EXTRA EDITIE VAX 6 UUR.
De Groote Oorlog.
No* 107a.
Donderdag 10 September 1914
Tiende Jaargang.
BUITENLAND
BINNENLAND
De toestand.
In de mobilisatiedagon las men op
schier alle treinen in Duitschland „Nach
Paris", naar Parijs, een opschrift door
overmoedige soldaten met krijt aange
bracht.
Tenzij de Germaan zich te juister tijd
herstelle, bestaat er kans, dat Rusland
door dat opschrift een streep haalt en
den Duitsehen soldaat een angstig, vlug
terug naar Berlijn in de ooren klinkt.
Want nu de Oostenrijksche veldtocht
in Gallicië meer en meer één enorme
teleurstelling dreigt te worden heeft dit
vanzelf een nadeeligen terugslag op de
Duitsche operaties in Frankrijk en wordt
ook door de plannen van den Duitsehen
generalen staf een streep gehaald.
Zeker, nog is alles in Gallicië niet ver
loren. Er wordt nog met liardnekkigen
moed door de Oostenrijkers gestreden
tusschen Weichsel en Bug. Gelukt het
hun daar den vijand tot staan te brengen,
dan kan de kans nog keeren. Maar er
zijn reeds berichten, die spreken van een
terugtocht der Oostenrijkers tusschen
Weichsel en Bug, die hem op reu s-
achtige offers te staan komt. Nu is
dit wel een bericht uit Russische bron,
maar 't geeft toch in allen gevalle te
kennen dat liet er voor de Oostenrijkers
niet rooskleurig uitziet.
Dat de Russen zich meester van het
terrein achten blijkt ook uit de benoe
ming van graaf Bobrinski tot gouverneur-
generaal van het veroverde Gallicië. Wan
neer men weet, dat deze man meermalen
in hoogverraad processen was gewikkeld,
die Oostenrijk jegens hem om wille zijner
Groot-Russische propaganda moest in
spannen, dan is die benoeming niet zonder
beteekenis.
Dit is zeker, dat, bij aldien de Russen
tusschen Weichsel en Bug zegevieren
gelijk bij Lemberg en Kalicz, de weg naar
Berlijn voor hen open ligt. En dan heb
ben ze nog manschappen genoeg om hun
bondgenooten in Frankrijk te helpen.
Zelfs zouden reeds expeditietroepen in
het noorden van Engeland zijn geland,
die dan dwars door Engeland naar Frank
rijk worden vervoerd.
En als dan nog Indië en Canada het
Britsche rijk met expeditietroepen ter
hulp snellen, dan moet het den Duitschers
toch wel warm worden. Maar Duitsch
land geeft niet gauw den moed op, terwijl
zijn enorme weermiddelen, zijn schier
voorbeeldeloos geoefend leger factoren
zijn, die voor de eindbeslissing een groot
gewicht in de schaal leggen.
Van het gevechtsterrein in Frankrijk
is op het oogenblik alleen bekend dat
volgens Fiansche berichten de ge
allieerden op den linkervleugel en in het
centrum langzaam vooruit dringen terwijl
in den Elzas alles hetzelfde is gebleven.
Parijs blijft op alles voorbereid. „Aan
gevallen of niét, zegt de „Petit Pansien"
zal de stad haar rol met eene onverzet
telijkheid vervullen, welke hare geschie
denis waardig is. Do tegenstand der for
ten zal nog kostbaren tijd doen winnen.
„Time is money", zeggen de Engelsclien,
doch voor ons is zij uog meer, zij is de
redding.
Al „bezetten" de Duitschers Gent
niet, toch zenden zij door geheel Vlaan
deren hun patrouilles, tot vlak aan onze
Zeeuwsch-Vlaamsche grenzen hadden
schermutselingen plaats, alles met het
doel Antwerpen, „het hart van het land",
te isoleeren.
Men is daar gelukkig, goedsmoeds en
bereid, desnoods, een hard beleg te door
staan, veilig als ze zich weten binnen hun
sterke stelling, met, als 't noodig is, de
overstroomde polders, waarin het Duitsch
geschut zal wegzakken.
Er is bij die forten echter één netelige
omstandgheid.
