ïoes.
eekbank
OES
Dinsdag 6 Januari 1914.
Tiende Jaargang.
tlelburg,
Vtiscbijnt eiken M11HDAS-. WQtKSOAG- en VBIiOAGAfOHO.
)en Haag.
iWSo. 3.
Vel
Longtering.
OEDER
JEDPILLEN.
der s.
an Genezing der
an
J. DONKEÜS,
250 en f 100—,
idbrieven der
ale Strijkinrich-
billijk tarief.
uid-Beveland.
Dit ndiner bestaat i 6 Wadzliden.
EERSTE BLAD.
K. S. A.
BINNENLAND.
Welk weder zullen wij hebben
f
te toegepast
n„bij klier-
meringen in
bij zenuw-
na de influ-
dan de voor
in. Zij werkte
lar zij werkte
elijkè bijwer-
DEM A DE.
5 en Drogisten
[ezicht, winters,
|nz. Philoderme
|de flesch.
jng), ontsteking
living der stem-
Jteking der lucht-
lontst king der
luwdheid (moei-
feratel in de keel,
1 de ademhaling,
Jicht slapen, uit-
Ij of groenachtige
I itiglieid (asthma)
Iheden aan borst
len de beroemde
|;ers Jaspers, die
Inelde kwalen ge-
an 30 pillen.
[rkensziekte, zog-
I Varkens, Zwarte
Jikpijn bij koeien
eer, Hoefsmee-,
J, Tandenborstels,
bne en verzilverde,
Perenrood, Teer-
I ortsthermometers,
llaasjts, Verband-
liiita Pastilles, Per-
li.
Ind middel tegen
|Bloedarmoede. Zij
en en geven goed
br doos.
Jlapelooze nachten
luwd zijt en niet
Ps avonds voor het
Borstpoeder in een
warme melk, thee,
iende zult gij een
Imgen en uw borst
en slechte vochten
;ier kortborstigheid.
fat, neem een Borst-
verkuudheid voor
ts f 0.50.
s Borstpleister, deze
In veroorzaakt nooit
Tbchen jong en oud
fare, zekere en spoe-
i met Jaspers Borst-
infeilbaar tegen de
in de zijde, stijven
beid in de spieren en
van lever- en nier-
ie door verkoudheid,
al of zwakheid ver-
f 0,37'/a-
is,
orgd.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.76, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratis; Ganzepoortstraat C 209, GOES
Beclameberich'ten 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels yoor 26 Ct. h contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de I gulden bij verlies van beide I gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de m pfe I 11 I handen, voeten of oogen. pm I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 II I Voorts bij ongeneeselijke I Z 11 I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; I U of oog; 1%^%^ duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekcrings-Bank" te Schiedam.
gulden bij gulden bij gulden bij P"
I I verlies van een I 11 I verlies I verlies van M
I 11 I hand, voet I I IH I van een I I een W I
|VU of oog; IUU duim; W wijsvinger. W
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wie, dio ais rechtgeaard Katholiek
er niet met alle krachten naar streeft
een gehoorzaam kind des Pausen te zijn,
van dien Paus vooral, die als een Pius
X, een in Christus herboren en voor Chris-
I tus herwonnen wereld als eenig erfstuk
van zijn pontificaat wil achterlaten.
Gehoorzaam, niet slechts waar het
geldt het opvolgen van 's Pausen bevel,
maar ook waar het geldt het tegemoet-
komen aan zijn wenschen en verïangens.
