- GOES.
1DU lUU DU 4ü
No. 20.
Zaterdag 14 'Februari 1014.
Tiende Jaargang.
Dit imer bestaat nit 8 bladzijden.
ibouwers!
maar bij het oude
hebt U geen onnoo-
gde Eierkooplieden.
LT GE
ïkbaar, steeds
»nd cadeau
Vs-, 25- of 50-
rig feest,
rlijden of voor
(jaardagen
dan een prijs-
Iurant aan: m
JRE BOGAERTSj
BOXTEL
t dekking rondgeleid
ieron 'dEcIo
B. No. 203.
Veulengeld f7,50.
lachines en
iKunstmoeders,
M. GRIMMINCK,
BRIEK.
t en SOLIDITEIT
NGDURIGE GARAN-
de kwaliteit
-EN.(1)
|92.
jkerings-Bank
1EKERINGEN,
ERINGEN.
tvige voorwaarden.
Verschijn ellen MAANDAG-, WGENSSJIG- en VMIDMOHD.
EERSTE BLAD.
Een zonderling Pleidooi.
Lï'K h«
téS p»k-
BINNENLAND.
Welk weder zullen wij hebben
UIT ZEELAND
Yereeniging V. P. N.
I taan per 100 inplaats
verkoopen, is weer iets
Irandering geen verbe-
j-agen wij U toch wat
billen wij maar bij het
aar ieder the rekenen
begrijpt dat men voor
zooveel kan ontvan-
J>rijs van heden:
1.25 per 100, en uw
r eieren aan de boerderij
U nu 14.40 per 104.
Aanbevelend,
m 'i
I nd en gemakkelijk werken
aakt en verkocht met dui-
irricht door
nhoek (Z.)
ITVINDINGEN.
£N pijporgels.
IJ
lden.
Ilioen gulden.
or Zeeland.:
Iburg.
NIEUWE ZEEUWSCHE CODRAKT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.76, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderljjke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. el. Administratis: Gangepoortsfraai C 209, GOES
ReclamebericEten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels .voor 25 Cf. èt contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekerings voorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor:
f500
gulden bij verlies van beide
1 Landen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
Wm g\ gulden bij I A A gulden bij M gulden bij P"
jl 0 verlies van een jl I 11 I verlies H verlies van M
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Ten allen tijde zijn er menschen ge
weest, die zich voor hun droomerijen,
hun vreemdsoortige theorieën, hun excen
trieke ideeën op religieus en zedelijk
gebied beriepen op de H. Schrift. Vandaar
het spreekwoord„elke ketter heeft zijn
letter".
Niet al te vreemd doet het dus aan,
uit een verslag van de „Middelburgsche
Courant" (nummer van 10 Februari j.l.)
te vernemen, dat onlangs te Middelburg
een geneesheer een pleidooi heeft ge
houden voor het Nieuw-Malthusianisme,
waarbij hij de argumenten ten gunste
van dat systeem uit den Bijbel putte.
Die spreker zal wellicht een knap
medicus zijn het praedicaat „doctor"
voor zijn naam doet zulks veronderstellen
maar als Bijbelkenner in zoover
die kennis verband houdt metlietsexueele
vraagstuk maakt deze ZeerGeleerde
heer een minder geleerden indruk en
mag zijn pleidooi voor de voortreffelijk
heid van het Nieuw-Malthusianisme, in
zooverre dit steunt op Bijbel en Kerke
lijke Geschiedenis, op zijn zachtst genomen
zonderling worden genoemd.
De ZeerGeleerde spreker gaf aan zijn
rede tot titel de woorden: „Gaat heen
en vermenigvuldigt U". Dat woord, zoo
zeide hij volgeus liet verslag der „Mid
delburgsche Courant", „is het schoon
ste woord van den Bijbel, het
kenmerkt zoo, dat toen nog
niet het geslachtsleven werd
verheimelijkt, wat juist de
sexueele omgang zoo naar
beneden heeft gehaald in onze
tij ding van beschaving." (Wij
spatieeren Red.)
Het kan zijn dat wij het mis hebben,
maar algaande op het bekende„le style
c'est l'homme", en andere uitlatingen,
die het verslag mededeelt, onthult deze
sententie ons den spreker als een propa
gandist van de vrije liefde, die onder het
masker van bijbelsche vroomheid zijn z.g.
moreele theorieën anderen zouden
zeggen: zijn „Schweinereien" zoekt
aan den man te brengen.
