No. 15.
Dinsdag 3 Februari 1914:.
Tieude Jaargang.
IVU oog; I W duim; W U wijsvinger.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
(IEIM ZEEUWSCHt CODRftHT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.76, daarbuiten 0.96
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
lialf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclameberichten 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukkenvoor
1500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of^ oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
I P" gulden bij J A gulden bij 4% gulden bij gfy p®
I verlies van een I 11 I verlies I verlies van pfe
I 11 I hand, voet I I 11 I van een 1 I een M 1
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
V Liberalisme-op-z'n-8malst.
Het liberale orgaan „De Breskensche
Courant" had onlangs een artikel met
het bovenstaande als opschrift. Wij ge-
looven gued te doen een deel van dit
stuk te plaatsen. De vrijzinnigen worden
er zóó m bekapitteld, dat men zou mee-
nen met het een of ander „clericaal" blad
te doen te hebben.
Men leze
„Het is een oud maar nog niet ver
geten zwak van de in doorsnee vrij
zinnigen, dat, als ze eenmaal zijn op
de plaats waar de kiezers hen brach
ten, zich weinig meer aan dezen laten
gelegen liggen, tot op het tijdstip dat
li uu mandaat moet worden vernieuwd
en in welken tijd ze over het algemeen
weer uitermate belangstellend zijn in
wat men dan noemt, de belangen der
ingezetenen en der streek, die men
vertegenwoordigt.
Men behoeft zich dan ook niet te
verwonderen over de meermalen geuite
klacht van de lauwheid der vrijzinnige
kiezers.
't Is juist de weinige voeling die
hunne mandatarissen met hen houden,
waardoor de belangstelling vermindert
en eer een onverschilligheid wordt
aangewakkerd.
V erschillende stemmingen na de alge
meene verkiezingen waarbij de actie
der vrijzinnigen tot op het kookpunt
was gebracht, hebben van die verflau
wing de gevolgen ondervonden.
Om tot onze provincie te blijven,
heeft Middelburg laatst de evenaar in
het politieke huisje der Staten weer
doen overslaan van links naar recüts.
Brengt een tusschentijdsche of de
periodieke verkiezing van 1916 daarin
geen verandering, dan is het lot van
den jongstbenoemden gedeputeerde
vrijwel bepaald.
Als de strijd gestreden is, trekt
veelal de vrijzinnige partij de slaap
muts over de ooreu, verdiept zich in
onderlinge kibbelarijen, of staart zich
blind op kleinissigheden, waardoor eene
vervreemding ontstaat, terwijl andere,
onverdeeld en over de geiieele lijn
klaar en wakker, haar de kaas van liet
brood nemen.
De geschiedenis levert daartoe over-
voldoeiide bewijzen."
Wij zijn zoo vrij naar aanleiding hier
van enkele vragen te stellen. Hoe kun
nen de liberale kiezers toch zoo ouiioozel
zijn, om telkens den doorsnêe-vrijzinnige,
die zich heelemaal niet aan zijn kiezers
laat gelegen liggen, weer terug op het
kussen te brengen?
Hoe kan het dan toch in 's hemels
naam gebeuren, dat voor die egoïstische
liberale afgevaardigden ten tijde van
verkiezingen zulke schetterende aanbe
velings-advertentien geplaatst worden in
de liberale bladen en dus ook m de
„Breskensche Courant"
Hoe is het mogelijk, dat al wat intel
lect wil heeten, zich m die dagen voor
de liberale candidaten uitslooft?
Is het wel waar, dat de liberalen zich
de kaas van het brood laten eten
En zoo zouden nog meerdere vragen
te stellen zijnl
Wat de laatste vraag betreft kumien
we echter ter liberale geruststelling mee^
deelen, dat er voor de vrijzinnigen nog
ruim kaas op het brood zit, vooral in
het Vierde District.
Daar worden nog steeds de oude libe
rale leuzen gehandhaafd, waarvan de
voornaamste twee ziju
„Wij liberalen moeten de baantjes
hebben 1" en „Liever Turksch dan
Paapsch
Hplt. X.