Wij, die onzen vaderlandschen bodem,
B geheiligd door het apostolisch werk van
I een Willebrord, het maxtelaai-sbloed van
I een Bonifacius, zoo gaarne willen ma-
B ken tot het erf, waar Christus' geest en
I Christus' wet wordt geëerbiedigd en na-
I geleefd o,p geheel bet breede terrein van
I het maatschappelijk leven, wij hebben een
l allerschoonste gelegenheid om onze aan-
hankelijkheid aan Christus' pjaatsbeklee-
der, als echte 'zonen van het Katholieke
f voorgeslacht, te toonen, n.m. door met
3 hart en ziel ons te hechten aan dat
f instituut, hetwelk de nood der tijden
deed geboren worden en dat ons volk
H tot een lichtbaak strekte in den
f donkeren nacht van sociale verwarring
k en sociale beroering, waar de bark van
I zoo menig veelbelovend werk, der ge-
meenschap ten heil, dreigt te stranden
t op de Scylla der onverschilligheid en te-
B genwerking of te verzinken in den Cha-
rybdis van het aan God en godsdienst
3 vijandig Socialisme,
a KATHOLIEKE SOCIALE ACTIE pi kort-
LË weg K. S. A. heet dat instituut en er
M is geen dorpje zoo klein, geen gehucht
zoo ver .afgelegen in ons lieve vader-
land of men kent er dat instituut.
H W,at heerlijke panégyrique zou er over
te schrijven zijn! Hoe zou men kunnen
uitweiden over den juisten, logischen op-
zet van het werk met zijn centraliseerinjj
I van alle katholieke, vaderlandsche, sociale
krachten, zonder dat eenige dwang wordt,
gevoeld. Hoe zou men een heerlijke schil-
dering kunnen ophangen van. de resultaten,
die de arbeid van het Centraal Bureau
I de hartader der K. S. A. heeft
bereikt aan verlevendiging van het Ka-
I thoJiek bewustzijn bij de massa, aan ver-
I dieping der godsdienstige overtuiging, aa.n
I opwekking van tiet ware, Christelijike so-
lidariteitsgevoel, aan belangstelling voor
I de sociale kwestie, waaraan de Katho-
'2 lieke Kerk biet vreemd kan blijven, wil
f zij niet haar heerlijke roeping ontrouw
I jvorden.
Hoo zouden wij den vrijen loop kun-
I nen laten aan onze bewondering, waar-
v deering en erkentelijkheid aan de mannen,
wier practische blik, wier edel gemoed,
i >vier Katholiek hart vooral de K. S. A.
ontwierp, begon en leidde, op de eer
ste plaats den volijverigen directeur van
het Centraal Bureau, den heer Mr. Aal-
berse, op wien dr. Schaepman's profe
tenmantel viel, wat betreft het juist schou
wen in den tijd en het vooruitzien van
wat noodig is om de volksnooden te le
nigen en den tegenstander bij de her
vorming der maatschappij vóór te zijn,
opdat die hervorming kan geschieden 111
den waren geest, d.w.z. in den geest van
Hem, wien alle macht is gegeven in den
hemel en op de aarde.
Wij zoudenDoch genoeg, wij
willen aan den vooravond van het feest
van het 1 O-jarig bestaan der K.
S. A. er op wijzen, dat de duidelijke^
onomwonden en tastbare bewijzen van
J belangstelling door den Paus, door diens
staatssecretaris, door onzen kardinaal,
door den doorluchtigen metropolitaan der
Nederlandsche kerkprovincie en zijn suf
fragaanbisschoppen aan het instituut der
Katholieke Sociale Actie èn vroeger èn
ook nu bewezen, ons, Katholieken den
zedelijken plicht opleggen, om met ver
zaking van alle voornaam-deftige of koel
gewilde onverschilligheid, met verzaking
vooral van dien ellendigen geest van vit
terij, haarkloverij en de kleingeestige zucht
tot het leggen van zout o-p den staart
van alle mogelijke miscroscopisch kleine
gebreken, die er misschien wel eens bijl de
K. S. A. waren te vinden, onze, door
alle partijen ons benijde Katholieke
Sociale Actie royaal, loyaal en van
ganscher harte te steunen, met ons geld,
met onzen invloed, met onze talenten,
met geheel do volheid onzer toewijding
aan de Roomsche zaak.
Die Pauselijke en bisschoppelijke waar-
deeringsbetuigingen leeren ons, dat de
weg, dien de K. S. A. betreedt, de ware
en goede is.