Dat er zulke mensehen zijn, transeat,
maar dat een courant zoo iets zonder
blikken of blozen opneemt, begrijpen wij
niet, tenzij het begripfatsoenlijke jour
nalistiek in liberale kringen zou hebben
uitgediend.
Trouwens, wat hier door den Nieuw
Malthusiaaanschen dokter wordt beweerd,
is absoluut onjuist en vindt noch in de
woorden van Gen. I 28 noch in die van
Gen. IX 1, een redelijken grond.
Die woorden: „groeit en vermenig
vuldigt U en vervult de aarde", door den
Schepper tot het eerste menscheupaar
gesproken, beteekenen, dat de echtelijke
gemeenschap de door God aangewezen
wijze zou zijn om liet menschelijk geslacht
op aarde te doen voortleven en aangroeien.
Daarom werd reeds in den beginne, toen
het „den menscli niet goed was alleen
te zijn" hem een luilp gegeven aan hem
geljjk, waarvoor hij vader en moeder zou
verlaten, om zijne echtgenoote aan te
hangenmet die hulp tot één vereenigd,
zou de mensch „groeien en zich v ermenig-
vuldigen en de aarde vervullen". (Gen.
II 18, 23, 24.)
Uit die woorden, door God bij de in
stelling van dit eerste, monogaam hu
welijk uitgesproken, volgt, dat reeds
natuurlijker wijze het kind het doel
is van de echtelijke vereeniging, deze
laatste slechts het middel.
Het vrijwillig en opzettelijk verijdelen
van dit doe], zoomede elke poging, om
wat hier als middel is bedoeld, tot
doel te verheffen, is een aanslag op
de natuur en een beleediging
van God, die de Maker der natuur is.
Welnu in de o p z e 11 e 1 ij k e en t e-
gen na tuurlijke belemmering van
het door de natuur gevorderd
verloop bij het huwelijk, ligt het schan-
dehjke der Nieuw Malthusiaansche prak
tijken. (In het voorbijgaan zij opgemerkt
f hft Nieuw-Malthusianisme zich
den F ,0lt met den van
bepeiking van de door hem gevreesde
overbevolking van geen misdadige, kun-
stige en onnatuurlijke middelen willen
weten, wel ried hij het z.g. moral
restraint d.i. zedelijk zelf bedwang aan.)
.ya.r.e,we!zlln van het menschelijk
geslacht ligt met in het botvieren der
lagere, sensueele passies - hoezeer men
trachte dit met fraaie woorden te be
mantelen en als reine liefdedaad voor te
h16J h _,Tarln d? Betr°uwe opvolging
der huwelijksvoorschriften, welke God
den mensch heeft gegeven. Trouwens de
ondervinding leert, hoe de brutale en
moedwillige overtreding der zedenwet
door de natuur zelve gestraft wordt met
velerlei infame ziekten.
Toen na der. zondeval van onze eerste
ouders allengs het oorspronkelijk begrip
an het eeue, onverbreekbare monogame
huwelijk verduisterde, heeft Christus het
m znn oorspronkelijke klaarheid hersteld
toen hij den Farizeeën zeide „Hebt eii
niet gelezen, dat Hij die in dén
beginne den mensch maakte
bonmanen vrouw heeft gemaakt
femgeZagd Jleeft: Daarom zal
emand vader en moederver-
laten en zijn vrouw aanhangen
en die twee zullen zijn één
v 1 e eis c h Z ij z ij n dus niet lan-
r V /.""aar één v 1 e e s c h. Wat
God nu heeft vereenigd zal de mensch niet
scheiden. (Matth. XIX: 4—6).
D^arora 'le";D de door Christus gestichte
kerk aan het huwelijk een hoogere wij
ding geschonken, door het te verheffen
tot een sacrament, waardoor aan den
natuurlijken zegen, dien de Schepper er
rren.iri 0mïi /'0g de bovennatuurlijke
genade wordt toegevoegd om de plichten
t™*" echtelijken en ouderlijken staat
behooren te vei vullen.
Maar er is meer In liet verslag van
bovengenoemde rede staat nog, dit de
afkeurt algeheale onthouding ten sterkste
passageer de navo<gende
r0,?PR beschreei' de ontucht in den late-
<r,,vi^ -,,ine'inf el! Ul'd, waaruit is voort
gevloeid, dat m het begin der middel-
-T-de geslachtsgemeenschap als
verdierlijkt werd voorgesteld. Het
kloosterleven bloeide op, waarin het
goede deel der menschheid ondergin*
afk oiithoudmgsJeei- is voornamelijk
afkomstig van den kerkvader Augiis-
tinus. (Middelb. Crt 10 Febr.)
