DU en ZO
m
buitenland.
No. 21.
Dinsdag 17 Februari 1914.
Tiende Jaargang.
bib NfcftLANP.
Rectificatie.
NIEIME ZEEUWS» COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden roar Goes ƒ0.75, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
baif drie en .Vrijdag vóór eeu uur 's namiddags.
Reclamebericbten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbieuüngen 5 regels voor 25 Ct. k contant,
De aboimé's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
gulden bij
verlies
van een
duim;
A ffc gulden bij
M I verlies van m IUk
wijsvinger. gm
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeeue Verzekerings-Bauk" te Schiedam.
In ons hoofdartikel van Vrijdag j.l. sloop
een onjuiste uitdrukking, die tot een ver
keerd begrip aanleiding zou kunnen geven.
In de tweede kolom staat: „Daarom
heeft de door Christus gestichte Kerk aan
hot huwelijk een hoogere wijding geschon
ken door het te verheffen tot oen sacra
ment".
Dit nu moet gelezen worden als volgt:
„Daarom heeft Christus bij de stichting
Zijner Kerk aan het huwelijk eene hoogere
wijding geschonken door het to verheffen
tot een sacrament".
De Redactie.
(Van onzen verslaggever.)
D.e dag van eergisteren was een da.g
van groot gewicht voor Zeeland, in 't bij
zonder voor Zuid-Beveland; een dag, die
met gulden letteren in onze geschiedrol-
len vermeld zal worden.
Immers op den 14en Februari van het
jaar 1914 is te Utrecht opgericht de
N.V. Spoorweg-Maatschappij Zuid-Beve
land, als vrucht van de op energieke wijze
getroffen voorbereidingen van enkele hee
ren, wier namen straks meermalen met
lof zullen genoemd worden.
Zuid-Beveland's spoorlijn wordt uitge
breid tot een werkelijk spoorwegnet. Niet
het getingel van de stoomtram, maar het
schel gefluit van de locomotieven zal zich
binnen afzienbaren tijd tot in de meest
verwijderde hoeken van ons schiereiland
doen hooren.
Doch laat ons over de bekende dingen
zwijgen. Onze lezers kennen de plannen
reeds op hun duimpje en willen dus slechts
hooren op welke wijze deze Zaterdag be
zegeld zijn. geworden.
'tWas een regenachtige morgen, toen
we op het station Goes een der salon-
rijtuigen bestegen, die de S.S. zoo bereid
willig was af te staan, om de heeren
spooroprichters naar Utrecht te ledden.
Van Utrecht gaat als 'tware de stuw
kracht uit, die het ijzeren stoomros tot
naar de verste hoeken van ons vaderland
voert. Daar moest ook de beslissende stoot
gegeven worden, die ons eiland uit zijn
waarlijk al te lang geduld isolement zal
hebben 'te verlossen.
'tWas een regenachtige morgen, zeiden
we. Een krachtige, ofschoon niet koude
wind, joeg den fijnen motregen met een
hoek van niet meer dan 'n 40 graden
neer, en deed de vette landerijen glim
men. Een miserige Februarimorgen dus,
die herinnerde aan de Maartsche buien.
Doch daarbinnen konden we 't ons recht
behagelijk maken, dank zij de uitnemende
zorgen van onze gastheeren, die niets
verzuimd hadden te doen, wat tot ver
aangenaming van de reis zou kunnen
strekken. De beide ineenloopende salon
wagens leenden er zich bijzonder voor,
om met elkander voeling te houden en
pratende met den een en den ander den
tijd te korten.
Nauwelijks lag Kloetinge achter ons,
en hadden we dus dat gedeelte, dat onder
de geprojecteerde lijpen is opgenomen, ver
laten heeft iemand er wel aan ge
dacht? of er werd over niets anders
gesproken dan over de Zuid-Bevelandsche
lokaalspoorwegen. Burgemeester A. vond
uit, secretaris B. dat, koopman C. zag
«et gaarne zus, wethouder D. zoo. Doch
in het algemeen was men vrijwel een
stemmig in het uiten van lofredenen op
de nieuw ontworpen plannen, die Zee
land in het groot Europeesch verkeer wil
len opnemen.
