De Groote Oorlog.
E NT I EH
Vrijdag 4 September 1914.
Tiende Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIIDAGAVQNO.
fEUILL ETON?
EEN DOORNENKROON.
Stand.
.ig te koop
No. 105.
a |a> B fl verlies van een I II I verlies B verlies van hu
1 I I [hand, voet I I B I I van een B B een M
Welk weder zullen wij hebben
[Fransche schijven
la 2 ct., clapp
|eurre d'Amanli 4
4 .a 8 ct., jatten
I speren 5 a 6 ct.,
I 'anche 5 a 9 ct„
I en 1 a 6 ct. per
I per K.G.; boonen
|ntjes 12 a 20 ct.
1 a 3 ct. per stuk.
'2 September 1914.
waren heden
fO.— a fO.-
•0.—
■0.—
2.80
-2.20
1.20
2.—
-0
2.—
2.30
- 1.50
•3
1.25
-2.50
-0.—
- 1.40
- 0.—
2.50
- 0
•0.—
-0.^
-3.—
-2.40
- 1.70
- 2.20
•0—
- 2.20
-2.50
1.80
3.20
1.40
•3.—
0.—
- 1.50
-0.—
-3.—
-0.~
Sept.
SillenE. C. van
de Reij1, geb. Kuy-
12n, vrouw van J.
I :rman, man van P.
|md Aug.
4, Philippus Jo-
|s van 't Leven en
|.e Wolfaartsdijk; 9,
fillem Jakobus Ro-
beiden te Driewe-
llrus, z. v. Gerardus
|cn Agatha Dobbe-
v. Leendert van
|23, Cornells Bastia-
I: en Johanna Boon-
lucia, d. v. Andrias
1 Koens31, Eliza-
phannes Priem en
en: 4, Kornelis, z.
Jannetje Moerdijk.
Lauras, z. v. Jan
lilhelmina Paauwe.
t. Geboren: 2, Lena
Karinus Drijgers en
pvallen3, A. M.
|G, C. v. d. Velde—
okxRijk, z.; 25,
bde (levenloos), d.
|le Vrieze, d.
Verhaegen, 80 j.,
Jne en Anta. Rent-
kugustus.
Jeboren 19, Jacob
iilipse en Maria van
ana Cornelia, d. v.
Maria Janna Tram-
irinus, z. v. Louis
i Staal: 27, Pieter-
Gommert Johannis
Hendrika Meloen
z. v. Jeroen Koe-
in Houte.
Jetrouwd5, Cor-
25 j. jm. en Fina
j. jd.
lerard, z. "v. Arie
Tiella Jacomina Ma-
8, Pietemella Su-
s Johannes Pieters
de Jonge; 27, Cor-
Bernardus van de
ia Bordui; 28, Jo-
y. Piefer Pieters
Hazen.
>toel, 75 j., wednr.
en, eerder van Eli-
(Z.)
idissements-Kecht-
d. 2 September 1.1.
Caféhouder, wo-
aard in staat van
>enoeming van den
Jhr. Mr. W. H.
ter-commissaris en
tot curator.
M. STIEGER,
caat en Procureur.
1914.
rstadboomgaard te
n in te leveren
September I9l4 bij
loetinge.
HIEIM MUHSCHE COtlRflUT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór eeu uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratisGanzepoortstraat C 209, GOES
Reciameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de fi fik gulden bij verlies van beide I P1 gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I II I handen, voeten of oogen. 9 |a B B verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I ZJ| I I [hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: W0 verstandsverbijstering; I V W of oog; I duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I p1 gulden bij J fik gulden bij Jj% gulden bij g*
IVU of oog; I W duim; wijsvinger. Wm
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De toestand.
Het Oostelijk gevechtsterrein vraagt
eerst onze aandacht. De Oostenrijksche
nederlaag in Oost-Gallicië is een feitbe
richten uit Oostenrijksche bron geven het
toehiermede is het lot van de hoofd
stad van Gallicië, Lemberg (160.000 inw.
centrum van Poolsche wetenschap) vrij
wel beslist, tenzij een victorie, die de
Oostenrijkers te Zamose behaalden,
noordoestelijk van Lemberg, den Russen
de vrucht hunner overwinning ontneemt.
