De Groote Oorlog.
3&'3LS&E°sM
jfo. 113. Woensdag 23 September 1914. Tiende Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
I ZB B fl hand> voet I fl B B B van een ii BB een M uÊ
IVU of oog; IVU duim; VU wijsvinger. (biV
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratis: Ganzepoortstraat C 209, GOES
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door ctfe B gulden bij verlies van beide I gulden bij I Éfêk A gulden bij A A gulden bij gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de H 0 a B handen, voeten of oogen. jS fat B B ver^es van een 4 B B H B verlies gg B verlies van B verlies van
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, II |B I Voorts bij ongeneeselijke II I hand, voet |l||| van een H I een M I eiken anderen
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; B vJr of oog; 9 duim; wijsvinger, vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
De toestand.
Men zou door den landoorlog den zee
oorlog haast vergeten, vooral wijl tot he
den toe de Duitsche en Engelsche vloten
de Fransche Middellandsche zeevloot
laten wij buiten beschouwing zich
zorgvuldig gewacht hebben voor een ont
moeting van beteekenis.
De zeeslag bij Helgoland, die Duitsch-
land een drietal schepen kostte, werd
eigenlijk buiten het program om geleverd:
de mist verlokte de Engelschen hun vij
anden in de baai van Helgoland te ver
rassen. Zelfs is er in Rusland al over
gemopperd, dat Engeland zijn vloot als
het ware onder een stolp heeft gezet.
Engeland vergenoegt zich voor het oogen-
blik Duitschland's handel en scheepvaart
te nekken en niet zonder succes, want
terwijl van 15 Aug.15 Sept. 1913 35
Duitsche schepen te New-York aankwa
men en 30 vertrokken, kwam en vertrok
in dezelfde tijdsruimte dit jaar 1 schip,
zegge en schrijve één schip in die haven
aan. Men dient echter niet te vergeten,
dat dit succes voor Engeland een leelijken
tegenhanger heeft in de schade die zijn
eigen handelsverkeer door den oorlogs
toestand ondervindt, een schade door de
Duitschers reeds tot heden besomd op:
een milliard. Doch „revenons a nos
moutons" Slechts kleine schermutselingen
zijn te melden. Zoo is de Duitsche krui
ser „Emden" bij mistig weer in de haven
van Calcutta gekomen en heeft daar een
aantal kleine schepen vernield.
Maar de kruiser zit nu zelf opgeslo
ten in de Golf van Bengalen, waar hij
wel spoedig bezoek zal krijgen van En
gelsche oorlogsschepen.
Bij Zanzibar is het Engelsche oorlogs
schip „Pegasus" door de „Konigsberg".
beschoten, doch naar het schijnt niet tot
zinken gebracht.
In den nacht van 14 dezer heeft een
Duitsch stoomschip: in de Cameroon-
rivier getracht de Engelsche kanonneer
boot „Dwarf" te laten zinken door een
hom. De poging is mislukt en het stoom
schip is genomen.
10 dezer heeft een ander Duitsch
Stoomschip; een nieuwe p'oging gedaan
om de „Dwarf" door overvaring te doen
zinken. De „Dwarf" is slechts licht be
schadigd, het Duitsche schip vernield.
Twee Duitsche schepen met ontploffen
de middelen .geladen zijn vernield.
Engelsche berichten houden vol, dat
in de Oostzee door Duitsche schepen bij
vergissing tegen elkaar slag is geleverd,
zoodat verscheiden .vaartuigen werden
beschadigd.
De Duitsche hulpkruiser „Cap: Trafal
gar" is op 14 dezer in een zwaren strijd
met den Engelsehen hulpkruiser „C-ar-
mania" te gronde gegaan. De bezetting
is gered door het Duitsche schip „Eleo-
nore jVoermann".
Inmiddels ontvingen wij telegrafisch be
richt van het IN DEN GROND BOREN
VAN DRIE ENGELSCHE KRUISERS. IN
DE NOORDZEE, Dinsdag j.l.
Eerste telegram, 7 uur 's avonds.
HOEK VAN HOLLAND. Het stoom
schip „Titan" rapiporteert, dat in de
Noordzee drie Engelsche kruisers door
een üuitschen onderzeeër zijn in den
grond geboord. De „Titan" heeft doo-
den en gewonden aan boord.
