Zaterdag lé Maart 191é.
Tiende Jaargang.
No. 32
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
8
EERSTE BLAD.
Pater Borromaeus De Greeve
en de K. S. A.
Welk weder zullen wij hebben
BINNENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.75, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht ,op Maandag en Woensdag vóór
half drieen Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES
ReclamebericKten 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels yflor 25 Ct. Contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de M gulden bij verlies van beide I gulden bij I gulden bij gulden bij A
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de jl I II I handen, voeten of oogen. I I verlies van een I 11 I verlies I I verlies van M
daarvoor vastgestelde Verzekerings voorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I Z11 I hand, voet 11 11 I van een I I een M ZB
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: I verstandsverbijstering; I of oog; I duim; V W wijsvinger. MiV
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „HoUandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Zij, die zich met ingang van 1 April
a. s. op ons blad abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Katholiek en Vaderlander.
Onder de vooroordeelen tegen de katho
lieken behoort ook de meening van som
migen, dat katholicisme en vaderlands
liefde niet kunnen samengaan, wijl de
Katholieken als „ultramontanen" meer
den paus dan hun vorst liefhebben.
Om dit vooroordeel te helpen vernie
tigen en tot een voos praatje terug te
brengen geven wij hieronder de oordeel
vellingen weer van den Protestantschen
keizer Willhelm en van de regeering van
het in hoofdzaak Protestantsche Pruisen
over wijlen Z. E Kardinaal Kopp, vorstbis
schop van Breslau. In de „Norddeutsche
AUgemeine Zeitung", het regeeringsblad,
lezen wij:
„Met prins-bisschop kardinaal dr.
Kopp verdwijnt een der meest be-
teekenende personen uit het leven
der Katholieke Kerk, ja uit het open
bare leven van Duitschland. Voort
gekomen uit een ouderlijk huis, dat
met de goederen der fórtuin niet
rijk gezegend was, baande de prins
bisschop zich door zijn persoonlijke
bekwaamheden den weg tot de hoog
ste waardigheden in de Kerk. Tot
de sterkst sprekende karaktereigen
schappen van den overledene behoor
de zijn beminnelijke omgang, die het
verkeer met hem niet slechts voor
geloofsgenooten, doch ook voor an
dersdenkenden buitengewoon aan
trekkelijk maakte. Omvangrijke ken
nis, een scherp inzicht in de vraag
stukken, waarvoor hij geplaatst werd
en een klaar begrip van de omstan
digheden waaronder hij geroepen
was te arbeiden, stelden liem in
staat bemiddelend op te treden
tusschen de verschillende factoren
van het openbare leven en tusschen
de Katholieken en deEvangelischen.
Zoo heelt hij gedurende zijn lang
jarige werkzaamheid in hooge ker
kelijke ambten herhaaldelijk gelegen
heid gevonden op de verhouding
tusschen kerk en staat invloed uit
te oefenen en zich voor den gods
dienstvrede in Duitschland in het
algemeen en in Silezié in het bijzon
der verdienstelijk te maken. Kardi
naal Kopp was een voorbeeldige
figuur ook onder dit opzicht, dat hij
koningsgetrouwe vaderlandsliefde
wist te vereenigen met de zorg voor
de belangen zijner Kerk. Een trouw
dienaar der katholieke Kerk en een
toegewijd zoon van het Duitsche
vaderland is met hem heengegaaan
en daarom zal ver buiten de kringen
zijner geloolsgenooten de nagedach
tenis aan prins-bisschop dr. Kopp in
hooge eere worden gehouden".
