Van Houten s
JN o. 81.
Donderdag 12 Maart 1914.
Tiende Jaargang
Verschijn eiken lUMM-.IKISOtf - en MOM).
SDi mk
3Ce4ooctiltoop iu M tpkmik.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
De stem des gewetens.
UIT ZEELAND.
Ik, ik, dat ik hen vreesVolstrekt
niet verstaat gij, dokter. Heb ik er soms
gisteren met u over gesproken, dan was
het om te schertsen En waarom
zouden zij mij plagen En waarom
zouden zij mij verontrusten ben ik soms
schuldig, ik ik wil niet, dat men mij nog
van mijn neef spreke
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.76, daarbuiten f 0.95
Atzonderljjke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
faalf drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor tf. d AdministratisGanzepoorfstraaf C 209, GOES
Reclameberich'ten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels ,voor 25 Ct. A contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de 1 f* gulden bij verlies van beide 1 gulden bij I gulden bij 0% gulden bij A
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de |R 1^ I 11 I handen, voeten of oogen. I I verlies van een Bill verlies B_ verlies van U
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, B Z| I 11 I Voorts bij ongeneeselijke I 11 I hand, voet B van een BI een J g 1
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: %0 verstandsverbijstering; of oog; I duim; ^0 wijsvinger. mm
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bjj
verlies van
eiken anderen
vinger.
Godslastering.
„Maasbode" en „Standaard" protestee
ren waardig en ernstig tegen een gods
lasterlijke passage in eeu feuilleton der
„Nieuwe Rotterdamsche Courant" van 4
Maart.
De Standaard drukt de passage over.
De Maasbode stipt haar alleen aan, wat
o.i. beter is.
De schrijver van het fraais heett zijn
leedwezen te kennen gegeven over den
aanstoot die sommige lezers aan zijn
godslastering namen met alle lezers
der N. Rott. Crt. schijnen dus zoo dik
huidig te zijn dat alle gevoel voor reli
gieuze betamelijkheid hun vreemd is
maar zijn spijt over de godslastering
zelve, die door de Standaard „hemel
tergend" wordt genoemd en terecht, be
tuigt hij niet maar tracht die goed te
praten als de weergave eener naïve
levensuiting.
't Is treurig, diep treurig.
Zullen nu de Roomsche lezers der N.
Rott. Cour. die tegen alle evidentie in,
het Rotterdamsch liberale persorgaan als
voor hen onschadelijk beschouwen, gaan
begrijpen, dat zij zich gewetenshalve
hebben los te maken van dit blad en
het onmiddellijk en voorgoed uit hun
huizen te verwijderen?
Dan zou ten minste nog op die wijze
uit het kwade het goede worden geboren.
Verworpen.
De motie van afkeuring tegenover den
heer Hart, hoofdbestuurslid vail den Bond
van Nederl. Onderwijzers, die indertjjd
ijverde voor de verkiezing van den heer
Otto tot Kamerlid voor Amsterdam IX
is bij referendum verworpen met 2030
tegen 1192 stemmen en 131 stemmen
blanco of van onwaarde.
In de algemeene vergadering was de
motie met een zeer kleine meerderheid
aangenomen.
Ware het voorstel bij referendum aan
genomen, de Bond zon ongeveer 2000
leden en een paar hoofdbestuurders ver
loren hebben, die zich niet kunnen ver-
eenigen met de opvattingen der heeren
Thomassen, Ossendorp enz. De vraag is
nu, wat de voorstemmers zullen doen.
De Algem. Bona van R.K. Kiesver-
eenigingen zal 25 Mei a.s. te Utrecht
vergaderen.
Oldenbroek. De fel aangevochten Staten-
zetel van Van Asch Van Wijk in het
district Oldenbroek (G.) is voor rechts
behouden. Gekozen is Dinsdag Baron van
5.
En Gerrit las het volgende
„Neef,
„Gij weet wie van ons beiden schuldig
is aan de misdaad, waarvoor ik den ne
genden dezer maand ben terecht gesteld
Ik wil uw ondergang nietmaar
ik wil wederom te midden mijner mede
burgers verschijnen en even als weleer
hunne achting en vriendschap genieten
ik wil niet, dat mijne vrouw van hartzeer
sterve. God is rechtvaardig, neefHij laat
soms toe dat de dooden herrijzen
Ik lever u aan uw geweten overhoor
naar mijne stem
„Uw Neef.
„Maarten Voss'
28 Oct, 1690.
Onmogelijk zou het zijn den indruk te
beschrijven, die deze regelen op Gerrit
maakten. Zijn bloed was in de aderen
verstijfdde' oogen waren gevestigd op
den verpletterenden brief, die hij in
Sytzama met 2411 st. tegen 2038 op den
liberaal Fikse en 231 stemmen op den
socialist Hermans.