Tweede telegram, 8 uur 's avonds.
IJMUIDEN. Het Nederlandsche stoom
schip „Flora" heeft in de Noordzee
270 Engelsche matrozen opgepikt af
komstig van drie Engelsche kruisers,
die door Duitsche onderzeeërs ter hoog
te van den Nieuwen Waterweg, waren
tot zinken gebracht. De matrozen zijn
in hotels en hospitalen te IJmuiden
ondergebracht. i
Derde telegram, 10 urn- 's avonds.
IJMUIDEN. Het hier binnengekomen
stoomschip „Flora" rapporteert, dat 20
mijlen ten noordwesten van den Nieu
wen Waterweg de Engelsche kruisers
„Ilogue" en „Aboukir" door Duitsche i
onderzeeërs zijn getorpedeerd, terwijl
In "9ö7SSy zlnkende werd aangetrof-
onrw 7 nmaa Wei'de" °PgePiM. waar-
wonden 611 verschi]lende ge-
HOEK VAN HOLLAND. 23 man en
o dooden van de Engelsche kruisers
li k I 9m aAngebracl?t' Er ziJn vermoede-
Jk 1200 man omgekomen. De gezamen
lijke bemanning der kruisers bedroeg
circa 2400 man. eg
nadenrZ6rk0rreSP°ndeilt te -IJ'"aiden seint
IkcL \Vern€em nog' dat de drie En
gelsche kruisers vanmorgen hij helder
weer voeren, tot plotseling deJ „Abau
SChlp verdween spoedig
dat ot» rTP^VK "H°Sue" dacht men,
Wf?P »Abt>uklr een ontploffing plaats
hoeft gevonden en .wilde men te hulp
komen, maar -weldra werd ook de Ho-
fnoeditTI 'e<?ni onderzeeër beschoten en
Zlnken gebracht. De „Cressy"
Hat .^eruinien tijd later aangevallen, na
dat deze kruiser nog kans heeft gezien
een tweetal Duitsche onderzeeërs in den
grond te boren. De overige onderzeeën;
nam®a Eflgels*e torpedo-boot „Lucifer"
nam de meesten' der door de „Titan" ee-
redte over en bracht hen nalr En|e-
tand. (Zie laatste herichten).
Aan den oorlog te land worden wii
weer herinnerd door een draadbericht
van tien volgenden inhoud:
LONDEN Volgens een telegram uit
Rome is Serajewo dioor de Ser
viërs en Montenegrijnen bezet
na een groote nederlaag der
Oostenrijkers.
Dat juist de stad, waar Aartshertog
Ferdinand den 28 Juni j.l. viel onder het
moordend Jood van den Servischgezinden
rrmcip, m het bezit is gekomen der Ser-
vl.e^:. mo?t v°or Oostenrijk wel hoogst
pijnlijk zijn, gesteld natuurlijk, dat het
bericht juist is.
Werd reeds gisteren gemeld, dat het
Duitsch-Oostennjksche leger in Gallicië
door de Russen is omsingeld, thans komt
et bericht, dat dezen de gewichtige po
sitie Yaraslaif, dat de overtocht van de
kan beheerscht, in handen hebben.
Dergelijke successen zijn vooral voor
de Duitschers minder gewenscht, daar zij
nu gedwongen zijn in het oosten troe
pen te houden die zij anders' naar Frank
rijk hadden kunnen zenden, waar de
groote slag nog altijd voortduurt
Het slechte weder van de vorige week
- de soldaten der, strijdende partijen
stonden in de loopgraven tot aan het
middel in het water! - js geweken, zoo-
dat er thans wel wat meer schot in de
krijgsoperaties zal komen. Dat men echter
tijdens^ de regendagen niet stil zat be
wijst het bericht van den Daily News-
correspondent, die Zaterdag j.l. uit Thier
ry seinde, dat de meest verwoede strijd
van uen oorlog gedurende de laatste dagen
is gevoerd en er zoowel bij dag als bii
nacht aanvallen plaats hadden. De Duit
sche infanterie golfde onophoudelijk te
gen de stellingen van de Engelschen en
r ranscben aan. Overigens was het voor
een groot gedeelte een strijd tusschek
de kanonnen. De Duitschers hadden hun
zwaarste geschut, waaronder 4 elfduims-
kanonnen (van 28 c.M. alzoo), op' de heu
velen opgesteld; waaruit blijkt, welke
overwegende beteekenis de Duitsche ge
nerale staf hecht aan het standhouden
op dezen (rechter) vleugel. In drie dag-en
tijds wisten de bondgenooten vijf mijlen
vooruit te komen, maar ten koste van
schrikwekkende verliezen. Zij vernielden
daarbij dne van de zware Duitsche ka
nonnen m hun cementen 1'undeeringen
hevi§ was het vuur op de verschan
singen, dat het onmogelijk was voor de
ve, dhospitalen, om de dooden en gewon
den weg te halen. 8
LOSSE BERICHTEN,
De Duitsche lezing over de verwoesting
van de Kathedraal van Reims.