Het telegram van deelneming door
keizer Wilhelm aan het domkapittel van
Breslau gericht, luidde aldus
„Smartelijk getroffen door de
mededeeling, dat God de Heer den
kardinaal-prins-bisschop, Dr. Von
Kopp, uit het leven heeft doen
scheiden, betuig ik aan het domka
pittel mijn warme deelneming. Ik
gevoel mede levendig het zware
verlies dat het domkapittel en het
diocees Breslau door den dood van
den kardinaal hebben geleden. Toe
gerust met rijke gaven Gods, een
sterk geloof, een nobel karakter en
een warm mede-voelen voor den
nood der tijden, heeft de ontslapene
als trouw zoon der Katholieke Kerk,
oprecht vaderlander en goed staats
burger, zich op voorbeeldige, trouwe
en zegenrijke wijze gekweten van
zijn zwaar verantwoordelijk herders
ambt, met groote vrucht gearbeid
en zich voor Kerk en Staat groote
verdiensten verworven. Ik zal den
overledene in zijn karaktervolle per
soonlijkheid steeds gaarne en dank
baar gedenken."
Na liet bovenstaande zal het verder
wel overbodig zijn te betoogen, dat
Katholicisme en vaderlandsliefde innig
samengaan.
Ter herdenking van liet tienjarig
bestaan der Kath. Soc. Actie had het
Plaatselijk Comité dier instelling te Goes
een avond georganiseerd in het „Slot
Oostende," toegankelijk voor alle Ka
tholieke vrouwen en mannen.
Men was goed opgekomen Maandag
avond en gelukkig, want èn de spreker
èn dat wat hij zeide was een luistergrage
menigte dubbel en dwars waard.
Pater Borromaeus De Greeve toch is
een van die met de Godsgave der welspre
kendheid begaafde mannen, wier woord
niet over de hoofden, maar in het hart
gaat. Niet het streelen, het behagen,
maar het treffen der gemoederen, het
spreken tot de ziel is zijn doel. Maar wie
zal ontkennen, dat het een genot is naar
hem te luisteren, ook waar hij liarde
waarheden zegt en het mes zet in de
wondeplekken van onssociaal organisme?
Het voor velen nog steeds onbelang
rijke hoe is het mogelijkonder
werp der Katholieke Sociale
Actie wist de gewijde redenaar aan
genaam te maken zoowel door een
duidelijke, glasheldere uiteenzetting van
het wezen der Kath. Soc. Actie als door
den gloed der begeestering waarmede hij
elk onderdeel dier K. S. A. wist te be
lichten en als een deel der voor de
Katholieken van dezen tijd geëigende
werkzaamheid voor te stellen en aan
trekkelijk te maken.
Aan de enthousiaste feestviering te
Utrecht ontleende de spreker zijn exor
dium om na gewezen te hebben op den
voor de K. S. A. hoog noodzakelijken
financieelen en moreelen steun als plicht
van ieder onzer en op het ontbreken
van zoo menig sociaal werk in de paro
chie, de richting aan te geven, waarin
zicli zijn rede zou bewegeneen alge
meene opwekking tot sociaal ge
voel, Katholiek gevoel en
krachtsge voel.
Meesterlijk werden deze punten door
den gewijden redenaar ontwikkeld. Hier
was niet enkel de theoreticus, de boe
kengeleerde aan het woord, maar de
priester en kloosterling die begrijpende,
dat hij hoezeer niet van de wereld
zijnde, toch i n de wereld leeft, het con
tact met de nooden en behoeften des
volks niet heeft geschroomd, om zoo
doende, door eigen ervaring geleerd en
op eigen ervaring steunend, het „miser-
eor super turbas" (ik heb medelijden
met de schare) van Zijn Goddelijken
Meester practisch in beoefening te kun
nen brengen gelijk een Von Kettler, een
Manning, een De Mun, een Doutreloux,
een Mercier, een Egger het begrepen en
toepasten en nog voortgaan in beoefe
ning te brengen.