De enorme nederlaag, die de Russen
in het zuiden van Oost-Pruisen van de
Duitschers, ontvingen en hun hun be
kwamen generaal Zassonof kostte, wordt
maar schaars opgewogen door het wa
pensucces der Russen in het Noorden
van Oost-Pruisen waar zij Koningsbergen
heeten te hebben ingesloten met het doel
de militaire bezetting der stad af te
snijden van de andere Duitsche troepen.
In Frankrijk is het 't oude liedje, de
Duitschers schuiven langzaam maar zeker
voorwaarts vooral aan hun rechtervleu
gel. Wel blijkt vooral het Engelsche leger
dat een koelbloedige vastberadenheid aan
den dag legt, nu en dan een voordeel
te behalen vooral voor de Engelsche
cavallerie schijnende de Duitschers schrik
te hebben maar van te weinig ge
wicht om den invallende vijand terug te
dringen. Duitsche cavallerie is reeds ge
zien te Compiègne, in het dal van de
Oise en Amiens is bezet. Dit wijst er op
dat ook de tweede groote verdediginslinie
La Fére-Laon-Reims voor de Fransch-
Engelsche legermacht onhoudbaar is ge
worden.
In dezen toestand is het begrijpelijk
dat de Fransche regeering naar Bordeaux
vertrekt, gelijk haar voorgangster in 1870.
In een manifest aan het volk tracht
de president der republiek den moed en
het vertrouwen in de nationale defensie
levendig te houden. Toch zal het menigen
Franschman droef te moede wordenwat
een verschil tusschen den huidigen toe
stand en de eerste oorlogsberichten, die
de verovering van Mühlhausen in het
land des vijands, uitjubeldenZou pre
sident Viviani, die van oordeel was dat
de lichten des hemels gedoofd moesten
worden, nu niet gaarne wenschen, dat
een sterretje van hoop kwam flikkeren
aan Frankrijk's zwarten nationalen
hemel
„De kneuzende oorlogsvracht beploegde
Vlaanderen's beemden".
Hoe wordt dit dichtwoord van Tollens
schrikkelijk bewaarheid aan hetschoone
nijvere België. Dagelijks komen nieuwe
berichten in van geweld- en gruweldaden
43)
Zij zag in hare verbeelding, hoe zij in
sneeuwwitte kleeding met hare gezellin
nen opwaaits toog ter kerk, en daar voor
het altaar nierknielde. „O, neen", riep
zij, hevig het hoofd schuddend, „weg met
dit beeld. Het was eene dwaasheid, waar
aan ik mij overgaf, ijtlele ceremoniën, zin-
nolooze droomen. Zinnelooze droomen?"
Was haar dat ernst? „ffje heeft u dit ge
leerd?" vrceg eene zachte en schuchtere
stem in haar binnenste. „Uit welken
mond kwam deze leer?" „Kan een
mond, zoo giftig', zoo onrein, zoo yol be
drog, wel de waarheid spreken? Zonde
hij, die met list en bedrog u misleid
heeft, wel de waarheid gesproken hebben,
toen hij u de nietswaardigheid van het
geloof predikte?"
„Des te erger," begon weer de eerste
stem in hare ziel, „als er een God be
staat, zij't gij reddeloosi aan zijn toorn, zijn
haat, en zijn eeuwigen vloek overgegeven.
Gij hebt hem gehoond, gelasterd en be
spot. Zijn heilig© naam was n eene dwaas
heid. Gij hebt zonden op zonden gesta-
der Duitsche soldaten. En al moge het
dan waar zijn, dat het heele Duitsche le
ger door de wandaden van enkelen niet
geoordeeld is, toch kan men het slechts
betreuren, dat brandstichting, fusillades
van weerlooze burgers bij voorkeur
priesters plundering en vernieling van
steden en dorpen in hoofdzaak den Duit-
sclien veldtocht in Belgie karakteriseeren.
