EXTRA EDITIE TAX 6 UUR.
\ND,
\ND,
les.
De Groote Oorlog.
aver,
TIEN
No. 100a.
Dinsdag 25 Augustus 1914.
Tiende Jaargang.
BINNENLAND.
ifand.
Gemet
pachten
aren
iren
ENST
yter en
r.
De dood des Pausen.
>estaat uit de
te Dinteloord,
Driewegen en
avenhage.
eming van een
Dol voor lager
heeren: W. E.
L van Roou
(M. Ct)
ug.
Cornelia, 6V2
en Maria Siep-
lenA. Buijse,
man, geb. Ver-
eb. Francke, z.
35 j., man van
ouwense, 6 w.,
ed. v. W. Gort.
F. ROERSCH
ENGELS te
•erkoopen, voor
IJS, destijds te
;er-Eedepolder
Itn Havendijk
1 Ankerveere-
ij B. Boonman
lder, in pacht
sren, te Hein-
aan het plak-
en inschrij-
ten kantore
te Goes, vóór
ber 1914.
irdam en
toten
OTTERDAM:
lorgens 12 u.
uorgens 3 u.
aorgens 7 u.
ïsdagmiddagj
n. GOES:
3 avonds,
avonds,
avonds.
GOESi
ur.
Haring
en te Goes
HEMIUS, te
MAN Zn.,
leeren J, B,
en te Rot
Reederjj rQi
Dordf—
retour f 1,50.
len verzocht
|Sept.
het Octaaf
lder Novene,
in een Kerk
asiliek voor
Katharina.
JKL1JBERG,
IsWai.kavk
Ie, de dames
I Boschstraat
IERS, Koster,
i Amsterdam.
De laatste levensdagen.
In de „Corriere d'Italia" schrijft de
lijfarts des Pausen, dr. Marchiafava, het
volgende over de laatste levensdagen
van den overleden Paus:
„Paus Pius X was diep ter neer ge
slagen over het uitbreken van den oorlog
en naarmate teleurstellender berichten
binnenkwamen, nam deze neerslachtig
heid toe. In dezen toestand van zwakte
kwam de ziekte.
Marchiafava trachtte den Paus te be
moedigen, maar deze antwoordde: „Mil-
lioenen menschen komen om het leven,
ik moest het verhoeden, maar heb het
niet gekund. Mij blijft alleen de smart.
Wanneer niet ik, die het hoogste vredes-
ambt bekleed, aan de redding van zoovele
jonge levens denk, wie zal zich er dan
over bekommeren?" Bij deze woorden
speelde een droeve glimlach om 's Pausen
mond.
lederen dag overmeesterde deze droef
heid en neerslachtigheid den Paus, toen
kwam eindelijk de crisis, die zulk een
noodlottig verloop had."
Keizerlijke deelneming.
Kardinaal Serafino Vannutelli ontving
van keizer Wilhelm het volgend telegram
„Ik verzoek uwe Eminente, aan het
Hooge College van kardinalen de verze
kering te vertolken van mijn oprechte
deelneming in den diepen rouw, waarin
de Katholieke Kerk door het afsterven
van haar Opperhoofd gestort is."
Het Conclave.
Parijs. De „Echo de Paris" verneemt
uit Rome dat Kardinaal Agliardi, den
Kardinalen verzocht heeft aan de mogend
heden voor te stellen om een wapenstil
stand te sluiten tijdens den duur van het
conclave.
Rome, 23 Augustus. (Van onzen bij
zonderen correspondent). De „Messagero
weet mede te deelen, dat nog met is
vastgesteld wanneer het Conclave zal
aanvangen. Het blad spreekt 't vermoeden
uit, dat niet voor 5 September de eerste
zitting zal plaats hebben.
Aldus „De Tijd", volgens andere be
richten zal het conclaat den 31en Aug.
aanvangen.
De toestand.
