No. 141
Zaterdag 29 November 1913.
Negeade Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
Dit sunrner Destaat uit 8 bladzijden.
V Spijbelen.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratisGangepoortsfraaf C 209, GOES
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden,
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor
<500
gulden bij verlies van beide
handen, voeten of oogen.
Voorts bij ongeneeselijke
verstandsverbijstering
150
gulden bij
verlies van een
hand, voet
of oog;
I A gulden bij 4% gulden bij P"
■■II verlies I I verlies van M
lil vaneen [11 een Jl
\0 \0 duimwijsvinger. WÊÊt
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
Spijbelen is een leelijk ding bij school
kinderen, wat door meester niet streng
genoeg kan worden gestraft.
Spijbelen is ook een leelijk ding bij
Kamerleden, die wegblijven uit de ver
gadering, waar zij krachtens hun plicht
als afgevaardigden behooren te zijn.
Dat spijbelen kan soms oorzaak zijn
van kleinere of grootere teleurstellingen
bij de behandeling der publieke aange
legenheden.
Zoo b.v. Woensdag. De linkerzijde die
wist, dat men van christelijke zijde een
Hoogere Burgerschool te Bandoeng wil
stichten, was er bijzonder op gesteld,
daar een Rijks Hoogere Burgerschool
te doen verrijzen, die anders even goed
ergens anders b.v. te D.jokja had kunnen
komen. Doch het gold hier de „fijnen"
voor te zijn. En danje begrijpt
Met geestdrift schaarde men zich om
Ter Ijaan en diens motie voor de oprich
ting eener 5-jarige H. B. S. werd aange
nomen met 38 tegen 23 stemmen.
Maar nu komt het punt in kwestie:
indien de rechterzijde niet voor
50 procent had gesp ij beid, zou
de motie Ter Laan niet zijn aan
genomen.
E «r O E L A KT
De tunnel onder het kanaal.
De „Daily Tel." verneemt1 uit wei-inge
lichte bron, dat drie ministeries, dat van
marine, dat van oorlog en dat van handel,
zich reeds met de kwestie bezighouden,
of het wenschelijk is een tunnel onder het
kanaal te graven, van Dover naar Calais.
Zou de uitslag van deze besprekingen
gunstig zijn, dan zal de kwestie vervol
gens door de commissie van de rijksverde
diging onderzocht worden. Eerst daarna
is een voorstel bij het parlement te ver
wachten.
DU1T8CHLAKD.
Een nieuw Elzasoh Incident?
Volgens een Straatsburgsch blad heeft een
nieuw incident plaats gehad te Schlestadt.
Een kapitein zou verklaard hebben, dat
geen enkel Elzasser van zijn compagnie
voortaan nog bevorderd zou worden.
Een sergeant-majoor zou een aanklacht
hebben ingediend. Een streng onderzoek
zon ingesteld worden.
Tweede Kamer.
Vergadering van Woensdag
26 November.
Niet minder dan vijf Linkermannen
pleitten voor de oprichting eener H. B. S.
te Bandoeng bij den Minister, die
verklaarde geen bezwaar te hebben in
de aanneming eener motie, uitsprekend
de wenschelijkheid van bedoelde school,
waarmede de heer Ter Laan uitkwam
De heer Bogaardt wees er op, dat
liet verkeerd zou zijn, nu we in een
periode van overgang verkeeren met het
middelbaar onderwijs door het opkomen
van het M. U. L. O. en den wensch
naar H. B. S. voor inlanders, de
Indische Regeering te binden aan een
motie en de heer van Bijlandt betoogde,
dat men veilig nog wat kon wachten,
daar van particuliere zijde plannen voor
de oprichting eener H.B.S te Bandoeng
bestaan.
De motie werd aangenomen, De 38
Linksclie heeren waren voor, de 23
Reehtsche tegen.
