li in vaneen nu een n No. 132. Zaterdag 8 November 1913. Negende Jaargang. Dit mier bestaat uit 8 bladzijden. EERSTE BLAD. BINNENLAND. UIT ZEELAND. NIH MUHSCHE COURANT Abonnementsprijs g. 3 maanden voor Goes f 0.76, daarbuiten f 0.95 Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Wjoensdag vóór half drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags. ReclamebericKten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct, Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. k contant, De abonné's op dit blad, in het bezit der door de directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: 1500 gulden bij verlies van beide handen, voeten of oogen. Voorts bij ongeneeselijke verstandsverbijstering 150 gulden bij verlies van een hand, voet of oog; I A gulden bijffk gulden bij ff" m I 11 I verlies] I I verlies van M duim\0 wijsvinger, ^0 gulden bij verlies van eiken anderen vinger. De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algerneene Verzekerings-Bank" te Schiedam. V Da school der natie. „De Tijd", volgens de „Prov. Gron. Crt." de omstandigheden weergevende, die geleid hebben tot het ontslag van den onderwijzer Beishuizen te Stedum. gelijk wij deden in ons vorig nummer zet boven zijn bericht „De school der natie" en voegt er aan toe: i „Zooals men weet is de openbare school een 'doorn in het oog der christe lijke partijen, de lievelinge der vrijzinnige partijen, maar wordt zij hoofdzakelijk nog verdedigd door den Bond van Nederland- sche Onderwijzers. Welnu, de heer Beis huizen is lid van het hoofdbestuur dezes Bonds en tevens lid van de Provinciale Staten. Het 'hoofd zijner school schijnt voor deze waardigheden echter geen eer bied to hebben gehad. Gelijkt een schoolsituatie als die te Stedum niet wonder veel op een huis houden van Jan Steen? Te Amsterdam gaat dat beter. Daar hebben de Bonds- onderwijkers, naar zij zeggen, de hoofden onder de kniel" Aldus „De Tij'd". Ons dunkt, een aanhanger der open bare school, die door partijdrift niet gansch en al verblind is, vraagt zich af: v?at moet er van een school terecht komen, waar het onderwijzend personeel jvordt beheerscht door eenzelfden geest als de heer Beishuizen. Men lost die vraag niet op met de bijzondere school uit te schelden en ver dacht te maken, zooals sommige blaadjes, in pamfletstijl geschreven, blijven doen. Want de openbare school heet nog altijd „christelijke en maatschappelijke deugden" aan te kweeken volgens de be doeling van hen, die de openbare school als Staatsinstituut in het leven roepen en met den besten financieelen steun, uit rijks- en gemeentekas, voorthielpen. W èl krachtig is de aansporing tot eer bied voor zijn meerderen, tot onderwer ping aan hel gezag ook christelijke en maatschappelijke deugden 1 wanneer leerlingen hun onderwijzer het hoofd hoo- ren toesnauwen: „Kwajongen, wat doe je hier?" Ivan men het dan den christelijken ouders in den lande euvel duiden, dat zij ijveren voor de oprichting van scho len, waar hunne kinderen worden gevrijt >vaard voor een opvoeding „a la Beis- huizen" Kan men er zich over "verwonderen, dat ook tal van ouders uit vrijzinnige kringen hunne kinderen niet willen toe vertrouwen aan dergelijke opvoeders en uit eigen middelen scholen bekostigen Waar 'het onderwijl meer in overeenstem ming is met hun begrippen van gezag en orde, twee onmisbare steunpilaren voor het gebouw eener geregelde samen leving En pleit wat te Stedum geschiedde niet krachtiger dan honderd vertoogen voor de rechtvaardigheid van den coa- litie-eisch: geen bevoorrechting van Staatswege van een school, die door het meerendeel der natie niet gewild kan zijn; geen privilegie voor een school, die on