E.
EXTRA EDITIE VAX 6 UUR.
De Groote Oorlog.
lag 17 September 1914,
©leerplaten,
Dakleien,
ange Delft H 2
No. 110a.
Donderdag 17 September 1914:.
Tiende Jaargang.
PELAFVAL
bare Verkooping
erkoopen:
jordbraband.
T. - KROET.
J. F. JANSEN.
)oie kachel wil
erk „de Verf-
voldoende.
jen contante betaling.
:aris PILAAR te Goes, zal op
ens te 10 uur, te Kamperland,
stede „Vredenhoef" in den On-
voorde Erfgen. van Mej. Wed.
-Rottier,
i Ruin oud 4 jaar, bruinen
ruin oud 1 jaar, bruinen Ruin
ir, bruin Hengstveulen, 3 Kalf-
eenige Vaarzen en Ossen van
aar, 4 Kalveren, 5 Mestput-
Karnhond, 120 Kippen en
lenden.
Voorts:
wagens, Driewielslamoenkar,
Schuifelploeg, Waleploeg,
Wielploegen, Cock's Ploeg,
2 Veldsleden, l Sleeper,
ie, 3 Rolblokken, Molbord
ing, Snijmolen, Peeënmolen,
en, 2 Geeselsteenen en Paar-
;ule en Gewichten, Zaaddorsch-
enkleeden, Waterbak, Maten,
Schoppen, Rijven, Griepen,
okken, Trap, Ladders, Zwin
'igraven, Mutserd, Vaamhout-
'alen, Hooi, Stroo enz.
ppij van Verzekering op 't leven.
elijk opgericht 8 Maart 1843
ekeurd bi] Koninklijk Besluit
m 15 Juli 18S5, No. dl.
maatschappelijk kapitaal f300.000.
8 October 1911: f 2.077.596.32s
tigd te WAALWIJK.
kgenten gevraagd.
te WOUW.
erkoop voor Noord-Brabant
land van
ETERNIT
RAND VRIJE-AS BEST
and- en plafondbekleeding,
ïeelen, enz. enz.
ETERNIT
afmetingen en kleuren. Le-
tegen scherp concurreeren-
:en, onder de strengste keur.
prijs en inlichtingen.
ovinciaal Comité tof hulp-
ig aan vluchtelingen in
verzoekt ieder, die steun wil
in den vorm van eene gelde-
rage, deze te doen toekomen
het plaatselijk Comité in zijne
s, hetzij rechtstreeksch aan
•geteekende.
J. F. VAN DEINSE,
Penningmeester van het
Provinciaal Comité.
urg, Balans D 5.
ZUUR en ZOET.
snlieid te leveren:
8 Sept. Station Goes.
19 Sept. Station Biezelinge.
barst niet, glimt mooi en is
PE Co, Lange Delft H 2,
HE IEEUWSCHE (HUPT
V De Troonrede.
Geheel onze Nederlandsehe pers de
socialistische niet uitgezonderd prijst
de troonrede als een waardig staatsstuk,
volmaakt in overeenstemming met de
ernstige tijdsomstandigheden, die wij be
leven.
Zonder snoeverij maar ook zonder bloö-
lieid wordt daarin verkondigd wat Neder
land gedaan heeft, doet en nog doen zal
om te midden der oorlogvoerende na
tiën, met ieder van welk ons land op
vriendschappelijken voet staat, onze vol
strekte neutraliteit te bewaren.
Goed zal doen naar buiten de plechtige
verklaring, dat ons grondgebied door
geen der strijdende part ij en
is betreden.
Goed zal ook doen de koninklijke op
wekking tot onze kooplieden en hande
laren om er voor te waken dat onze neu
traliteit door hun marchandeeren geen
schade Jijde.
En zal niet buiten onze landpalen met
instemming worden vernomen, dat ons
land de onschuldige slachtoffers van den
krijg, onverschillig van welke nationali
teit, liefderijk opneemt?