Waar de lijnen echter betrekkelijk voor-
loopig zijh uitgestippeld, werden van ver
schillende zijden nog wenschen verno
men, waarvan sommige zeker zoo mogelijk
in vervulling zullen gaan, doch andere
even zeker tot de vrome wenschen zul-
len blijVen behooren. Want 'tis nu een-
inaal niet mogelijk, dat de trein langs
ieders stoep, of langs ieders peeën- of
aardappelveld rijdt. A. zal er direct meer
door gebaat worden dan B„ de gemeente
X. meer dan Y. Doch daarvan zij men
zeker, dat Zuid-Beveland meer dan ooit
zal groeien en bloeien. De geheele Zuid
hoek tot in de binnenste binnenlanden
zal, doordat de lijd enkele mijlen van de
kusten verwijderd blijft, van haar -Mi-
teeren kunnen, om van de voordeeien van
de verbindingen van Hoedekenskerke en
Borssele met Zeeuwsch-Vlaanderen niet
meer te spreken. Via Wolfaartsdijk wordt
Noord-Beveland een makkelijk bereikbaar
oord, terwijl de booten, die nu Zierikzee,
Bruinisse, Zijpe, Ooltgensplaat, St. Filips-
land, Stavenisse, en weet ik welke an
dere plaatsen aandoen, straks meer dan
ooit op Wolfaartsdijk, Wemeldinge en Ier-
seke aangewezen zijn. Ierseke is straks
uit den nood, Kriuningen gepromoveerd
tot snellreinstation, Hansweerd, misschien
vereenigd met Kruiningen, een doorgangs-
gomeente voor reizigers van- en naar
Zeeuwsch-Vlaanderen en België. Wemel
dinge een veelgezochte havenplaats, voor
al ^wanneer de lijn HansweerdIerseke
tot het kanaal (O.Z.) doorgetrokken wordt,
wat mettertijd een punt van ernstige over
weging zal uitmaken. Als de stoomboo-
ten maar willen aanleggen. Dat de lij
nen O.- en W.-zijde door een brug ver
bonden worden is niet noodig. Trouwens
het bouwen van een spoorbrug zou al
te veel bezwaren met zich meebrengen
vooral in verband met de scheepvaart, die
elke stremming zou betreuren.
Dan komen de wenschen 1 De lijn Wol
faartsdijkGoes zagen sommigen liever
verder v.an 's Heer Arondskerke verwijd
derd, dus een meer rechtstreeksche ver
binding, en wel met het oog op de Goesche
belangen, anderen willen genoemde ge
meente in het traject opnemen. De een
stelt voor de lijn te Wemeldinge naar
de buitenhaven te leiden, de ander pleit
voor een station aan de Zuidzijde, als
eenige mogelijkheid.
Zonder in deze punten van onderge
schikt belang partij te kiezen hoe zou
het kunnen, zonder de locale toestanden
te kennen willen we wel zeggen, dat
naar onze overtuiging zooveel mogelijk
aan de verlangens, voor zoover 2» niet
op al te grooto bezwaren stuiten, of met
het provinciaal belang in botsing komen,
zal worden voldaan. Doch onvervulde
wenschen zullen er steeds blijven.
De aanleg van spoorwegen schept altijd
andere toestanden. Ook hier.
Vele vrachtrijders zullen hun klassiek
gerij kunnen opdoeken, en naar een con
ducteurs- of ander haantje solliciteeren;
het Decauville-trammetje, dat sinds en
kele maanden een schakel vormt tusschen
boot en spoor, sjokt welhaast voor 't
laatst van Vlake naar Answest of ge
looft men 'tniet? De toekomst zal hot
leeren. Ook waar de Ierseksche statie zal
verrijken, bij de oesterputten, dan wel
op „de wei van Sonke".
Doch genoeg hierover.
De hoofdzaak is, dat alle teekenen er
op wijzen, dat het isolement van een
der bloeiendste en vruchtbaarste streken
zal worden opgeheven, na weinige jaren
reeds. Dat er met bekwamen spoed ge
arbeid is, bewijst wel het feit, dat men
op 19 April van het vorige jaar eerst
in overleg getreden is met de heeren van
de Staatsspoor, en thans is de Maatschap
pij er al.
Te Utrecht begaf het gezelschap zich
naar 't hotel „Noord-Brabant", waar men
verwelkomd werd door den heer jhr.
J. A. Kretschmar van Veen, directeur-
generaal van de S.S., en Generaal M. On-
nen. De heeren dr. Jenny Weijerman, J.
