No. 5.
Zaterdag 10 Januari 1014.
Tiende Jaargang
BINNENLAND.
UIT ZEElflHD
I I I hand, voet fl I 11 I van een flm 1 fl een M
Immer testaat nit 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
NIEUWE ZEEUWSCHE COUP
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiëu worden ingewacht pp Maandag en Woensdag vóór
balt drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclamebericb'ten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. èi contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de I 4% gulden bij verlies van beide A gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de jB B^ I 11 I handen, voeten of oogen. M B^ fl I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I I I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; fl of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank1
I P- A gulden bij gulden bij 4% gulden bij P>
fl^ fl fl verlies van een M I 11 I verlies fl I verlies van M B^
fl %0 %W of 008 I duim\0 wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
te Schiedam.
Nieuwtbodevoorlfehting en Nieuws-
„De Zierikzeesche Nieuwsbode" is het
type va,n het liberale blad, dat toegerust
met de uoodige arrogantie en zelfgenoeg
zaamheid, zich aandient als het orgaan
der partij bij wie „het denkend deel der
natie" zijn wijsheid en ontwikkeling haalt.
Te veel onnoozelen laten zich door dat
ai® van geestelijke superioriteit overbluf
fen en zoo is het gebeurd, dat Katholieken
in het Zierikzeesche land hun neus opr
trokken voor een Roomsehe courant en
zwoeren bij de wijsheid a la „Zierikzee
sche Nieuwsbode".
Nu moge het zijn, dat dit orgaan, met
souvereine minachting op andere dan li
berale persproducten neerziende, het vier
handig zoogdier uit de fabel: „Le singe
et la lanterne magique,, nazegt: „nul
n'aura de l'espxit, hors nous et nos a-
mis",1) ons wil het voorkomen, da,t de
„Zierikzeesche Nieuwsbode" op het stuk
van eerlijke, objectieve voorlichting nog
wel iets zou kunnen leeren. Of is het niet
eigenaardig, dat deze courant wél den
stembusuitslag van Rotterdam III mee
deelt, maar over de Statenverkiezing in
het district Gouda zwij'gt als het graf.
Nu is wel toevallig in Gouda een
rechtsch Statenlid gekozen, maar de
„Nieuwsbode" is natuurlijk veel te on
bevangen en te onpartijdig niet waar?
dan dat men tusschen deze omstan
digheid en zijd zwijgen eenig verband zou
moeten zoeken, al fluistert een stem ons
in maar wij houden dit voor niets dan
laster dat de „Nieuwsbode" er een
systeem van maakt om iedere recht-
sche overwinning aan de stembus te ver
zwijgen, een soort van struisvogetmeithode
ik lioor mijn kop in het za.nd, dan zie
ik mijn vijand niet, derhalveziet hij
mij ook nietl
Ook de redeneertrant van de „Nieuws
bode" vertoont een eigenaardig genre
Irani..,, naïeviteit zullen we. maar zeg
gen.
Zoo lezen we in het nummer van 7
Januari o.m.
Zierikzee, 7 Jan. Een hoog bejaarde
weduwe heeft zich in de grac.ht bij de
Hoofdpoortst.ra.at. verdronken. Men zegt,
dat diepe- armoede de drijfveer van deze
treurige wanhoopsdaad geweest is.
De arme vrouw is nooit in loondienst
geweest, had dus volgens de wet geen
aanspraak op staatspensioen. Ware de
wet wat ruimer geweest, zoodat zij allen
omvatte, die oud en arm waren, dan
zou vermoedelijk deze vrouw niet door
noodgedrongen tot zelfmoord
haar toevlucht genomen heb
ben.
"Wat zegt ge er van lezer? Vooral van
de laatste door ons gespatieerde i'egels?
Volgens deze redeneering ligt dus de
schuld van den dood dezer vrouw bij de
>vet en in laatste instantie bijl de rech
terzijde en minister Talma. Nog één stap
verder en deze staatsman wordt, door de
„Nieuwsbode" verrast met een in optima
Sorma gestelde aanklacht, van „moord met
voorbedachten" rade op deze „hoog be
jaarde weduwe''.
