RONA Cacao
ofstede
iesteding.
ijd om
n.
a JOS.
s een
eering,
prijzen.
No. 10.
Donderdag 22JJanuari 1914.
Tiende Jaargang.
ONHUIS
HUUR
rigen Agent,
FEUILLETON.
OFFERMOED.
VAN HOUTEN 'S
ving te pachten:
„Zweedijk
I.A. ERF, BOUW-
EILAND,
Idag 31 Januari a.s.
ebesteden
touwen van twee Woon-
;en Landbouwschuur met
ende werken en twee
•hokken op een perceel
ad nabij den Waterto-
lOudelande.
Keuken werk meid.
Priester en Pers.
NOG 5 MINUTEN.... DAN KRIJG IK MIJN KOP
bestaande uit:
is
{Ostelijke helft der
ftte lerseke, eigendom van
VILLEMSEN Jr.
ing geschiedt voor 7 jaren,
de gebouwen en erf den
fen de bouw- en weilanden
Ii te bekomen ten kantore
PILAAR te Goes, alwaar
gsbiljetten met opgaaf van
>rden ingewacht vóór 7 Fe-
gs 3 uur, is de heer A. P.
ouwer, wonende onder de
lelande, voornemens
*g van dhr. M. van 't West-
"zand:
I_ teekening zijn op aanvraag
uari af a f2,50 per stel ver-
ij den heer L. P. GROOS-
vezand, bij wien ook nadere
te bekomen zijn.
ZEELAND, Vlissingen, vraagt
PJk
15 per maand.
OS, Alkmaar, HONINGZOET-
IEFABRIEK, vraagt
1. Lakkers goed ingevoerd is.
I
dochter! waarom zijt gij be
ien ik niet genoegzaam om u
.eten? !ben ik niet uw bruide-
braeder, uw vader, uw vriend,
Kom mij in de schaduw mijner
Jen bezoeken, en gij zult u niet
dagen dat ge alleen zijt 1"
was met het aangezicht op den
lergevailen; uren sneiden voornij',
srliet de kapel niet eerder, dan
klokje der religieuzen tot het
al riep. 'Zij1 scheen kalm en het
glansde van haar gezicht af.
rna hare gezellinnen naar de
ïl gjngen, zeide zij met een zoete
.dheid
Li eenen vriond, die miji wacht.
ij begaf zich naar de kapel. En
ida 'ging dra de mare, dat er
igieuze meer voldaan en geluk-
Is 'dan zuster Ines".
dacht lang over die legende
pan -zij al de bijzonderheden niet
doch waarvan de zin voor al-
bare ziel geprent was.
nieuwe mm coüpt
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ƒ0.75, daarbuiten ƒ0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
ball' drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclaineberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën ran 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels .voor 25 Ct. k contant.
De abouné's op dit blad, in het bezit der door de I f gulden bij verlies van beide Jj IP* gulden bij Jj gulden bij gulden bij W*
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de m I II I handen, voeten of oogen. m Lfe 8 8 verlies van een fB B B B B verlies 8 8 verlies van M Qu
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 8 8 B B 8 B Voorts bij ongeneeselijke S li B 8 hand, voet II II I van een 8 8 een M B
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: \0 verstandsverbijstering; mm of oog; W& duim; %0 wijsvinger. Bfai
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeeue Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij
verlies van
eiken andereu
vinger.
De belangstelling, die een deel dor Pers,
met name de anti-katholieke, den priester
bewijst, is omgekeerd evenredig aan diens
kwaliteit.
Laat duizenden priesters dag aan dag
met uitmuntenden ijver en toewijding zich
kwijten van de verplichtingen van hun
ambt, tot welzijn niet alleen hunner 'Kerk
maar van geheel de samenleving, de anti
katholieke pers zal er ter nauwernood
notitie van nemen.
Maar laat één priester, zijn beloften
on eeden ongedachtig, opstaan tegen de
Kerk, die hem eenmaal tot haar altaar
toeliet, en aanstonds wordt hij voor tüe
pers een belangwekkend persoon, „le
héros do la fète".
Nauwkeurige en tot in de fijnste details
uitgesponnen bijzonderheden over zijn af
val worden den lezer voorgelegd; al'Wat
die weerspannige sprak en deed, wordt
met kennelijke voorliefde der wereld kond
gedaan en zijn houding flink en fior, in
stede van rebelsch en afkeurenswaardig
gonoemd.