Gewag moet nog worden gemaakt een
kernachtig speechje van den Heer Bos,
die zich voorstander verklaarde van goed
voortgezet Lager Onderwijs, doch alleen
dan wanneer het niet uniform gemaakt
wordt voor alle scholen en niet beschouwd
wordt als bekroning van het lager
ondorwijs. In welk verband spreker
aandrong op practische opleiding van
leerlingen in de natuurwetenschappe
lijke vakken, o.a. door uitzending van
reeds in Indië werkzame leeraren naar
onze Universiteitenwaardoor tevens
leeraren zullen worden verkregen voor
de toekomstige inlandsche H. B. S.
Verder werd lang over de Minahassa-
quaestie gediscussieerd en werd de heer
(Jtto in deze zitting geïnstalleerd
Ook vroeg nog dhr. Rutgers, of de
Minister bij den tweeden termijn van de
algemeene beschouwingen, toen hij sprak
van subsidiëering van Christelijke scho
len, als daaraan behoefte bestaat, be
doelde op zijn verklaring, in eersten
termijn gedaain, betreffende handhaving
van het bestaande terug te komen,
doordat hij van plan zou zijn alleen
Christelijke scholen te subsidieeren, als
er behoefte bestaat aan Christelijk on
derwijs en niet meer, zooals tot dusver,
als de bijzondere school voldoet aan de
behoefte aan onderwijs zonder meer.
Op welke vraag Z.Exc. verklaarde dat
aan de subsidies, welke eenmaal gegeven
zijn, niet zal worden getornd, doch ten
aanzien van nieuwe subsidies sprak hij
van moeten blijken van behoefte aan
Christelijk onderwijs.
Na de pauze hield de Kamer zich eeni-
gen tijd bezig met het opmaken eener
nominatie voor de vervulling der vaca
ture-van Goor in den Iloogen Raad.
Het liep vlot van stapel.
Nummer één werd, bij eerste stemming,
jhr. mr. R. Feith, raadsheer in het Ge
rechtshof te 's Gravenhage met 50 van de
60 stemmennummer twee, eveneens bij
eerste stemming mr. H. C. Dresselhuijs,
secretaris-generaal bij het Departement
van Justitie, met 57 van de 67 stemmen
nummer drie, ook bij eerste stemming,
mr. dr. L. E. Visser, vice-president van
de arrondissements-rechtbank te Rotter
dam, met 55 van de 65 stemmen.
Zitting van Donderdag.
Het grootste deel dezer zitting is door
den heer Marchant besteed aan het
leveren eener felle kritiek op Dieloetoeng-
concessies op Borneo. De Ned -Indische
boschproducten partij, aan wie deze
concessies zijn gegund, moest er veel
veeren bijlaten zoowel als de heer Lulofs,
adjunct-adviseur voor de buitenbezittin
gen, terwijl indirect de heer De Waal-
Malefijt, vorig minister van Koloniën
als onbehoorlijk bevoordeelaar der maat
schappij werd te kijk gezet.
De heer Pleijte nam het voor zijn
voorganger op en toonde zich flinker dan
den vorigen dag, toen hij tegenover den
heer De Meester die vreeselijk boos
deed over de opheffing der gouvernements
kweekschool te Ambon en dat den heer
De Waal Malefijt euvel duidde, zich
stil hield.
Over het gemis aan goede Nederland-
sche ingenieurs in Indië en over de
positie dezer „vernuftelingen", zooals de
Vlamingen zeggen, spraken de hoeren
Albarda (soc.) en De Muralt (lib.) daar
mede hun maidenspeech houdende.
Volgende week zal Maandag en Woens
dag ook 's avonds worden vergaderd.
Paus en Koningin.
Volgens een telegram van het nieuws
agentschap Fournier uit Rome d.d. 26
dezer zou Z. H. de Paus een brief ge
schreven hebben aan H. M. Koningin
Wilhelraina om haar te bedanken voor
haar brief ten gunste van de Christelijke
Zending.
Bedoelde brief is de boodschap, welke
de Koningin zond aan het voortzettings-
comité van de Edinburgsclie Zendings.
conferentie, toen deze onlangs op Oud.
Wassenaar bij 's Gravenhage bijeenkwam.