Hier komt ons de vraag op de lippen:
keelt de „Nieuwsbode" wel eens onder
zocht of „de drijfveer van deze treu
rige wanhoopsdaad" ook soms gewe&st
is de geestelijke armoede, waar
in die vrouw wellicht verkeerde, gelijk
zoovelen, die onder den invloed van mo
derne predikanten en liberale nieuwsbla
den zich gaandeweg beroofd zagen van
hetgeen den mensch in den harden le
vensstrijd staande houdt: het geloof in
God en Zijne voorzienigheid".
De Genestet heeft eens gesproken vgn
'j Niemand heth (Letterlijk: z-1 hebben)
verstand, uitgenomen wij en onze vrienden.-'
lieden die redeneeren „als kippen zon
der kop". Wijl willen de „Nieuwsbode"
geenszins vergelijken met dit nuttige exem
plaar vau onze gevederde vrienden, maar
wij vragen ons toch afwat moet er
terecht komen van een publiek, dat zich
door zulk een courant laat voorlichten
en moraliseeren.
Tot den „Nieuwsbode", tronende op den
Olympus van den liberalen superioriteits,-
waun, richten wij! met een kleine varia
tie op De Geneste t'.s vers
„Gij, redenaar hoog in de lucht,
Heb' gij ook geeu woordje voor mij
de simpele vraag, of het ons niet
met een enkel woord over zijn verzwijg
gen van rechtsche stembusoverwinningen
zou willen inlichten.
Misschien zit er hooge politieke wijs
heid achter.
Eneen mensch is nooit te oud
om te leeren.
EERSTE KAMER.
In de vergadering van Dinsdag is na
breedvoerige discussion met 18 tegen 13
stemmen een voorstel aangenomen van
dhr. Van den Bjesen om na de beëindi
ging van de Indische begrooting de alge
meene beschouwingen te houden over de
Staatsbegrooting en niet daarmede zoo
als de voorzitter voorstelde te wachten
totdat alle hoofdstukken bij de Kamer
zijn ingekomen.
Vergadering van Woensdag
7 Januari.
De Eerste Kamer heeft de Indische Be
grooting zonder stemming aangenomen. Zij
was echter, toen zij dit deed, omtrent
de bjjzonder-ondei'wijssubsidieeringsquaes-
tie nog niet heel veel wijzer geworden dan
vóór de behandeling der begrooting. Mi
nister Pleyte schijnt zijn in de Memorie
van Antwoord ingenomen standpunt na
genoeg geheel te handhaven; hij heeft al
thans niet verklaard er op terug te komen,
noch iets toegezegd van wat gevraagd
was door de anti-revolutionaire heeren
Bavinck en Kuyper in hun voortreffelijke
redevoeringen.
Zooals de lezer weet, verklaarde de
Minister in zijn Memorie van Antwoord
aan de le Kamer, dat een bijzondere
school haar aanspraak op ondersteuning
uit 's lands kas moet ontleenen aan hot
bestaan ter plaatse, waar zij is opge
richt, van een behoefte aan onderwijs
als op die school gegeven wordt. Waarvan
de verontrustende indruk evenwel weer
werd verzacht door de daarop volgende
nadere verklaring, dat Z.Exc. niet wenscht
te raken aan de wijze, waarop de Chris
telijke scholen tot nog toe zijn gesteund
en bijgevolg geen verandering wenscht. te
brengen in die practijk.
De heer Bavinck nu, die, zij het zon
der opdracht, ook optrad als woordvoer
der der Katholieken, namens wie de heer
van der Does de Willebois zich later
geheel bij hem aansloot, toonde voldingend
aan, dat de ministerieel© theorie niet klopte,
Spr. wees er op, dat de subsidieregeling
van 1907 is tot stand gekomen onder een
liberale regeering en dat, wanneer daar
op weer werd teruggekomen, er geen vast
heid zou zijn voor de Regeering en ook
niet voor de zending. Verder heeft eene
Christelijke Regeering in zekeren zin het
recht liet Christendom op te dringen aan
de koloniën en wel om de geestelijke
superioriteit van de Christelijke cultuur
boven iedere andere. Het opdringen van
het Christendom mag echter alleen ge
schieden door de macht der cultuur, door
geestelijke en zedelijke wapenen, niet door
de macht van het geld. In dien zin kan
ook een liberaal de missie oprecht steu
nen..
