschers
zich daar h mdhaven, kunnen zij naar
verkiezing naar het Noordoosten óf naar
het Zuidoosten slag leveren, waarbij zij
aan de eene zijde Weenen of Bohemen
en aan de andere zijde Oost-Pruisen met
hun flank dekken.
Duitschland is niet weinig in zijn schik
met het stoute stuk van de duikboot
„U 9" in de Noordzee en publiceert de
namen van de ondernemende bemaning,
die in haar geheel het IJzeren Kruis
heeft ontvangen. Wij willen volstaan met
dien van den gezagvoeder te vermelden
Otto Wenniger.
Ongeveer te zelfder tijd opereerde de
Fransche vloot bij de kust van Dalmatië
en beschoot er eenige vuurtorens. Voor
een zeemacht van 4ü oorlogsbudems kan
men nu juist niet zeggen, dat dit een
schitterend wapenfeit is en niet zonder
sarcasme maakt men dan ook te Weenen
de opmerkingOp denzelfden dag, dat
de succesvolle heldendaad van den Duit-
schen onderzeeër „U 9", tegen drie
sterke Engelsche schepen bekend werd,
vernam men hier, dat de Fransche vloot
bij Palagosa het drinkwater der arme
vuurtorenwachters verontreinigde, en hun
geringe hoeveelheid proviand en eenige
stukken ondergoed meenam.
België blijft den drukkenden oorlogs
last terdege voelen. Ook in die plaatsen,
waar niet gevochten wordt, is de toestand
treurig.
Daarop keerde zij naar von Arnum terug,
wiens teergevoeligheid haar niet had wil
len storen.
Doch nu brak ook geheel het gewicht
der schaamte wegens haai- misdadig voor
nemen over haar uit'. Rood van schaamte,
viel zij voor den grijzen heer op de
knieën, terwijl zij met eene door tranen
onderbrokene stem de woorden stamelde:
„Vergeving, dierbare oom, vergeving.
Ik wist niet wat ik deed."
Vol goedheid hier haar von Arnum op,
en sloot haar opnieuw, 'met een hart Wijk en
kus op het voorhoofd, in zijne armen:
„Spreek niet aldus, Bertha," antwoord-
d® bij'; ben bovenmate gelukkig, u
levend en gezond voor mij! Je zien. God
heeft u gered; danken wij! hem daarom
te zamen geheel ons leven lang."
Daarop zette ,hij zich op den canapé
neder, en trok haar zacht naast zich.
Onder ©enen vloed van tranen verhaal
de zij hem nu de geheel© droevige ge
schiedenis haars ongeluks. Het was een
openhartige, rouwmoedige bekentenis van
hare schuld. De diepbewogen grijsaard
deed haar geene verwijten; geen lakend
woord kwam over zijne lippen. Hij voel
de te zeer, flat God en Zijne reinste moeder
zelf de bekeering van deze hem zoo
dierbare ziel 'bewerkt, en in haar ©en
berouw hadden opgewekt, dat haar met
onweerstaanbaar geweld tot het hart van
haar Verlosser trok.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 26 Sept.
Zwakke tot matigen, Zuid-Oostelijke tot
Zuidelijken wind. Lichtbewolkte lucht. Droog
weer. Mogelijk nachtvorst. Weinig verande
ring van temperatuur overdag.
Zoo b.v. te Brussel, de luxe stad
waar nu zeker 40a 5U.00Ó menschen abso
luut gebrek lijden en van de openbare
liefdadigheid afhangen, die, God zij
dank, haar werk uitstekend verricht,
evenals Burgemeester Max, die in waar
heid een „burgervader,, is in den volsten
zin des woords. Nu heeft hij weer bewerkt,
dat de duiven Beigen zijn eerste duiven-
liefhebbers niet behoeven te worden
doodgeschoten, zooals de Duitschers wil
den, maar opgesloten en gevoed zullen
worden tot na den oorlog.
LOSSE BERICHTEN.
Gevangen Fransche Priesters te Münster.
MUNSTER i. Wi. (Van den bijizondenen
correspondent van „De Tijd") Dertig Fran
sche priesters, die als gewone soldaten, bijl
het Fransche leger gediend hadden pin
krijgsgevangen werden gemaakt, zlijin in
het Senne-lager bij' Padarborn eerst Van
de anderen afgezonderd, en vervolgfaas
naar het bisschoppelijk seminarie alhier
gezonden. Zij erkennen, dat zij met ridder
lijkheid werden bahande'Jd door de 'Duit
schers.
Het kan verkeeren.
Michael Scliwarz uit Ober-Frankcn, op 't
■oogenblik landweerman, is op den 9 Sept.
blik landweerman, is op den 9en Sept.
met het IJ-zeren Kruis begiftigd, wegens
buitengewone dapperheid met volharding
(mit Ausdauer). Merkwaardig, is, dat
Schwarz vóór zijn intreden in den krijgs
dienst een voornaam leider der sociaal
democratische jeugd organisatie in Beie
ren was.
De in het Badensche regiment dienend©
vrijwilliger Breitenach, -die ten gevolg© der
uitgevaardigde amnestie uit het vreemden
legioen terugkeerde, heeft 'zich gedurende
den laatsten veldslag zóódanig onder
scheiden, dat hij' bevorderd is tot onder
officier en het IJzeren Kruis kreeg.
(D© Tijd.)
Franschen in België?
SAS VAN GENT, 24 Sept. (Particulier).
Hier, ,u,it de omgeving van Gent aange
komen (personen dejelen mede dat Fransche
Achtste hoofdstuk.
Von Arnum's eerste zorg bestond den
volgenden morgen daarin, alles voor te
bereiden, om Biertha zoo spoedig moge
lijk uit Rheinweih te verwijderen, wijl
het langere verblijf in deze plaats haar
natuurlijk uiterst pijnlijk zijn moest. Na
dat hij1 den pastoor een vluchtig bezoek
had gebracht, begaf hij' zich naar het
gerecht, om daar te vernemen of ook van
dien kant aan het vertrek zijlner nicht
hinderpalen in den weg zonden gelegd
worden. Het was voor den ouden heer
een bovenmate onaangename gang, daar
hij; nog nooit in zijn leven op deze wijze
met do justitie in aanraking was geweest.
Maar de toestand van zaken was een
maal zoo, en hijl bezat energie en wils
kracht genoeg, om zijn gevoel in dat punt
te overwinnen. De ambtenaar ontving hem
vriendelijk, en stond Bertha's afreis be
reidwillig toe, te meer daar hij, reeds bij
het den vorigen dag plaatsgevonden ver
hoor, de vaste overtuiging gekregen had,
dat de jonge vrouw aau alles onschuldig
en op de smadelijkste wijze door haar man
bedrogen was. Bovendien beloofde von,
Arnum hem op zijn eerewoord, dat hij,
wanneer een verder verhoor zijner nicht
'mocht noodig geoordeeld worden, er voor
zonde zorgen, dat zij zich voor 't gerecht
presenteerde.
(W,ordt vervólgd.)