Van die boodschap is de volgende
passage voor alle christelijk gezinde
menschen hoogst merkwaardig en ver
blijdend om wille van den geloovigen
geest, die er in doorstraalt.
„Ook in Nederland streven wij naar
eenheid en samenwerking op het gebied
der zending, en trachten wij andere
volkeren in hun ons vreemde toestanden
liefdevol te verstaan, als getrouwe disci
pelen van Hem, Die kwam om te dienen.
Het is mijn ernstige wensch, dat de
eenheid van alle volgelingen van Christus,
leden van Zijn onzichtbare gemeenschap,
steeds dieper gevoeld worde, en dat onze
Heiland onze harten bestiere tot steeds
inniger gemeenschappelijk gebed."
De Paleis-Raadhuiequaestie te Amsterdam.
Naar het Hdbl. verneemt, is hetprae-
advies van B. en W. inzake de Paleis-
Raadliuisquaestie gereed. liet zal bin
nenkort worden openbaar gemaakt, doch
daaraan dient een behandeling in gehei
me zitting vooraf te gaan. De bedoeling
van dit comité-generaal schijnt te zijn
het gevoelen van den raad te vernemen
omtrent maatregelen, die tot oplossing
van de PaleisRaadhuis-quaestie kunnen
leiden in een richting, die de voorstan
ders van de inrichting van het Paleis tot
Raadhuis kan bevredigen.
Derde vredesconferentie.
In de jongste vergaderingen der Neder-
landsche commissie tot samenstelling
van een werkprogram voor de 3e vredes
conferentie moet gebleken zijn, dat deze
conferentie op zijn vroegst eerst in bet
jaar 1916 zou kunnen bijeenkomen.
Verkorting der December-debatten in de
Tweede Kamer.
Er is, naar de Nieuwe Ct. meldt, in
overleg met de verschillende fracties, een
regeling vastgesteld ten doel hebbende
om de December-debatten te bekorten.
Bij de algemeene beschouwingen over
de hoofdstukken zal niemand langer dan
drie kwartier het woord mogen voeren;
behalve wat de hoofdstukken VI en XIII
betreft, waarbij den spreker een uur
toekomt. De algemeene beschouwingen
over hoofdstuk I zijn zóó algemeen, dat
men te haren aanzien geen limiet heeft
aangedurfd. Bij de artikelen mag nie
mand langer spreken dan een half uur
en voor repliek is daar tien minuten de
uiterste grens.
De S. D A. P. en de Indische Partij.
Naar wij vernemen heeft de Sociaal-
Democratische Kamerfractie een dezer
dagen, en ditmaal in tegenwoordigheid
van den heer Van Kol, opnieuw een
vergadering gehouden in verband met
de in de Kamer gevoerde debatten over
de Indische Partij.
De leider der fractie, Mr. Troelstra,
heeft reeds naar aanleiding van de In
dische Begrootingsdebatten een onder
houd gehad met den Minister van Ko
loniën. (Standaard.)
Het Bioscoopgevaar.
De Minister van Binnenlandsohe Zaken
heeft ee-n schrijven gericht aan de Gedepu
teerde Staten der verschillende provin
ciën. Daarin wordt volgens het „Hblcl."
gezegd
Naar aanleiding .van het. onderzoek, dat
de commissarissen der Koningin, ingevolge
de circulaire van mijn ambtsvoorganger
dd. 8 .Mei, werd ingesteld betreffende uit
wassen op het gebied van bioscoopvoor
stellingen, heb ik de eer er de aandacht
van uw College op te vestigen, dat de
Gemeentewet niet alleen door de be
voegdheid, den burgemeester bij art. 188
toegekend, een wapen biedt ter beatrijt-
van bedoeld kwaad, maar tevens door mid
del van art. 135 gelegenheid schenkt om
de noodige Te-geling te treffen.