Ondanks de schaarschte van feitelijk
nieuws de stilte die den storm vooraf
gaat weet men toch dit, dat aan de
Fransch-Duitsche grens de drieDuitsche
legersdat van den Duitschen Kroon
prins bij Longwy, dat van den hertog
van Wurtemburg bij Neufchateau en dat
van den Beiersciien kroonprins in Lotha
ringen zegevierend vooruitdringen; zelfs
Frankrijk erkent dit officieel, zij het ook
in termen, die de Duitsche overwinnin
gen bemantelen. Onderwijl wordt in
Zuid-België de strijd gevoerd tusschen
het opdringende Duitsche leger, dat in
twee colonnes via Brussel naar Frankrijks
noordergrens opmarcheert en de veree-
nigd Engelsch-Fransche legermacht, die
dien inval moet tegenhouden en het
Duitsche heer terugslaan, opdat het Bel
gische leger te Antwerpen op het ge
schikte oogenblik kan ingrijpen. Het
telegram, clat wij gisterenavond ontvin
gen, getiteld „Parijs, ofiicieel van heden
morgen tien uur", vermeldde dat gisteren
die strijd, allergewichtigst in zijn gevol
gen, volop aan den gang was. Tusschen
de regels doorlezende bemerkt men, dat
in dit Fransche oorlogsbericht niets door
klinkt van wat men een triomfantelijken
toon zou kunnen noemen. En de toespe
ling op de wapensuccessen der Russen
aan de Oostgrenzen van Duitschland
moet blijkbaar dienen als troostprijs.
Nog meer beteekenend is het draad-
bericht, dat wij hedenmiddag ontvingen
(zie onder telegrammen) Want hoe voor
zichtig ook gesteld, geeft dit door het
Fransche ministerie van oorlog gegeven
bericht toe, dat de Duitsehers de over
winning hebben behaald en het Fransche
grondgebied binnentrekken. Met welke
offers dit wapensucces door de Duit
sehers is gekocht en of het succes blij
vend zal zijn, valt af te wachten uit
nadere berichten de verliezen waren
aan weerszijden aanzienlijk, zegt het tele
gram maar voor het oogenblik moet
worden vastgesteld, dat de krijgsgebeurte-
nissen in 'het algemeen gesproken niet
succesvol voor de Franschen verloopen.
Hetzefde geldt voor de Duitsche legers
aan de Oostelijke grenzen van hun rijk;
de Duitsche generale staf erkent, dat de
Russen aanzienlijke voordeelen hebben
behaald. De Duitsehers mogen dus wel
dubbel oppassen, want indien de op-
marsch der Russen naar Berlijn met
succes wordt bekroond voordat de Duit
sehers Frankrijk hebben verpletterd, ziet
het er voor Wilhelm's rijk niet rooskleu
rig uit. Tenzij Oostenrijk tijdig ter hulp
snelt, 'tls voor beide rijken een kwaad
gelag: twee tegen zeven 1
Verder geen nieuws als de puzzle
„Luiksche torten". De een zegt, ze zijn
in Duitsche handen, de anderneen, ze
houden stand. Toch is de mededeeling
van kapitein Libbe ook niet zeer helder.
En wat generaal Leman betreft, in een
onzer bladen staat thans een omstandig
verhaal van de gevangenneming van den
dapperen verdediger van Luik en zijn
overbrenging naar Keulen. Waar is de
waarheid
Terwijl wij dit schrijven bereikt ons
het draadbericht der inname van Namen
met de meeste forten. Hierdoor worden
de krijgsbewegingen der Duitsehers langs
de Maas niet weinig vergemakkelijkt.
De dappere verdediger van Namen
luitenant-generaal Bertrand, was reeds
dezer dagen door koning Albert tot
generaal bevorderd.
Eigen berichten (per telegraaf en telefoon)
van 24 Augst. 's avonds 8>/3 uur.
Antwerpen. De „Matin" van Antwerpen
heeft een interview gehad met kapitein
Libbe, adjudant van Generaal Leman,
deze verklaart, dat de berichten omtrent
den val der forten onjuist zijn en dat
generaal Leman nog te Luik is.
Parijs. De „Echo de Paris" meldt, dat
zich een legioen heeft gevormd van 3000
Elzassers, uie zoodra zij zijn afgericht,
naar de grenzen zullen worden gezonden
inmiddels zijn zij allen genaturaliseerd
tot Fransche onderdanen.
Parijs. 40.000 Polen die woonachtig
zijn in de Vereenigde Staten, zullen naar
Frankrijk komen om er een korps vrij
willigers te vormen; zij zijn reeds veel
voorzien van wapens en hebben zich
jaren lang uitstekend geoofend.
Tokio. Een speciale editie van de
„Jamato' meldt, dat de beschieting van
Tjengtau doji' de Japansche vloot is
begonnen.
Parijs. (Ofliei el van heden morgen
10 uur.) Een gro t slag tusschen Fransch-
Engelsche strijdkrachten en een groote
Duitsche legermacht duurt voortterwijl
de actie wordt voortgezet vervullen wij
de belangrijke taak liet vijandelijk leger
op te houden.
Onze bondgenooten in het oosten (de
Russen) behaalden een groot succes,
waarvan de gevolgen zeer belangrijk
moeten zijn.