A. van Heel en ingenieur Ankersmit waren
vanaf Middelburg medegereisd. Aan den
feestelijk versierden disch zaten mede aan
de heeren mr. dr. K. H. Beijen, chef van
den centralen dienst, jhr. mr. C. Bee-
laerts van Blokland, afdeelingschef cen
tralen dienst, J. L. Huijsinga, chef van
de beweging (dienst der exploitatie) en
A. G. A. Everts, chef van de beweging,
en jhr. mr. E. A. O. de Casembroot,
lid van Ged. Staten van Zeeland, te Mid
delburg.
Tijdens en 11a hot noenmaal had de
gewichtige handeling plaats van de op
lichting van de N.V, ten overstaan van
notaris Eggens.
Uit de acte blijkt, dat de maatschappij
is opgericht voor den lijd van 100 jaar
en dat haar doel is de aanleg en de
exploitatie of het doen exploiteeren van
het spoorwegnet op Zuid-Beveland. Het
aandeelenkapuaal bedraagt f200.000, ver
deeld in 200 aandeden van f lOuO, waar
van 40 bij de oprichting zijn geplaatst De
Maatschappij zetelt te ttrecht.
Als aandeelhouders vermeldt de acte
de namen van de heeren: J. 11 de Beau
fort, burgemeester der gem. Goes, E. A.
v. d. Bent, burgemeester en secretaris
der gem. Éllewoutsdijk; A. Bruggeman,
id. Baarland, P» Bruggeman, id. Oude-
lande, A. y. d. Poest Clement, wethouder
van Njsse, J. 11, O. Dominious, burge
meester en secretaris van Kruiningen, J.
A. van Doorninck, fabrikant te Hans
weerd, J. L. F. A. de Groof, expediteur
te Hansweerd, H- A. flanken, directeur
van den Wilhelminapolder, voorzitter van
de V'eiiingsvereeniging Zuid-Beveland, te
Wilhehninadorp, J. A. van Heel, bankier
te Goes, Toni van Heel, bankier te Goes,
J. C. H. Hollmann, deurwaarder en ld van
den gemeenteraad van Goes; W, Kake-
beeke, lid van de Prov. Staten en van
den gemeenteraad van Goes, F. Kakebee-
ke, ooftkweeker te Goes; C. Koert, bur
gemeester van Wolfcrtsdijk, Jan Koert,
landbouwer te Wolfcrtsdijk, W. F. K. Lens
hoek, grondeigenaar te Kloetinge, jhr. U,
E. Lewe van Nijenstijn, burgemeester van
'sHeer Arendskerke, A. Lindeman van
Bloemen Waanders, burgemeester van
Kattendijke, mr. C. Lucasse, kantonrech
ter, oud-lid van de Eerste Kamer te Goes,
W, P. Markusse, onderwijzer te 'sHeer
Arendskerke, J. C, E. M. Massee, fa
brikant te Goes, D. Meulenbeng, dijkgraaf
te Uudelande, D. Muider, burgemeester
van Ovezande, burgemeester en secreta
ris van Nisse-Driewegen, L. W, B, A.
Mulder, burgemeester van 'sHeer Alits-
kerke, Jan Nieuvvonhuise, dijkgraaf Wa
ter-schap Éllewoutsdijk, M. Onnen, Gep,
Generaal bij de Genie te Utrecht, 1>. P.
Prümers, burgemeester en secretaris van
's Gravenpolder, I. 'Di. Fransen van de
Putte, kassier en lid van den Gemeente
raad van Goes, J. L. Richel, burgemees
ter en secretaris van Borssele, Jan Sin-
ke, burgemeester van Ierseke, J. M,
Slegt, burgemeester van Hoedekenskerke
pn secretaris yan 's Heer Ahtskerke, Jac,
Steketee, burgemeester en secretaris van
Heinkenszand, J. G. P. 'limans, id. van
's Heerenhoek, secretaris van Ovezand, F.
Wabeke, burgemeester van Wemeldinge,
mr. W. F. J. Waghtho, burgemeester van
Kloetinge, dr. Jenny Weyerman, lid van
den Centralen Gezondhe.dsraad, voorzitter
van de Ver. Groenteproeftuin Zuid-Beve
land te Utrecht, en 1. Willemsen, oester-
kweeker te Ierseke.
Van deze heeren, die dus de oprichters
van de spoorgenoemd kunnen worden,
waren afwezig de heeren F. Kakebeeke, mr,.