Waarom dan nog geaarzeld dien >veg
op te gaan?
De drieletter K, S. A. zijl voor ons. oog
w.at het „in hoe signo vinces" was op
Constantijn's labarum voor zijn soldaten:
een strijdkreet, een leuze, een aansporing
tot werken en handelen en strijden en
kampen voor Gods eere en de wederge
boorte van onzen tijd en van ons volk
in Hem, die Het Licht der wereld is en
alzoo haar sociale Redder bij uitnemend
heid.
Hoog de K. S. A. en van harte
een ad muitos annos!
V Eenzijdig of veelzijdig 7
Velen verwachten wonderen van de
openbare leeszalen voor de veelzijdige
ontwikkeling des volks. Brengt.
zoo meenen zij het domme on-
belezen publiek in de stemmige
ruimte der met boeken en tijdschriften
opgevulde leeszaal en, als door de too-
verstaf eener weldoende fee geraakt, komt
het geestelijk verrijkt en veelzijdig ont
wikkeld na een vlijtig bezoek dezer nuttige
inrichting in de maatschappij terug.
Wie het waagt tegen de openbare, d.
w. z. neutrale leeszalen zijn stem te ver
heffen, wordt bij de middeleeuwsche duis-
terlingen ingedeeld, zooals het onlangs
in de Staten van Noord-Holland den Ka
tholieken mr, Reijmer van de zijde des
heeren Duys der S. D. A. P. te beurt
viel.
Toch blijkt uit do samenstelling van
den lectuur-inventaris dor openbare lees
zalen, dat de ontwikkeling die men daar
komt opdoen juist eenzijdig belooft tei
worden, zooals ook uit onderstaande cor
respondentie van den Frieschen briefschrijf
ver van „De Tijd'' blijkt, die het heeft
Do leeszaal te Franeker.
Men schrijft ons uit Franeker:
Ongetwijfeld zijn de verwachtingen te
leurgesteld dergenen, die nopens de dezer
dagen te Franeker geopende leeszaal en
bibliotheek de illusie koesterden, dat deze
zeer veel tot het bevorderen van de liefde
voor het beoefenen van wetenschap en
kunst zouden bijdragen. Dit zal reeds dade
lijk beaamd worden door ieder Katholiek
bij het vernemen der mdtledeeling, dat in
de bedoelde leeszaal de geheele bi
bliotheek van het Franeker „Nuts"-
departement is ondergebracht.
Men kan het bij onze geloofsgenooten
sinds vele jaren als bekend veronderstel
len, dat de bibliotheken van ,,'tNu.t" een
groote massa ongezonden leeskost bevat
ten. Voor zoover het de genoemde leeszaal
betreft, kan dit laatste zonder vrees voor
ernstige tegenspraak beweerd worden, niet
alleen nopens de daar op tafel liggende
romans, Anti-kerkelijke kranten en tijd
schriften, maar ook o.m. ten opzichte van
de daar ter beschikking van het lezend
publiek gestelde werken over natuurkunde,
godsdienst en geschiedenis. Evenmin als
de Katholieke kunnen de geloovige Pro-
testantsche lezers en lezeressen, zonder
gevaar te loopen hun Christelijk geloofs
leven te dooden, zich aan de beide eerste
der laatstbedoelde drie bronnen laven. Met
uitzondering van slechts enkele witte ra
ven zijn toch zoowel de bezoekers als
de bezoeksters dier leeszaal niet in bet
bezit eener dosis Gods- en natuurkennis,
als voor hen noodig is, om tijdens of
na het verorberen der hen daar onder den
titel van wetenschappelijke beschouwin
gen over den Godsdienst en de natuur
opgedischte litteratuur te kunnen achter- j
halen, welke van de daarin opgenomen
of voor het voetlicht gebrachte bewerin
gen en vertoogen onderscheidenlijk als
waarheid en leugen bestempeld moeten
worden.