UELUIB.
slag gepleegd op den heer Lau.de, alge
meen secretaris van het Verbond der Ka-
tholieko Werkmansvereenigingen en par
ticulier secretaris van minister Carton de
Wiart. Laudo was te half 12 thuis geko
men, na eene voordracht gegeven te heb
ben.
Omstreeks half 1 ging hij uit om een
brief te posten.
Eensklaps sprong een kerel op hem toe,
en riep: „Hier, smerige calottin; gij zult
geen preeken meer houden."
En hij loste vijf revolverschoten op den
heer Laude, die, een luiden kreet slakend,
ten gronde stortte.
Hij was getroffen door drie kogels, waar
van twee in den bil en een in do rich
ting van het hart, die echter op een lede
ren portefeuille terecht kwam.
Aan die omstandigheid heeft den heer
Laude het leven te danken.
De heer Laude heeft een beschrijving
kunnen geven v,an zijn aanvaller. Het is
een jonge kerel van twintig jaar, die thans
door de politie wordt opgezocht.
Men schijnt hier met een soort politieke
misdaad te doen te hebben.
De toestand van den heer Laude was
gisteren ernstig.
1> UITSCIIJL AAI It.
Hetmjjnongelukbij Dortmund.
Het ongeluk in de mijn Minister Achen-
bach 'bij Dortmund, dat gelukkig niet zoo
veel offers heeft geëischt als eerst ge
noemd werd, heeft in deze streek groote
ontroering gewekt. En geen wonder I Nog
slechts een goed jaar geleden bad in de
zelfde mijn een grauw-vuur-ontploffing
plaats, die 50 slachtoffers eischte en 48
families in rouw dompelde en in den
avond van Vrijdag werd opnieuw de nood
klok geluid I
Op het eerste bericht van de ramp,
waarin sprake was van 30 a 100 dooden,
kwamen idan ook van alle kanten bloed
verwanten en vrienden naar de ongeiuks-
mijn gestroomd, waar weldra een groote
onrustige menigte het resultaat der red
dingswerken stond af te wachten.
Den geheeien nacht heeft de weekla
gende menigte in angstige spanning staan
wachten en meermalen zag men het ge
beuren dat vrouwen, die schreiend bij
den mijningang stonden te wachten, plot
seling blijde verrast werden door hunne
mannen, die nog tijdig hadden kunnen
vluchten, maar bij thuiskomst, alles ver
laten venden.
Inderdaad, de meesten der mijnwerkers
hadden de mijn nog kunnen ontvluchten,
wijl geen noemenswaardige brand op de
ontploffing gevolgd was en geen instor
tingen 'hadden plaats gehad. Dit werd later
ook door de directie vastgesteld.
Het aantal dooden bedraagt thans 19,
vermist 'worden er nog drie, terwijl van
de '13 gewonden drie in zoo'n ©mstigen
toestand verkeeren, dat voor hen het erg
ste wordt gevreesd. (Msbode.j
C H 1 X A
De beruchte Chineesche rooversbende
van den „Witten Wolf", heeft dezer dagen
de 'missiestatie van Liuanchow overvallen.
Een pater Jezuïet werd vermoord en twee
anderen gevangen genomen, een vierde
missionaris wist te ontkomen. Voor de
twee gevangen genomen missionarissen
eischen de bandieten een losgeld.
Een Fransche kanonneerboot kreeg be
vel naar Anhui op te stoomen, en do roo-
vers te achtervolgen.
Tweede Kamer.
Mislukking van den oogst.
Het Voorloopig Verslag is verschenen
nopens het wetsvoorstel van den heer
Helsdingen c.s. om in de artikelen 1628
I en 1629 van het Burgerlijk Wetboek voor-
Laffe aanslag. Vrijdagnacht is te komende bepalingen betreffende verminde-
Scha«rbeek bij Brussel, een laffen aan- ring van den huurprijs van landerijen
wegens mislukking van den oogst, met
eonige uitbreiding, tot dwingend recht te
maken.
