No. 76
Dinsdag 30 Juni 1914.
Tiende Jaargang
FEUILLETON.
BUITENLAND.
EEN DOORNENKROON.
Aartshertog Frans Ferdi
nand van Oostenrijk en
gemalin doodgeschoten.
Welk weder 2ullen wij hebben
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95 VareMliinl plkpn H&AUÜ&R- WRFHSIlifi. Rn VMIIUGIVIIHII Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent. ISlSSHIjm BI Mill IflHfinUHU IIUUMUHU Bil VI1IIUIIDH V UHU. Adrertentiën van 1-5 regels fO. 50; iedere regel meer 10 Ct.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend,
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. lUnfOOr t. d. Administratis: Gancepoortsfraat C 209, G0E5 Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de I gulden bij verlies van beide P* gulden bij I gulden bij gulden bij Pi gulden bij
directie uitgereikte polis, zqn, overeenkomstig de A I II R handen, voeten of oogen. A I I verlies van een A I 11 I verlies] A_ I I verlies van M verlies van
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I 11 I [hand, voet I I 11 I van een I een M I eiken anderen
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; %0 of oog; I duim; %0 wijsvinger. mm\w vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Bar ongeloof.
Hoe het „moderne" Protestantisme in
sommige kringen tot bar ongeloof afzakt
blijkt al zeer droevig uit het volgende,
wat ds. K. Vos, te Middelstem, in „De
Hervorming" schrijft:
I i
„Alles wat geschieden kan om dezen
dag (n.b. Hemelvaartsdag) in den grond
te boren, moet worden toegejuicht
Hemelvaartsdag is kort en goed: een
Toomsche feestdag, een herinnering aan
het grofste bijgeloof. Pat de roomsche
kerk het hemelvaartsgeloof in stand houdt
is begrijpelijk, maar dat nu nog onder
protestanten dit geloof voortleeft, is een
droevig bewijs, boe taai en hardnekkig
het bijgeloof voortleven blijft als een haast
onuitroeibaar onkruidOns streven
behoort er op te zjjn gericht dat deze
dag niet langer onuer de algemeen er
kende christelijke feestdagen wordt ge
teld, dat deze dag een gewone werkdag
wordt als andere Donderdagen.
'tls beter op den Hemelvaartsdag plei-
zierreisjes te organisceren oï mede te
.werken aa,n politieke meetings en doet
me,n aa,n geen van beiden, laat dan op
dien dag toch uw Zondagsche jas in uwe
kleerenkast". 1
Dat is flink en royaal gezegd. Maar
Waarom maken de menschen, die niet ge-
looven in de Hemelvaart yan Christus,
zich dan boos, als men hen niet meer
onder de Christenen rangschikt?
Zooals men zich herinnert, heeft de
geheele Vrijzinnige Concentratie reeds dit
jaar over heel het land een aanvang
gemaakt met den Hemelvaartsdag te be
steden aan haar politieke meetings, en
heeft men slechts in enkele streken des
lands er niet aangedurfd, ook omdat de
Hervormden op dien dag godsdienstige
samenkomsten hielden. Aan de Zondag
sche jassen zijn toen weeksc.he mouwen
gepast 1
Men denke onzerzijds niet te licht over
het aangrijpen onzer Christelijke feest
dagen. Reeds wordt er van alle kanten,
heel wat afgeknabbeld van de waardig
heid onzer Zon- en feestdagen, die meer
en meer van rust- en eere-dagen verglij
den tot dagen van pleizierreisjes en ge
legenheden tot uitgaan, ook .wel naar ver
gaderingen, die evengoed op een werkdag
kunnen gehouden worden.
Indien men van het moderne Zondags-
bedrijf opzettelijk een demonstratie gaat
maken tegen de leerstukken van het Chris
tendom, dan komt de vraag aan de orde,
of de Katholieken, die met de nog ge-
loovige Protestanten de meerderheid van
ons volk uitmaken, daartegenover niet
25)
Zoo zette hij zijne lichtvaardige op
merkingen nog geruimen tijd vooit, en
dat op een wijze, die Bertha meermalen
het schaamrood op 't gelaat joeg'. De eman
cipatie van de goede zeden hoorde even
eens tot de vrijheden, waarop men ziich
in die kringen beroemde. Slechts na he
vige,n strijd in haar binnenste, bewilligde
zij in zijn verlangen. Maar toen Zij zich
gereed maakte om in dit gewaad uit te
gaan, schoot haar onwillekeurig de ge
dachte te binnen: „Wat zou mijn oom
wel zeggen, als hij mij op dit oogenblik
zag?" Schaamte bedekte hare wangen;
maar ook dezen stap deed zij voorwaarts
op het pad des verderfs. Overigens had
haar echtgenoot met zijne bemerking over
de vrijheid der balcos tu mes geen onwaar
heid gesproken, deze was daarmate teu
gelloos, dat Bertha Ziich allengs met haar
kleed verzoende, ook deze wroeging over
won, en aan de verlustigingen niet een
vroolijkheid deel nam, die zelfs nu, en
dan aan uitgelatenheid grensde.