Dr. Kuyper vroeg van den Minister de
verklaring, dat de theorie des Ministers
omtrent de behoefte aan onderwijs van een
bepaalde richting noch den tegenwoordi-
gen G.-G., noch een zijner opvolgers zal
binden van de tegenwoordige regeling af
te wijken, mits de facultatief stelling goed
geregeld is.
De Regeering die in Indië een soort
voogdij-politiek voert, mag hierbij nooit
schromen er voor uit te komen, dat zij
overheid is van een Christelijk land; al
moet zij daarbij de overtuiging der ver
schillende groepen van de bevolking ge
heel vrijlaten.
Het standpunt des Ministers is échter
niet onpartijdig; daardoor zou het ratio
nalisme in lndië worden gebracht. On
partijdig is de Kegeering alleen, als zij de
zorg voor het onderwijs op de eerste plaats
overlaat aan het particulier initiatief en
eerst optreedt als dit particulier initiatief
te kort schiet.
Te dezen aanzien evenwel, ten opzichte
van den regelhijzonder onderwijs: regel,
openbaar aanvulling, riet de Minister
niet na zijn gebrek aan sympathie te doen
blijken; al zegde hij dan ook overweging
van het aangevoerde toe.
Omtrent 's ministers Koloniaal besluit
had dr. Kuyper eenige aanmerkingen. Zoo
b.v. beweerde hij, dat de Minister niet
had mogen weigeren de tusschen hem
en den Gouverneur-Generaal gewisselde
telegrammen openbaar te maken, vooral
omdat de Minister zich bij de verkiezin
gen zoo ongunstig uitliet over het- be
reid der Koloniale Hegeenng, doch in de
hamer met buitengewonen lof over
den heer idenhurg, sprak. Het publiek
zoekt daar een omdraai van den G.-G.
achter. Spr. vroeg daarom van den Minis
ter de verklaring, dat de G.-G. geen enkele
concessie deed, waardoor zijn karakter
werd aangetast of zijn overtuiging werd
verloochend.
Deze verklaring kwam evenwel niet. In
haar plaats gaf Z.Exc. een lange herha
ling van zijn reeds aan de overzijde van
het Binnenhof gehouden theoretiscn betoog
omtrent de vernouding tusschen Minister
en Gouverneur-Generaal, hierop neerko
mend, de Minister is verantwoordelijk, de
G.-G. is ondergeschikt aan den Minister.
Dat de Minister een categorisch onder
zoek toezegde naar maatregelen, welke
tot inperking van het opiumgebruik zou
den, kunnen leiden, zal zeker ieder verblij
den. Als het onderzoek maar geen kapstok
wordt om de kwestie aan op te hangen.
De uitslag in Rotterdam III.
Bij de stemming op Woensdag werden
38ftl stemmen uitgebracht, (aantal kie
zers 5734). Hiervan verkregen de heeren:
Bi D. Kerdmans (lib.) 1756, II. Stulemeijei'
(It. K.) 1532 en A. II. de Zeeuw (S. 1).
A. P.) 527 stemmen.
Zoodat herstemming' moet. plaats hebben
tusschen de heeren Kerdmans en Stule-
meijer.
„De Maasbodezegt:
Lie strijd bleet dus onbeslist. Wat al
aanstonds een moreele nederlaag betee-
keht voor de concentratie.
Immers, werd de heer Lasonder dezen
zomen met circa 20U stemmen boven de
volstrekte meerderheid hij eerste stemming
gekozen, ditmaal bleef de concentratie-
candidaat circa 200 stemmen beneden de
meerderheid, terwijl het stemmencijfer der
concentratie in totaal met 800 achteruit
ging-
Voor de algemeene politieke constellatie
is deze stembus ebbe aan vrijzinnigen
kant teekenend.
Ook op den ooa.litie-candidaat werden in-
tusschen een 200 stemmen minder uitge
bracht' dan aan de periodieke stembus.
Aangezien een kleine 2000 kiezers van
hun stemrecht geen gebruik maakten,
(tegen 1000 in Juni j.l.) valt -over den uit
slag der herstemming op 14 Januari a.s.
weinig te voorspellen.