„Ik gevoel mij gelukkig", zegt de Ko
ningin „dat mijn volk in trouwe plichts
betrachting met mij vereenigd, liet va
derland tracht te dienen". Welnu, dat
geluk is wederkeerig, wij zeggen het „De
Tijd" volmondig na. Uns volk „wil met de
Vorstin en met haar regeering meewer
ken. Aan het verstoren van de eendracht,
waarop Hare Majesteit een zoo krachtig
beroep doet, wordt niet gedacht. Aan
alle Staatszucht is het zwijgen opgelegd
en zij zwijgt ook langs alle linies. Dit
is de vrucht van het gemeenschappelijk
gevaar en indien ons volk daarin vol
hardt, zal de kracht Gods, waarop de
Koningin steunt, ons niet begeven."
De toestand.
„Geen grootspraak op dit blad". Zoo
mag men de Russen toevoegen, die door
een hunner persorganen deden verkon
digen, dat met Oostenrijk voor goed is
afgerekend en men zich alleen maar met
Duitschland heeft in te laten.
Het Oostenrijksche leger moge voor-
loopig verslagen zijn in Gallicië, Oosten-
rijk's weermacht is dit nog geenszins en
Rusland zelf is er in den dagenlangen
strijd rondom Lemberg ook nret zonder
kleerscheuren afgekomen. De Oosten-
rijksch-Hongaarsche legatie in Den Haag
meent dau ook te moeten verklaren
„In verband met de strekking der be
richten uit St. Petersburg en Londen,
om uit den uitslag der jongste veldslagen
in Galicië gevolgen te trekken, die geens
zins overeenstemmen met de feiten, be
paalt de Oostenrijksch-Hongaarsche lega
tie zich er toe vast te stellen, dat het
aantal kanonnen door het Oostenrijksch-
Hongaarsche leger veroverd inbegrepen
die, vermeld in het bulletin van generaal
Höfer d.d. 13 dezer 327 stukken be
draagt."
De Serviërs doen ten opzichte van de
Oostenrijkers wat de Belgen doen ten
opzichte van de Duitscherskinderen,
lastig vallen en iu 't nauw brengen, zoo
dat de Oostenrijkers de vrije hand missen
tegenover Rusland.
Pas over de Save terug geslagen drin
gen ze over de Drina weer voort.
Dat de Serviërs naar Budapest zouden
oprukken moet als beminnelijke groot
spraak worden opgevat, maar dat ze Oos
tenrijk dwingen voortdurend een flinke
krijgsmacht aan de Servische grens ge
reed te houden, is buiten kijf. En hier
mede spelen ze in de kaart van Rusland,
hun beschermheer.
En zoo staan de Duitsche troepen van
Von Kluck's leger weer op de lijn Peronne-
La Fère-Laon, waar zij m het laatst van
Augustus de verbondenen ontmoetten.
Als men nagaat dat nog den 5en Sep
tember de Duitsche Uhlanen tot bijna
onder den rook van Parijs waren geko
men, dan moet men zeggen dat er sinds
dien veel is gebeurd, wat nu juist niet
als een succes der Duitschers mag wor
den geboekt. Doch, de telegrammen van
Fransclie zijde beaamden het, ze zijn in
staat en gereed een nieuwen strijd te
wagen. Ais ze nu maar geregelden aan
voer van versche troepen krijgen. Doch
het Oostelijk front tapt hen zooveel man
nen af, dat hier wel een dreigend vraag-
teeken mag worden geplaatst. Doch hier
tegenover staat dat Duitschland zijn laat
ste troeven nog niet heeft uitgespeeld.
't Duurt nog lang, eer we staan aan
„het begin van het einde,"
Telegrammen uit de morgenbladen
van heden.
Van Fransche zijde.
PARIJS, 16 September (R.O.) Het
communiqué van hedenmiddag 3 uur
luidt:
Eergisteren en gisteren hebben onze
achtervolgende troepen de vijandelijke
achterhoeden bereikt, welke den strijd
moesten beginnen.
Versterkt door de hoofdmacht lévert
de vijand een defensieven slag over het
geheele front, dat op sommige punten
zeer versterkt is.