België en het fort van Vlissingen.
Reuter seint ons uit Brussel
De „Indepedendance Beige" consta
teert met betrekking tot de ligging van
België tenopzichte van de Schelde, dat
de werkeu voor het Vlissingsche fort
niet vlak voor de stad Vlissingen, doch
bezijden de stad meer stroomopwaarts
worden opgericht, zoodat het fort het
geheele stroomgebied van de Schelde kan
bestrijken.
Het fort is volstrekt ongeschikt voor
de verdediging van Nederland en zelfs
niet in staat om Vlissingen te verdedigen.
Wel kan het gebruikt worden om de
scheepvaart van of naar Antwerpen te
beletten. De nationale Belgische schuil
plaats zal dus ia oorlogstijd geheel ter
beschikking van de Nederlanders staan.
(Msbode)
Goes. B. en W. dezer gemeente heb
ben in overleg met den districtsschoolop
ziener de groote vajcantie voor de o. 1.
scholen vervroegd. Ze zal nu aanvangen
1 Augustus en eindigen ultimo, Augus
tus. (Z.)
'Dinsdagmiddag tegen half <5én uur
had hier een rijwieiojigeval plaats, waar
van de 48-jarige Joh. Sn. uit de Korte
Vorststraat het slachtoffer werd. Hij liep;
op de Groote Markt, toen hij door een.
wielrijder jverd aangereden, waardoor hij
kwam ,t<e vallen en een heen brak. Nadat
hij inderhaast naar zijn woning was ge
bracht, legde dr. Coenen het verband. De
toestand ,van den man is bevredigend.
.Wie de woeste, onvoorzichtige, roeke-
looze ,of ongelukkige fietsrijder is, kan
niemand zeggen. (Z.)
Thee. Een zeer interessante eii
leerrijke conferentie over de thee gaf
op uituoodigiug van de V ereeniging
voor Wetenschappelijke Be
langen Dinsdagavond j.l. in V.O.V. de
ZeerGel, Heer Dr. J. Dekker, directeur
van het Koloniaal Museum te Haarlem.
Voor de pauze deelde spreker eenige
bijzonderheden mede over dit bekend
genotmiddel, dat evenals koffie en cacao
een opwekkenden invloed op het orga
nisme uitoefent en ons door zijn aroma
en smaak behaagt.
Uit China, dat reeds 27 eeuwen voor
Christus de thee zou hebben gekend en
waar zij in ieder geval in de 6e eeuw na
Christus door een keizer als bron van
inkomsten voor de schatkist werd benut-
handen hield hij bleef onbewegelijk als
een beeld. Margriet bg hem teruggekomen,
meende, en niet zonder reden, dat de
ijlkoorts hem wederom bevangen had.
Arme Gerrit, wat is er dan toch ge
beurd 1 is de koorts wederom daar
-Hal gij houdt mjj dan voor zinne
loos, riep hg vol woede uitgij bedriegt
u, vrouw, er is niets, verstaai ge om u
te verontrusten. Niets, zeg ik uik ben
volkomen bij mijn verstand ik ben ziek,
ziedaar alles, iaat mij met rust.
Een uur daarna, bevond zich de ge
neesheer, door Margriet ontboden, on
danks het verbod van haren man, bij
het bed van haar man.
Meester van Spoel, sprak hij, onder
het voelen van den pols, die kwaadaar
dige koorts is wederom daar; eenige
oorzaken moeten bestaan, die zijne komst
hebben uitgelokt.
Eene oorzaak eene oorzaak
Wat wilt gij zeggen vroeg norsch
de zieke eene koelbloedigheid veinzend,
die de dokter zonder moeite een gekun
stelde oordeelde.
Welde zieke moet hierin den
geneesheer onderrichtenwij zien wel
in 't lichaam raaar het is ons niet gege
ven in de ziel te lezen Een hart-
tigd, werd de thee door de Hollanders
in de 17e eeuw naar Europa gebracht
waar zij lang zeer duur bleef (een pond
thee door gezanten aan de koningin van
Engeland aangeboden kostte 65 pond
Sterling) maar langzamerhand meer en
meer in gebruik kwam en voor ieders
beurs bereikbaar werd. Ook Engeland
ging zich weldra op den theehandel
toeleggen. Bij het heffen van een invoer
recht op dit product kwam dit rijk in
botsing met zijn Noord-Amerikaausche
koloniën en de bekende theeoorlog van
Boston werd oorzaak van de vrijheids
oorlog en het ontstaan der Vereenigde-
Staten.