Het zal in ieder geval zaak zijn, dat
de thuisblijvers aan onzen kant ter dege
worden bewerkt,.
Dan behoeven wij den moed geenszins
op te geven.
Ouderdomsrente.
Naar het „N. v. d. D." verneemt, is
het aantal aanvragen van 70-jarigen bij
de Rijksverzekeringsbank thans reeds
gestegen tot 111.00(1. Ambtenaren van
het stadhuis assisteeren nog eiken avond
om het vele werk onder de knie te
krijgen.
Het spoorwegongeluk nabij Beilen.
Naar de „N. Gron. Ct." verneemt, is
het nu zeker, dat de autoriteiten het
officieel rapport omtrent de eigenlijke
oorzaak van het spoorwegongeluk in zijn
geheel zullen bekend maken.
Nader blijkt, dat de verongelukte
wagen van 1887 was. Evenwel was hij
nog onlangs door de hoofdinspectie na
zien, en men meende, dat het een goede
wagen was. De zegsman, in het midden
latende wat de eigenlijke hoofdoorzaak
van het ongeluk is, wees er op, dat men
niet te veel waarde aan de bewering
moet hechten, als zou in den wagen
zelf de oorzaak liggen. Evenwel hij
mocht niet verder gaan, dan deze be
wering naar voren te brengen.
Een drukfout.
Wie in een glazen huis woont, moet
niet met steenen gooien. Toch mogen
wij niet nalaten de grappige drukfout
te vermelden van „De Nederlander" die
in zijn verslag van de feestelijke viering
van het lU-jarig bestaan der K. S. Actie
de Pontificale Mis laat opdragen door
den „aartshertog" van Utrecht I
Artistieli Tafeldamast. Ter
herdenking van de opening van het Vre
despaleis neeft de Firma van Dijk en Co.,
linnen- en dainastfabriek, te Eindhoven,
door den bekenden Hoilaudschsn sier
kunstenaar André Vlaanderen, eene tee-
kening doen ontwerpen voor fijn damast
tafelgoed, vooi stellende in het midden
het Vredespaleis, waarachter een nieuwe
dageraad oprijst, die zijne stralen over de
aarde zendt en daarin het „Pax Vobis-
cum" van den a.s. wereldvrede verkon
digt
De piachtig geslaagde rand stelt voor
de Vredesduif, die naar de aarde neder
daalt, omgeven van palmtakken en gesty-
leeide leliën!
Naar dit artistiek ontwerp, dat zich uit
stekend leent voor het doel, is de ge
noemde firma bezig, fijn damast tafelgoed
le weven, bestemd voormevronw Andrew
Carnegie en voor Carmen Sylva.
Ook dit Gedenkdamast zal de komende
geslachten herinneren aan het glorierijke
jaar 1913, dat met gouden letters in de
geschiedenis van ons land staat opge-
teekend. (O.j
Goes. V er betering. Het drukfouten-
duiveltje deed in ons verslag van de in
wijding der R. K. parochiale scholen in
den zin„op de bovengang een dito nis
waarin het beeld van den H. Jozef" het
woord „Jozef" wegvallen. Verder eischt
de taalzuiverheid, dat de volzinwelke
lokalen allen 7.20 M. breed zijn enz.
worde verbeterd inwelke lokalen alle
enz.
Verder bleek ons, dat de naam van
den schoolopziener niet is Rrandts, maar
Brants.
De deftige 2e naamval in het hoofd
artikel van ons vorig nummer, waar we
in den aanhef lezenuit alle oorden des
landen, is een foutieve 2e naamval en
behoorde er te staanuit alle oorden des
lauds.
De heer Smit, firmant der firma
Oosterbaan en Le Cointre had te Ierseke,
waar hij naar de lezing van Mej. Kuyper
was gaaii luisteren, het ongeluk van een
trap te vallen en daarbij zijn voet zoo
ernstig te verstuiken, dat hij buiten staat
is zijn gewone werkzaamheden te ver
richten.
Woensdagavond was mej. v, H. uit
de Roze-marijustraat uitgegaan om eenige
boodschappen te doen, haar kind van
eenige maanden in de wieg: achterlatende.
Toen zij circa een kwartier later thuis
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van IÖ Jan.