Dit front strekt zich uit van Noyou
over de plateaux ten Noorden van Vie-
sur-Aisne en Soissons en vervolgens over
Laon en de hoogten ten Noorden en ten
Westen van Reims, om dan ten Noorden
van Ville-sur-Tourbe (ten Westen van
Argonne) uit te komen. Een nieuw front
begint dan van Argonne over de vlakte
ten Noorden van Varennes (dat door den
vijand ontruimd is) tot Bois-Forges aan
de Maas ten Noorden van Verdun.
Van Duitsche zijde.
BERLIJN, 16 September (W.B.). De
groote generale staf meldtDe toestand
op het Westelijk oorlogstooneel is sinds
gisteren onveranderd gebleven. Op eenige
plaatsen van het uitgestrekte front zijn
aanvallen van Fransche troepen in deu
nacht van den 15den op den löden, en
in den loop van den 16den September
afgeslagen. Eenige tegenaanvallen der
Duitschers hadden succes.
w.g. Generaal-kwartiermeester
VON STEIN.
(Zie onder laatste berichten)
LOSSE BERICHTEN.
Duitsche troepen in Frankrijk.
Vanuit Berlijn wordt de aandacht ge
vestigd op een brief in het Fransche
dagblad „Le Temps" over de correcte
houding van Duitsche troepen in Noord-
Frankrijk. Gouber, lid van den Raacl van
State, uit Ruuaan, die liet gebied van
het Noorden eu van het Nauw van Galais
inambtelijke hoedanigheid heeft afgereisd,
verklaart, dat de Duitschers de daden,
die uit België gemeld zijn, niet herhaald
hebben. Er zijn geen gebouwen in brand
gestoken en voor alle opvorderingen van
vleesch, brood enz. is in contanten be
taald. Scherp traden de Duitschers slechts
op tegen huizen wier bewoners weg
waren, want zij zoeken overal proviand
en worden alleen boos, als men die
verstopt of die weigert te verstekken.
Aangaande het groote gebied van Noord-
Frankrijk verklaart Gouber dat hij moet
erkennen, dat hij in deze streek, welke
hij bereisd heeft, geen klachten van de
bevolking over de Duitschers gehoord
heeft.
Wij begrijpen, dat men in Berlijn met
dezen brief m zijn schik is. Of men daar
echter ook het relaas zal publiceeren dat
de Fransche correspondent van de „Daily
News" over de verwoesting der Fransche
stad Senlis geeft, is een andere vraag.
De houding toch der Duitschers is in die
stad tijdens het tiental dagen dat zij er
waren althans wel wat minder „correct"
geweest.
De maire en twee andere personen
werden gefusilleerd, zonder dat hun werd
toegestaan afscheid van hun gezin te
nemen. De soldaten wierpen bossen stroo
door de vensters der huizen en staken
ze aldus in brand.
Op den elfden dag kwamen Fransche
zouaven in honderden auto's aan, de
Duitschers namen toen de vlucht. Een
officier, die van zijn regiment was geraakt,
werd gedood.
Russische grootspraak.
Volgens een telegram uit St. Peters
burg aan de Daily News heeft Soechom-
linof, de Russische minister van oorlog,
verklaard dat de nederlagen, hun door
de Russen toegebracht, de Oostenrijkers
zou hebben ontredderd, dat Rusland hen
verder kan verwaarloozen en al zijn
krachten tegen Duitschland richten.
Onware verhalen.
BERLIJN, 15 September (W. B.). De
„Norddeutsche Allg. Ztg." sehrijftUit
's Giavenhage wordt ons gemeld, dat
liet Engelsche gezantschap aldaar aan
de Nederlandsehe pers mededeelde, dat
de Duitsche troepen volkomen gedemo
raliseerd en alle Fransche dorpen plun
derden, waar zij doortrekken. Overal be -
dronken zij zich.
De Nederlandsehe dagbladcorrespon
denten, die gelegenheid hadden, zich uit
eigen aanschouwing een oordeel te vor
men over de houding der Duitsche troepen
zullen door deze tendentieuze berichten
van den Engelsehen diplomaat niet wor
den misleid.
Wij protesteeren er echter tegen, dat
de gezant van een tegen Duitschland
strijdende macht zijn diplomatieke on
schendbaarheid in de residentiestad van
een neutraal land misbruikt om het
Duitsche leger te belasteren.