Sommige leden der Kamer betoogden,
naar aanleiding van hetgeen in de memo
rie van toelichting gezegd werd, dat de
pachter tegenover den verpachter staat
als een ondernemer, die kapitaal be
hoeft, tegenover den geldschieter. De pach
ter heeft bij de bepaling van de door
hem geboden pachtsom rekening te hon
den met het risico, aan zijn onderneming
verbonden, dus ook met het risico van
geheel of gedeeltelijk verlies van den
oogst.
Het argument, dat de verhuurder, zelf
bouwende, ook het ris-ico zou hebben ge
dragen, kan kwalijk wegen, want hij zou
in dat geval niet enkel te lijden hebben
de buitengewone winst van bijzonder gun
stige jaren.
Ook meende men, dat de voorstellers
g-een rekening hebben gehouden met de
groote verandering, welke in de exploitatie
van landerijen is gekomen. Verder werd
aangevoerd dat het voorstel de goede ver
houding tusschen eigenaar en pachter zou
verstoren.
Tegenover deze beschouwingen werd
o.a. opgemerkt, dat wel «enigszins uit
het oog verloren scheen te' zijn, dat hier
niet sprake is van vestiging van nieuw
recht, maar alleen van het afsnijden van
de mogelijkheid om een reeds erxend recht
ter zijde te stollen.
Verder werd er op gewezen, dat er zoo
veel vraag naar land is, dat, althans in
den regel, de huurders bij de bepaling
der huursom geen rekening houden met
onvoorziene omstandigheden, die misluk
king van den oogst kunnen veroorzaken.
Deze leden meenden dat voor vaststel
ling van bepalingen van dwingend recht
voldoende grond bestaat. (Z.)
Het nieuwe verdrag NederlandAmerika.
Het nieuwe Verdrag tusschen Neder
land en Amerika is nu openbaar gewor
den. De beide Staten hebben zich bij dit
verdrag verplicht over alle geschillen, van
welken aard ook, die tusschen deze twee
landen zouden kunnen ontstaan en die
niet geschikt zijn om aan het Hof van
Arbitrage te worden onderworpen, in te
winnen het advies van een vaste Interna
tionale Commissie van Onderzoek, die
weldra zal worden benoemd. Gedurende
dit onderzoek mogen de Staten elkander
geen oorlog verklaren.
Dit Verdrag is het eerste verdrag van
dien aard, dat een Europeesche mogend
heid met Amerika heeft gesloten. Het is
een gevolg van de mededeeling van den
Amerikaanschen Minister van Buitenlandi-
sche Zaken, Bryan, dat Amerika met alle
Staten der wereld bereid is zoo een ver
drag aan te gaan. Reeds heeft Amerika
met zes Amerikaansche Staten het
eerst met Salvador een soortgelijke
overeenkomst gesloten. Thans opent Ne
derland de rij der Europeesche mogend
heden. Spoedig zal Denemarken volgen.
Deze verdragen bevatten niet de ver
plichting, dat de Staten het advies van
de Internationale Commissie van Onder
zoek moeten opvolgen, zooals zij de uit
spraak van het Hof van Arbitrage ver
plicht zijn na te leven. Hierdoor zullen
Staten, die nog huiverig zijn zich geheel
en al te binden aan de uitspraak van
een internationaal college en die daar
om geen onbeperkte arbitrageverdragen
willen sluiten, vermoedelijk wèl geneigd
zijn een verdrag volgens het voorstel van
Bryan aan te gaan. Want iedere Staat
blijft na het advies der Commissie vol
komen vrij.