De Paaschtijd begon en de bedwelmen
de uitspanningen hielden opt Brandt
Zorgde intussc.hen voor vergoeding1, en liet
I 111
een steile en vierkante houding zullen
hebben aan te nemen, door In groote
massa zich te onthouden van alles wat
maar in. de verte gelijkt opj hetgeen ds.
Vos wil. {De Tijd.)
OOMTERYHf JK HOYÜAUIJK.
Men meldde ons Zondagavond uit Am
sterdam het navolgende draadbericht,
dat wij Maandagmorgen direct te Goes
en op verschillende plaatsen van Zeeuwsch-
Vlaanderen deden bulletineeren.
SERAJEWO (Bosnië.) Toen hedenmor
gen de Oostenrijksche troonopvolger
Aartshertog Frans Ferdinand met zijn
gemalin, de vorstin van Holieberg, aan
het station aankwam schoot een onbe
kend individu verscheidene revolverscho
ten op hen af.
De aartshertog zoowel als de vorstin wer
den gedood. De dader werd gegrepen.
De aanvullende telegrammen bericht
ten, dat toen om 11 uur het aartsherto
gelijk paar het stadhuis bezichtigde, de
typograaf Kabrinovic een bom naar de
rijtuigen slingerde, die ontplofte achter
het rijtuig van het gevolg en er twee
van verwondde zoowel als 4 personen
uit het publiek. De dader werd gearre-
resteerd.
Toen de troonopvolger met zijn gema
lin na de bezichtiging van het raadhuis
in het rijtuig stapte, schoot de student
Princip uit Grahovo (nabij de Servische
grens) een revolver op hen af en ver
wondde beiden doodelijk. Onderweg stier
ven zij. De regeering te Weenen ontving
tegen den middag het gerucht van den
aanslag en een half uur later de beves
tiging.
De oude Keizer Frans Jozef was zeer
ontdaan. „Niets wordt mij op deze we
reld gespaarJ", zoo riep hij uit.
Ofschoon zoowel de typograaf als de
student, een jongmensch van pas 19 ja
ren, bij hun verhoor ontkenden, mede
plichtigen te hebben, gelooft men toch
te staan tegenover een Servisch complot
van lieden die ontevreden zijn met de
aanhechting van Bosnië bij Oostenrijk
Hongarije en hun ontevredenheid meen
den te moeten uiten door een vorsten
moord. Wel mocht Vondel zeggen
Wat kan de blinde staatszucht brouwen,
Wat is zoo schendig dat haar rouwt?
Bertha .geen tijd om in zich zelve te kee-
ren, zoodat ook deze ernstige boetetijd
niet in staat was, betere gedachten in
haar wakker te schudden. Hij vervolgde
zijn plan om haar tot' „geestesvrijheid" te
brengen, met ijzeren volharding en be
reikte weldra ook volkomen zijn doel.
Bij de nadering van het H. Paaschfeest,
was Bertha hem reeds in zooverre gelijk
geworden, dat zij ook zonder veel over
reding van zijn kant, gewillig de H.
Paaschcommunie achter liet. Om echter
in Rheinweih niet al te groot opzien te
baren, besloten zij een reisje naar Straats
burg in den Elzas te maken, tie meer daar
Bj-andt er bloedverwanten had wonen. Bij
eene bej aarde dame, een tante van B randt
van moederlijke zijde, logeerden zij:. Die
goedhartige dame ontving Bertha met de
grootste hartelijkheid, en zócht het verblijf
aldaar haar zoo aangenaam mogelijk te
maken, en dat zoo veel te meer, daar
Brandt van den tweeden dag hunner
komst af voorgaf vele Ijezigheden te heb
ben, en dus dikwijls afwezig was. Wat
liet voor bezigheden waren kon Bertha
niet gewaar worden. Zij had or ziich aan
gewend, zich met het uiterlijke leven van
haar echtgenoot niet te bemoeien, daar
zij wist, dat hij onder dit opzicht gjeheel
onafhankelijk wilde zijn. Bovenden be
zat zij ook veel te weinig kennis van
de wereld, om van zhlke 'dingen verstand
De typograaf gedroeg zich zeer cynisch
voor den onderzoeksrechter.