Zoo is het ook thans met '1' abbé Lemire,
den geestelijke uit Eransch-Vlaanderen,
tevens volksvertegenwoordiger in de Fran
se!» Kamer, die in openlijk verzot 'geko
men tegen zijn kerkelijke overheid, Uoor
haar is gestraft met ontheffing uit zijn
priesterlijke functiën.
Nu zegt het gezond verstand, dat iedere
vereeriiging, iedere maatschappij, dus ook
do Kooiiisch-Katholieke Kerk, wil zij haar
voortbestaan gewaarborgd zien en hare
werkzaamheid met met onvruchtbaarheid
geslagen, de middelen moet bezitten, om
wederspannigc leden tot passende gehoor
zaamheid en onderwerping te brengen en
hen, wanneer zij zich onverbeterlijk too-
nen, buiten de gemeenschap te stellen.
Zoo. handelt men ook met het 'zieke lid,
dat het gansche organisme met ontbin
ding bedreigt: men snijdt het af.
W ie m den staat zich aan de rechtsorde
vergrijpt of samenspant tegen het wettig
gezag, wordt uit do samenleving geban
nen en ter gevangenis Verwezen, ja, soms
waar de straxwet zuiks gedoogt, met 'den
dood gestraft. Wie in het leger of op de
vloot insubordonatie pleegt of tot muiterij
aanzet, hem wacht de straffende hand
van de krijgswet.
Niemand neemt hieraan aanstoot, tenzij
men behoort tot het giide der lieden, die
het „ni Uien ni maïtre" in hun vaandel
voeren.
Doch nauwelijks maakt de Katholieke
Kerk van dat natuurlijk recht tot zelf
verweer tegenover ontrouwe en weder-
spanmge ledematen onverschillig of
het priesters of leeken zijn gebruik,
'i
(Wordt vervolgd-)
Le parochiekerk van Martha's vader
stad was in feesttooi gedoscht; het al
taar was als met een lieiiterans omhuld;
versierde kaarsen prijkten daarop en
spreidden .een liefelijken gians om zich
heen. Afwisselende en heerlijke hloemen
vervulden het heiligdom met een aange-
namen en verkwkkenden geur; en een
verrukkend tafereel, door eene meester
hand op doek gemaaid, voorstellende de
zon, die op het tabernakel hare gouden
stralen schoot, bekroonde dit alles. Het
was de dag der eerste heilige 'Commu
nie. De kinderen waren in het koor der
kerk nedergesnield; onder die in het wit
gekleede en met een witten sluier ge
sierde jonge dochtertjes, kon men een
bleek en tenger kind opmerken, weiks
gelaat getuigde van vroegere smarten, die
door het huidige gevoel eener geestelijke
blijdschap waren verzacht. Lat kind was
Martha, die liet grootste geiuk haars le
vens zou smaken, en voor de eerste maal
zou aanzitten aan den feestdisch haars
Zaligmakers.
of heel de anti-Katholieke pers sfrial op
haar achterste beenen en is druk 'in de
weer om zoon handelwijze af te keuren,
de Katholieke Kerk van onverdraagzaam
heid, bekrompenheid en wat dies meer
zij te beschuldigen, terwijl zij om 'het
hoofd van den schuldige den aureool
vlocht van karaktervastheid en heldem-
moed.
Abbé Lemire heeft, toen hij tot priester
werd gewijd, op de hom gestelde vraag:
„Belooft, gij aan mij (den wijdenden bis
schop) en mijne opvolgers eerbied en ge
hoorzaamheid?", met vrijen wil geant
woord: „Ja!" Daarmede legde hij zich de
verplichting op om ais een trouw en volg
zaam onderhoorige- zijner kerkelijke over
heid, de hevelen op te volgen, welke die
overheid hem gaf, zelfs ai mocht hij de
juistheid of billijkheid van het bevoiene
met inzien.
De wereld en hare wijsheid moge het
laatste vreemd vinden, hij, als gezalfde
des lieeren, wiens handelingen voor alles
behooren te steunen op bovennatuurlijke
beweegredenen en beïnvloed behooren te
zijn door bovennatuurlijke princiepen,
moest weten, dat de verdienste uer geuoor-
hoorzaamneid juist ligt in het otter van
do eigen meening en volgens het Schrif
tuurwoord aileen de gehoorzame man van
overwinningen zal kunnen spreken. De
beschiedems althans had hem moeten lee-
fen, dat van zoo menig groot, geleerd,
volijverig en werkzaam man in de Kerk
de deugd die scnijndeugd bleek!
strandue op do klip der ougenoorzaam-
hoid! En ais een ernstige waarschuwing
had hem het vonnis in de ooren moeten
klinken, dat de even zacntaardige ais ge
leerde kardinaal Newman velde over den
opstandigen Savonarola: eens Floren
ce's apostel en een licht der Kerk!