25 Augustus 12 uur.
Parijs. Het ministerie van Oorlog
maakte hedennacht bekendhet Fransche
leger dat het Duitsche leger had aange
vallen, heeft moeten terug
trekken. Aan beide zijden zijn er
aanzienlijke verliezen. Het is te ver
wachten, dat Duitsche cavallerie over
Roubaix en Tourcoing, bij ltijssel een
gedeelte van ons grondge
bied zal binnentrekken. Niet
temin blijft het Fransche leger in zijn
defensief ongeschokt.
25 Augustus 3'/3 uur.
Namen gevallen.
Berlijn. (Officieel). Vijf forten van de
vesting Namen en de stad zijn in het
bezit der Duitsehers. De vier andere
forten worden nog beschoten.
LOSSE BERICHTEN.
De hulp aan de Belgen.
In verband met de geruchten over de
ontevredenheid der Belgen over het
uitblijven van de beloofde hulp is merk
waardig wat van de Belgische grens aan
„De Maasbode" wordt geseind:
Het gerucht loopt, dat Koning Albert
aan Engeland en Frankrijk een telegram
zou hebben gezonden, WAARIN HIJ
BINNEN 24 UUR TOEZEGGING VER
LANGT VAN HULP, ZOO NIET DAN
ZAL HIJ AL ZIJNE TROEPEN BIN
NEN DE STELLING VAN ANTWER-
PEN TERUGTREKKEN EN GEEN
UITVALLEN DOEN.
Nog seint men aan hetzelfde blad:
Zondagnacht is in de buurt van Ber-
laer vrij hevig gevochten.
Op de Hollandsche grens bij Ossen-
drecht is men bezig liet gat te dempen
in den polderdijk, 0111 de Hollandsche
polders voor onderloopen te vrijwaren,
indien bevel mocht worden gegeven de
Belgische polders van Zandvliet onder
water te zetten.
Den Belgischen boeren is reeds aan
gezegd hun te velde staande gewassen
binnen te halen.
Iu de buurt van Antwerpen zijn weder
om verschillende huizen neergehaald en
werd opnieuw opgaand geboomte geveld.
Roosendaal. De treinverbinding met
Antwerpen is tot Capellen verboden.
Na 8 uur mag niemand meer de stad
verlaten. Verschillende Hollanders be
vinden zich nog te Antwerpen.
Gisternamiddag zijn talrijke militairen
langs de Meir getrokken met lansen
en zegeteekenen, die op de Duitsehers
veroverd werden.
Berlijn. Men beweert hier, dat de mij
nen, waarop de Hollandsche schepen
„Alice H" en „Routdijk" geloopen zijn,
met het bekende gevolg, mijnen waren,
die door Rusland zijn gelegd. Men voegt
hieraan toe, dat de Duitsche mijnen in
de Noordzee zoo geplaatst zijn,'dat de
neutrale schepen daar geen nadeel van
kunnen ondervinden.
De intocht der Duitsehers in Brussel.
Woensdag niet lang na middernacht
reed de Duitsche cavallerie de stad bin
nen, bij het grauwen van den morgen,
gevolgd door afdeeh'ngen infanterie. On
middellijk werden de stations, het stad
huis, alle hoofdtoegangswegen der stad
en de voormalige regeeringsgebouwen
bezet, welke laatste slechts door lagere
beambten werden bewaakt. Ook alle
spoorwegen van hot Brussolsche net zijn
in handen der Duitsehers die echter
slechts onbeteekend treinmateriaal von
den, daar al het rollende materiaal tijdig
naar Antwerpen in veiligheid was ge
zonden.
Pisuisse van de Tel. geeft de volgende
schets van de verwarring in Brussel bij
de nadering der Pruisen:
De dag van Woensdag is voor Brussel
een dag van groote, maar in tegenstel
ling met de vorige alierminst vreugde
volle opwinding geweest. Van's morgens
in de vroegte af stroomden duizenden
vluchtelingen uit de buurt van Diest,
Cumtich, Tirlemont, (Tliienen) en Leuven
de stad binnen en tegen den middag
werd deze droeve schare, die Brussel
met weeklachten vulde, nog grooter door
hen, die, bewoners van 't platte land
tusschen Leuven, Mechelen en Brussel,
al mede gevlucht kwamen voor 't aan
dringend gerucht en voor het gevreesde
geweld der naderende „Prussiens". Tegen
den avond toen die nadering geen twijfel
meer liet, zelfs niet voor den meest op-
timistischen, die tot nu toe bij de zon
nige berichten van het oorlogsministerie
gezworen had, groeide de opwinding tot
een ware paniek, in een zoo groote en
anders zoo vroolijke stad als Brussel het
ellendigste, wat men zich kan voorstellen.
