De Groote Oorlog.
No. 101.
Woensdag 26 Augustus 1914
Tiende Jaargang
Mijnl ilb MUM-. IDEISDU- ei VIUDAGAVOI.
BUITENLAND
BI N M ENLAN D.
UIT ZEELAND.
1 "1 S I hand, voet ■■■BB van een B een M H1
Oe dood des Pausen.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
huif drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratis: Ganzepoortsfraat C 209, GOES
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de f! 0%, gulden bij verlies van beide I gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de ftu 1 IB I handen, voeten of oogen. m I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 5 1S3 I fl Voorts bij ongeneeselijke |_ll| jiand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: B y verstandsverbijstering; I of oog; duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I P" gulden bij |N* gulden bij gulden bij A i*
M I I verlies van een M I 11 I verlies B verlies van m jLg.
B V W °f °°g I V V duimwijsvinger. Bh V
gulden bij
verlies van
eiken andeien
vinger.
Neutraal, ook met den mond.
Uns vaderland blijft in den grooten
oorlog neutiaal, d.w z. onthoudt zich van
iedere daad, die zou kunnen worden
uitgelegd als voordeelig te ziju vooreen
der strijdende partijen. Jegens elk der
oorlogvoerende landen gedraagt Neder
land zich op gelijke wijzeburgers-non-
combatlauteu uie bij ons binnen vluchten
worden met het meuelijdeu, dat hun lot
inboezemt, verzorgd en geholpen, de
soldaten der strijdvoerende partijen
worden, dtsnoods met geweld, geweerd
of ontwapend en tot na den aüoop des
oorlogs geïnterneerd, öiechts op die wijze
kan ons land er in slagen den oorlogs
brand verre te houden. Doch dan is ook
noodig, dat ons volk zeif medeheipt door
neutraal te zijn met den mond,
d.w.z. door zich te onthouden van open
lijke oordeelvellingen, helzij door middel
van het geschreven of gesproken woord,
die een bepaalde sympailne of antipathie
voor een der strijdvoerende partijen te
kennen geven. Dit is hoogst onvoor
zichtig, vooral wanneer die sympathieën
ot antipathieën worden gelormuieerd door
couranten, wijl op die wijze het lezers
publiek bij bet volgen der gebeurtenissen
in een bepaalde richting wordt gedreven
en zich een soort idee fixe vastzet,
die de bron zou kunnen worden van een
gauscli verkeerde actie vóór of legen een
bepaalde mogendheid.
Daarom behoeft men niet ontrouw te
worden aan wat de opwelling van edele
gevoelens ons te verstaan geven. JVien
mag bv. medelijden gevoelen met het
allerdroevigst iot dat onze Zuiderburen
treft, doch ook dit mededoogen kan zich
uiten zonder nat men de klappen zijner-
kritiek op het een of andere land, in
den oorlog betrokken, doet neerkomen.
Thans üe vierschaar spannen, om de
volkeren beurt om beurt te oorueelen
betretfende huil ware ol vermeende zon
den, is een zeer ontijdige en onvuoi'-
zichtige lielhebberij en het is jammer
dat men „De htanuaard" moet toegeven,
dat iii deze sommige couranten, ook ten
onzent, zich niet genoegzaam hebben
welen te bedwingen, al moeten wij ook
Ue uitdrukking: „tal \an scribenten in
onze kieme Jfers van allerlei richting"
door het antirev. hooldorgaan gebezigd,
ten scherpste wraken.
Zeiibeheerscliing en soberheid in liet
uiten van de impressies en emoties, die
de gebeurtenissen van dezen oorlog in
ons teweegbrengen is onder controle
eener voortdurende voorzichtigheid in
deze dagen aan de pers geboüen. Dan
zal zij vruchtbaar medewerken met de
overheid, die zooals reeds hier en daar
en nu ook te Goes geschiedde, bij procla
matie de burgerij attent maakte, op d e
neutraliteit, ook met den mond.
Van het grootste belang toch is het
dat overheiu en pers met cle burgerschap
eendrachtig er naar streven om onze
nationale onzijdigheid met alle middelen
te heipen bewaren.