Kardinaal Mercier te Londen.
Z. Em. Kardinaal Mercier stond, zoo
meldt de „Gazet van Antw.", een onder
houd toe aan de vertegenwoordigers der
pers.
Na zijn aankomst te Havre was hij
zeer treurig, ter oorzake van den oorlog
maar hij zeide
„In België gaan wij onmiddellijk het
werk der herstelling aanvatten, om aan
het volk een gevoel van sterkte in dezen
tijd van crisis te geven.
Z. Em. heeft niets willen zeggen aan
gaande de Duitsche bezetting in België.
Hij zou, zeide hij, misschien als bemid
delaar voorzijnarm volk kunnen optreden.
Hij hield er aan, alle twistpunten te
vermijden.
Verijdelde vredespogingen.
De Chineesche regeering heeft naar
wij in de Politische Correspondenz ver
meld vinden in Augustus het Japan-
sche kabinet voorgesteld, tezamen met
de regeering der V ereenigde Staten een
poging tot bemiddeling tus-
schen de oorlogvoerende partijen te doen.
De Japansche regeering heeft dat, met
een beroep op liaar verdrag met Enge
land, geweigerd.
Gent. Volgens het „Laatste Nieuws"
is Generaal von Falkenhayn vroeger
Minister van Oorlog in Duitschland en
nu generaal in het Duitsche leger, destijds
vervangen door generaal van Hohenborn.
Deze is nu op zijn beurt vervangen door
generaal Wendel, gouverneur van Keulen.
Rome. Aan de „Corriere d'Italia" wordt
geseind dat de Italiaansche militaire
attaché te Berlijn Graaf Calderari di
Palazzolo Berlijn heeft verlaten met de
mededeeling dat hij niet zal terugkeeren.
De correspondent die dit bericht seinde
verklaarde de reden van dit vertrek niet
te weten.
Duitsche versterkingen?
Uit Aken vernemen wij dat Dinsdag
morgen aldaar 10000 man Duitsche troe
pen aankwamen, die via Brussel naar
Frankrijk vertrokken.
Een ander bericht uit die stad luidt:
Alhier kwam een trein met 1000
Fransche krijgsgevangenen aan, een deel
van de bezetting van Maubeuge. Deze
gevangenen zullen naar Keulen overge
bracht worden zij zagen er zeer goed uit.
Groot troepentransport via Aken Luik
naar het Duitsche leger in Frankrijk
vindt hier gedurende de laatste dagen
voortgang. De hospitalen, scholen en
andere openbare gebouwen in Aken
liggen vol met zwaar gewonden.
Goede vangst.
De Belgische korporaal X, die zich
eenige dagen geleden met een detache
ment te Wetteren bevond, werd in den
nacht op verkenning gezonden naar
Massemen.
Onderweg vernamen zij, dat er veel
Duitschers in Ophasselt waren en zij
deden eenen omweg om Geeraatdsbergen
te bereiken, waar twee hoogere officie
ren, een geueraal en een majoor, op een
kasteel verbleven.
De korporaal gaf bewijs van veel koel
bloedigheid. Hij verdeelde zijne mannen
op zulke wijze, dat hij veilig een bezoek
kon brengen aan het 'kasteel.
De moedige korporaal drong nu binnen
met de revolver in de hand. Hij stond
weldra voor den Duitschen majoor, die
rustig in eenen zetel zat. Toen deze den
struischen grenadier voor zich zag werd
hij bleek, maar maakte geen de minste
moeilijkheid, om zich te laten aanhouden.
De mannen van den korporaal hielpen
een handje en de majoor, die aan den
voet gekwetst was, werd in een opge-
eischte auto gezet en naar Wetteren
gebracht. De i.aam van den majoor moet
von Emmerig zijn.
De andere grenadiers namen nog vier
Duitsche soldaten gevangen.
Burgemeester Braun.
Aan het N. v. d. D. wordt uit Gent
geseind De Belgische militaire overheid
keurt de houding van burgemeester Braun
af, inzonderheid wat betreft de ontwape
ning van de burgerwacht, die bij de
burgerij iutusschen algemeene instem
ming heeft gevonden en waarschijnlijk
de stad voor veel overlast heeft bewaard.