Zij zouden gewapend zijn geworden
met de groote kanonnen van Krupp,
maar dit heerschap, juist zooals het ge
val was met Namen, stelde maar telkens
en telkens de levering uit, totdat het
te laat was, hetgeen natuurlijk een nieuwe
aanwijzing is, welke bedoelingen Duitsch
land ten opzichte van België had in geval
van oorlog. Zoo zijn eenige der Antwerp -
sche forten, meer in het bijzonder die in
het Zuiden en het Westen, nog onvol
tooid en de vijand weet dit.
Nochtans, „zoolang de Leeuw kan klau
wen, zoolang hij tanden heeft", blijft
Antwerpen Belgisch en België België.
Terwijl wij dit schreven kwam ons
een telegram uit Londen van particuliere
zijde aan de N. Rott. Crt. verzonden onder
het oog, dat slecht nieuws voor Oosten
rijk bevat. Het luidt aldus
Naar Central News uit Rome verneemt
heeft de Messagero uit St. Petersburg
bericht ontvangen, dat de groote slag
bij Rawa Ruska tin Noord Oostelijk Gali-
cië) die vier dagen heeft geduurd, is
geëindigd met een volkomen overwin
ning der Russen.
Onder de krijgsgevangenen is een groot
aantal Duitschers.
De Oostenrijkers hebben Russisch Po
len ontruimd.
Eigen berichten (per telegraaf en telefoon)
9 Sept. 8 uur 's avonds.
Weenen. (Officieel). Reuter verspreidde
het bericht van den dood van keizer
Frans Jozef. De onjuistheid Van dit bericht
is bewezen. De vertegenwoordiger* des
neutrale staten kunnen zich telkens van
de uitstekende gezondheid ^es keizers
overtuigen. Z. Majesteit behartigt met lust
de regeieringszafaen en verleent audiënties.
Gisteren inog ontving hij een uur lang
graaf Berehtold in .gehoor.
Maastricht. Hedenmiddag zijn hier acht.
Franscbe militaire genoeslweren per auto
aangekomen. Zij waren te Namen, toen
zij1 een convooi gewonden begeleidden,
gevangen genomen ion te Luik gedwongen
in de ambulance dienst te doen. Nu ver
zochten zij via NederlandEngeland naar
hun land te mogen terugkeeran. Dit ver
zoek is telegrafisch aan de Nederland-
sche regeering overgebracht. In afwach
ting van het antwoord zijn zij bij de
Roode Kruis afdeeling, in de voormalige
Augustijnenkerk geïnternieerd.
(Inmiddels is door onze regeering toe
stemmend op hun verzoek geantwoord
en zijn de heieren naar Den Haag ver
trokken om via Rotterdam naar Enge
land over to steken. Red..)
LOSSE BERICHTEN.
De Duitschers te Reims.
Over het binnenrukken der Duitsche
huzaren te Reims melden de oorlogscor
respondenten uit het groote Duitsche
hoofdkwartier liet volgende
Daar het nog niet bekend was, of de
mededeelingen der inwoners, dat de be
zetting Reims verlaten had, waarheid
bevatten, besloot ritmeester Von Hu-
brecht met een patrouille vast te stellen
of het fort Vihyles bij Reims werkelijk
vrij van vijanden was.
Óp zijn oproep om vrijwillig mede te
rijden, meldden zich velen aan; de rit
meester koos hieruit 3 ofiicieren, 2 onder
officieren en 7 manschappen.
Langs een 7 K.M. langen boschweg
galoppeerde de patrouille naar het foit
en stelde vast, dat het werkelijk dooi
den vijand verlaten was Verder rijdend
bereikte de patrouille om 9 uurdesavonds
de stadsgrenzen van Reims.
Door de niet nieuwsgierigen gevulde
straten trok de patrouille naar het stad
huis, waar zij den burgemeester verklaar
de, dat Reims van nu af in Duitsch bezit
was en dat zij den burgemeester als gij
zelaar voor de veiligheid der Duitsche
troepen gevangen nam.
Een luitenant werd met het bericht van
hetgeen bereikt was naar de divisie te
ruggezonden, de overigen bleven tot 5
uur in den morgen te Reims. Des na
middags keerden zij aan de spits der bri
gade Von Suckow terug, die met volle
muziek de stad binnenrukte.
Reims is niet verwoest.
(Moet dit laatste er nog expresselijk
bij worden vermeld? Wij dachten dat
legers van beschaafde natiën open en
onversterkte steden nooit verwoestten.