Lindeman van Bloemen Waanders, Massee
en mr. Waghtho. Als getuigen compareer
den jhr. van Kretschmar van Veen en
jhr. de Casembroot
Vervolgens had de verkiezing plaats
van vijf commissarissen. Biiji acclamatie j
wei-den als zoodanig benoemd de hee
ren di-. Jenny Weyerman, Gen. Onnen,
jhr. de Casembroot, lid van Ged. Staten
van Zeeland en J. A. van Heel Sr., ter
wijl bij stemming tot vijfden commissaris
werd gekozen dhr. J. G. P. 'limans met
19 stemmen, tegen 14 op den heer de
Beaufort. Na een korte vergadering van
commissarissen werden de notulen van de
pas genomen beslissingen gearresteerd en
werd medegedeeld, da. de Raad van Com
missarissen tot zijn voorzitter had gekozen
den heer J. A. van Heel en tot secre
taris Gen. AL Onnen, en dat de heeren
dr. Jenny Weyerman en Onnen voorloo-
pig als fungeerende directeuren zullen op
treden.
Intusschen werden onder woorden van
dank en hulde verschillende toasten uit
gebracht.
Dr. Jenny Weyerman wees op den ernst
van het oogenblik, op de moeilijkheden,
waarvoor de ondernemers in de toekomst
nog zullen komen .te staan, en op het
belang, dat Zuid-Bteveland met :het oog
op beteren afvoer der producten hij de
spoorlijnen heeft en richtte zich in het
bijzonder tot den heer de Casembroot,
door wien hij het college van Ged. Bla
ten dank bracht voor de krachtige wijze,
waarop zij medewerkten. Tenslotte sprak
dr. Weyerman een kort woord tot de
heeren aandeelhouders, een ernstig beroep
doende op hun medewerking in de ko
mende moeilijze dagen.
Jiir. Kretscnuiar van Veen wenschte het
bestuur geluk met zijn benoeming, hulde
brengende aan zijn krachtig en voortva
rend optreden, en dankte voor de vriende
lijke uiuroodiging tot bijwoning dezer
leestelijko piecntigheid, om te eindigen
met de beste wenscnen voor den bloei van
ons schoone Zuid-Beveland.
De heer Dominicus betuigde den gast
heeren namens allen dank .voor het gul
onthaal en sprak de overtuiging uit, 'dat
een goede samenwerking de uitvoering
van de plannen zou bevorderen. De heer
jhr. de casembroot zeide zeer gevoelig
te zijn voor de gesproken woorden en
verklaarde zich gaarne bereid aan Ged.
Staten de woorden van dank over te
brengen, de overtuiging uitsprezende, dat
zoowel Prov. Staten ais Ged, Staten de
plannen met sympatnio zullen ontvangen.
He neor Tlanken legde er tenslotte den
nadruk op, dat in zoo korten rijd zoo
enorm veel werk verricht is, waarvoor
tliij in de eerste .plaats dr. Jenny W.eyernian
zou willen danken.
Hiermede was de voor ons zoo belang
rijke plechtigheid afgeioopen.
Per trein van ö.Uo keerde het Zeeuw-
sche gezelschap terug, tot Roosendaal
„uitgeleide gedaan" door dr. Jenny W.ey-
erman.
Uns verslag met de wenschen voor den
bloei van Zuid-Beveland en voor het wel
slagen dor grootscne plannen eindigende,
willen wij niet nalaten een woord van
dank ite brengen aan allen die ons bij
de vervulling van onze taak van dienst
waren, in het bijzonder de heeren dr.
Jenny Weyerman en J. A. van Heel, voor
de verleende laciliteiten.
N.B. ,Wjj ontvingen bovenstaand ver
slag van een Zeeuwsch journalist, die
als vertegenwoordiger der Zeeuwsche
pers in het algemeen, der Zuid-Beveland-
scho in het bijzonder, in deze optrad.
Aan zijn ijver en correcte weergave
van hetgeen Zaterdag plaats vond alle
hulde.
.Wanneer soms bij' den lezer de vraag
mocht opkomen, waarom de „Nieuwe
Zeeuwsche Courant" niet een zelfgesohetst
relaas van hetgeen te Utrecht praats vond
in haar kolommen opnam, dan diene daar
op als antwoord, dat de nieuwe Spoorweg
maatschappij Zuid-Beveiand slechts ééiie
invitatie deed, slechts voor één journalist
een plaats beschikbaar had. Het publiek
zal dus niet kunnen genieten van ae veel
zijdige beschouwingen en uiteenloopende
subjectieve impressies, die iu de versla
gen der verschillende couranten hun neer
slag hadden gevonden, indien meerderen
Zeeuwsche journalisten gelegenheid ware
gegeven van ile notarieele oprichting der
maatschappij! getuige te zijn. De Naaml.