„door ongehoorzaamheid wordt mets be
reikt, ook met de bekeering van Florence
of Home!"
Doch abbé Lemire lieeft op het beslis
sende oogenblik, toen het offer der gehoor
zaamheid van hem, den priester, werd
gevraagd, geweigerd het te brengen.
Was het de zwakheid van zijn wil, die
onder den invloed van een voor hem ver
derfelijk politiek mülieu, do kracht miste
tot het stellen eener heldhaftige acte van
onderwerping? Was het een uiting van
dien hoogmoed, die eigen meemng en
eigen zienswijze als superieur en onaan
tastbaar verklaart? Dat is het geheim
tusschen hem en zijn geweten. Maar dit
is zeker, in het conflict tusschen hem
en zijn bisschop behoorde abbé Lemire,
wilde hij als man van eer er uit te voor
schijn treden, de minste te zijn. 'i'e meer,
wijl dit conflict zich geheel op kerkelijke
banen bewoog.
Martha scheen het geloof, als een kost
baar erfdeel, in de laatste kus, in den
laatsten zucht harer ontslapene moeder
ontvangen te hebhen. Men begrijpt dus
welke verrukkingen hare ziel bestormden,
die met de dubhele kroon der onschuld
en van het ongeluk gesierd was, toen
zij zich op het punt bevond om aan de
heilige Tafel neder te knieien. Minder ge
lukkig als hare gezellinnen, vertoonde zij'
zich op het bruiloftsmaal ais een wees;
hare ouders bevonden zich met daar;
geen enkele vriendenblik rustte daar op
haar, dan die der goede liefdezusters,
bij wie zij in de Christelijke leering on
derwezen was; maar wat was haar aan
de verlatenheid, die rondom haar heersch-
te, gelegen? Zou zij aan de heilige Ta
fel niet vinden den God, in wien alle
goed is, Dengeen, die voor de verlatene
zielen alles is Die' zekerheid vervulde
hare ziel, on onder die jonge dochtertjes^
ontving niemand het Brood des levens
met vuriger vertrouwen, met eerbiediger
liefde, met dieper blijdschap en met on-
uitsprekelijKer dankbaarneiu, dan de arme
Martha, die toen voor de eerste maal
zich gelukkig gevoelde.
Eene godsdienstige stilte heerschte in
hare ziel; gelukkig als Maria, die Je
zus ten gast ontving, zweeg zijl evenals
deze, en verwijlde met eeruied en aan
dacht aan de voeten des Zaligmakers.
Mgr. Charost, Lcmirc's bisschop, heeft uit
drukkelijk verklaard, dat de republikcin-
sche gezindheid van den abbé met diens
veroordeeling niets heeft uit te staan. En
zij kon daar ook niets mee uit te staan
hebben. Abbé Lemire hoeft het volle recht
republikein te zijn. Vroeg niet de wijze
Leo XIII van de Katholieke Franschen
loyale aansluiting bij de ltepuhlick? Werd
zij met zonder restrictie aanvaard door
don grooten kardinaal Lavigerie? Is het
niet de roem van den eminenten graaf
Albeit de Mun, dat hij de door Leo aan-
gegeven gedragslijn met voorbeeldige
trouw opvolgde? Voor de Kerk toch ïs
iedere regeeringsvorm hetzij de repu-
biikeuischc of do monarchistische goed,
mits God verheerlijkt worde en het heil'
dei zielen verzekerd zij. Wie er mui twij-
telt, hij zie naar de groote republiek van
Noord-Amerika, die in de Katholieke Kerk
een trouwe aanhangster vindt, hij leze de
levensgeschiedenis van Garcia Moreno
president van de republiek Ecuador en
vriend van Bi us IX. Maar iets anders
is republikein zijn en de hoillooze begin
selen van «y oinlieizen, iets anders ue
democratie voorstaan en hemen met de
vijanuen der Kerk, rtaar in nange ver-
voigingsdagen de verdediging en den steun
weigeren, waarop Zij recht heeft. Dan
verandert de zaak, want dan worden da
den gepleegd, die de eer der.' Kerk aan
randen, de waardigheid van den gods
dienst door hèt siijk sleuren en 'de ma
jesteit bcleodigen van Hem, die aan Zijn
ïveik geen aaoouijnsclie „rechten van den
mensen", met het „contrat social" van
Rousseau, maar den schat der geopen
baarde waarheid gaf, welke met geen van
beide dingen vrede kan hebben.
nbbe Eemire moge honderuinaal volks
vertegenwoordiger zijn, hij is op de eerste
plaats abbé, d.w.z. priester. Hij werd
het uit vrijen wil en naar eigen keuze.