De student Princip verklaarde geaar
zeld te hebben zijn afschuwelijke daad
te volbrengen toen hij den aartshertog
vergezeld zag van zijn gemalin, doch hij
overwon zijn aarzeling en schoot, met het
bekende treurige gevolg.
Ook bekende hij uit nationalistische
overwegingen sinds lang van plan te zijn
een hoog Oostenrijksche personage uit
den weg te ruimen.
Ook werd niet ver van de plaats waar
Princip zijn misdaad voltrok een onge
bruikte bom op straat gevonden, blijk
baar daar neergelegd door een derde
medeplichtige, die, nu de daad was ge
schied, het niet meer noodig vond het
helsche werktuig te doen ontploffen.
Ooggetuigen verklaren, dat, toen de
typograaf zijn bom wierp, de aartshertog
die met een slag van zijn arm naar
achteren deed zwaaien waardoor het
werktuig achter zijn auto ontplofte. De
bom was een z.g. flessehenbom, gevuld
met spijkers en gekapt lood.
Aartshertog Frans Ferdinand, troon
opvolger van Oostenrijk—Hongarije en
die nu reeds meermalen den ouden kei
zer verving, is een neef van Frans Jozef
en zoon van aartshertog Karel-Lodewijk
uit diens tweede huwelijk met prinses
Annonciade van Bourbon-Sicilië.
Hij werd te Gratz geboren, 18 Decem
ber 1863 en huwde morganatisch (bene
den zijn stand) zonder voorafgaande toe
stemming van Frans Jozef, hoofd der fa
milie Habsburg, met hertogin Sophia van
Hohenbtrg den len Juli 1900 te Reich-
stadt. Frans Jozef begenadigde later zijn
neef, erkende diens gemalin en verhief
liaar in den vorstenstand, terwijl hij
Frans Ferdinand in al zijn rechten, die
van troonopvolger inbegrepen, herstelde
Uit dit huwelijk zijn drie kinderen ge
boren: prinses Sophie Marie (geb. 24 Juli
1901), prins Maximiliaan (geb. 29 Sept.
1902) en prins Ernest (geb. 27 Mei 1904).
Weinig vorsten werden zoo geslagen
in hun familie als de grijze keizer Frans
Jozef. Zijn broeder Maximiliaan stierf
door den kogel als keizer van Mexico te
Quaritori den 19 Juni 1867. Zijn gemalin
keizerin Elisabeth viel door moordenaars
handen te Genéve den 10 Sept. 1898.
Zijn zoon en opvolger, aartshertog Ru-
dolf stierf op tragische wijze in het jacht
huis te Mayerling den 30 Januari 1889.
Thans valt zijn neef onder moordenaars
hand.
De vermoorde aartshertog was toege
rust met uitnemende eigenschappen en
een overtuigd Katholiek. Al mogen som
migen zijner politieke inzichten aanlei-
te hebben. In de eerste dagen gin» haar
de tijd spoedig voorbij. Zij bestegen, den
hoogen domtoren, verlustigden zich daar
in het prachtige vergezicht, bezagen ver
der het innerlijke der kerk, de van kleu
ren schitterende ramen, de schoon© beel
den van zandsteenzij aanschouwden met
verbazing al het prachtige, dat in dit
grootsche kerkgebouw was bijeengebracht;
en Bertha, die nog nooit een groote reis
had gemaakt, was verrukt over al de
heerlijkheden, die haar oog aanschouwde.
Het ging haar als een kind, dat voor de
eerste maal do groote wereld ziet. Na
dat zij den wonderbaren dom van buiten
en van binnen genoeg gezien en ook de
andere kerken bezocht hadden, begonnen
de rijtoeren in den omtrek, waartoe het
prachtige voorjaarsweer met onweerstaan
baar geweld uitnoodigde. Yan godsdien
stige zaken was er nimmer spraak. Doch
niettegenstaande hare godsdienstige onver
schilligheid, waaiin zij reeds verzonken
was, viel het Bertha toch op, dat hare
gezellin nooit ook slechts eene beweging
maakte, om 'in een kerkleen kort gebed te
spieken of voor het H. Tabernakel do
kuieën te huigen. Zij' behoefde niet lang
over de oorzaak daarvan na te denken.