Een soortgelijk oordeel dient ook geveld
te worden nopens hun kennismaking met
de zich in de Franeker leeszaal bevindende
geschiedenisboeken. Of zijn de laatstbe- j
doelde pennevruchten soms afkomstig van
onpartijdige en waarheidlievende gescbied-
vorschers, gespeend van de bakersprook
jes, waarin de Katholieke Kerk als een
vijandin van beschaving, wetenschap en
kunst, van volksontwikkeling en volks
welvaart ten tooneele gevoerd wordt. Al
lesbehalve. Wij kunnen dan ook aan de
door Franeker's burgervader tijdens de
opening der bedoelde leeszaal geuite be
wering, dat zij tot verheffing van het
wetenschappelijk peil der menschheid me
dewerken zal, geen geloof hechten
Eerste Kamer.
Vergadering van Wioensdag 31
December.
Toen Woensdag de heer v. Kol (S. D.
A. P.), nadat de Kamer een hoeveelheid
klein goed had afgehandeld, om twaalf
uur zijn Dinsdag afgebroken rede voltooid
had, sloot de voorzitter, de vergadering
en gingen de heeren heen, om Woensdag
7 Januari de Indische Begrooting verder
onder handen te nemen.
De heer Van Kol uitte een beduidende
hoeveelheid wenschen in het belang van
de moreele, de verstandelijke, de licha
melijke en de economische opheffing v,an
de inl.andsche bevolking. Onder welke wen
schen er meerdere waren, welke men van
harte kan onderschrijven. Zooals bestrij
ding v,an het concubinaat, een opium
verbod, een onderzoek naar den omvang
van den kinderarbeid, het verspreiden van
practische landbouwkennis, maatregelen
voor den opbloei van een inlandscho
grootindustrie.
Spreker raakte ook de onderwijsquaes-
tio aan. Hij vereenigde zich te dien aan
zien met het standpunt des ministers en
verlangde dit ook van de Rechterzijde.
Zooals hij zeide in het belang van 't Chris
tendom zelf; wijl het Christelijk onderwijs
wat hij zou betreuren zou kunnen
geschaad worden door een nog wel niet
bestaande, doch door overijver te wekken
wantrouwen van de zijde der Mohamme
danen.
Tweede lustrum „De R. K. Middenstander."
Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan
van het bondsblad „De R.-K. Middenstan
der", officieel orgaan der diocesane bon
den in Utrecht, 's Bosch, Breda en Roer
mond, verscheen dit orgaan Donderdag
in feestkleedij. Het bevat veie bijdragen
van bekende en hooggeplaatste mannen.
Zoo o.a. van de Zeereerw. heeren dr.
Nouwens, dr. v. Beurden, past. Meule-
man, kap. v. Overvelde, kap. Simonis en
de heeren mr. Aalberse, dr. Kuyper, prof.
Anne Anema, W. C. J. Passtoors.
Voorts gaat dit nummer vergezeld van
een plaat, bevattende de portretten van
den stichter der Hanzebode, dr. J. Nou
wens, van de vier Diocesane Voorzitters
der Hanzebonden, Utrecht, Den Bosch,
Breda en Roermond en van den voorzitter
der Utrechtsche Leo Vereeniging, als zijn
de de oudste R.-K. Middenstandsvereeni-
ging v,an Nederland. (Centrum.)
De onderwijskwestie.
De Antirev. „Rotterdammer" schrijft:
Vrede door recht. W,e jagen naar
vrede: We smachten ernaar. Maar het
zij: vrede door recht. Een valsche
vrede op schoolgebied begeeren wijl niet.
Hoeden dan zij, die hier tot beslissing
geroepen zijn, zich voor het gevaar, dat
door het genoegen nemen met zekere con-
De Regeering en de geïnterneerden.
Een redacteur van het Haagsche Persbu
reau M. S. Vaz Dias heeft, naar aanlei
ding der berichten omtrent het bemidde
lend optreden van Mr. Troelstra inzake
de Indische Partij bij de Regeering, den
heer Troelstra om inlichtingen gevraagd.