der den invloed van den „Bondsgeest"1 meer en meer ontaardend, zich ook de minderheid des volks, welke haar aan hing, gaandeweg ziet ontvallen? Nu moge voor sommigen het: „B ijL zonder onderwijs regel, open haar (vari Staatswege verstrekt) .o n- derwijls aanvulling" een schrikbeeld schijnen, meer dan een schrik beeld is het niet. 1 Niemand meer of minder toch dan Thor- becke heeft gezegd: „Een land waar enkel bijzondere schor len zjjh, zou zich zeer wel kunnen be vinden". t Prov. Staten Zuid-Holland. In het district Gouda is Woensdag ge kozen in de vacature Vingerling (a.-r.) de heer B. U. Jongenburger (a.-r.) met 5406 stemmen tegen 4100 op den u.-l. jhr. mr. W. Th. C. van Doorn. A. Dijkgraaf (s.d.a.p.) verkreeg 862,. dr. Keuchenius (dir. soc.) 100 en G. Hoos (vrij a.-r.) 258 stemmen (volstrekte meer derheid 5364 at.) I Een mooie overwinning dus voor de rechterzijde. De ouderdomsrente. Naar het „Hbld." verneemt, zullen op 9 December a.s., den dag der uitbetaling van de ouderdomsrente aan zeventigjari gen, twee termijnen van de rente wor den uitbetaald, n.l. voor de week van 3 December (dag der invoering van art. 369 der Invaliditeitswet) en voor de week van 9 December. Ouden van dagen zul len dien dag dus vier gulden kunnen ontvangen. Idenburg en Van Kol. De bladen publiceeren een interview van het Persbureau Vaz Dias met den heer Van Kol, socialistisch Eerste Kamer lid, over lndië. Daarin komt het volgende voor over den gouverneur-generaal van Nederl.-lndië, den heer Idenburg. „Acht u den heer Idenburg de aange wezen man voor het Gouverneur-Gene raalschap?" „Ja", zei de heer Van Kol met over tuiging, „in de tegenwoordige omstandig heden hem liever dan een liberaal. Hij heeft een warm hart en een open oog voor do belangen van lndië. Zeker, hij heeft het laatste jaar niet voldoenden weerstand kunnen bieden aan de pressie van dr. Kuyper. Maar ik vind het een geluk voor ludië, dat hij aanblijft. Ik acht hem persoonlijk als een edel .en bekwaam mensch." Een belangrijke schenking. De „Staatscourant" deelt mede, dat door mr. H. graaf van Hoogendorp te 's Gravenhage, ook namens de verdere kleinzoons van Gijsbert Karei van Hogen- dorp ter plaatsing in het Algemeen Rijks archief zijn aangeboden de papieren af komstig van den vermaarden staatsman, die nu juist 100 jaar geleden hij het herstel der onafhankelijkheid van Neder land zulk een op den voorgrond tredende rol gespeeld heeft. De verzameling die meer dan 130 portefeuilles vult, bevat niet alleen het handschrift der (gedrukte) ge denkschriften van Gijsbert Karei, maar ook een uitvoerige correspondentie van hem zoo met zijn familie als met anderen uit de jaren 17721834, voorts vele ad viezen en opstellen van den staatsman en correspondentie van zijn moeder en van zijn broeders Dirk en Willem. Men vindt in deze hoogst belangrijke verzame ling 0. a. ook de origineele proclamatie van den souvereinen Vorst aan zijn waar de landgenooten van November 1813. Aan deze papieren toegevoegd zijn nog twee portefeuilles met brieven afkomstig van professor Van Assen te Leiden. Aan den schenker is de erkentelijkheid der regeering voor deze zoo belangrijke verrijking van het Algem. Rijksarchief be tuigd. Goes. Vergadering Gemeente raad. Het verschijningsuur onzer cou rant noodzaakte ons het gemeenteraads)- verslag in ons vorig nummer af te breken. 