Na een helder en boeiend tafereel te
hebben opgehangen van onzen tijd met
zijn verbazingwekkende vindingen en
zijn ontzetting verwekkende nooden en
kwalen, werd aangetoond en bewezen
dat wij Katholieken, èn reeds uit men-
schelijke solidariteitsgevoel èn uit het
supernatuureel beginsel, dat wij Chris
tus' volgelingen, dus elkanders broeders
zijn, den duren plicht hebben door het
dragen van elkanders lasten ieder naar
gelang van zijn staat en stand mede te
werken aan de Christelijke oplossing der
sociale kwestie. Daarvoor hebben alle
standen elkaar noodig; de hand van den
werkman geeft den arbeid, het hoofd van
den meester de leiding, de idee, het
concept van het werk
Na te hebben uitgelegd hoe liet begrip
„stand" niet anders wil zeggen alseen
leidend beginsel zijn, waarbij geld slechts
als bijkomstig, aanvullend middel bij
draagt, scherpte pater De Greeve met
echt priesterlijke vrijmoedigheid delioo-
gere standen in, welke dure verplichtin
gen zij hebben om van harte mede te
werken met hun kennis, liun invloed,
hun naam, liun fortuin a-in den opbouw
van het nieuwe Jeruzalem eener in
Christus herstelde maatschappij.
En wil de hoogere stand niet mee
werken aan dat doel dus ook aan de
K. S. A.uitliefde, dat hij het dan doe
uit zelfbehoud, opdat niet de sociale
revolutie der ontevredenen zonder God
het eerst de leden der hoogere standen
ter guillotine slepe, het eerst in hunne
liuize de glasscherven der spiegelruiten
doe rinkelen.
Terecht kon de gewijde redenaar na
deze welsprekende uiteenzetting beslui
ten de Katholieke Sociale Actie is niet,
zooals sommigen zeggen een noodzakelijk
kwaad maar een noodzakelijk goed.
Na het sociaal gevoel, het Katho
liek gevoel. Op de eerste plaats God
dienen in geest en waarheid, een inwen
dig echt Katholiek leven leiden uitwen
dig zich beijveren voor allerlei sociale
werken en inwendig God niet dienen
is een gruwelijk farazeïsme, dienen in
het leger van Satan in het gestolen ge
waad van den Christenstrijder.
Maar daarna ook een uitwendig Ka
tholiek leven leiden, d. w. z. buiten kerk
en bidvertrek, in de volle maatschappij
's Heeren Naam durven en willen be
lijden en Zijn Naam groot maken door
het verrichten van al die werken, die de
maatschappij tot Hem helpen terugvoeren.
Dat is het groote gebrek onder ons
Katholieken, dat wij niet genoeg fier
gaan op ons geloof en te veel bij anderen
prijzen wat bij ons minstens even goed is.
Men vergaapt zich aan de heilsoldaten
die met Kerstmis bij hun ijzeren potten
staan op de pleinen onzer steden. Spreker
wil niets op hun liefdewerk afdingen,
maar waarom denken wij er dan ook niet
aan, dat in ons goede land twaalf
duizend Katholieke liefdezusters hun
leven wijden aan den evenaaste, dag aan
dag
Het onderwijs der openb. school is
prachtig, buitengewoon, het onze wordt
bekritiseerd, het is liier te breed en daar
te lang. Maar hebben onze onderwijzers
dan andere hersenen Moeten zij niet
dezelfde examens maken als hunne col
lega's der O. S. Komt in onze scholen
de schoolopziener niet evengoed als in
de openbare?
Met de pers is het hetzelfde. Spreker
komt voor geen enkele courant in het
bijzonder spreken. Alle zijn goed, wan
neer zij maar goed Roomsch zijn.
Maar de andere Zelfs als zij neu
traal zouden zijn, dus schoon water,
dan nog zegt hij waarschuwend „Kookt
uw drinkwater(Hilariteit en bewijzen
van instemming in de vergadering.)
Het Katholieke liefdeselement, dat bij
onze sociale werken ons eigen kenmerk
moet zijn, staat liet bij ons wel in hoog
aanzien, kennen wij het wel genoeg?
B.v. in de drankbestrijding Spreker zal
over dit onderwerp waarbij hem de woor
den als vanzelf uit het hart naar de keel
dringen, na de pauze spreken. Bij hoopt
dat zijn woord, het eerste hier openlijk
over de drankbestrijding gesprokene, een
zaad moge zijn, dat later in de parochie
ontkieme en vruchten drage.