De Fransche religieuzen in het leger.
Een Fiansch geestelijke, verblijvend© te
Freiburg in Zwitserland, schrijft aan de'
„Libertè" van Freiburg:
Sedert het begin dér Franschie mobilisa-
tie heeft de „Ljbterté" gewezen opi hleb
geestdriftig vertrek vajn vele studenten
dei' universiteit. Er wawen ©r londer hen,
die de Franciscaansche pij droegen pnj
bekleed met deze glorierijke uniform va|n;
het kloosterleven zijjn. deae zonen, der
gehoorzaamheid zich in de kazernes ko
men aanmelden, .om (dienst te ;niem|ejn.
Een hartelijke ontvangst werd hun tejni
deel; hunne brieven getuigen van dei
warme sympathie, waarmede zij werden,
begroet.
„Nooit, zoo schrijft pen'van hen, zal1
ik mijd komst komst op de binnenplaats
der kazerne vergeten. Dp officieren kwa,-
men allen op mij, af, om mij' de hand te
drukken. Wat ,de isoldaten betreft, zij
hebben mij tot .„pastoor van het regi
ment" uitgeroepen. Een luitenant komt
op mij af en vraagt piij: „Pater,, kuint u
biechthooren, zelfs wanneer n de soldat
ten-upifonn hebt aangetrokken."
„Zeker", heb ik geantwoord.
„Welnu, dan wil |ik biechten."
Bij het vertrek naar de vuurlinie, vraagt
een officier mij, zijne biecht te hoorep.;
daar, in de wachtkamer van, het station.
„Er is niets overdreven, zoo sehrijft
een ander, bijl het beschrijven dier synq
palhie, waarmede men ons omringt. En
kele jonge Capiucijlnen zijn in pij en opi
sandalen in de kazerne gekomen (en zij|
werden geestdriftig toegejuicht."
In een fort van het Oosten las een
priester na den arbeid zij|n brevier, toen!
een soldaat bij hem| kwam en hem vroeg
„li is priester? ,Wilt ju mij; dan biecht)
hooren?"
■Elders omringen de soldaten een jon
gen Franciscaan en vragen hem: „zij(n
snor af te scheren, fteneinde hem gemak
kelijker te kunnen herkennen, wanneer
zij hem zouden moodig hebbben."
In deze algemeene sympathie voor den
priester en dein religieus, dw londer do
wapenen is, vinden wijl, zoo zegt dei
„Liberté", de bevestiging yan wat) ons'
vau verschillende zijnen wordt gezegd
Bij velen in Frankrijk was het godsdieur'
stig voelen slechts ingesluimerd. Nu ont
waakt 't.
Brief van een gevangene.
Een Belg, Raoul Lépage genaamd, die
in het Augusta-hospitaal te Keulen wordt
verpleegd, heelt aan zijn moeder in Ant
werpen op ©en briefkaart het volgende
geschreven
„Lieve Moeder. Ik ben gewond aan
de knie (niet gebroken), in Aerschot ge
vangen genomen on na ©an dag of tien
naar Keulen gebracht, waar wij nu in
het Augusta-hospitaal liggen.
Wij worden h:er als prinsen behandeld
en omringd door de vriendelijke en zelf
opofferende Zorgen Van doktoien en pleeg
zusters. Alles is hier kraakzindelijk. Het
hospitaal ligt in een soort park. 'De dok
ters zijn bekwaam en flink in hun vak
en tevens vriendelijk. Kortom men ziet
hiejg hoe in Duitschland alles grootsojigeps
"i .i .li 'ai i iiu: '»i«i l«i»i üii lil
en menschlievend is ingericht.
Laat den inhoud van deze briefkaart
hekend worden, opdat wiji in België, voor-
zoover wij dat kunnen, aan de Duitsche
gewonde gevangenen het goede vergelden,
wat men ons hier, doet, zij hebben slechts
hun plicht gedaan, evenals wij! allen. Laat
dit aan vader lezen. R. L.