Ook hier wordt liet oude klassieke
woord bewaarheid „homo homini lupus",
„de mensch is voor zijn medemensch een
wolf", d. w. z. laat den meusch over aan
zijn bloot dierlijke hartstochten en instinc
ten, vrij van den breidel, dien godsdienst
en geweten hem aanleggen en hij is
wreeder dan het roofdier, gevaarlijker
dan tijger of wolf.
En daarom is de oorlog zoo verschrik
kelijk, wijl die den mensch zoo gemak
kelijk doet ontaarden.
Eigen berichten (per telegraaf en telefoon)
van 3 September 8 uur 's avonds.
Baarle-Nassau. Een onzer grenscorres-
pondentien meldt van hier:
Hedennacht heeft wederom een |Zeppélin
boven Antwerpen gemanoeuvreerd doch
zonder geweldadigheden te bedrijven.
Vele Belgische militairen zijn bij Turnhout
gezien. Generaal Duf our, commandant ,der
stelling Antwerpen, heeft aft® tijdelijke)
verloven voor het verblijf binnen de
stad tegen 5 September opgeheven. Alle
Engelsche journalisten zijn naar- Hol
land uitgeweken, uien verwacht de een of'
andere gebeurtenis in of bij1 Antwerpen.
4 Sept. I 'J2 uur 's namiddags.
Petersburg. (Officieel). Lemberg is
door de Russen ingenomen.
Uit do morgenbladen van heden:
Amiens gevallen.
Een telegram yan den bijzondeien cor
respondent van de „Times" ineidt vol
gens de N. R. Ct.j
Amiens is jn handen van de Duitschers.
Het diiedaagsche gevecht van. de afge-
loopen. week beteiKite zijn hoogtepunt in
een bloedig treffen bij1 Moreuil (25 K..M.
ten Z.O. van Amiens), waarbij! het voor
deel aan den kant van den vijand was.
De bondgienooten zijn in goede orde terug,-
gptrokken, dcoh de Duitschers dringen
ypoiuit naar hun doel: Parijs, en toen ik
hedenochtend om vijlt uur de buitenwacht
van Amiens verliet, moet de Duitsche
voorhoede zich pi tusschen Le Partigny
en Montdilier (25 K.M. ten Z.O. van Mo
reuil) hebben beyonden.
;Een bericht aan de Daily Chronicle
pieldt dat de piujtschers gisteren tot
Griel, op dertig mijlen ten N.W. van
Parij's, zijn gienadex'd. Ze zijn zelfs nog
dichterbij' geweest, tot Penlis, zoodat het
kanonvuur in da hoofdstad kan z,ijn ge
peld, zonder maat en getal, gijl hebt zijne
liefde met haat en ondank vergolden, zijne
kerk gevlucht, zijn woord versmaad, zijne
sacramenten vermeden, zijU kruis met
voeten getreden. Het bloed van Christus
was ook voor u op Golgotha vergoten;
gij hadt u niet zijne hulp kunnen redden,
en voor eeuwig zalig makendoch gij heblt
het niet gewild; nu is het te laat. Ziet
gij niet hoe die vergramde God reeds
zijne straffende hand tegpn u heeft ver
heven; hoe Hij u reeds begint te tuch
tigen en met zijin toom te vervolgen?
.Weg met u in de diepte; voor u is er
gaene verzoening meer!" i
Het was de vreeselijke stem der wan-
uoop, die satan in haar binnengte deed
weerklinken. Al de boosheid harer zonden,
geheel den bitteren tijd van haar god
vergeten leven, voert hij haar voor den
geest. Het is alsof plotseling tallooze hel-
sche geesten uit hun afgrond komen op
doemen en in een wilden dans haar om
geven. Haar angst, haar opgewondenheid,
haar vertwijfeling neemt met iedere se
conde toe; nu gelooft zij aan God, nu er
kent zij Hem weder; maar hét is ©en
duivelsch geloof, dat haar heeft aangegre
pen, en haar gelijk een hevige koorts
doet rillen; het geloof, dat beangstigt en
in vertwijfeling zijnen God vloekt. Haar
hooïd ,doch zie werden Van dat punt te
ruggedreven en in bedwang gehouden
door de forten rondom de stad.