Het hoofddoel van deze verdragen is,
dat niet in de opwinding van het oogen-
blik over een ontstaan geschil een oor
logsverklaring zal volgen. Dit wordt door
dergelijke overeenkomsten nu onmogelijk
gemaakt. En men mag vertrouwen, dat
na een onderzoek gedurende een jaar de
opwinding zóó bedaard zal zijn, dat beide
partijen zullen inzien, dat een oorlog wel
de rampzaligste oplossing van het ge
schil zou zijnl
Dat Nederland en Amerika zulk een ver
drag thans hebben gesloten, is niet al
leen van belang voor de goede betrekkin
gen tusschen deze twee Staten zelf, maar
is vooral van beteekenis, omdat dit Ver
drag nu ook in Europa tot méér navol
ging zal kunnen leiden.
Een gelukwensch aan onzen Minister
v.an Buitenlandsche Zaken, is hier wel
op zijn plaats!
De positie van Minister Pleyte.
In „De Telegraaf" komt nog een na
lezing voor over het publiceeren van de
tusschen Minister Bleyte en den heer
Idenburg gewisselde telegrammen, die
aanleiding hebben gegeven tot het aan
blijven van den Gouverneur-Generaal.
De redeneering van het blad is deze.
De Regeering heeft, dooi' den heer Iden
burg vrij te laten in zijn bewind ter zake
van onderwijs en zending, bet Concen
tratie-program verloochend en is hiertoe
nu ook gehouden tegenover zijn eventu-
eelen opvolger. Zelfs zal het niet meer
mogelijk zijn een Gouverneur-Generaal
te benoemen, die de richting-Idenburg
zou willen verlaten. De telegrammen
zouden de integriteit van den Gouver
neur boven allen twijfel stellen en daarom
is het zaak van dr. Kuyper om de juist
heid der mededeelingen van „De Tele
graaf" in twijfel te trekken, totdat ze
door de Regeering wordt gepubliceerd.
Gebeurde dit, dan zou hg een sterk
wapen in hadden hebben en het Mini
sterie aan den ketting kunnen leggen.
Dit weet ook de Regeering en daarom
weigert zij de publicatie en verheime
lijkt zij haar standpunt.
Wij laten deze redeneering natuurlijk
voor rekening van het blad dat ze de
biteerde. Alleen wenschen wij er bij op
te merken, dat, als zij juist is, depositie
van de Regeeruig niet lang meer houd
baar zou zijn. Bevindt zich de tekst der
telegrammen in de handen van „De
Telegraaf", dan beschikt deze over het
lot van het Ministerie. Terecht is er
daarom, naar onze meeuiug, van ver
schillende zijden op aangedrongen, dat
de Regeering de gewisselde telegrammen
nu maar overlegge. De zaken zijn een
maal toch zoo geloopen, dat het Con
centratie-program fiasco heeft gemaakt
dat het Mmisterie-Cort van der Linde
alleen het Staatspensioen en het Alge
meen Kiesrecht daarvan heeft overge
nomen en geen verplichting ten aanzien
van welk ander denkbeeld ook op zich
nam.
De eenvoudige en voor ieder Neder
lander begrijpelijke houding voor het
Ministerie is, dat het zijn lot liever in
handen geeft van de wettige oppositie,
die de gevolgen van haar daden dragen
kan, dan dat zij afhankelijk blijit van de
goedwilligheid eener onverantwoordelijke
dagbladredactie, die alleen beioveu kan,
voorloopig te zullen zwijgen.
(„De Tijd".)
Ergerlijke geestigheid.
Door de linksche pers hier te lande
wordt in heilige ounoozelheid een „grap"
nagebouwd, waarvan een antikatholiek
Parijsch blad den primeur zich bezorgde.
De korte zin van het omstandige
„verhaal" is deze, dat Z. H. de Paus den
modernen wuften mode dans zich heeft
doen demonstreeren, en daarin volstrekt
niets kwetsends heeft bevonden.
De moraal is doorzichtig.
Wij meenden, dat zulke lompe spot
ternij eigenlijk geen tegenspraak waardig
was. De „geestigheid" ligt er te dik op,
dan dat men een oogenblik aan de
waarschijnlijkheid van zulke misselijk
heden zoude gelooven. Te meer, daar
nog pas door de Kerkelijke Overheid
van de Eeuwige Stad zeer ernstig is
gewaarschuwd tegen dit insluipsel van
half-barbaarschen bodem.