Na de pauze sprak pater De Greeve
over de drankbestrijding en zelfs de
tegenstanders van dit zoo vaak verkeerd
begrepen en toch zoo hoogst nuttige
sociale werk zullen moeten toestemmen,
dat de pater liet deed als iemand in
wien liet „caritas Christi urgetnos", „de
liefde van Christus dringt ons" het eenig
„Leitmotiv" is van zijn spreken en han
delen. Wat liet alcoholisme is, zette de
gewijde spreker uiteen, niet door decla
matie, maar door argumentatie-
Het alcoholisme is niet de dronken
schap, maar de algemeene ellende
op stoffelijk, geestelijk, zede
lijk en godsdienstig gebied,
die ook in de maatschappij wordt
veroorzaakt door het teveel
drinken van alcoholhoudende
dranken. De armoe, de misdaad, de
ziekte, die als gevolgen van liet alcoho
lisme zich overal vertoonen, bestaan niet
alleen in de e x c e s s e n, die met liun
slachtoffers onze gestichten, gevange
nissen en ziekenhuizen vullen. Dat is
maar een klein stukje. Maar ook in
zooveel minder geruchtmakenden maar
werkelijk bestaanden achteruitgang in
zaken, verlies van energie, van ziels
kracht en geloofskracht, van gezondheid
naar lichaam en ziel door het gestadig
gebruik van den alcohol, dien prof. Stokvis
een hersenvergif noemt.
Deze stelling staafde de gewijde rede
naar met zeer gezagvolle getuigenissen
van hoogstaande mannen in Gods Kerk,
een kardinaal Manning, een kardinaal Mer
cier, een bisschop Egger, een kardinaal
van Rossum, een Pius IX, een Leo XIII,
een Pius X, die de drankbestrijding
goedkeuren, prijzen, aanmoedigen, ja, de
geestelijke schatkamer der Kerk openen
voor de beoefening eener dagelij ksche
acte van onthouding van den alcohol uit
liefde tot God en den naaste.
Meerdere dier getuigenissen heeft men
aangevochten, meerdere dier uitspraken
in twijfel getrokken alle zijn juist,
waar en echt gebleken.
Spreker voegde er aan toe dat, wanneer
iedere priester zooveel wist van de drank
ellende als hij, men begrijpen zou waarom
hij uit volle overtuiging de drankbestrij
ding aanhangt.
Waar zóó het sociaal en het katho
liek voelen in ons dient versterkt te
worden bij het steunen der Kath. Soc.
Actie die alle sociale werken omvat,
leidt en regelt, dienen wij ook ons
krachtsgevoel te ontwikkelen door onzen
ijver, onze sympathie in daden om te
zetten. Moedeloosheid blijve hier verre.
Hoe de vijand ook werke en manifesteere
het kwaad maakt altijd veel meer
gerucht dan het goede Gods Kerk
en Gods zaak zullen ten slotte zegevieren.
En waar de socialist tevens is propa
gandist - spreker moet hem dit ter
eere nageven daar zij ook ieder onzer
propagandist voor het goede. En waar
het socialisme propageert uit haat, daar
propageeren wij uit liefde als apostelen
der liefde, met welk laatste idee, in een
heerlijke peroratie ontwikkeld, pater de
Greeve zijn leerzame, schoone, geest
driftige, echt Roomsch-sociale rede sloot.
De hoogeerwaarde Heer Deken, die
wegens ontstentenis van den voorzitter
familierouw deed hem afwezig zijn
pater De Greeve als gevierd redenaar
bij de vergadering had ingeleid, dankte
hem voor het gesprokene en hoopte dat
zijn woord vrucht zou dragen, en wel
dezen avond, doordat velen zich zouden
opgeven als donateur der K. S. A. of
als abonnee voor het maandschrift.
Pater Borromaeus de Greeve zeide
geen applaus te verlangen, maar daden
te willen, als vrucht van zijn woord
Nu, applaus is hem niet gespaard, het
heeft geklaterd tegen de .wanden der
vergaderzaal, herhaaldelijk en met kracht.
Vooral als de gewijde spreker met een
kernachtig beeld, een treffende verge
lijking zijn ideeën illustreerde.