„Pe ,''docto''" beeft liet hier blijkbaar
onïïtaT S"™'- onbekend „„U
Als bijbelkenner waarvoor hij zich uit-
ivfatth W l§ Ttö-' dat zoovveI ,!it
Matth. XIX 1 als uit 1 Cor. VII 32
tot 34 en 38 de geoorloofdheid volgt van
de vrijwillige onthouding uit boven
natuurlijke redene n. Voor afkeu
ring bestaat in deze dus geen grond
hnLnlei m\ medisfh, 00gP"ntklooster
lingen worden veelal oud en zijn weinig
aan ziekten onderhevig. Het door den
geleerden spreker voorgestane N.-Malth
systeem gaat minder vrij uitde in Frank-'
rijk toenemende zenuwzwakte en onrust-
barend voortschrijdende degeneratie
uordt toegeschreven aan het druk ge-
van die goedkoope frazen, welke een
tiïd"'dnïf rle, I in onzen beschaafden
tijd doet glimlachen. Of zou onze N -
dit hëfakinSChie '?0Ct0r Wi"en volhouden,
üat het kloosterleven en met name dé
onthouding een beletsel is voor het zich
vrijelijk ontplooien van den mensclie-
lijken geest Moesten wij de namen
noemen der geleerden en kunstenaars,
die de kloosters sinds hun ontstaan heb
ben geherbergd, waaronder sterren van
de eerste grootte aan den hemel van het
menschelijk genie, wij zouden er eene
courant van niet bescheiden formaat mee
kunnen vullen. De Middeleeuwen kweek
ten onder invloed der christelijke, der
Katholieke moraal een gezond, krachtig
mensehenras, dat de pionnier is geworden
onzer moderne beschaving.
Waar het verder geldt de ontwikke
ling van 's menschen hoogere faculteiten
het zich losmaken van het aardsche, het
zich verheffen tot de sferen van het
bovennatuurlijke, daar is zeer zeker de
onthouding „om wille van het rijk
der hemelen" allerminst een beletsel.
Wat zegt de beroemde Protestant
Leibnitz
Voor het overige, ofschoon het
huwelijk een sacrament is en prijzens
waardig moet worden geacht, mag toch
niet ontkend worden, dat op vele
duidelijke gronden, om wille ook van
de overeenstemming der vulkeren zoo
wel als krachtens de uitdrukkelijke
woorden der H.Schrift het celibaat
mits rein onderhouden lofwaar
diger is. Waut het maakt den geest
vrijer voor de beschouwing van het
liemelsche, terwijl, doordat ziel en
lichaam zich zeiven zijn, vrij van zinne
lijke en vleeschelijke begeerten, de
gewijde zaken waardiger en met reiner
inzicht kunnen worden behandeld".3)
Hoe verder de Nieuw-Malthusiaansclie
moraalprediker er toe komt. de onthou-
dingsleer op rekening van den H. Augus-
tinus te schrijven, mag een raadsel heeten.
Deze kerkleeraar stierf in 430. Welnu,
reeds in de allereerste eeuwen der Kerk
kende men de godgewijde maagden, die
in de handen des bisschops de geloften
van zuiverheid aflegden.3) En reeds hon
derd jaar vroeger had Antonius de Klui
zenaar een menigte leerlingen naar The-
bais getrokken, die er met hem het
religieuze leven in armoede, zuiverheid
en gehoorzaamheid beoefenden, terwijl
de H. Pachomius ongeveer tezelfder tijd
te Tabennae de eerste coenobitisclie
kloostergemeenschap stichtte.
Wanneer de overige argumenten, die
deze advocaat van het N. Malthusianisme
voor het aanprijzen van zijn stelsel ge
bruikt, van hetzelfde gehalte zijn als de
boven behandelde, aan Schriftuur en
Kerkgeschiedenis ontleend, kan zijn be
toog allerminst klemmend worden ge
noemd.
Wij zouden Z.Geleerde zelfs den raad
willen geven de Schriftuur maar te laten
rusten. Hij zou toch andere te veel doen
denken aan de bekende volksuitdrukking:
„een kat in den Bijbel", wat nu juist
voor zijn prestige niet aanbevelenswaar
dig is.
Monogaam wil zeggen het huwelijk vanéén
mail met ééae vrouw.