BERLIJN, 22 Sept. (W. B.) (Officieel).
De fransche regeering heeft de zakeij
IIAb! 'fel i I
geheel verkeerd voorgesteld, toen zij be
weerde, dat de Duitsch© troepen, zonder
strategische noodzakelijkheid de kathe
draal van Reims tot doelpunt van een
systematisch bombardement koz-en.
Reims is een vesting, welke nog ge
durende de laatste dagen door de Fr,an-
schen met alle hun ten dienste staande
middelen versterkt werd, teï verdediging
van hun huidige posities.
Bij ©en aanval op deze posities was
©en bombardement van Reims absoluut
noodzakelijk. Er was bevel gegeven om
de kathedraal hierbij' 'te sparen.
Indien het nochtans waar is, dat bij!
den daardoor ontstanen brand in Reims
ook de kathedraal geleden beeft w.at
wij op het o ogenblik niet kunnen vast
stellen zoo zal dit door niemand meer
betreurd worden dan dooi* ons. D© ge
heele schuld ligt echter bij! de Franschen,
die Reims tot vesting jen tot steunpunt
hunner verdedigingswerken maakten.
Wij imoeten met allq kracht protesteeren
tegen de bewering, dat de Duitsche troe
pen uit louter vemiielingswoede, en zon
der de dringendste noodzakelijkheid de
monumenten der geschiedenis en der ar
chitectuur verwoesten.
De Duitsche gewonden in de
kathedraal van Reims hadden, zooals wij
gisteren reeds aanstipten, hun leven te
danken aan Fransche priesters. De cor
respondent van de „Times" meldt hier
omtrent het volgende:
De Duitsche gewonden, ongeveer 20,
die in de kathedraal waren ondergebracht
om het gebruik van de Roode Kruis vlag
te rechtvaardigen, zouden zeker levend
zijn verbrand, indien niet eenige Fransche
officieren van gezondheid lien met eigen
levensgevaar uit de kerk hadden ge
dragen.
Daar werd een afschuwelijk tooneel
alleen voorkomen door den moed van
de priesters van de kathedraal.
Een menigte van ongeveer 2u0 burgers
van Reims had zich blootgesteld aan de
granaten, die rond de vlammende kathe
draal bleven vallen, om het afschuwelijk
schouwspel te zien.
Toen de Duitschers in hun groenach
tige uniformen aan de kruisvleugeldeuren
verschenen, ging een gehuil van woede
op uit de menigte.
„A mort", riep men in vollen ernst.
Er waren eenige soldaten onder de me
nigte. Vastberaden laadden zij hun ge
weren en hieven ze op. Toen sprong
abbé A n d r i e u x, de vriendelijkste
kleine priester, die ooit de soutane
droeg, naar voren lusschen de gewonde
mannen en de wapenen, die hen be
dreigden.
„Schiet niet," riep hij uit: „Gij zoudt
zelf even schuldig worden als zij."
Het verwijt was voldoende en onder
woedende kreten werden de Duitschers
gedragen naar het museum in de nabij
heid.
Over het bombardement der stad
meldt de persman van de „Times" nog
dit
Don geheelen dag vielen de granaten
in de stad. Minstens wel 500 vielen er
in den vroegen morgen, want de be
schieting begon tegen zonsopgang. Een
geheele wijk van de stad, eenige hon
derden vierkante mijlen groot geraakte in
brand en straat voor straat werd tot vlam
mende huizen en winkels.