Nu men ons echter met vragen aan
boord komt, welke het vermoeden wek
ken, dat er ook onder ons worden ge
vonden, die zich door het mom van
serieuze journalistiek der anti-katholieke
pers laten misleiden, zij hier even aan-
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 3 Febr.
Meest matige Zuidelijke tot Zuid-Weste
lijken wind. Licht tot halfbewolkte lucht.
Waarschijnlijk droog weer. Weinig veran
dering van temperatuur. Mogelijk nacht
vorst.
gestipt, dat het leuter-praatje, waarop
wij doelen, zeer beslist uit Rome is
tegengesproken.
Meer willen wij er ten respecte
van onze lezers niet van zeggen.
(Msbode.)
Socialistische Zedelijkheid.
Bij gelegenheid der Kamerdebatten
over de tooneelcensuur heeft de socialist
Kleerekooper uitgelegd, wat hij onder
„zedelijkheid" verstaat.
Voor den echten socialist bestaat na
tuurlijk geen zedelijkheid, die gegrond
is op de wet Gods- Een wet Gods erkent
een socialist niet, die de leer van het
historisch materialisme huldigt, een der
grondzuilen van het socialisme.
Wat is dan zedelijkheid voor den socia
list
De socialist Kleerekooper zal het
ons zeggen
Onder goede zeden wordt verstaan.
alles wat strookt met het fatsoensge-
voel van ieder beschaafd meusch waar
over wij het op zedelijksheidsgebied
eens zien.
„F a t s o e n sg e v o e 1" dat is eigen
lijk de norm der zedelijkheid.
En een weinig verder zeide de socialist
Kleerekooper
Wanneer stukken worden vertoond
in strijd met de goede zeden, danis
het nimmer datgeen, wat de een be
schouwt als een ideaal, maar waartegen
de ander, op grond van een andere
levensbeschouwing strijdt, wat sommi
gen van ons heilig is, en anderen van
ons ten eenenmale antipathiek.
Hier worden dus de „goede zeden''
beoordeeld naar gelang iets ons anti
pathiek is ot niet.
Het was dan ook zeer juist wat de
heer Ruys deBeerenbrouckover
deze steJimg zeide
Heb ik hem (Kleerekooper) wel ver
staan, dan heeft hij gezegdmoreel is
wat ons allen sympathiek iszoodra
er verschil van meeuiug is, moet men
de menschen vrijlaten. Ja, daar kan ik
niets anders op antwoorden, dan dat
ik hoop, dat zooveel mogelijk katho
lieken, en speciaal katholieke arbeiders,
lezen wat de heer Kleerekooper gezegd
heeft.
Dan zal het hun volkomen duidelijk
worden, dat overeenstemming tusschen
het Katholicisme en het Socialisme
absoluut onmogelijk is.
De Sosialistische heer Kleerekoo
per was naïef genoeg om uit te roepen
Wat er dat mee te maken heeft, mag
de hemel weten.
Waarop de heer Ruys deBeeren
brouck zeer terecht antwoordde:
De geachte afgevaardigde (Kleere
kooper) vraagt, wat er dat mee te ma
ken heeft. Ik geloof dat ik den geachten
afgevaardigde den raad moet geven dan
maar eens voor wat betreft openbare
en particuliere zedelijkheid, die katho
lieke schrijvers te raaeplegen, die hem
daaromtrent inlichting zullen kunnen
geven.
Zeer juist.
Als de socialist Kleerekooper
iets af wist van Christendom en Katholi
cisme, zou hij moeten weten, dat wie
zedelijkheid beschouwt uitsluitend
als iets, wat „f a t s o e n 1 ij k" is, of enkel
iets, waarmee men sympathiseert,
geen christen en geen katholiek meer
is. (N. Koerier.)