Dus beeft hij ook die verplichtingen na
to komen, weike de priesterlijke waae-
digheid hem oplegt. Zelfs indien de Ver
oordeeling, welke hem trof, onrechtvaar
dig ware laten wij zulks eens een
oogenblik veronderstellen dan no<* ware
het beter, dat hij een martelaar werd
van zijn plicht dan de staaf van zijn
hoogmoed en een ergernisgever voor
het geloovige volk.
Ziedaar ue kwestie Lemire, van ob
jectief standpunt beschouwd. Zoo behoor
de haar iedere courant, van welke kleur
ook, aan hare lezers voor te leggen, is
f.e» V00r'R^Dng van het publiek de
taak der pers, dan behoort tot die taak
ook het hooghouden der rechtsbeginselen
het dienen van het ware, goede en
schoone, onverschillig waar en bij wien
zij zijn te vinden. Dan logge de pers bij
Ongeveinsd als het kind, dat tot zijnen
vader spreekt en zijnen wit raadpleegt
zeide zij eindelijk: „Mijn God! wat wnt
Gij datik doe? Gij schenkt U aan mij
wat kan ik voor U doen?"
Zij herhaalde dit gebed meermalen en
het scheen haar toe, dat een nieuwe
dageraad voor hare oogen opglansde. Het
schoone en goede rezen voor haar op
in al hun bekoorlijkheid; zij begreep bij
ingeving de evangelische deugden: de
zachtmoedigheid die de weiéjd verwint
de ootmoedigheid die den hemel overwel-'
digt, het geduld dat ons over ons eigen
hart doet heerschen, de liefde die de
geheele wet vervuld, de vergeving vpn
het ongelijk die ons aan Gods zoon ge
lijk maakt.b
Zij begreep wat niemand haar geleerd
had, en verrukt door de liefde van God
die haar hart ontvlamde, herhaalde zó
van tijd tot tijd: „Ja, Heer, om U te
behagen, wil ik goed, wil ik zachtmoe
dig zijn, wil ik mijn schoonmoeder en
zuster en broeder beminnenik zal met
geduld lijden, en ze door liefde trachten
lVnnemen'TTen, ais het inï moei.e i;0st
God! °n' JeztW' 0 imJn
Dit verdrag werd ongetwijfeld in den
hTtn H Ügd' Cn Martha Sjoelde
het aan den zoeten vrede, die, als een
veikwikkende morgéndauw, haar geheel
haar oordeelvellingen een en dezelfde
maatstaf aan.
Doch eigenaardig verschijnsel zoo-
dra het do Katholieke Kerk betreft, zegt
een deel der pers aan die taak vaarwel
en zoekt haar heil in een tendentieus
geschrijf, waaruit de lezer de conclusie
moet trekken, dat het weer de „onver
draagzame Roomsche Kerk" is, die de
schuld draagt van alles.
Dan leest men passages als de vol
gende, genomen uit een artikel der „Mid
delburgsche Courant", waarin o, hei
lige onnoozelheid zullen we maar zeggen
Katholieken bij voorkeur adverteeren!
„Ten slotte is Lemire toch do zwak
ste. Hoeveel karakterkracht hij in deze
omstandigheden ook vertoont, hoe
vastberaden hij den ban en diens ge
volgen ook heeft tegemoet gezien,
't zou niet de eerste maal zijn, dat
een priester ten slotte zwicht voor
de harde middelen, waarover de Kerk
beschikt, om een weerspannige tot
rede te brengen, al zijn deze middelen
ook wellicht zuiver negatief".
Mis, „Middelburgsche Courant", en to
taal valsch geredeneerd. Het is geen „ka
raktervastheid", wanneer een „weerspan
nige", zooals gij zelf abbé Lemire noemt,
de bevelen zijner overheid trotseert, even
min als het karaktervastheid was van
Bonnot en Gamier, toen zij zich tegen de
vervulde.