Red.)
De Duitschers in België.
De getuigenissen door de commissie
van onderzoek inzake de schending van
het volkenrecht bijeengebracht, zijn thans
toegezonden aan den Belgischen minister
van Justitie. Wreedheden werden
volgens die verklaringen gepleegd te
Visé, Orsmael, Aerschot, Leuven en in
de omstreken van Meclielen.
De Duitsohers schieten op de wegen
onschadelijke voorbijgangers, wielrijders
en boeren, die bezig zijn hun oogst
binnen te halen, dood. Zij ledigen de
openbare kas, eischen levensmiddelen
en dranken op en gebruiken die tot zij
dronken zijn. Zij vuren in de straten en
in de huizen, en verklaren vervolgens
dat liet de inwoners zijn, die hebben ge
schoten. Dan beginnen de moorden,
branden, plunderingen en wreedheden.
Zij sluiten menschen op in kerken,
plegen geweld tegen vrouwen, brengen
mannen over naar Duitschland om den
grond te bebouwen. Ja, men verzekert
zelfs, dat de Duitschers mannen dwingen
tegen de Russen te dienen. Zij nemen
gijzelaars, laten mannen, vrouwen en kin
deren voor hun troepen uitgaan, hijschen
de witte vlag, om de troepen te doen
naderen, en fusilleeren tientallen van
geestelijken
(Met „de Duitschers" wordt niet be
doeld de Duitsche natie ook niet het
Duitsche legpr, maar eenige minder
tuchtvolle afdeelingen van dat leger,
't is toch al erg genoeg. Laat men dus
niet overdrijven. Red.)
Wij lezen in de ochtendbladen van
heden
OOSTBURG, 9 Sept. (Part. D. V.) Vol
gens mededeelingen van een ingezeten^
der grensgemeente St. Laureins zijn 200
uhlanen op wég van Gent naar Brugge.
BERGEN OP ZOOM, 9 Sept. (Van
onzen correspondent.) Heden was de ter
mijn verstreken, dat de bewoners van
een 80-tal wumngen in het Belgische
Putte hunne woningen moesten ontruimd
hebben. Het bevel tot ontruiming ge
schiedde alleen door een schriftelijke
mededeeling, dat de menschen binnen
2 maal 24 uur hun woning moeten ver
iaten hebben. De ontruimde woningen,
waaronder de gendarmerie en kazerne,
laat men door middel van dynamiet in
de lucht vliegen. Van schadeloosstelling
wordt niet gesproken. (Maasbode.)
ANTWERPEN, 9 Sept. De Duitschers,
die zich in den afgeloopen nacht in den
omtrek van Gent ophielden, begaven zich
heden naar het Zuiden met medeneming
van hun buit. Op bun weg plunderden
zij eenige magazijnen in den omtrek van
Melle.
Andere Duitsche troepen, welke uit
den omtrek van Sottegliem kwamen,
begaven zich naar de omstreken van
Renaix. Zij schijnen zich naar Frankrijk
te willen begeven.
Onze troepen bleven niet werkeloos.
In de omgeving van Antwerpen heb
ben zij hun slag geslagen en hebben de
Belgen 300 gevangenen gemaakt.
(Maasbode.)
H
Brussel heeft 15000 man matrozen als
bezettingstroepen ontvangen. i
ANTWERPEN, 9 Sept. (Van onzen bij1-
zonderen correspondent.) Er Zijh groot-e|
veranderingen in het legercommando aan
gebracht. I
Luitenant-generaal Deguise, een bekend
ingenieur-vestingbouwer, is benoemd tot
commandant der vesting Antwerpen. Ko
lonel Wielemans, kabinets-ovigrste van
^minister De Broqueville, is benoemd tot
ondercommandaht, terwijl generaal Jung-
bluth tot commandant van het veldleger
is benoemd.
Deze veranderingen hebben ten doel|
meer eenheid en samenwerking aan ves
ting- en veldleger te geven.
Deze veranderingen worden in militaire
kringen met veel instemming begroet.
„Maasbode."
Een telegram aan President Wilson.