Waarom, zoo vroeg hij b.v., gingen de
Israëlieten om het gouden kalf dansen
omdat Mozes te lang weg bleef. Met
andere woorden, als de hoogere standen
door het intellect, den naam, den invloed
waarover zij beschikken als leiders aan
gewezen, weg blijven, verlaat het volk
de goede paden om zich te vergapen
aan den schijn.
Zoo zeide hij o. a. Hoe menig land
bouwer, handelsman en winkelier heeft
het hoofd niet meer boven water kunnen
houden, omdat liij zijn neus te veel en
te lang hield boven het jeneverglas!
Maar, waar liet applaus niet ontbrak,
Verwachting tot den avond van 14 Maart
Toenemende tot krachtigen, Zuidelijke tot
Zuid-Westelijken wind. Betrokken tot zwaar
bewolkte lucht met regen, later wellicht
opklarend. Weinig verandering van tempera
tuur.
daar hopen wij dat de wensch van pater
De Greevevruchten te zien van zijn
welsprekend woord in deze parochie,
moge vervuld worden.
En wij hopen niet alleen, maar ver
trouwen ook.
Er staat geschreven, dat Gods Woord
een zaad is. Maar ook het woord van
den man door Gods geest bezield en
door Gods liefde gedreven, is een zaad
en wie zou durven beweren, dat de
Goesclie parochie een steengrond is, die
alle kiemkracht doodt, de kiemkracht
vooral van een zaad zooals door pater
Borromaeus is uitgestrooid?
Doch niet alleen een zaad was zijn
woord, maar ook een bazuinstoot, die
wakker roept en wakker maakt en ons
herinnert aan St. Paulus Romeinen brief
XIII: „Broeders, wij weten, dat de tijd
en het uur is gekomen om uit den slaap
te ontwaken".
Tegen zulke bazuinstooten is niets
bestand. Daarvoor moet ten slotte elk
Jericho van lusteloosheid en onverschil
ligheid vallen.
Daarom zijn wij het bestuur onzer K.
S. A. dankbaar dat het pater De Greeve
deed komen, zijn wij den pater bovenal
erkentelijk voor zijn optreden in ons
midden. En met het Soii Deo Gloria tot
besluit danken wij ook den Heer der
talenten, dat Hij dezen priester en kloo
sterling den lust instortte, zijn rijke
gaven dienstbaar te maken aan de Gliriste-
lijk-sociale opbouwing der maatschappij
in liet algemeen en van ons vaderland
in het bijzonder.
Dezen stoeren werker in 's Heeren
wijngaard heil I
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer der Staten-Generaal
zal Dinsdag 17 dezer, des namiddags 2 uur
de openbare beraadslagingen over de rest
van de Staatsbegrooting hervatten.
Telegraafverbinding met Zeeland.
Door het in gebruik nemen van den
telegraafkabel tusschen Waardenen Wals
oorden is de mogelijkheid geopend om
aan het kantoor te Terneuzen op een
voudiger wijze dan thans een tweede ver
binding met Rotterdam of andere kanto
ren tot stand te brengen. (T.)
Regeeringsopdracht aan den heer Van Kol 7
Het bericht van „Het Volk" omtrent
een regeeringsopdracht aan den heer Van
Kol betreffende een onderzoek naar den
toestand der grootindustrie in Japan,
meenen wij, zegt het „Handelsblad" met
vrij groote stelligheid te kunnen tegen
spreken. Ter plaatse waar men er van
op de hoogte zou moeten zijn was er
niets van bekend.
Bovenstaande tegenspraak geeft „Het
Volk" aanleiding te vermelden, dat het
bericht door mev. Van Kol ter publicatie
aan het blad was medegedeeld.
De zesde Bredasche katholiekendag.
Het dagelijkscli bestuur van den 6en
Bredaschen katholiekendag is, naar het
„Dagbl. v. Noordbrabant" meldt samen
gesteld als volgt:
Mr. A. J. L. M. van Gilse, voorzitter
J. Rijppaert, kapelaanAnt. BraatAnt.
van den BiggelaarS. van HasseltP. C.
M. Konings Ant. Laane Jos Peeters
M. Maas-Briiglemans, secretaris.