LOSSE BERICHTEN.
Koning Albert.
Het „II. v. A." meldt liet volgende
„Bij ae gevechten rond Mechelen is de
koning heel den dag in het front van het
leger gebleven.
Steeds was hij op de gevaarlijkste pun
ten, om onze soldaten door zijne aanwezig
heid aan te moedigen.
De persoon die dit meldde, verzekert
dat de koning er verbleef van het begin
tot het einde van den strijd en mee in
de loopgraven stond, zooals de eenvoudig
ste soldaat.
Een telegram uit Toronto aan de Times
houdt in, dat de Canadeesche regeering
besloten heeft het aanwerven van troe
pen voort te zeten totdat een leger van
100,000 man is uitgerust.
Belgrado is bijna geheel verwoest
zegt een Reuter-telegram uit Nisj. Bijna
geen huis is onbeschadigd gebleven; het
koninklijk paleis is ten deele door brand
vernield.
De Oostenrijkers bezigen de laatste
dagen voor het bombardement uitsluitend
granaten van groot kaliber, die zeer groote
schade aanricliten.
Brussel.
De Tel. vernam van iemand, wien het
door allerlei listen gelukt was uit Brussel
te ontsnappen, dat zich daar nog zeker
10.000 Duitschers bevinden. Een massa
hebben zicli echter burgerkleederen we
ten te verschaffen. Alle kolfiehuizen en
winkels moeten gesloten zijn om negen
uur 's avonds. De soldaten gedragen zich
vrij behoorlijk, maar de oificiereu stellen
zich wezenlijk uittartend aan. Al hun
bestellingen betalen ze met cheques op
de Bank van Frankrijk betaalbaar te
Parijs. Het koninklijk paleis en het ge
rechtshof zijn ambulances. Vele Duitsche
en ook enkele Belgische gewonden wor
den er verpleegd. Op verschillende plaat
sen staan mitrailleuses
Donderdag vergaderde de gemeenteraad
om middelen te zoeken, teneinde hulp
te verschaffen aan duizenden gezinnen,
die letterlijk honger lijden. De Raad
bracht een roerende ovatie aan burge
meester Max, die zijn tranen niet kon
bedwingen.
Zaterdagmiddag om half zes verscheen
een tweedek-vliegmachine boven de stad.
Er werd hevig op gevuurd met geweren
en mitrailleuses. Het was een Fransch
man. Tweemaal vloog hij de gansche
stad rond en deed midden in kogels een
hoofd gloeit, haar borst hijgt onder de
vreeselijke kwelling, die haar benauwt.
Waanzinnig springt zij op. Reeds slaat zij
op den uitersten rand van de rots. Nu
reidt zij de armen uit hare oogen
sluiten zich ver buigt zij zich voorover
boven de gapende diepte nog een
oogenblik en zij stort naar beneden
barmhartige God
Maar hoor, wat is dat? Plotseling
klinkt een zoete melodie over het wa
ter. Zij schrikt hevig. Getroffen laat zij
de armen zakken, stapt een schrede te
rug en luistert. Het was een heidei»,
klare vrouwenstem, welke een lied van
kinderlijk vertrouwen tot de li. Maagd
zong; het was zoo zoet, zoo roerend
schoon, dat het door de razernij der wan
hoop heen tot in het diepste haars har
ten doordrong. Als vastgenageld aan den
grond staat zij daar bewe©gloos, ademloos
op de dorre klip en luistert naar do
stem, die nu eenige seconden ophoudt.
Terzelfder tijd echter bereikt ook de klank
van den slag der roeiriemen haar oor;
een bootje komt langzaam stroomafwaarts
op haar tce. Verward en beschaamd bukt
zij zich ijlings neer, om zich voor de
daarin zittende menschen te verbergen.