H®t portret van den reformator van Ge
néve, dat in prachtige lijst het. woonver
trek der dame versierde, gaf haar de
noodige opheldering; zij-was eene Calvi-
ding hebben gegeven tot kritiek, hij was
zonder twijfel volkomen berekend voor
het toekomstig keizerschap.
Ten slotte zij nog vermeld dat Bosnië,
het tooneel van aezen afschuwelijken
moord, met Herzegowina aanvankelijk
onder Turkije hoorde. Bij het tractaat
van Berlijn (1878) kreeg Oostenrijk-Hon-
garije het recht die landen te bezetten
In 1906 werd door toedoen van den be
kwamen staatsman Von Aerentlial het
bezette gebeid toegevoegd aan de Donau-
manarchie.
Nadere bijzonderheden
Den aartshertog werd de groote hals
slagader, zijn gemalin de buikslagader
door den kogel verbrijzeld. Zij zonk in
de auto tegen hem aan, hij bleef recht-
opzitten. Zoo stierven zij, terwijl hun
beider bloed op den vloer van ds auto
ineenvloeide. Zijn laatste woorden waren:
Sophie, leef voor onze kinderen. Nog
Zaterdag j.l. hadden zij hun kinderen te
Konopitsch een telegram gezonden „met
veel kussen van Pappi en Mammi". Een
tante heeft de kinderen behoedzaam de
de vreeselijke tijding mede gedeeld. De
droefheid aer weezen was hartverscheu
rend. Keizer Frans Jozef en de nieuwe
troonopvolger, aartshertog Karei Frans
Jozef, een achterneef des keizers, oud 26
jaar, zijn te Weeeen aangekomen; 60.000
menschen wachtten den ouden keizer op
en wuifden hem allerhartelijkst toe met
handen en zakdoeken. De uitvaart zal 4
Juli plaats hebben te Weenen, de bijzet
ting der lijken zal niet geschieden in den
keizerlijken grafkelder maar te Artstetten
waar de overleden aartshertog een eigen
grafkelder had laten bouwen.
Men meldt de komst der koningen van
Engeland, Beieren, Spanje, België, Saksen
en van den Duitschen keizer op de be
grafenis.
De provinciaal der Franciskanen te
Serajewo, ijlings met de doktoren ontbo
den, gaf den zieltogenden vorst en vorstin
de laatste absolutie. De lijken werden
daarop gebalsemd en in een zaal van het
regeeringsgebouw geplaatst.
In geheel Europa is men vol afschuw
voor de misdaad te Serawt jo gepleegd
en vol medelijden met keizer Frans Jo
zef. Z. H. de Paus moet hevig ontroerd
zijn geweest toen men het treurige
nieuws bracht.
Toen hij voor de slachtoffers bad op
de graven van de H.H. Petrus en Pau-
lus, was die ontroering zoo sterk dat de
H. Vader een bezwijming nabij was. Hij
zond een roerend telegram van deelne
ming aan keizer Frans Jozef.
Te Serowejo hebben anti-Servische
betoogingen plaats gehad, waarbij de ge
nist©, doch slechts in naam. Zij stond
zoo ongeveer op hetzelfde p'uuf van gods
dienstig© onverschilligheid, waarop Bier-
tha nu gekomen was. De avonden brach
ten zij meestal in den schouwburg door,
waarin de jonge vrouw bovenmate genoe
gen vond. Zij sprak de 'Fransche taal zoo
goed, dat zij de voorstellingen volkomen
verstond. Moest zij ook al nu, en dan over
de onpassende zaken, die zijl zag enhoor
de, zich schamen; ook deze angsten ver
dwenen 'spoedig. Haar geweten klonk steeds
meer en meer in een doodeUjken sluimer.
Veertien dagen waren op deze wijlze
vervlogen. Brandt was slechts zelden en
dan nog maar korten tijd gedurenden den
dag bij' haar geweest. Zijne Kaken, ver
oorloofden hem, zooals hij zeide, geen
lange aanwezigheid. Gewoonlijk kwam hij
eerst laat in den avond thuis, om 's mor
gens 'in alle vroegte weer te vertrekken,
meermalen bleef hij ook den nacht over.