2) Leibnitz. Systema theologicum LXVI.
3) Zie WilpertDie Gottgeweihte Jungfraueu
in den ersteR Jahrhunderten der Kirche. Freiburg
1892.
V Christendom en Socialisme.
Mejuflr. A. v. tl. Vlies, meer bekend
onder den naam van Enka, heeft dezer
dagen te Middelburg de menschen krij
gen daar tegenwoordig van alles te slik
ken georakeld over de vereenigbaarheicl
van Christendom en Socialisme.
Mej. v. d. Vlies is blijkbaar vergeten,
dat, toen zij nog op school ging, de mees
ter haar leerde: men kan geen knollen
bij citroenen optellen, wijl beide onge
lijkslachtige grootheden zijn. Daar
aan hebben wij het dan zeker te danken,
dat deze juffer ons thans knollen voor
citroenen wil verkoopen.
Do noodzakelijke sociale hervorming
der huidige, sociaal ontwrichte maat
schappij kan ten slotte alleen tot stand
komen door de herstelling van den chris-
telijken geest. Daarmede zal mej. Van dei-
Vlies het wel eons zijn.
Welnu, het socialisme is intrinsiek
vijandig aan den christelijken geest en
opgebouwd uit beginselen, die 1 ij n r e c h t
staan tegenover de beginselen des
Christendoms.
Dus kan nooit het socialisme, samen
met het christendom de sociale hervor
ming bewerkstelligen.
Om den minor dezer sluitrede te be
wijzen, beroepen wij ons niet alleen op
de uitlatingen van de grootmeesters der
sociaal-democratie bekend b.v. is het
woord van Bebel: „Godsdienst en socia
lisme verhouden zich als water en vuur"
maar op de anti-godsdienstige
opvatting, inrichting en strekking van het
socialisme zelf, zonder welke liet socia
lisme geen socialisme meer is. Het histo
risch materialisme, dat God en
ziel en hemel buitensluit, is de g r o n d-
s 1 a g van het socialistisch systeem en
de voorstelling, dat alles wat wij onder
„ideëele, geestelijke orde" verstaan,
slechts het product is der eco
nomische verhoudingen, vormt
er de kern van.
Het socialisme rukt de grondzuilen van
de maatschappij, zooals het Christendom
die opvat: huwelijk, eigendom, gezag,
omver.
En wat den eigendom betreft, die is
volstrekt niet onvereenigbaar met den
christelijken geest, integendeel.
Alleen de ziekelijke uitwassen van den
eigendomshonger, die leiden tot overdre
ven, onrechtvaardigen rijkdom en het op
stapelen van kapitalen ten koste van de
gerechtigheid, achting en liefde, die men
den arbeider is verschuldigd, druischen
aan tegen den christelijken geest en nie
mand minder dan Paus Leo z. g. heeft
dat misbruik met strenge woorden ge-
geeseld.
Nu moge het in onzen tijd van liefde
voor de homoeopathischc geneeswijze, die
koorts b.v. niet koortsverwekkende midde
len verdrijft, mejuffr. v. d. Vlies aan
lokkelijk voorkomen liet socialisme met
een socialisme van haar vinding te be
strijden. wij "houden het met de oude,
beproefde allopathische methode, die zegt
dood de kwaal met dat middel, dat er
rechtstreeks tegenover staat.
Het socialisme breidelen en verdringen
door toepassing der christelijke beginse
len op sociaal gebied, ziedaar naar onze
overtuiging hot ééne, ware middel om
do kranke maatschappij duurzaam te ge
nezen.
Ten -slotte nog dit. De AIiddelburg-
s c h e Courant vermeldt aan het einde
van mej. v. d. Vlies' rede:
„Van de gelegenheid tot debat werd
gebruik gemaakt door den heer Kroon,
een Christelijk werkman."
Wat echter de heer Kroon in het mid
den bracht, krijgen wij niet te hooren.
Acht de „Midd. Crt." hier het „hooi
en -wederhoor" naar billijkheid te hebben
toegepast?
Wij plaatsen een vraagtoeten.
Tegen de Oansontaarding.
ln een schrijven van den deken en de
pastoors van 's Hertogenbosch, Zondag in
alle kerken voorgelezen, wijzen zij, m 't
bijzonder met het oog op de vastenavond-
dagen, de geloovigen er op, „hoe alom
en zeer terecht sommige moderne dansen,
wier naam wij niet behoeven te noemen,
als gevaarlijk en zedekwetsend worden
afgekeurd."