Van Sybolt bracht in 1875 uit China
de theeplaut naar Java, maar de gouver-
nements-cultuur mislukte. Na opheffing
van het cultuurstelsel iu 1865 slaagde
de theecultuur door particulieren beter,
vooral sinds de invoering van de wilde
Assam theestruik uit Engelsch-Indië.
Vooral sinds 1870 nam de productie van
de handel in Java-thee enorm toe waarbij
Amsterdam als voornaamste stapelplaats
geldt. Ons land gebruikt veel lh3e, per
hoofd en per jaar gemiddeld 1,6 pond.
Engeland echter veel meer en wel 6,7
pond. Ook Rusland is een groote afnemer,
terwijl iu Siberië de z.g. tegelthee ook
als soepgroente dienst doet. Behalve 111
China en op Java wordt veel thee ver
bouwd in EngeJsch-lndië, op Ceylon en
in Brazilië.
Thee bevat 1 tot 2 a 3 procent theïne
welke met een vluchtige olie, theeolie
genoemd, smaak eu geur aan het product
geveu, verder 12 tot 20 pCt. looizuur.
Gelijk bij alles, schaadt ook hier het
misbruik. Uit de voorlezing van een
passage uit een boek van Bontekoe (dr.
Anders) een 17e eeuwsch geneesheer,
doet de spreker zien hoe sommige dokters
overdreven waarde hechtten aan theegc
bruik, het als middel aanprezen tegen
podagra enz.
Na de pauze werd in een serie fraaie
lichtbeelden de aanplauting en bereiding
der thee aanschouwelijk voorgesteld.
Men ziet er den theestruik in zijn go-
wonen vorm en hoe deze door suoeiïng
iu een bepaalde laag-breede gedaante
wordt gehouden om het plukken der
steeds aangroeiende fijne blaadjes
want deze leveren de tiiee zooais wij
die kennen te vergemakkelijken.
Naast de pluktuinen heeft men de kweek
tuinen waar planten worden gecultiveerd
voor zaadwiimiug. De theebloem heeft
veel overeenkomst met de camelia en
is daaraan verwant.
Soms worden varens tusschen de thee
geplant voor schaduw en ook planten
voor groenbemesting en liumusverrijkiug
van den bodem.
De geplukte groene theeblaadjes
zeer, een onrust, bij voorbeeld, kunnen
dikwijls eerste oorzaken eener ziekte
worden; dat gebeurt dagelijks.
Komaan, meester, wij zijn alleen en
kunnen vertrouwelijk sprekenlaat mij
u eens rondborstig toespreken?
Spreek, zeide Gerrit, wiens onrust
bij ieder woord van den dokter toenam.
Welaanik zou durven wedden,
dat gij de dooden vreest
Van uwen neef, hernam langzaam
de dokter op ieder woord den nadruk
gevend, van uwen neef? Ik heb
zijn naam niet uitgesproken.
Ik wil niet, dat er in mjjn bijzijn
ooit meer spraak van hem zijriep
Gerrit in woede uit.
Gij wilt hem dan vergeten, dien
armen Maarten
Wat gaat mij zijne gedachtenis aan
Een opgehangene een
Ga niet verder, ongelukkigeviel
ftyriA ■f\oriA H^ona
Cacao Cacao '■Cacao
RONA ■fyNA ■fyNA
CACAO '■Cacao (■CACAO
Rqna cacao
men onderscheidt in grofpluk-oud, grof-
pluk-jong, fijnpluk-jong enz. naar ge-
laDg van jonger blad en jongere scheu
ten worden in de buitenlucht of
in trommels langs machinalen weg
„verflenstdaarna gerold de als
„zwarte" thee bestemde met de hand,
de als „groene" thee bestemde met be
hulp van machines. In nieuwe machines,
rolbrekers genaamd, worden de opgerolde
blaadjes afzonderlijk gehouden. Door al
die bewerkingen is kneuzing ontstaan
en grijpt verbinding plaats vaudeolieën
en stóffen die eerst dan en vooral wan
neer de blaadjes in een laag van 10 tot
12 cM. aan een fermentatieproces zijn
onderworpen geweest, aan het product
den bekenden smaak en geur verleenen.
Ten slotte wordt de thee gedroogd, door
er een heete luchtstroom over te leiden
en na eenigen tijd te hebben gestaan,
te zijn „bestorven", om het zoo te noemen,
verpakt in kisten en geëxpedieerd.