Wat moesten zij wel denken, als zij' baar
dam1 zoo eenzaam op die rots zagen
dubbelen „looping the loop". Dan wierp
hij een wolk witte papiertjes naar bene
den waarop te lezen stondhoudt moed
spoedig komt er verlossing.
Parijs als vesting.
Parijs is, aldus merkt een Duitsch blad
op, met langer een vesting, maar een
versterkte provincie. Reeds in 187U was
Parijs een vesting van enorme afmetin
gen, welker forten destijds reeds een
lengte van 55 K.M. hadden. In het jaar
187U waren de forten 3 kilometer van
de eigenlijke stadsomwalling verwijderd.
Deze oude forten uit het jaar 1870 zijn
ook thans behouden. Er zijn moderne
vestingwerken om heen gelegd en deze
hebben een geheel moderne bewapening
gekregen.
De vestingwerken, die in het jaar 1870
de geheele vesting van Parijs uitmaakten,
zijn thans nog slechts de z.g. binnenste
verdedigingslinie. Aan deze linie zijn 32
nieuwe forten op een afstand van 15
kilometer toegevoegd. Was de omtrek
der forten in 1870 55 kilometer, thans
is deze ruim driemaal zoo groot.
Het front der belegeringstroepen be
droeg in 1870 12 mijlen, thans zon dit,
wil men Parijs geheel uitsluiten, 36 a -10
mijlen beslaan. Voortdurend nog wordt
er aan de fortificatie rondom Parijs ge
arbeid, daar de Frauschen Parijs tot een
totaal onneembare stad willen maken.
Het aantal kanonnen, dat deze uitge
strekte fortenlinie bergt, bedraagt zeker
3000, zoo niet meer.
0e Duitsche troepen in België.
Men heeft in een vorig bulletin kunnen
lezen dat het troepentransport in België
geen ander doel had dan de vermoeide
Duitsche troepen door versche te ver
vangen.
Thans vonden wij in de Köln. Volksztg.
uitdrukkelijk gezegd, dat de Belgen zich
vergissen, door te meenen dat die 160
treinen met soldaten tegen de Russen
zouden gebruikt worden. Binnen enkele
dagen luidde liet verder zou men
bemerken dat een ac.tie wordt voorbe
reid, waarvan het blad lioopt, dat zij den
Belgen leeren zal, nu toch eens beter te
begrijpen, wat er gebeurt.
Geen genade.
Onder dit opschrift wekt het „Handels
blad van Antwerpen" het Belgische volk
op om mee te doen aan den economi-
schen oorlog en het Engelsche voorbeeld
te volgen. Er mogen geen zaken meer
worden gedaan met Duitsche handels
huizen en de Duitsche filialen te Ant
werpen mogen niet meer door Belgische
zetbazen in stand worden gehouden. Na
staan. De geheimnisvolle zangeres voer
met haar lied voort; het waren woorden,
waarin zij. Maria om haar voorspa-aak
smeekte. .Weemoedig schudde Bertha, ter
aarde knielende, haar bleek, geheel ver
ward hoofd. „Ik ben immers haar kind
niet; ik was het, maar ik ben het niet
meer; haar scapulier heeft hij mij ont
nomen; ik liet het toe en ik nam geen.
ander; neen, zij bemint mij! niet meer;
zij kan mij niet meer liefhebben; ik ben
immers al te diep gezonken." Doch op
haar twijfel gaf weder het lied een zoet
en troostvol antwoord, want in zoete me
lodie verkondigde het do onuitputtelijke
liefde van Maria's moederhart, voor hen,
die met zonden beladen zijn. „Zoude het
mogelijk zijn?" vrceg zij zich af; „zoude
Maria mij niettegenstaande mijne schuld
nog kunnen beminnen? Kan, mag ik nog
hopen?" Eene koude rilling loopt over
geheel haar lichaam. Het aangezicht jn
hare koud© handen verbergende, buigt zij
het diep op de harde rots neder en nu
verdwijnt onder een zware zucht, de
vreeselijke starheid, die tot nog toe hare
borst beknelde; een zware steen valt haar
van 'L hart, en in de oogen nog zoo oven
droog en gloeiend, parelt een dikke traan,
toldat zij zich ten. laatste in een vollen
heeten stroom uitgieten, zoodat de arme
Verwachting tot den avond van5 Sept.:
Zwakke tot matigen wind uit noordelijke
richtingen, half tot zwaar bewolkt, eenige
kans op regen of onweer. Weinig verande
ring van temperatuur.
den oorlog, schrijft het blad, zullen wij
onze eigen belangen behartigen en als
er voordeeien te behalen zijn in de toe
komst, zullen geen Duitschers daarmede
gaan strijken.