Bij plaatselijke verordening kan de toe
gang voor jeugdige personen tot bioscoop
voorstellingen worden verboden of aan
voorwaarden gebonden en Jcan men voorts
niet alleen meer of minder onzedelijke
voorstellingen weren, maar ook paal en
perk stellen aan het geven van bedenke
lijke sensationeele voorstellingen, die tot
misdrijf prikkelen, de toeschouwers ver
trouwd maken met immoreele toestanden
of op andere wijze verderfelijken invloed
uitoefenen. Als voorbeeld wordt hierna
de inhoud medegedeeld van bepalingen,
vastgesteld door den gemeenteraad van
Rotterdam en door dien van Sittard.
Goes. De heer Somer, sigarenhandelaar
in de Wijngaardstraat geeft met de Sint
Nicolaasdagen zijn klanten een tweetal
gipsen harigtegels, versierd met artistieke
figuren cadeau, doorhem zelf vervaardigd
De tegels zijn keurig afgewerkt en doen
den smaak van den heer Somer alle eer
aan.
De heer W. Koevoets, aanlegger
van gas en waterleiding en technisch
instructeur voor lichtvoorziening en het
aanbrengen van baden enz. in welke
kwaliteit hij reeds zoowel bij particulie
ren als bij scholen en andere openbare
instellingen tot aller tevredenheid werk
zaam was, heeft in de M. Smallegange-
buurt een magazijn geopend van lampen,
badkuipen, gaskachels, gasfornuizen en
al wat er bij deze artikelen te pas komt.
Bijzonder mag vermeld worden de Graet-
ziubrander en Graetzingloeikous (voor
hangend licht) welke laatste bij aanra
king niet breekt maar plooibaar is. Deze
Graetzin-licht artikelen, door den heer
Koevoets ingevoerd, vinden enormen af
trek en voldoen uitstekend, ook om hun
zuinig branden. Het magazijn biedt een
ruime keuze van de gewone tot de fijnste
genres en mag als zoodanig een aan
winst heeten voor onze stad.
Met ingang van 1 Dec. a.s. is be
noemd tot liulpschrijver aan het kan
tongerecht alhier de heer J. J. Stokmans.
Simultaan-wedstrijd Goesche
Schaakvereeniging. Woendaga-
vond werd op de bovenzaal van het
hotel Centraal alhier een simultaanwed-
strijd plaats, uitgeschreven voor leden
en genoodigden.
De voorzitter, de heer Tj. N. Adema,
opende de bijeenkomst met een opwek
king om de G.S.V. te steunen door haar
wekelijksche bijeenkomsten zoo trouw
mogelijk bij te wonen en heette in het
bizonder den simultaan-speler, den heer
W. de Graaft', van Middelburg, welkom.
Deze speelde acht partijen, waarvan
hij er zeven won en één remise maakte,
die tegen den heer J. Bonnet
De heer de Graaft heeft zich bereid
verklaard op een later te bepalen datum
nogmaals voor de G S. V. op te treden.
(M.Ct.)
Middelburg. In de Woensdagmiddag ge
houden raadsvergadering werd behalive het
in ons vorig nummer vermelde nog be
handeld het voorstel inzake de garantie bij
het aanleggen van nieuwe kabels; voor het
electrisoh bedrijf. B. en W, stelden voor
10 pCt. garantie te eischen. De commissie
voor de fabricage stelde voor dit percen
tage hoogor te stellen vari-eerende van'
13 tot 18 pCt. welk standpunt nader dooi
den heer Boudewjjnse werd verdedigd. Van
andere zijde, namelijk door de hoeren
Boasson en Bongaert werd bet idee ter
sprake gebracht om het te stelten per
centage geheel aan B. en W. over te laten.
Met 7 tegen 6 stemmen weid ten
slotte het voorstel van B. en. W, aange
nomen en met algemeene stemmen om
de beslissing over het al of niet aanleggen
van nieuwe kabels aan B. en W. over
te laten.
Nog werd besloten adhaesie te betui
gen aan het adres door het gemeentebe
stuur van Maastricht aan de regeering ge
zonden, waarin verzocht wordt althans
zeker voor de lager gepensionneerde ge
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 29 Nov.
Meest matige westelijke tot noordweste
lijken wind, zwaarbewolkt tot betrokken,
waarschijnlijk enkele regenbuien, weinig
verandering van temperatuur.
meenteambtenaren de uitbetaling der pien-
sioenon per maand te doen plaats hebben.