Kiao-tsjou.
De Japansche cavalerie, die in Kiao-
tsjou opereert, lieeft het spoorwegstation
Kiao-tsjou veroverd en er een trein
vermeesterd. Onder de reizigers was de
president van den Sjantoeng-spoorweg
die werd gevangen genomen.
In den strijd om Wangkohoeang, ten
noorden van de baai van Kiao-tsjou, be
vonden de Duitschers zich in een ver
sterkte stelling, en beschikten zij over
machinegeweren. Tegen den avond moes
ten zij hun posities prijsgeven met
achterlating van voorraden uitrustings
stukken enz.
Ook vlak bij Tsingtoa, den zetel van
het Duitsche bewind, heeft een scher
mutseling plaats gevonden.
H. Colijn.
Men meldt aan de „N. Ct." dat de oud-
minister Colijn, thans lid van de Eerste
Kamer, voornemens, is binnenkort opnieuw
een reis om de wereld te maken. Helt
eerst gaat hij naar West-Indië. Ook
Austratië staat op het reisprogram.
Mevrouw Colijn zal haar echtgenoot ver
gezellen.
Een Nood-Kieswet.
In antwoord op; de desbetreffende Vraag
van den heer Albarda heeft de Minister
,van Binnenlajidsche Zaken medegedeeld,
dat een wetsontwerp in voorbereiding is
strekkend© ter voorkoming van verlies
van kiesrecht als gevolg van de tegen!
woordig© buitengewone omstandigheden.
Het bomongeval te Maastricht.
Van een Goesenaar, die te Maastricht
onder de wapenen is, ontvingen wij: de
volgende mededeelingen over liet bomon
geval te Maastricht in den morgen van
22 dezer:
„'Omstreeks 9 uur", zoo schrijft hij,
„vloog over ons hoofd een vliegmachine.
Zij: was zeer hoog en ik kon haar moeie-
lijk in het oog krijgen, daar ik in den
tuin van de „Stichting De Stuers" liep
tusschen de hoornen en de huizen. Op
eens hoorde ik vlak bij mij een knal
en zag over het dak van een nabijzijnd
huis rook opstijgen. Wijl daar ter plaatse
ook een zoutfabriek staat, dacht ik en
anderen met mij; dat daar een ongeluk
was gebeurd, eeu kelelontploffing of zoo
iets. i Ij
Ik liep op de plaats toe, waar ik den
knal gehoord en den rook gezien had en
wat bleek nu? De vliegmachine had een
bom neergegooid, die gevallen was
een groote hof! in den tuin van den
heer Graafland; aan zijn huis was alles
kort en klein geslagen, alle ruiten waren
kapot, in den tuin was een gat in den
grond geslagen van wel een Meter diep
en breed, terwijl ver in 't rond stukken
steen en lood waren weggeslingerd. Per
soonlijke ongelukken zijn wonder boven
wonder niet voorgevallen, alleen werd
de dienstbode van den heer Graafland
tegen den muur aangeworpen, waarschijn
lijk door den luchtdruk.
Zelf heb ik de resten van het projec
tiel uit den kuil gegraven. Ik moest ech
ter de bomscherven afgeven op een na,
die ik mocht behouden. De bom is zeer
gelukkig gevallen. Een 50-tal meters vau
die plaats bevindt zich de „Stichting De
Stuers", waar vele soldaten zijn onder
gebracht en nog dichter bij is een school,
waar op het moment van het ongeval
juist de lessen begonnen waren. Het is
dus zeer goed afgeloopen.
De suikeruitvoer uit Nederland naar
Engeland verboden.
Naar Reuter ons uit Londen seint,
wordt officieel medegedeeld dat, aange
zien het Engelsche ministerie van handel
de bewijzen lieeft gekregen, dat, niet
tegenstaande het verbod van suikeruitvoer
uit Nederland, Duitsche kooplieden hun
product afzetten en betaald krijgen door
bemiddeling van Nederland, de Engelsche
regeering heeft besloten den invoer van
dit product in Engeland uit Nederland
te verbieden. (N. R. Ct.)