Men seint uit .Rome aan „De Maasbode",
dato 25 Augustus:
Het H. College ontving hedenmorgen,
in de Troonzaal van het Vaücaan, het
corps diplomatique, dat bij den H. Stoel
geaccrediteerd is en dat zijn deelneming
kwam betuigen met den dood van Paus
Pius qX.' Alle kardinalen, die pp: bet
joogenbhk in Rome vertoeven Italia
nen |en vreemde waren tegenwoordig.
De Oostenrijksche gezant, da prins van
SckönburgHartenslem, deken van bat
coips diplomatique, hield in do Fransche
taal iaën redq, waarin hij! ff© levendige)
deelneming vertolkte van het diplomatiek©
corps met den [dood des Pausen. Kardinaal
Vinoenza Vannutelli las in naam van
kardinaal jSerafino: Vannufclli, deken v,an
bet H. College, die wegens gezichtszwakte
verhinderd wasJf het ant-wpprd in Ret;
Fransch voor.
Om half twaalf was de receptie afge-
loopen. „Msboje.j
De toestand.
De couranten zijn vol van den grooten
slag in Zuid-Beigië, die, zooals in de tele
grammen te lezen valt, bloedig is geweest
en met een terugtocht der Franschen
eindigde.
Ook op andere plaatsen schijnt het
Fransche offensief weinig succes gehad
te hebben, zoodat van Fransche zijde
nu erkend wordt, dat men de vooruit
geschoven posities, die men, dank het
optreden van het Belgische leger had
kunnen innemen, opgegeven heeft, om
op de oorspronkeiijk-gedachte defensieve
linie terug te trekken.
Die iime zal waarschijnlijk gelegen
zijn op de lijn KijsselMaubeuge, en
vandaar, waar de „Trouée de i'Uise"
open ligt, met als tweede verdedigings
lijn eerat La FèreReims, tot op
Mézières en verder tot Verdun. De actie
van het leger van den Duitschen kroon
prins, die langs Longwy, zooals men weet,
zijn troepen vooruitschuift, is daarbij van
ingrijpende beteekenis.
De Fransche legatie in Den Haag heeft
een sober bericht ontvangen dat aldus
luidt:
In de gevechten welke reeds hebben
plaats gehad, hebben twee Fransche
divisies vrij zware verliezen geleden,
maar de Duitsche troepen, en met name
het garde-legerkorps, hebben nog veel
aanzienlijker verhezen geleden.
Piet moreel van het Fiigelsch-Fransche
leger blijft uitstekend.
De toeleg van het leger der verbonde
nen, althans van het P'ransche schijnt
te zijn geweest het oprukkende Duitsche
leger in tweeën te snijden. De aanval
hoe onstuimig ook heeft ecliter niet mo
gen baten. De Eiigelschen schijnen zich
meer op een defedsieve houding te heb
ben toegelegd eii ook minder te hebben
geleden. Toch zou volgens Duitsche
bron een Engelsclie brigade door de
Duitschers onder den voet zrjii geloopen.
Als zeer merkwaardig mag worden
aangemerkt, gelijk de NR. Grt. bemerkt
dat enkele Engeische bladen volmondig
den tegenspoed van de wapenen der
verbonden legers in België erkennen.
De Ral. Mal. Gazette vail gisteren zegt
dat de positie van de Engeisch-Eransche
Hoepen door 't Duitsche succes ongun
stiger is geworden. Wel hebben ze nog
goede kansen als de Franschen maar
met gemagnetiseerd zijn door Elzas-
Lotharingen eu te veel vau hun krachten
aan 't oostelijke front hebben geconcen
treerd. Het blad erkent, dat Frankrijk's
lot tot den crisis is genaderd. Ook de
Daily Chronicle gewaagt van de zware
slagen, die de Duitschers hun tegenstan
ders hebben toegebracht.