Hij deelde mede, dat hij uit het onderhoud
met de geïnterneerden reeds vóór de Be-
grootingsdebatten een indruk had ontvan
gen, dat hun opvattingen omtrent de ver
der te volgen taktiek zoodanig waren,
dat er voor de Regeering geen grond kon
zijn het interneeringsbesluit te handhaven.
Deze meening werd bevestigd door de
overeenstemming, die in een conferentie
met de Soc.-Dem. Kamerfractie en de ge-
interneerden over de noodzakelijke grond
slagen en taktiek eener levensvatbare In
dische beweging werd verkregen. Begrij
pende, dat de Indische Regeering van de
Kamer geen votum zal krijgen ter af
keuring van het gevallen besluit, maar dat
door mededeeling van het werkelijk stand
punt van de geïnterneerden, zooals dat na
bovenbedoeld overleg was vastgesteld, de
Regeering het interneeringsbesluit niet zal
kunnen handhaven, heeft Mr. Troelstra,
voordat de Minister in de Kamer had
gesproken, in een onderhoud met den
Minister van Koloniën een door de ge-
interneerden geteekende verklaring, waar
in die grondslagen en taktiek waren op
genomen, voorgelezen. Deze verklaring is
daarna door de geïnterneerden aan den
Minister toegezonden, met een verzoek
om een .audiëntie na de rede van den
Minister. Mr. Troelstra verklaarde ons ver
der: w,at mij iri deze zaak aangenaam
heeft, getroffen, was ©enerzijds de houding
der geïnterneerden, die geen stap wcnsch-
ten te doen, waardoor op hun eigen over
tuiging en waardigheid inbreuk werd ge
maakt, en anderzijds die van den Minister,
die van hen geen enkelen zoodanigen stap
heeft geëiseht.
Waar blijft Dujjs?
Ja, waar blijft hij, de Zaandamsche veel-
prater?
In de Kamer hoor je of zie je er niks
meer van zegt „De Volksbanier". De al
gemeene beschouwingen zijn gehouden
zonder dat Duys een woord heeft gespro
ken, het Justitie-debat, het Post-debat, het
Spoorweg-debat, het Waterstaats-debat., bij
dat alles geen woord van Duys, geen
enkel.
Maar er is nu geen Christelijke regee
ring. 't Is nu een kapitalistische Vrijzin
nige regeering en dit heeft hij te steunen
en te sparen.
De S. D. A. P. en de Vrijzinnigheid
zijn een.
Tienjarig bestaan van de K. S. A.
Naar wij vernemen zullen dé Hoogwaar
dige Bisschoppen op de feestvergadering
van de K. S. A. te Utrecht zich laten
vertegenwoordigen, terwijl Z. D. H. de
Aartsbisschop persoonlijk de avondverga
dering zal bijwonen.
Van Z. D. H. den Bisschop van Haar
lem werd voor de „feestgave" een gift van
f 100 ontvangen.
II! i
cessies, die onze rechtspositie wezenlijk
onveranderd laten, onze stelling redde
loos wordt prij'sgegeven.
Het is nu: er op of er onder. iWie
thans, om zeker dadelijk succes te be
reiken, zich met halve maatregelen te
vreden stelt, veroorzaakt onherstelbare
schade. De rechtskwestie moet opge
lost worden. In de formuleering lean zich
verschil openbaren, maar wij vermogen
niet in te zien hoe materieel eene an
dere oplossing kan worden aanvaard dan
die, welke met eerbiediging van beider
paedagogisch beginsel aan openbaar en
bijzonder, aan neutraal en Christelijk on
derwijs, algeheele finantieele gelijkstelling
waarborgt.
Nooit mag de zucht naar verademing
leiden tot prijsgeving van hetgeen do
rechtseisch gebiedt.
Verwachting tot den avond van 6 Jan.