De Duitsche Keizer heeft aan Presi
dent Wilson volgens de „Nord Deutsche
Algemeine Zeiting", het volgende tele
gram gezonden:
„Ik voel het een plicht mij tot u mijn
heer de President, als de meest op den
voorgrond tredende vertegenwoordiger
van de grondslagen der menschelijkheid
mede te deelen, dat bij de inname van
de Fransc.he vesting Longwy mijn troe
pen daar duizenden dum-dumkogels heb
ben ontdekt, welke in een bijzondere
regeerings-werkplaats waren vervaardigd.
Zulke kogels weiden ook gevonden bij
gedoodengewonden eu gevangenenhok
bij de Engelsche troepen Gij weet welke
vreeselijke wonden en pijn deze kogels
veroorzaken en dat het gebruik daarvan
in strijd is met het internationale recht.
Ik aciit mij daarom genoodzaakt tot U
een protest te richten tegen deze wijze
van oorlogvoeren, welke door de methode
van onzen vijand een der barbaarsche
is welke men .in de geschiedenis kent.
De Belgische regeering heeft het deel
nemen van de civiele bevolking aan de
gevechten openbaar aangemoedigd en
sedert lang voorbereid Zelfs door vrou
wen en geestelijken zijn in deze guerilla-
oorlog aan gewonden, soldaten, doktoren
en verpleegsters gruwelijkheden begaan.
(Verscheidene doktoren werden gedood,
hospitaalsoldaten beschoten.) Door deze
gruweldaden zijn wij gedwongen de
scherpste middelen ter hand te nemen
om de schuldigen te straffen en de bloed
dorstige bevolking af te schrikken van
het voortzetten van hun moorden en
schanddaden. Dorpen en zelfs de oude
stad Leuven moest behoudens 't schoone
stadhuis, tot zelfverdediging en bescher
ming van mijn troepen worden verwoest.
Mijn hart bloedt als ik denk aan zulke
maatregelen die onvermijdelijk geworden
zijn en dat tallooze onschuldigen huis en
eigendom hebben verloren door hetbar-
baarsch optreden van deze misdadigers.
Prins Eitel Friedrich als tamboer.
Gewonde soldaten, die dezer dagen te
Solingen aankwamen, vertelden aan den
correspondent van de „Rhein. Westf. Ztg"
enkele bijzonderheden over den slag bij
St. Quentin.
Drie dagen, zoo vertelden zij, vochten
wij bijna zonder ophouden, 28, 29 en 30
Augustus. Ten slotte werd echter de
vijand toch geslagen en teruggedrongen.
Ge hadt in het midden van den slag
onzen prins Eitel Friedrich eens moeten
zien. Bij den laatsten beslissenden storm
aanval greep de prins de trommel van
een gevallen tamboer, sloeg zelf een
marsen en riep ons toeVooruit, mak
kers vooruit. Dat gaf nieuwen moed en
als een lawine vielen wij op den vijand.
De slag was gewonnen.
Weer een Zeppelin.
Dinsdagavond verscheen ten Zuiden
van Antwerpen een Zeppelin-luchtschip,
dat echter door de forten tijdig werd
ontdekt en genoopt was terug te keeren.
Generaal Samsonof is, volgens een
nader bericht uit St. Petersburg (Petro-
grad), als een held gesneuveld. Hij bevond
zich op een gevaarlijke plaats in den slag
in Oost-Pruisen en werd gewaarschuwd,
om zich in veiligheid te brengen. De ge
neraal antwoordde: „Mijn plaats is bij
mijn manschappen." Kort daarna ontplofte
een granaatkartets die hem en de meeste
officieren van zijn staf doodde.
Engelsche verliezen.
De derde verlieslijst, Maandag in de En
gelsche bladen gepubliceerd, geeft aan,
dat tot 1 September 85 officieren en 4711
minderen werden gedood, gewond of ver
mist. Het totaal der verliezen van de drie
lijsten samen beloopt: gedood, gewond
of vermist 455 officieren en 14.686 min
deren. Het aantal vermisten is zeer groot.
Het bedraagt bij de totaal cijfers 230
officieren en 13.413 minderen. (Msbode.)
Duitsche overheersching.
De correspondent van de „Times" te
Boulogne weet te melden dat de prefect
van het departement du Nord inRijssel
gevangen gehouden wordt. De Duitschers
zouden een som van zeven millioen scha
devergoeding geëischt hebben. Te Amen-
tiéres waren zij met een 500.000 francs
tevreden, maar te Amiens eischten ze
een millioen francs en, volgens den man
van de „Times" 100.000 sigaren. Lens
moest 700.000francs opbrengen. (Msbode.)