Het bombardement van Antwerpen van
uit een Zeppelin heelt in de Scheldestad
groote ontroering en verontwaardiging
gewekt. De ontploffing der bommen was
zeer hevig. Volgens de nota der Belgische
legatie te Den Haag over dit bombarde
ment wordt het een schending genoemd
van art. 2ti van het vierde Piaagsche
vredesverdrag. Vermoedelijk hebben de
Duitschers met dien Zeppehntoclit schrik
aanjaging bedoeld. Volgens Antwerpsche
berichten is in de stad echter geen pauiek
uitgebroken. De stelling Antwerpen moet
meesterlijk versterkt zijn. Nog altijd
wordt er aan gewerkt.
Eigen berichten (per telegraaf en telefoon)
van 25 Augst. 's avonds 8'/3 uur.
Antwerpen. Bij het werpen van bom
men uit den Zeppelin zijn volgens nadere
berichten 13 personen gekwetst eft 7 ge
dood.
Mechelen. De Duitschers hebben eon
bombardement geopend op de openbare
gebouwen; zij; werden door Belgische troe
pen pmsingeld en teruggeslagen. Naar men
zegt, zouden de Belgen hen tot Tervueren
hebben achtervolgd.
Mechelen. Zondag en Maandag werden
Uhlanen, die blijkbaar kwamen verken
nen, met achterlating van gekwetsten door
Belgische troepen verjaagd.
Nader seint onze correspondent:
Heden middag vielen de Belgische troe
pen de Duitschers aan, die Mechelen be
schoten, de kogels werden op de hoofd
kerk gericht en op andere gebouwen. Na
een gevecht van 4 uur slaagden de Bel
gen er in de Duitschers te verjagen; zij
achtervolgden hen tot Vilvoorde.
(Nader meldt mep, dat de St. Rotn-
boutstoren door het Duitsche geschut is
beschadigd. Red.)
yperen. Gisteren heeft een treffen
plaats gehad tusschen Duitschers en Bel
gen, de Belgen joegen de Duitschers op
de vlucht.
Berlijn. (Particulier). De stad Odessa
staat volgens betrouwbare berichten op
verschillende plaatsen in brand, terwijl,
de opstand bijl .de bemanning der Russi
sche zwart© jieevloot veld wint, vooral
do Kaukasische Mo-hamedanen stoken den
opstand aan. (Dit bericht wordt van an
dere zijde tegengesproken. Red.),
Parijs. (Particulier). Bij: den slag, die
gisteren in Zuid-Belgiö werd geleverd,
stonden volgens de „Echo de Paris"
400.000 Franschen en 40.000 Engelschen
tegenover 800.000 Duitschers, die uitste
kende stellingen hadden ingenomen. De
zwarte troepen (uit Afrika) vielen onstui
mig aan, doch .moesten voor de over
macht met groot verlies wijken, de ver
liezen aan Russische Rijden waren ^o.q
groot, dat geen tegenaanval kon worden
ondernomen, met name werd de Pruisi
sche gard© zoo goed als vernietigd. De
telegraafverbinding met Rijissel is ver
broken, doch d© stad is' -niet door .dei
Duitschers bezet.
Opgemerkt wordt, dat het voor Frank
rijk voldoende is, zoo het Duitsche leger
tegenhoudt, daar Duitschland in het
Oosten ernstig door de Russen wordt be
dreigd, die den 'nog te ^elde staande:
oogst in Oost-Pruisen vernietigen en daar
door Duitschland van een groot deel
der leeftocht berooven.
LOSSE BERICHTEN.
België verduitscht.
KEULEN, 25 Aug. (Wolff.) Volgens de
Akensche avondbladen is Regeerings-pre-
sident Sandt van Aken tot hoofd van be
stuur benoemd van België voor zoover dat
in Duitsche handen is. De post van den
Akcnschen regeerings-president blijft voor-
loopig onbezet.
BERLIJN, 25 Aug. (Wolff.) Het bestuur
van hot door de Duitschers bezette deel
van België is opgedragen aan den gene-
raal-veldrnaarschalk baron von der Goltz,
die benoemd is tot gouverneur-generaal
en zich reeds naai' België heeft begeven.
De Oostenrijker kruiser „Zenta".