Wanneer men een arme oude boer ziju
nooddruftig gezin en zijn poovere have
op 'n wrakke kar ziet Jaden, waarvoor
lnj zich zelf spant naast zijn mageren ezel,
dan is dit wel een ontróerenden aanblik
maar 't is, of dit bij den oorlog zoo hoort,
of het zoo past in de gansche omgeving
van verlaten akkers, met loopgraven door-
voegde velden, weggeworpen ransels ge
broken geweren, menschen-lijken en paar
den cadavers.
Aangrijpender is het, wanneer men op
een aristocratische boulevard voor een
groot heerenhuis, waarvan de luiken al
doodsch gesloten zijn, op een sjovel huur-
huurrijtuig, omdat de auto's ziju gere-
quireerd, haastig gepakte koffers ziet
laden, waar de doodsbleeke heer des
huizes en zijn huilende vrouw zelf aan
meesjouwen.
En dan later aan het station zie je ze
weer, dezelfde menschenmaar hun klin
kende namen, hun klinkender geld ver
hoedden niet, dat ze op hun kofiers zoo
ellendig zitten, als die doodarme gevluchte
boeren op hun grove kisten, hopeloos
gestrand en even doodsangstig voor wat
komen gaat.
Verschillende correspondenten beves
tigen, dat de Belgen over de Franschen
en Engelschen ontstemd zijn.
Uit gesprekken met vluchtelingen
bleek mij, zegt de correspondent van De
Tijd, dat velen te Brussel, ondanks de
verzekeringen, dat de krijgstaktiek er
achter zit, ontevreden waren over de
Fransche en Engelsehe bondgenooten,
die den terugtocht van het Belgische
leger noodig maakten. Wanneer men
echter in het oog houdt, dat er te Ant
werpen meer dan 200.000 soldaten lig
gen en de Franschen ten noorden van
Charleroi met een even geweldige macht
aanrukken als ten zuiden, dan begrijpt
men de veiligheid van een ruggesteun
gelijk Antwerpen, wanneer 't in Oost-
Vlaanderen en Brabant tot een slag zou
komen.
(De mogelijkheid van een slag in Oost-
Vlaanderen en Brabant is intusschen
niet groot meer. Red.)
Uit München wordt gemeld, dat ook
de daar gevestigde Japansche studenten
van tevoren onderricht zijn gebleken van
de plannen hunner regeering. Er stu
deerden daar evenals te Berlijn een vrij
groot aantal Japanners in de medicijnen,
46 man sterk, die terug zijn gegaan.
Vast staat, volgens de „Voss. Ztg." dat
zij reeds op 7 Aug. hun oproepingspa
pieren hadden ontvangen.
Te Parijs is bekend gemaakt, dat
Frankrijk en Engeland samen aan België
een voorschot van 500 millioen frs. zullen
verschaffen, en wel elk de helft.
De „Kölnische Zeitung" geeft te ver
staan, dat de oorlogsschattingen, welke
de Duitsehers thans in de Belgische steden
heffen, de straf zijn voor dc slechte be
handeling, die Duitsche burgers in België
hebben ondervonden.
De burgemeester van Aerschot, Tiele-
mans, is, naar gemeld wordt, door de
Duitsehers gefusilleerd en zijn zoon opge
hangen. Uit liet raam van een hotel
werden door een man met een wit vest
seinen gegeven, bij de aankomst van de
Duitsche voorhoede. Burgemeester Tiele-
mans, die maalder is, droeg ook een wit
vest en werd voor den man, die seinen
gaf, gehouden
Keizer Wilhelm heeft, blijkens een
mededeeling uit het keizerlijke hoofd
kwartier, bevolen de fotografieën van de
verwoesting der forten van Luik in de
Duitsche pers openbaar te maken, om
daardoor aan de geheele wereld het bewijs
te leveren, dat Luik in Duitsche handen is.
Bij de beschieting der forten is het
nieuwste Duitsche belegeringsgeschut
van 42 c.M. gebruikt, waarvan, naar
men zegt, één schot voldoende is om een
bres te schieten in de sterkste beton- en
pantserbedekking. Op de foto's moet het
lórt Loncin er als een puinhoop uitzien.
Ostende en Zeebrugge.