Matige noordwestelijke tot noordelijken
wind, afnemende bewolking, waarschijnlijk
nog regen of sneeuwbuien. Kouder.
kwam, en de voordeur ontsloot, bemerkte
ze, dat gang en kamer geheel gevuld
waren met rook. Op haar hulpgeroep
kwam een voorbijganger aangesneld, die
naai" binnen ging en een begin van brand
ontdekte, waarschijnlijk ontstaan doordat
een vonk uit de kachel gevallen en in eeu
kleedingstuk, dat op den vloer lag, te
recht gekomen was. De kleine werd bijna
bewusteloos bij een der buren gebracht,
De brand was spoedig geblüscht. Moeders,
laat uw kinderen nooit alleen! (Z.)
Benoemd tot tijdelijk hulptelefo-
niste ten telegraafkantore alhier de dames
M. J. Verhaegen en C. Reijerse.
(Z-)
Loop der bevolding; over 1913. De
bevolking bedroeg op 31 Dec. 1912 3643
m. en 4021 vr., totaal 7664 zielen. Ver
meerdering in 1913 had plaats doorvesti
ging van 218 m, en 267 vr., totaal 485;
geboorte van 86- in. en 101 vr., totaal
187. Te zamen alzoo 304 m. en 368 vr.,
totaal 672. Vermindering geschiedde in
1913 door vertrek van 259 m. en 287
vr., totaal 546; overleden 52 m. en 51
vr., totaal 103; te zamen 311 m. en 338
vr., totaal 649. Het totaal overschot is
dus 7 mannen minder en 30 vrouwen
meer, dus 23 zielen meer en bedroeg
de bevolking op 1 Jan. 1914 3636 m. en
4051 vr., totaal 7687 zielen. Het aantal
levenloos geborenen Kedroeg 11. Huwe
lijken 46. Echtscheidingen 1Erkennin
gen' 1.
Scheepvaartbeweging aan het Sas
van Goes. In het afgeloopen jaar 1913
zijn het Goesche Sas binnengekomen 1232
schepen met een inhoud va,n 127891 ton en
uitgegaan 1230 schepen met een inhoud
van 127603 ton. Het vorige jaar bedroegen
deze getallen respectievelijk 1112 met
103.819 ton en 1116 met 103914 ton.
De vermeerdering in aantal schepen en
tonnenmaat in het afgeloopen jaar is der
halve belangrijk te noemen.
Middelburg. Men meldt ons dat ook de
overige uitvoeringen van den St. Petrus-
kring alhier een schitterend verloop had
den, zoodat de vereeniging met voldoe
ning op die avonden kan terugzien.
Wandkalenders. Onder de
verschillende wandkalenders, die wij bij
de jaarwisseling ontvingen, verdient die
der Stoomdrukkerij Firma J. J. Ceulen,
Middelburg, bijzonder de aandacht door
zijn fraai model, zijn practische indeeling
en onberispelijke uitvoering. Niet slechts
voor het kantoor, maar ook voor de huis
kamer is hij een sieraad. Geen wonder,
dat deze drukkersfirma in deze stad en
ver daarbuiten een gunstigen naam heeft.
Over de zaak, door haar aan de Lange
Delft gedreven in kantoorbehoeften, fijne
lederwaren en reisartikelen behoeven wij
hier niet uit te weiden, leder kent dezen
franien winkel, wiens keurige etalages
steeds grage kijkers, wiens soliede en
billijk geprijsde goederen nog gretiger
koopers vinden.
Onafhankelijkheidsfees
ten te Middelburg. Zooals reeds
vroeger werd gemeld zullen de onafhanke-
lijkheidsfeesten te Middelburg eerst plaats
hebben op 5 Mei 1914, den dag waarop
het 100 jaar geleden zal zijn, dat de
Franschen uit Walcheren werden verdre
ven.
In een Woensdagmiddag gehouden ver
gadering van het eere-comité en het co
mité, dat zich op initiatief der Vereeni
ging Uit het Volk—Voor het Volk ge
vormd had ter organisatie van dat
feest, werd door den heer H. de Blouw,
lid van het bestuur dier vereeniging eene
interessante rede gehouden, waarin hij een
beschrijving gaf van den toestand van
Walcheren, zooals die was gedurende