Middelburg. Gisteravond had op het
Molenwater alhier weder een openbare
muziekuitvoering door het Middelbutgs'oh
Muziekkorps plaats, welke tweemaal, na
melijk Vrijdag 11 en Vrijdag 18 Septem
ber wegens het slechte weder was uit
gesteld. Nu was het weder voor den tijd
van het jaar uitstekend en. er waren dan
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 24 Sept.
Zwakke uiteenloopende wind. Nevelig tot
lichtbewolkt. Droog weer. Mogelijk nacht
vorst. Weinig verandering van temperatuur
overdag.
ook weder duizenden toehoorders, van
wie zeer velen een zitplaats)© hadden ge
zocht of aandachtig stonden te luisteren
naar het op de beleende wijze uitgevoer
de programma. Aangevangen met den
krachtigen, opgewekten marsch „Propa
tria" van den heer Jan Morks, werden
vervolgens onder meer ten gehoor© ge
bracht de Provinciale Red en een Ballade,
beiden van denzeliden componist. Laatst
genoemde werd voor de eerste maal uit
gevoerd en is een op muziek gezet ver
haal van een veteraan, een strijder uit
den Oorlog van 1870, het slot, een ware
Clannonnade, doet zeker, gan den oor
log denken. Wij kunnen begrijlp'en, dat
hij de Bede voor het Naderiand van Va
lerius en hij Mijn Nederland van R. Hol
„Op verzoek" stond. Nog meer als de
vorige maal biteken deze nummers in den
geest des tijds te zijn en te pakken. Een
viertal goed gekozen fragmenten uit de
van ouds bekende „Slag hij Waterloo" slo
ten het programma, terwijl hij: het laatste
fragment het Wien Neêrlands Bloed ei\bij
het toegiftje de Generaal Snijiders-Marsch
verschillende potten met rood bengaalsch
vuur werden ontstoken, dat onder de hoo
rnen een feëriek licht .verspreidde. Het
was voor allen weder eau hoogst aange
naam uurtje en door krachtig applaus
bracht men dank voor de gepaste afwis
seling in de sombere dagen, die wij! door
leven.
Gemeenteraad van Middelburg.
In de heden middag onder voorzitter
schap van den burgemeester gehouden
vergadering van den gemeenteraad van
Middelburg, werd alleen behandeld het
voorstel inzake de noodregeling van de
werkloosheidverzekeiing, welk voorstel
met de opmerkingen van de commissie
van finantiën gisteren door ons is gepu
bliceerd.
De voorzitter deelde den raad mede,
dat B. en ,W;. hun voorstel handhaven,
doch bereid zijn een artikel op' te ne
men, waarin aan hun college machtiging-
wordt verleend, in spo.edeischende geval
len van de bepalingen at te wijken.
De commissie van financiën nam hier
mede genoegen en trok haar voorstel in.
De heer Ünderdijk stelde bijt amende
ment Voor, aan ongehuwden-niet kost
winners f 2.50 .en aan personen onder
20 jaar f 1.50 uit te keeren.
Dit amendement werd aangenomen met
8 tegen 6 stemmen.
Het geheele voorstel van B. en W.
werd daarop aangenomen met ,13 tegen
t stem. Alleen wer,d voorloopig onbepaald
gelaten het te yerleenem crediet.
B. en W. werd verder machtiging ver
leend een tijdelijk ambtenaar ter secre
tarie aan te stellen, daar twee oommie-
zen onder de wapenen zijn.
De heer Onderdijk vroeg: of het B. en
W. 'bekend is, wanneer de Vereeniging!
tot Kindervoeding hare werkzaamheden
aanvangt. De burgemeester antwoordde,
dat zulks vroeger het geval zou zijn dan
andere jaren.
Hoedekensksrke. Voor Hoedekenskerke
en Kwadendamme is opgericht onder
eere-voorzitterschap van den burgemees
ter dhr. J. M. Slegt, een comité voor
eventueele steunverleening aan vluch
telingen uit België; Het comité bestaat
uit dhrn.pastoor, J Nieuwendijkvoor
zitter, J. E. Depondt, penningm., W.Boon
man en C. Boogaard leden. J. Ermerins
secretaris. Aansluiting zal worden gezocht
bij het Provinciale comité te Middelburg.
Oostkapelle. De heer J. A. Brand al
hier behoort onder hen, die een legnte-
daille ontvingen voor de diensten als
schatter der tienden bewezen.