Zij vertrouwen dat de katholieke oudere
hunne kinderen zullen verbieden, aan
zulke dansen deel te nemen, ook al
zouden zij op z.g. fatsoenlijke wijze ge
danst worden. Heidensche gebruiken
behooren in iedere beschaafde omgeving
geweerd te worden. (Hsg.)
Onderscheiding.
Bij kon. besluit is benoemd tot ridder
Verwachting tot den avond van 14 Febr.
Meest matige tot Krachtigen, Zuid-Weste
lijke tot Zuidelijken wind. Gedeeltelijk bewolk
te lucht, later wellicht regen. Weinig ver
andering van temperatuur.
in de Orde van Oranje Nassau de wel
eerwaarde heer \V. Smulders, kapelaan
te Tilburg, lid der commissie voor het
mysteriespel, verbonden geweest aan de
in 1913 te 's Hertogenboseh gehouden
nationale tentoonstelling van oude ker
kelijke kunst
(Zie verder Tweede*Blad.)
Goes. Tot stijving van de kas van „Toon
kunst" hebben eenige dames en heeren
van „Toonkunst" een tooneelavond geor
ganiseerd, waarop zij met eigen krachten
een tooneelstuk en een operette zullen
opvoeren. Naar men ons verzekert, zijn
beide stukken van dien aard dat zij
kunstgenot schenken, zonder kwetsend
te zijn, zoodat een ieder van dien avond
kan proflteeren.
De uitvoering is bepaald op 20 Fe
bruari a.s.
Er zal met een inteekenlijst voor het
nemen van toegangskaarten worden ge
circuleerd.
Op de zaaigranen-tentoonstelling
der Hollandsche Maatschappij van Land
bouw, Maandag 2 Februari te Amsterdam
gehouden, behaalde de firma Van den
Bosch en. Co. alhier bekroningen met:
Royal Jubilee Haver, Zweedsche witte
probsteier Haver, Zege Haver, Ligowo Ha
ver, Walchersche paardenboonen, Kortloof
Kroonerwten, Kortloof Groene Erwten.
(Z-)
Middelburg. Op de algemeene hegraaf-
plaats alhier is Donderdag onder groote
belangstelling ter aarde besteld het stof
felijk overschot van wijlen den heer mir.
A. P. Snouck Hurgronje.
Behalve familieleden en kenissen, merk
ten wij' op verschillende heeren, die vroe
ger met den overledene in. openbare ooi
leges of besturen zitting hadden. Verder
het personeel van het huiten van den
overledene en de pachters, de vader uit
het oude. mannen- en vrouwenhuis, de
vader uit de weesse-hool met 2 wees
jongens en 2 weesmeisjes. Aan de groeve
werd niet gesproken. Alleen dankte een
neef voor de betoonde belangstelling.
Twee bloemstukken dokten de lijkkist,.
(Z-)
- Men deelt ons mede, dat. de Ver
eeniging „Uit hot VolkVoor het Volk"
dit jaar o.a. in verband met de Land
bouwtentoonstelling die ongeveer in den-
zelfden tijd zou plaats hebben, geene Flo-
ralia-tentoonstelling organiseert.
In de hedenmiddag gehouden ver
gadering van do afdeeling Zeeland der V.
t'. N. waren sléchts weinig afgevaardig
den aanwezig. Uit het jaarverslag, uitge
bracht door tien secretaris dhr. ,T. M. Slegt,
bleek, dat de financiën achteruitgaan, eind
1912 bedroeg het. nadeolig slot f7.10, eind
1913 bedroeg dit f 23.51. Jlet ledental be
droeg in 1912 755; 1913 688. Te Wisse-
kerke werd de eerste winter-pluimveecur-
sus gehouden. Goedgekeurd werd de re-
koning over 1913, in ontvangst met
f 822.85, in uitgaaf met f 845.86''. Al de
bestuursleden waren aan de beurt van
aftreden, zij werden allen herkozen. Als
afgevaardigde naar de algemeene verga
dering werd gekozen dhr. W. K. Ileerink
van Middelburg, als plaatsvervanger dhr.
Al. J. Rottier te Kats. De beslissing over
het bestuursvoorstel om de bijdrage der
onderafdeelingen te verhoogon van 15 op
20 cent per lid. werd tot de zomerverga
dering uitgesteld. De begrooting 1914 werd
vastgesteld in ontvang op f517.50, met
nadeelig slot van f 142.741. Medegedeeld