De burgerwacht van Ostende die eerst
ontwapend was is thans weder bijeenge
roepen. De Engelschen hebben ammunitie
gezonden over Brugge naar Gent. Het
convooi bestond uit 60 gesloten wagens
gevolgd door wagens met mondvoorraad.
Te Ostende zijn een groot aantal be
kende personaliteiten aangekomen, o.m.
de gouverneur van Brabant; de legerstaf
van de provincie Brabant. Zij hebben zich
allen gevestigd in het stationsgebouw
aan de Kade te Ostende.
Te Zeebrugge is een klein Engelsch
eskader en een transportschip aange
komen. Het transportschip bevat 200.000
liter benzine voor vliegmachines. Ver
scheidene gepantserde vliegmachines zijn
ontscheept. Het transportschip werd door
een torpedovernieler vergezeld.
Een voorbeeld.
Bij den Minister van binnenlandsche
zaken is een brief ingekomen van iemand,
die verzoekt zijn naam geheim te houden,
waarin hij te kennen geeft, in een fonds
voor de verdediging van rijk en koloniën
40 procent te willen storten van het
vermogen, dat hij na den oorlog zal
bezitten. Bij heffing van een eventueele
extra belasting behoudt hij zich het
recht voor de som (thans f120 000) tot
de helft te verminderen, of het bedrag
van de extra belasting er af te trekken.
De schrijver hoopt, dat velen zich tot
hetzelfde zullen willen verbinden.
De regeering, hoogelijk waardeerende
de offervaardigheid van welke dit aan
bod blijk geelt, is gaarne bereid zich
met de vorming van een fonds als is
voorgesteld, te belasten.
Zij, die daartoe willen meewerken
langs den aangegeven of een soortgelij
ken J weg, gelieven zich bij den Minister
van binnenlandsche zaken aan te melden.
(St. Ct.)
Ter voorkoming van faillietverklaring enz.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp strekkende om de mo
gelijkheid te openen, dat aan personen,
die tengevolge van de tegenwoordige
buitengewone omstandigheden tijdelijk
in geldelijke moeilijkheden verkeeren,
alsnog een termijn zal kunnen worden
gegund om aan hun verplichtingen te
voldoen.
De termijn zal worden toegestaan door
den rechter.
Deze wet is niet van toepassing ten
aanzien van verplichtingen aangegaan
na 29 Juli noch ten aanzien van al het
geen waarin is voorzien bij de Beurswet
1914.
Geen beslag op meel.
Nader meldt het Handelsblad, dat er van
beslag op meel thans geen sprake meer is.
De fabrieken kunnen van hun voorraden
ongestoord doormalen.
De regeering heeft overigens maatrege
len genomen om den invoer van graan
voor ons eigen gebruik te verzekeren,
zoo noodig, indien particulieren daarbij
bezwaren mochten ondervinden, door con
signatie aan hetNederlandsche gouverne
ment.
De Belgische vluchtelingen te Maastricht.
Het telegram, door Belgische vluchte
lingen te Maastricht aan 14. M. de Konin
gin gezonden, met erkentelijkheidsbetui-
ging voor het liefderijk onthaal te Maas
tricht, is aan H. M. voorgelegd. De
Koningin droeg haren secretaris, jhr. Van
Geen op, naar den Belgischen gezant te
gaan om dezen haren dank te betuigen
voor het telegram en hem te zeggen
hoezeer zij dit waardeerde. Door den
gezant, baron Fallon, is daarop aan den
Belgischen consul te Maastricht verzocht,
de Koninklijke dankbetuiging ter kennis
van de vluchtelingen te brengen.
(L- K.)
Betalen.
Men meldt ons uit 's Hertogenbosch
d.d. 23 Aug.
Namens den lioogeerw. deken en de
pastoors onzer stad is hedenmorgen in
alle kerken en in alle II.H. Missen het
volgende van den preekstoel voorgelezen
Wie onnoodig in gebreke blijft zijn
verplichtingen na te komen, is mede ver
antwoordelijk voor liet uitlokken van een
algemeene ramp.
Indien het zakenleven verlamd wordt
door het uitblijven van betalingen, moe
ten allerlei bedrijven worden stop gezet
en op groote schaal personeel worden
ontslagen. Wie de heerschende werkloos
heid en ellende niet wil vergrooten, make
door het voldoen aan zijn financieele
verplichtingen, voortzetting van het be
drijfsleven mogelijk. Zoo goed als op
andere tijden is men in geweten ver
plicht, om, zoo men kan, zijn schulden
te betalen, de rekeningen te voldoen, de
huur te betalen, het loon uit te keeren,
enz.