Do Weener Reichspost heeft een ver
haal van een ooggetuige over de verdedi
ging van den kruiser „Zenta' 'bij, Punta
Manfredonia tegen de dreadnoughts Jean
Bart, Courbet en 7 andere Fransche sche
pen. 'De „Zenta" heeft toen den hoogen
bovenbouw van den kruiser „Edgar Qui-
net" vernield. Na een kwartier vechten
is de Zenta met een „hoch" op den
keizer en wapperende vlag gezonken, na
dat de commandant telegrafisch had go-
meld: ik neem den strijd op tegen de
vijandelijKe vloot.
Zelfbewustheid.
Hoe zelfbewust de Duitschers zijn van
hun superioriteit, moge .blijken uit het.
volgende, ontleend aan de inedcdéelingen
van een oorlogscorrespondent uit Luik
van >een onzer bladen.
Eie|n [officier van den Duitschen gene-
ralen staf deelde mede, dat hij persoon
lijk binnen Namen was geweest en daar
van terugkeerde. Hij1 <was verrast ipvei)
het zelf niet (verwachte .v.oorloopig1 zoq
groote succes der Duitschers en eindigde
het interview met het uitspreken jdjer
verwachting, dat als alles zoo voort
ging als tot dusverre, hij: binnen vier
weken zoo niet vrede, dan toch
©en sjrajpen stil stand in het ver
schiet zag. j
Oostenrijk en Italië.
PARIJS, 24 Aug. (R.O.). Aan det „Éclair"
Wiordt uit Rome gemeld: De „Secoio" be
weert, dat, ondanks alle tegenspraken der
Oostenrijksche regeering, het gerucht blijft
loopen, dat Oostenrijk op> de italiaansche
grens tusschen Trapte en Insbrück mobi
liseert. Er zouden reeds meer dan 70000
man geconcentreerd Rjh.
De verdediging van Weenen.
PARIJS, .25 'Aug. (R.O.) Het „Petit Jour
nal" vjemeemt uit ,W(eeaen: De jk©izea(
gelastte dat de hoofdstad in staat vap
verdediging zal worden gebracht.
De mijnen van de Kënigin Luise.
Naai' Politiken uit Esbjerg verneemt,
heeft kapitein Kolster, van het stoom
schip La Cour, daar uit Parkeston aange
komen, verteld, dat de man, die op de
Königin Luise het leggen van de mijnen
aan den mond van de Tyne had geleid,
bij: den ondergang van het schip gered en
als krijgsgevangene naar Londen gevoerd
werd. Daar werd hem de keuze gesteld
van aan te geven, waar de mijnen lagen,
of doodgeschoten te worden. Een uur
voor dat de termijn was verstreken tee-
kende hij op een kaart aan, waar de mij
nen lagen. De Engelschen vischten ze
op één na alle op. Kapitein Kolster had
dit verhaal van den loods, die zijn schip
had gestuurd langs de kust tot aan den
mond der Tyne. (N. R. C.)
Rondom Antwerpen.
In de telegrammen vindt de lezer bij
zonderheden over het bommenwerpen
vanuit een Zeppelin op Antwerpen. In
een bericht uit Ossendrecht aan „De
Maasbode" wordt daar ook over gespro
ken. Het bericht luidt als volgt:
Hedennacht omstreeks half twee is
door de Belgische grenswachten in de
nabijheid van Calmphout een cavelerie-
patrouille gezien. Waarschijnlijk waren
het Duitschers.
Van Belgische zijde hoorden wij den
geheelen nacht infanterie-patrouillés vu
ren.
Even na middernacht, terwijl wij in
de bossehen in de buurt van Capelle
lagen, hoorden wij in de lichting van
Antwerpen een Zeppelin. Een half uur
later volgden vier lievige ontploffingen;
de groiiü dreunde en wij konden ver
onderstellen, dat er iets vreeseiijks moest
gebeurd zijn.
In den morgen vernamen wij, dat er
een viertal bommen op Antwerpen ge
worpen waren. In de buurt van het paleis
van Justitie en de Nationale Bank moet,
volgens geruchten, veel schade aangericht
zijn. Enkele personen zouden gedood zijn.