Zij verliet kalm en voldaan de kerk,
maar haar hart werd minder rustig, naar-
wate zij de ouderlijke woning naderde.
Haar vader zat in het kantoor met een
groot boek voor zich. Zij trad schroom
vallig naar hem toe, en bleef eene wijl
bij hem staan, zonder dat liij de o-ogen
opsloeg; eindelijk, door de teeclerheid, die
haar hart overstelpte, aangespoord, vatte
zij de hand van Dnfour en kuste die met
kinderlijken eerbied.
Ha! zijt gij daar, Martha! zeide hij;
dat is goedlaat mij alleen, ik heb
het te druk"; en koud en onverschillig
nam bij zijne pen weder op, en begon
te schrijven.
De bedroefde, maar niet te nederge-
slagene Martha, ging toen naar hare
schoonmoeder, met het voornemen om
haar eenige hartelijke woorden toe te spre
ken; maar mevrouw Dufour wierp eenen
blik op haar, die haar deed sidderen,
en. beet haar toe„Zoo, jonge juffrouw
zijt gij daar, en nog in vollen tooi! ga
u maar spoedig ontkleeden, en help Geer
trui opdienen!"
Martha gehoorzaamde zonder een en
kel woord .tegen te spreken, of zonder
dat één enkele klacht in haar hart oprees;
want van dien dag af aan, begon voor haai
de beoefening der deugden, welke ziji in
de H. Communie geput, had; van dien
maatschappelijke rechtsorde verzetten met
bom en Browning.x)
Het is geen „vastberadenheid", die abbé
Lemire den ban deed tegemoet gezien,
maar schuldige overmoed, gelijk bij den
misdadiger, wien het vooruitzicht van ker
ker en schavot niet doet terugdeinzen voor
een zicli vergrijpen aan wet en orde.
En wat „de harde middelen" betreft,
waarover volgens U de Kerk beschikt,
gij hebt, o, .„Middelburgsche", blijkbaar
niet het minste begrip van de Iankmoe-
i digheid, welke de Katholieke Kerk tegen
over hare weerbarstige kinderen aan den
dag legt, eene lankmoedigheid, zóó groot,
dat zelfs in de banbiuien der pausen
nergens de roerende zinsnede ontbreekt,
die den verdoolde, mits hij tot inkeer wil
de komen, de open armen toont, waarin
de Kerk hem wit drukken aan haar moe
derhart.
Dat komt, „Middelburgsche Courant",
omdat het U ten eenemale schort aan
een juiste kennis van het wezen der
Katholieke Kerk, welke de bruid is van
Dengene, die zeide het gekrookte riet niet.
l) .Men diatilleere hieruit nu niet, dat wij abbé
Lemire met de beruchte aulobaudieteu vereen-
zelvjgen. Wij willen alleen doen uitkomen, dat
als me i de Handelwijze van Bonnot en Gamier
veroordeelt, men ook de handelwijze van Lemire
moet veroordeelen, want die gedragingen mogen
qualiiatief verschillen, in den grond zijn zij
gelijk opstand tegen het wettig gezag.
dag af, moest hare ziel, als eene bloem
die niet de voeten vertreden wordt, den
kostelijken geur der zeldzaamste deug
den om zich heen spreiden.
VI.
Het wa,s avond. De familie Dufour was
vereenigd in de kleine zaal achter den
winkelhet hoofd des gezins zat aan
eene tafel, welke door eene sierlijke lamp
helder verlicht werd; hij dooröladerde
handelsboeken, en paarinate hij ze door
snuffelde, dreef eene steeds klimmende
zwaarmoedigheid over zijn gelaat. Hij was
een zorgeloos man, een man die van
vermaken hield; de handelszaken en ver
plichtingen daaraan veröonden wogen als
lood op zijne schouders, en met het ver
lies zijner eerste vrouw, had hij de hulpe
aan hem gelijk verloren, wier minzame
hijstand hem den arbeid gemakkelijk en
licht maakte. Mevfouw Dufour bevond
zich aan gene zijde van den haard; hare
uitgezochte dosch duidde aanmatigingen
aan, welke door de jaren niet waren ver
zwakt; zij was, na twaalf jaren in den
echt verbonden te zijn en van kinderen
omgeven, nog steeds dezelfde pronkzieke
en baatzuchtige vrouw, gemakkelijk voor
zichzelve en onverbiddelijk voor anderen.
(Wordt vervolgd.)