Stormachtige, later tijdelijk afnemende
zuidwestelijke tot westelijken wind. Betrok
ken tot zwaarbewolkte lucht. Regen. Wel
licht sneeuw of hagelbuien. Iets kouder.
Het spoorwegongeluk bij Beilen.
Naar het „Vad." meldt, heeft de zwager
van den bij het ongeluk omgekomen heer
Punt bij den burgemeester van Beilen een
officieele klacht over de verdwenen porte
feuille met geld ingediend. Dit staat in
verband met het feit, dat nog andere pa
pieren van wijlen den heer Punt zoek
zijn, o. ,a. diens getuigschrift als stations
chef in Transvaal en eenige fotografieën.
Het blad vernam, dat volgens de offi
cieele lezing het ongeluk vermoedelijk ver
oorzaakt is door het breken van een wis
selstang door onbekende oorzaak, waar
door het wisselslot buiten werking werd
gesteld.
Bij het onderzoek is gebleken, dat de
bodems van de verbrijzelde wagens niet
uitgezakt zijn; dat van geen enkel rijtuig
een as is gebroken en dat de trein niet
harder heeft gereden, dan geoorloofd was:
75 K.M. per uur. Er waren ook geen
oude wagens in den trein, wel van het
merk 1907.
Hofrouw.
Wegens het overlijden van H. M. de
Koningin-Moeder v.an Zweden, heeft >'t Hof
met ingang van 3 'dezer een week middel
baren en twee weken lichten rouw aan
genomen.
Voor het Huis van H. M. de Koningin-
Moeder is een rouw van drie maanden
vastgesteld.
Raout ten Hove.
Tengevolge van de wegens het over
lijden der Koningin-Moeder van Zweden
bevolen verandering van het galabal ten
Hove in een gala-raoüt had de Nieuw
jaarspartij ten Koninklijken Palëize Vrij
dagavond niet het feestelijk karakter vaiï
anders, hoewel door de verschijning dei-
gasten in ambts- of hofeostiYum het gala-
kenmerk bewaard bleef. Daardoor had de
avond een eenigszins ander verloop.
De Koninklijke gastvrouw en gastheer
hielden' na 9 uur wel het cerclo van
gelukwensching voor de vreemde gezan
ten met hun dames en leden van hun
legatie-personeel, maar deden ditmaal niet
de cercmonieele intrede in de baalzaal,
voorafgegaan en gevolgd door den stoet
van hofdames, do groot-officieren, kamer-
heeren, adjudanten en andere officieren
van het Militaire Huis. Dit feestelijke
oogenblik was achterwege gelaten.
De Koningin en de Prins verschenen
daar ditmaal zonder dien schitterenden
staf en zonder dat muziek hun binnen
komst begeleidde. Noch in de groote,
noch in de kleine danszaal was een orkest.
Evenzeer miste men de tegenwoordig
heid van H. M. de Koningin-Moeder we
gens de bovenvermelde reden.
Uiteraard bepaalde zich de partij tot
een rondwandelen 'van de genoodigden
in de luisterrijk verlichte zalen en ver
trekken en tot onderlinge begroeting en
conversatie, afgewisseld door een bezoek
aan de met roode anjers versierde buffet
tafels tot hot gebruik van de thee of van
.avondgerechten.
H. M. de Koningin zoowel als Z. K.
II. de Prins lieten zich in de groote zaal
velen uit de dames, en heeren gasten voor
stellen of begaven zich naar andere sa
lons, waar de Vorstelijke personen zich
eveneens met bezoekers onderhielden.
Er- waren ongeveer 1000 uitnoodigin-
gen uitgegaan. Het korps vlag-, opper-,
hoofd- en verdere officieren van zee- en
landmacht en van het. Indisch leger in de
residentie vormde een sterk aandeel van
De partij was te IH/2 uur afgeloopen,
vroeger dan de gewone hofbals plegen
te eindigen. (»C.")
f
I
I