In Antwerpen heeft de overval door de
lucht een paniek veroorzaakt.
Heden in den vroegen morgen zagen
wij nog een Duitsche vliegmachine boven
den fortengordel van Antwerpen.
Nog wordt van andere zijde gemeld,
dat 's avonds te half negen te Antwerpen
alle lichten uit zijn en geen trams meer
rijden.
ALBANIË.
D e t o e s t a n d. Uit Rome wordt aan
de „Excelsior" geseind: De toestand te
Durazzo is wanhopig. De bevolking sterft
van honger.
Alle buitenlandsche troepen verlieten
Skoetari.
De Duitsche bezetting zal met de
Oostenrijksche tegen de Serviërs gaan
vechten. De Italiaansehe bezetting verliet
terzelfder tijd Albanië.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 27 Aug:
Meest matige Zuidelijke tot Westelijken
wind. Zwaarbewolkte lucht met tjjdelijke
opklaring. Waarschijnlijk regenbuien met
kans op onweer. Koeler.
De Landstorm.
Uit 's-Gravenhage wordt gemeld:
De minister van Oorlog heeft aan de
autoriteiten van Landmacht verzocht
aan de betrokken burgemeesters onver
wijld opgave te zenden nopens hen, die
volgens de bepalingen van de paragrafen
2 en 3 der Landstorminstructie landweer-
plichtig zijn en niet in de registers van
den landstorm zijn ingeschreven.
De Visschersvloot.
De angst bij ,de Hollandsche haring-
visschers, zegt Het Centrum", is eenigs-
zinsge weken. Eenige Maassluisclie reeders
hebben besloten hun schepen heden of
Dinsdag weder naar zee te zenden.
Het visscherij bedrijf heeft nu gedurende
ruim twee weken stil gelegen. Er is
veel vraag naar haring. Voor een plaats
als Maassluis waar bijna de gansche
burgerij moet bestaan van de haring-
visscherij zou het een uitkomst zijn,
wanneer het bedrijf gedurende de maan
den September en October geregeld
kon worden voortgezet. Een bemoedigend
teeken is, dat voor de Engeische haring-
visschers het visscherijgebied zal worden
uitgebreid zooals uitLonden wordt bericht.
In verband met de betere liandelsom-
standigheden, meldt de N. R. C., hebben
textielfabrikanten te Enschede deninge-
korten werktijd met eenige uren per
week verlengd.
Beperkte uitvoer.
Nu Nederland slechts een beperkten
uitvoer van levensmiddelen naar het
buitenland toestaat, komt niet alles, wat
per spoor naar Duitschland uit Holland
wordt gezonden, ter bestemder plaats
aan.
Zoo werden Maandag eenige wagens met
groenten o.a. verschillende soorten kool
op weg naar Duitschland zijnde te
Winterswijk niet toegelaten voor trans
port over de grens. De groenten werden
te Winterswijk uitgeladen en op de
markt verkocht.
Nauwelijks had de Duitsche Regeering
de grenzen opengesteld of honderden
stuks vee werden naar Duitschland uit
gevoerd. De volgende dagen vertoefden
te Winterswijk en elders in de omgeving
verscheidene Duitsche kooplieden, ten
einde zooveel mogelijk vee op te koopen.
Eenige wagons met levend vee, voor
Duitschland bestemd, mochten gisteren
op bevel van de Nederlandsche regeering
met verder vervoerd worden. Het vee
werd uitgeladen en te Winterswijk voor-
loopig gestald.
Faillissementen In Nederland.
Volgens mededeeling van het Handels
informatiebureau van Van der Graaf
Go's Bureaux voor den Handel zijn over
de afgeloopen week in Nederland uitge
sproken 12 faillissementen tegen 34 fail
lissementen in dezelfde week van het
vorige jaar.
Handhaving Neutraliteit.
De Burgemeester van Goes heeft do vol
gende publicatie tot de burgerij gericht:
De Burgemeester van Goes acht het
gewenscht de buigerij van Goes er op
te wijzen, dat de strikte neutraliteit, die
door Nederland gehandhaafd wordt, eischt,
dat betuigingen van instemming met of