Zoolang 'nu Bertha met het bezoek van
de bezienswaardigheden der stad en he
ren lomtrek, en door de nieuwheid daar
van, haar tijd genoegelijk doorbracht,
sloeg zij weinig acht op Brandt's afwe
zigheid Toen echter tegelijk met de prik
keling Van het nieuwe en ongewone, ook
hare opgewonden geestesbeweging af
nam, viel haar ook de al te veelvuldige
afwezigheid van haar man, de geringe
opmerkzaamheid, die hij haar schonk en
Verwachting tot den avond van I Juli
Zwakke tot matigen, meest Zuid-Oostelijke
wind. Lichtbewolkte lucht. Waarschijnlijk
droog weer. Weinig verandering van tempe
ratuur.
bouwen van Serviërs het moesten ont
gelden. De staat van beleg is afgekon
digd. Vele verdachte personen zijn in
hechtenis gesteld. De commissaris van
politie, die belast was met de veilig
heidsmaatregelen voor het bezoek van
het aartshertogelijk paar, heeft zich dood
geschoten.
I T A L I
Uit Rome. Z. 11. de Paus ontving
naar de „Osservatore Romano" meldt,
op 23 Juni Z. Em. Kardinaal Van Ros-
sum in particuliere audiëntie.
B El li 0 I
Ferrer.
Wat hebben de liberalen niet gedweept
met Ferrer, die als opstandeling in Spanje
ter dood werd gebracht eu voor hen als
©en „martelaar" gold.
Maar de opeenvolgende liberale Minis
teries in Spanje hebben steeds gewei
gerd, Ferrer in eer te herstellen, omdat
Ier niets te herstellen viel. En niet al-een
als opstandeling, ook als verbreider van
bet schandelijkste systeem van opvoeding
word hij' door de Spanjaarden veracht.
De Birusselsche liberalen zouden en
moesten een standbeeld van Ferrer te
Brussel hebben;' maar in Spanje is men
met 'dit standbeeld verre van ingenomen.
Het Birusselsche Nieuws van den Dag
deelt hieromtrent mede
„Ook in de Spaans oh© pers is een
krachtige agitatie op 'touw gezet om het
standbeeld van Ferrer te Brussel te doen
verdwijnen. „De Vuile gast", zoo schrijft,
liet blad, „wordt in de Spaansc.he bladen
in het ware daglicht gesteld en men noemt
het een grove beleediging aan Spanje,
dien kerel 'te Brussel in het brons te
vereeuwigen. Om de verdwijning van het
standbeeld fe bekomen, dreigen de Span
jaarden, dat 'zijl, desnoods, de handels
betrekkingen met ons; land te zullen af
breken en ook dat de Spaanscho reizigers
Bielgië niet meer zullen bezoeken."
Men Iziet, idat de Spanjaarden het ernstig
meenen. Zij zijn benieuwd te weten,
wat de stad Brussel deen zïil. Als men
de driftigheid op, die hij tegenover haar,
dikwijls ibijde geringste aanleiding, toonde.
Daarbij kwam nog een zonderling geval,
dat op den dag voor hun afreis plaats
vond. 's Namiddags namelijk deed de oude
dame, die inderdaad Bertha scheen lief
te hebben, den voorslag, ieen wandeling
in den aanleg voor de Jodenpoort te
maken. Brandt had beloofd om 7 uur
thuis te zijn, om den avond gemeenschap
pelijk met haar door te brengen. Tegen
dit uur wilden zij dan ook teragkeeren.
De beide dames wandelden lang in de
steeds -eenzamer wordend© lanen rond,
spraken veel van een spoedig herhaald
bezoek in Straatsburg, van de genoten
vreugden en dergelijke dingen meer. Eerst
toen het begon te schemeren keerden zij
terug. Terwijl zij nu langzaam de stads
poort naderden, doemden plotseling op
eenigen afstand van hun uit een zijweg
een -heer m-et een dame aan den arm op,
die zich ijlings in de richting der stad
verwijderden. Onwillekeurig rustten Ber
tha's oogen gedurende ©en paar seconden
op dien heer, wiens houding en gestalte
haar bijzonder bekend toeschenen.
(Wordt vervolgd).