Venn. Waterleidingmaatschappij Zuid-B,e-
veland deed indertijd anders en zond uit-
noodigingen op uitgebreiden schaal aan
Zeeuwsche en Noord-Brabantsche journa
listen ter bezichtiging der prise d'eau te
Ossendrecht. Was die handelwijze beter?
Dat wagen we niet te beslissen, maar
royaler zeker en meer in overeenstem
ming met het begrip van de waarde dei-
pers. Red. „N. Z. Crt."
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 17 Febr.
Zwakke tot matigen, zuidwestelijke tot
zuidoostelijken wind. [Vleest zwaaruewolkte
luent. Later wellicht regen. Weinig verande
ring van temperatuur.
bekend zijn geworden. Hij bereikte den
ouderdom van til jaren.
Daar hij leed aan pernicieuse anemie,
was driemaal transfusie van bloed, dat
zijn broeder dr. Georges HertiUon zich
liet aftappen, op hem toegepast Zóó werd
zijn leven nog een viertal maanden gerekt.
(T'jd-)
1 'X- A Ia I Jcl.
FKAJVKH1JK.
Alphonse Bertillon t- Te Parijs
is overleden Alphonse Bertillon, de direc
teur van den justitieelen herkennings
dienst, wiens verdiensten op anthropro-
metrisch gebied over de geheele wereld
De directie der Italiaansche staatsspoor
wegen heeft besloten, ton Noorden van
Genua (door de Appenijnen een tunnel te
doen graven, die 19 kilometer lang zal
zijn. i\a het totstandkomen van de tun
nel zat de spooireis MilaanGenua twee
inpiaats van drie uur duren.
11e tunnel zal na 8 a ltl jaren gereed
zijn.
Eerste Kamer.
Behalve door den lieer Van den Biescu
werd nog een zeer belangwekkende rede
111 de zuinig van Vrijdag gehouden door
den oud iiniiister van WateistaaiHegout.
Toen de heer Treub, zoo heloogue hij
den vongen zomer werd genoemd ais
candidaai-Miuisier, is uaaium geiaclieii.
Evenwel liet onmogelijk geaonte is
loch gebeurd. Ai is dan uok ae vourspel-
vau den heer Duyo, dai de Minister van
Landbouw er niet, 111 zou stagen zijn
houding goed te piraten, ud.geK.omen.
Zeits wanneer men aanneemt, dat dooi
de overneming van hei auiendeinent-
Duys op art. obU der invaliditeitswet
ten gunste v au het cuaulspensioeii zou
zijn beslist, dan nug was de heer Treub
met de aangewezen man om een sieisei
dat tegen zijn overtuiging stnjdi, uit te
breiden. öpr. gelooide aan 00K, dat de
Minister alleen is opgetreden, om de
wetten van zijn vourganger van de baau
te heipen.
Dat, builen de bedoeling en den letter
der wet om, zooveien, uie met tot de
verzekeriiigsphciuige arbeiders befluoreu
thans de uitkeemig van art. 3ö9 ont
vangen, is met de schuld van art. 309,
noch die van het aineiidement-Duys,
doch wel van liet misbruik, dat de Muns
ter, die zich zwak voelt, met missen
Kan, een ïmsbiuik, dat duur den Minister
zelf m de hand is gewerkt, toen lil) m
de 'Tweede Kamer ueTtijksverzekermgs-
bank aanspoorde lot een spoed, vvaar-
duor onderzoek naar de reoniuiatigUeid
der gedane aanvragen oumogehjK weid
een misbruik, waarvan net met aangaat
er gebruik van te maken ais argument
voor de uitbreiding der bepaling, waar
van misbruik worut gemaakt.
Met zeer veel nadruk maakt spr. er
ten slotte iVliuister lreub een griel van,
dat Z.Exc. de uivoering van öiaaiopen-
siuen wil doen gepaard gaan niet dt
vernietiging want daarop komen de
voergenomen „wijzigingen neer
van hei stel vetzekeimgowettcii, dat „11a
eeu kwarteeuw van ponuek gemodder",
met zooveel moeite is verkregen.
De neer JRegout houpie dan ook, dat
de meerderheid der Eerste Kamer haar
medewerking zal onthouden aan wets
voorstellen, die zulks tot gevolg zouden
hebben.
K. S. A.
De Katholieke sociale actie te Eind
hoven zal naar men ons mededeelt, 111
den R. K. Volksbond aldaar op Maandag
2 Maart a. s. een groote vergadering be
leggen, waar als spreker zal optreden