De priester op het slagveld.
Eion priester uit het land van Charleroi
heeft over t}en bloedigen slag in en om
die stad het navolgende:
Toen ik het laatst Charleroi uit de
verte zag, waren de Duitschers er mee
ster. En ik geloof, dat ze er meester zul
len blijven, want de Franschen trokken
terug. Overal lagen lijken en gewonden.
In die krankzinnige worsteling kan nie
mand zich om hen bekreunen. Soms zag
ik de lijken, ©enigszins ineengezakt, maar
toch nog rechtop staande in een hoek,
tegen een jnuur, in ©en portiek, waai
de vijlandelijke kogel den dood gebracht
had
Ge begrijpt, dat ik in den eigenlijken]
strijd niets hebben kunnen [uitrichten. Toen
voor don eersten keer de Franschen weer
meester waren van het terrein en ©enige
rust was ingetreden, heb ik gepoogd ge
wonden te helpen. Maar wat kon ik doen
Men dacht slechts aan den strijd. Ik kon
slechts liet Jijden van sommigen ©enigs
zins verlichten, het sterven vergemakke
lijken, de smachtende lippen ietwat be
vochtigen met water. En dan te moeten
ervaren, dat uw hulp niet wordt aan
vaard, de priesterlijke hulp dan tei
moeten zien, dat daar een jong loven
stuiptrekkend eindigt, t© bedenken, dat
daar straks 'een ziel zal staan voor God
en dan fte moeten, ervaren, dat de haat
tegen den priester zóó diep door gewier
tenlO'O'Z© leiders jn 't jonge volk is geprent,
dat in dezen stervensnood zelfs do ziel
zich niet opricht tot God.
Maar Goddank, die gevallen waren
niet talrijk. De meesten kusten de scapu-
lier-miedaille, die ik ten voorhield
mijn crucifix was verloren geraakt. God
moge huin allen genadig zijn. Velen heb
ben geleefd zondier .God vonden ster
vend dan hun God terug. Eu ik dacht aan
het woord van Augustinus, dat God de
wereld nog meer zal verbazen door zijln
barmhartigheid dan door zijhe gerechtig
heid. L
Op mijn vlucht uit Charleroi lag een
Dnitscber in bet veld te zieltogen. Hij
Bertha weent, zooals zij! nog nimmer in
haar leven deed.
Smart en hoop, berouw en liefde, vrees
en troost streden om den voorrang in haar
binnenste. „O, vergeving, genade, lieve
Moeder, zie mij, ongelukkige, liefderijk
aan," sprak zij' met de zangeres, wier
scheepje nu rustig de „Witte Klip" voor
bijl veer, en die zeker niet vermoedde, dat
dat haar avondlied, onder de hulp der
Moeder Gods, de ongelukkige Bertha voor
den val in de diepte bewaard, en het le
ven, zoowel van haar lichaam als ziel,
gered had.
Neen, nu veelde zij zich niet meer
zoo eenzaam en verlaten; zij had ©enen
vader en eene moeder teruggevonden, eene
moeder, die haar beschermend aan het
hart drukte; eenen vader, die haar1 sta
melend gebed om vergeving met een blik
van veigevingsgezindè liefde beantwoord
de. Langzaam verhief zijl haar roodbe-
schreid aangezicht naar den met sterren
bezaaiden hemel, maar om aanstonds sid
derend in den afgrond neer te blikken,
dien do raischende golven onder haar.
bedekken.
(\Vordt vervolgd.)