I
Namen.
Iemand die Namen heeft bezocht, schrijft,
dat die stad hem, ondanks den korten
strijd, toeschijnt erger van de beschieting
te hebben geleden dan Luik. Er zijn over
de honderd huizen verwoest, waaronder
het stadhuis, een gedeelte van de citadel
en de Place Leopold. De bruggen over
Maas zijn alle opgeblazen, maar reeds
door andere vervangen. Nu is de toestand
weer bijzonder rustig, gelijk trouwens
ook te Luik.
Kerksieraden gered.
De „Limburger Koerier" meldt het
volgende
Met speciale machtiging van Freiherr
von der Goltz, Duitsch gouverneur-gene
raal van bezet-België, was het twee leden
van het Oudheid-kundig genootschap in
Limburg, den weleerw. heer M. Rutten,
en den heer V. Schols, beiden te Maas
tricht, toegestaan om te Visé de aan de
kerk toebehoorende „der Plünderung
preisgebenen wertvollen Kirchengeriite"
in bewaring te nemen en voorloopig naar
Holland te brengen, om na wederintreden
van geordende toestanden deze aan de
kerk te kunnen teruggeven.
De heeren mochten er in slagen een
groot aantal kerkgewaden, papieren,
bescheiden akten, een pateen, relieken,
eenig koperwerk enz. in veiligheid te
brengen.
AhBiliyiE.
Rome. Onze gezant te Rome hooft
aan den Minister van Buitenlandschei
Zaken te 's Gravenhage bericht, dat de
Rumeensche gezant te Durazzo hem heeft
medegedeield de noodige orders te hebban
gegeven, om de twee gevangen Nederland-
'sche officieren, Reimers en Verhulst, on
verwijld in vrijheid te lekten stellen.
Nederland en de oorlog.
P r ij z e n van tarwe en rogge.
In een onderhoud, dat een redacteur
van het Haagsche correspondentiebureau
Woensdag met minister Treub gehad
heeft, deelde deze in antwoordt op des-
betreflénde vragen mede, dat de tarwe-
en roggeprijzen, al heeft hij deze lager
gesteld dan die voor het buitenlandsche
graan, voldoende winst aan handelaren
en boeren verzekeren. Mocht de circu
laire aan de burgemeesters ter voorko
ming van prijsopdrijving van broodkoren
onvoldoende blijken, dan zou de regeering
dieper ingrijpende maatregelen moeten
nemen. Overwogen wordt door invoer
van buiten in de behoefte aan veevoeder,
vooral tegen den winter, te voorzien.
Den vierden dezer is de eerste lading
van de in Amerika aangekochte tarwe
verzonden. N. R. C.
Uitgezet.
Naar aanleiding van een te Helmond
gehouden anti-militairistische rede is de
christen-socialist, ds. A. R. De Jong (hij
stond o. a. te 's Heerenhoek) door gene-
raal-majoor Van Terwisga het verblijf
buiten het door de lilde divisie bezette
gebied verbannen.
Het stoomschip „Nieuw-Amslerdam
varende van New-York naar Rotterdam
kwam dezer dagen te Rotterdam aan
merkelijk lichter aan passagiers en goe
deren, dan het te New-York was ver
trokken. Een Fransch oorlogsschip had
het gedwongen in een Fransche haven
alle Duitsche en Oostenrijksche passagiers
te ontschepen benevens bier, maïzena
en baren zilver. De kapitein protesteerde
tegen een en ander en nu heeft de Ne-
dorlandsche regeering stappen gedaan
bij liet gouvernement der republiek. Men
twijfelt er niet aan of van het in beslag
genomene zal in ieder geval het zilver
teruggegeven worden, daar dat voor de
Ned. Bank bestemd was.
Vandaag gaat vanwege de H. IJ. S. M.
een extra trein naar Zwitserland, tot het
afhalen van Nederlanders, die zich nog
in Zwitserland bevinden. Deze trein gaat
over Kestercn-Nijmcgen, vermoedelijk tot
Bazel.
De opening van de Staten-Generaal
zal Dinsdag 15 Sept. a. s. door II. M. de
Koningin in de Grafelijke Zaal op het
Binnenhof geschieden.