De theeondernemingen op Java zijn
zeer belangrijk. Een thee-proefstation te
Buitenzorg houdt zich bezig met onder
zoekingen ter bestrijding van schimmel
en voor de thee schadelijke insecten en
de veredeling van het product.
De meeste thee-ondernemingen hebben
nog hun eigen laboratorium.
De aanleg der tuinen is terrasvormig
en geschiedt op de berghellingen na
rooiing van het oerbosch.
Java produceerde in 1912 73 millioen
Eng. ponden thee, d. w. z. een tiende
gedeelte van de wereldopbrengst.
Als curiosum werd door dr. Dekker
ten slotte het beeld vertoond van een
met kracht de geneesheer inuw neef
was een eerlijk man, verstaat gij Het
menschelijkgerechtheefthemverourdeeld,
dat is waarmaar de goddelijke recht
vaardigheid zal hare beurt hebben, en
zij zal zich niet bedriegen. De ware
schuldige zal weldra herkend en aan
dezelfde galg opgehangen worden, waar
aan Maarten Voss werd gehangen, en
deze zal levend tegenwoordig zijn bij' de
marteling van zijn lasteraar.
Hij heeft dan het graf verlaten
vroeg Gerrit stamelend.
Ik heb het u reeds gezegdzoo
iets is meermalen gebeurd, hernam de
geneesheer niet meer op dien twijfel-
achtigen toon, waarmede hij den vorigen
dag diezelfde woorden had uitgesproken,
maar op een toon, die tegelijk eene
zekere ingeving, bedreiging en veront
waardiging uitdrukte.
Kort daarop verliet hij het vertrek, en
zijn patient alleen gebleven, was aan
vreeselijke angsten ten prooi.
De drie daaropvolgende dagen waren
voor Gerrit als drie eeuwen van dood
strijd, waarin hij slechts het leven behield
door de angsten, die hem door schrik
wekkende beelden werden aangejaagd.
Boedhistisch leeraar, die volgens de le
gende zijn oogleden afsneed om beter te
kunnen waken en uit de op den grond
liggende oogleden twee planten zag op
wassen, de thee, die hem den slaapver-
drijvenden drank gaf welke thans overal
bekend is.
Terechte bedankte de heer I. Kake-
beeke den heer Dekker voor zijn leerrijk
en interessant „theepraatje", waarmede
de vergadering door applaus instemde.
In de Dinsdagavond gehouden buiten
gewone algemeene vergadering van de
Bouwvereenigiiig „Help u Zeiven", werd
met algemeene stemmen besloten tot
uitbreiding van het bestuur. Iu verband
met dit besluit werdeu tot bestuursleden
gekozen de bh. C. Kooman tot 2e pen
ningmeester en Cl. de Kok als gewoon
bestuurslid, beiden thans commissaris
van toezicht op het geldelijk beheer. In
diens plaats werden tevens gekozen de
heeren J. Kousemaker en M. Nieuwen-
huijzen. In verband met de uitbreiding
van het bestuur en het steeds grooter
worden der werkzaamheden, werd door
de vergadering met bijna algemeene
stemmen besloten het salaris van het
bestuur te verhoogen van 2 pCt.op 2'/a
der inkomsten.
Rijkskantoren. Ter diepte van
14.60 M., met een gevelbreedte van 23
M. en een nokhoogte van i5 M. verheft
zich op het Ravelijn bij de Brouwers-
gang, massief en stevig het gebouw, dat
door den gemeente-architect den heer
Ruthuizen werd gebouwd en dat het
Rijk voor 50 jaar van de gemeente huurde
Zijne ongelukkige vrouw hield zich ten
laatste overtuigd, dat hare man zijn ver
stand geheel verloren had. en reeds ver
spreidde zich dat gerucht door de gansche
buurt. „De arme man, zeide men, is
krankzinnig; de rouwvolle dood van zijn
neef bracht bij hem ongetwijfeld dat
gevolg te weeg." Op den avond van den
derden dag, stond van Spoel op den
drempel van zijn winkeleensklaps komt
iemand naar hem toe zeggende
Kent gij Gerrit van Spoel, vriend
Ik ben het zelf.
Goed, dan is dit voor u, sprak de
man, hem een brief toereikend.
Van wien komt gij
Dat weet ik niet, antwoordde onder
het heengaan de onheusche bode.
Gerrit trad, bevend van schrik, zijn
huis binnen, nam de de kaars van de
tafel, waaraan Margriet zat te werken,
klom naar zijn vertrek, opende het papier
en herkende het schrift van Maarten.
Hij leeft dan nog? hij is dan her
rezen riep Gerrit uit, het papier
tusschen zijne krampachtige vingers ver
frommelend.
(Wordt vervolgd).