De „Kolnische Zeitung", die deze brief
kaart publiceert, zegt, dat bijna alle an
der© Belgische, Fransche en Engelsche
gewonden in denzelfden geest schrijven:
er blijkt uit hun brieven ook, dat de blijd
schap over de goede behandeling wordt
vergroot doo:r den angst, dat zijl slecht
zouden worde-n bejegend, welken zij had
den voor zij herwaarts kwamen.
(„De Tijd")
De stemming In Duitschland.
BERLIJN, 16 Sept. (E..B.) Het Reute'r-
telegram uit Genève, meldend, dat de z'.g'.
Duitsche nederlaag: in de groote steden
van Duitschland hevige ontroering veroor
zaakt heeft, is: geheel uit de lucht gegre
pen. Evenzoo het Reuterbericht, dat de
redactiehureaux van Munchen, uit vrees
voor relletjes gesloten waren. In Munchen
heerscht volkomen kalmte, ©venals in Ber
lijn en in alle andere groote steden.
De berichten van den grooten generalen
staf genieten in alle kringen van het
Duitsche volk, een onvoorwaardelijk .ver
trouwen.
Werkloosheid tengevolge van den oorlog.
LONDEN, 14 Sept. (Reuter.) Terwijl vol
gens de „Vorwarts het aantal werkloozen
in Duitschland reeds in de miillioenep
loopt, heeft de oorlog weinig invloed op
do Engelsche industrie. De fabrieken blij
ven nagenoeg overal aan den gang als
altijd. i
In de grensdorpen.
MAASTRICHT, 14 Sept. (Van onzen
Maastrichtschen correspondent). Ik bert
nog eens ©en kijkje gaan pem!©n in def
Belgische grens 'gemeenten. In enkele dor
pen ontmoette ik Dhitsche soldaten, die.
de verbindingslijnen onderhouden. Van
een geregeld© bezetting is echter gjeepi
sprake. j
jMijn weg leidde :o.a. door Mouland.
Het was leeg, geheel vjerlaten; troost©)
loos viel de r'pgen op dei pujnhoopem. En
ik had opnieuw de akelige visie van het
lijk met den arm 'hoven jhieit graf. Heit!
lag nog steeds op dezelfde plaats. Uit
protest had jdeze pf fgene ©en ouden (emmer
over de hand geplaatst.
In een kelder lag ook nog onbegraven
het Jjjjlk van een der gefusille|erden; de
stank was ondraaglijk. De Duitschers
schijnen zich er tegen te .'vterzetten, het
lijk aan den schoot der aarde toe te;
vertrouwen. („De Tijd")
De Belgische Kroonprins.
Het „H. V. A." geeft het volgende aardigiq
trekje van den Belgischen kroonprins bij
zijn vertrek uit Brussel:
Een schoon voorbeeld van vaderlands
liefde wordt ons ook gegeven door onzen
kleinen kroonprins, den 12-jarigem Leo
pold, hertog van Brabant.
Toen het volk van Brussel hem, bij'
zijn vertrek uit de hoofdstad ©ene ovati©
bracht en riep: „Leve de prinsen", ant
woordde hij: Roept niet: leve de prin
sen, maar bidt liever voor den koning,
voor mijnen vader.
BERLIJN. Het Russische gouvernement
Soewalki dat thans onder Duitsch bestuur
staat telt 600.000 inwoners en is 12.000
K.M.2 groot.
BERLIJN. De Amerikaansche secretaris
van staat Bryan belette de Uitvoering der
plannen van Morgan, betreffende het
leanen van 100 Imillioen dollars aan
Frankrijk, daar Sdit in strijd zou zijn
met de neutraliteit van de Verepnigdq
Staten.
ANTWERPEN, 16 Sept. Te Brussel heb
ben Bieiersche soldaten sympathie aan den
dag gelegd voor de Koningin van België.
Pruisische soldaten ontstaken in woede. In
een gevecht dat ontstond werden 12
Beiersche soldalen gedood. Anderen w|er-
den in een kazerne te Etterheek opgeslo
ten.
Te Haecht hebben de Duitschers hun
wapenen weggeworpen en de witte vlag
getoond. Toen de Belgen naderden werdein
zij, de Belgen, met mitrailleuses jbescho-
i I r 1