De voorzitter stelde nog voor als ter
mijn. waarbinnen de raadsleden bezwaar
tegen de in do handelingen op te nemen
punten kunnen inbrengen te bepalen op
5 dagen na ontvangst daarvan. Aldus
werd besloten.
Bij de rondvraag vroeg de heer Zijlstra
om te voorkomen dat de wagens der beer-
puttenreiniging juist op het drukste uur,
b.v. 4 uur of half vijf de Langedelftl ont
sieren. Toegezegd werd dat aan dien
wensch, spoedeischende gevallen uitgeslo
ten, zal worden voldaan.
Vli8singen. In verband met liet in wer
king treden der Pensioenwet voor de ge
meente-ambtenaren en der weduwenwet
voor die ambtenaren, stellen B. en W.
aan den gemeenteraad voor gebruik te
maken, van de in artikel 66 der eerstge
noemde wet verleende bevoegdheid en aan
den minister te verklaren, dat de gemeente
bereid is om van de pensioenen, die in
gevolge deze wet door de op 1 Mei 1913
in dienst zijnde ambtenaren later zullen
worden genoten en de gedeelten voor den
tijd in haren dienst doorgebracht, jaarlijks
vóór 1 Juli aan het pensioenfonds uit
te keeren. Verder stellen B. en YV. voor
van de op 1 October 1913 in dienst zijnde
ambtenaren geen bijdrage voor eigen pen
sioen te vorderen en van hen, die na
dien datum in dienst treden 3 pet. van
den pensioensgrondslag, indien deze meer
dan f600 bedraagt. Voor weduwen- en
weezenpensioen stellen B. en W. voor
te vorderen van alle ambtenaren, zoowel
de oude als de nieuwe, 5 pet. van den
pensioensgrondslag voor de mannelijke en
1 pet. voor de vrouwelijke ambtenaren.
Van ambtenaren, die vóór 1 October
1913 den dienst der gemeente hebben
verlaten en die dienstjaren wenschen in
te koopen, willen B. en YYr. het maximum
in de wet bepaald verhalen, doch indien
zij na dien datum in een andere betrekking
zijn overgegaan, waarvoor het Rijk pen
sioen uitkeert, niets te verhalen. Ten
slotte willen B. en YV. bepalen, dat bij
inkoop van tijdelijke diensten na-1 October
1913 bewezen, voor hen, die in vasten
dienst bij de gemeente worden aangesteld,
2 pet. van het totaal der genoten beioo-
ningen zal worden verhaald tot een maxi
mum van 20 pet. van de in tijdelijken
dienst gemiddeld per jaar genoten be
looning.
De T oy n b e e-v ere en igin g.
In het lokaal van de Christ. Jongelings-
vereeniging in de Noordstraat werd Don
derdag een tentoonstelling gehouden van
voorwerpen, vervaardigd door leerlingen
van de Toynbee-vereeniging.
De tentoonstelling werd geopend met
een toespraak van ds. H. C. Hogezeil,
die zeide dat dit de derde tentoonstelling
is welke gehouden wordt en met genoegen
kon liij constateeren, dat vooruitgang
valt waar te nemen.
Hij wees wederom op het nuttige
doel van de Toynbee-vereeniging en
haalde daarvoor nog eens aan een artikel
uit de rubriek „Y7an Dag tot Dag" in
het „Hbl." waarin Charles Boissevain
zoo duidelijk heeft uiteengezet dat het
van groote waarde is de kinderen tucht
te leeren.
Door de Toynbee-lessen blijven de
kinderen van de -straat en bovendien
kan het daar geleerde hun goed te pas
komen.
Ds Hogerzeil bracht vervolgens een
woord van dank aan de dames die zich
geheel belangloos aan haar taak wijden
en hij hoopte dat, onder Gods zegen,
de Toynbee-vereeniging nog veel zegen
voor onze stad mag brengen.
Ook aan het bestuur bracht ds. Hoger-