'tLiep inmiddels vroeger af, dan met het oog op de belangrijke en omvangrijke agenda werd verwacht. Daarom juist, had de voorzitter zoo zeide deze ter beant woording .van een interpellatie van den heer Dekker over het vreemde vergade ringsuur de bijeenkomst van den raad om, 3 uur in den namiddag gesteld om de heeren gelegenheid te geven op hun ge mak te discussieeren. De heer De Wit Hamer vond het minder goed des avonds te vergaderen. Zonder in het minst iets af te dingen op de vrijheid van den voor zitter in ,het uitschrijven van het uur der raadsvergadering wil het ons toch voorkomen dat 3 uur in den namiddag van een werk- en zakendag nu juist niet het gelukkigst gekozen tijdstip is, wat bewezen werd door de talrijke absen ties in deze toch zoo gewichtige verga dering. Ware niet het afdeelingsonderzook iin do Prov. Staten, waarbij de heer Dek ker betrokken is, vroeger afgeloopein dan, gewoonlijk, dan had ook dat raadslid niet tegenwoordig kunnen zijn. - Er werden nog eenige vragen gesteld en nog eenige opmerkingen gemaakt bij hot verder afwikkelen der hegxooting. Op een vraag van den heer Dekker, waarom de post drinkwaterleiding nog „pro memorie" op de begrooting fungeert, antwoordde de wethouder De Wit Ha mer, dat eerst na geheel© aanzuivering van het kapitaal (nog tien procent moet gestort worden) die post mag ontbreken. Bij hoofdstuk VII (onderwijs) deelde de heer Dekker mede, dat hij zij.11 voorstel tot opheffing der meisjesschool (met 34 leer lingen waarvoor alleen aan salarissen, onderwijzend personeel f5600 wordt .uit gegeven) heeft opgeschort, wijl hem reor ganisatieplannen ten opzichte dier school waren ter oore gekomen. Dit laatste werd namens B. en W, door den voorzit ter bevestigd. Bij hoofdstuk Vil (Armwezen) bepleitte de lieer Donner meer salaris voor de gemeente-vroedvrouw en stelde f50 ver hooging voor. De heeren Dekker en Van den Bout vielen den heer Donner bijl, de heer De Witt Hamer bestreed het voorstel op grond van het afnemen der werkzaam heid dezer ambtenares. Uit de discussie bleek,- dat kleinere gemeenten die betrek king beter salarieeren. Het voorstel werd intusschen aangenomen met algerneene stemmen op; "die van den heer De Witt Hamer na. Bij hoofdstuk X der uitgaven (cijnzen) vroeg de heer Temperman eenige inlich tingen aan den voorzitter over een aan de Ned. Hervormde Kerk te betalen cijns voor een wei en voor het schoolgebouw; aan de Singelstraat. De voorzitter zeide, dat die zaak in onderzoek 'is bijl den rijksarchivaris. Bij d e behandeling der inkomsten wordt door een der leden er aan herinnerd, dat wellicht door verhooging van het be drag voor het gebruik der beertonnen de grootere uitgaven voor den reinigings dienst kunnen worden ontlast. De verhoogde hoofdelijke omslag door grootere uitgaven en mindere inkomsten noodzakelijk geworden wordt z. 'h. s. goed gekeurd. Uf de gemeente het bepaalde maximum f35.000 zal mogen overschrij den met f 10.000 zal van de koninklijke bewilliging afhangen. Behoudens de aan te brengen wijzi gingen in verhand met de door den raad aangenomen voorstellen omtrent verschil lende salarisregelingen en het verhoogen met een cijfer van f 43000 (geldleening gasfabriek) wordt de begrooting (de cij fers gaven wij in ons vorig nummer) in haar geheel met algerneene stemmen goedgekeurd. Bij de rondvraag besprak de heer Dek ker het reeds hierboven behandelde ver- gaderingsuur. Nog restte het voorstel van jhr. Von Schmidt auf Altenstadt 0111 terugwerkende kracht te geven op 1 Juli dezes jaars) aan de salarisverhooging der politie beambten, doch trok deze het in hij gebrek aan steun. Waarna de openbare vergadering werd gesloten en de raad in besloten vergade- ruig eenige reclames inzake den hoofde- lijken omslag in behandeling nam. De afdeeling Goes der Maatschap pij tot Bevordering der Toonkunst zal naar men ons mededeelt den 18en en 19en December a.s. ten gehoore bren gen „Odysseus" van Max Bruch. Als so listen zullen optreden de dames D. Vlem- minghs uit Dordrecht, H. De Feij Mest- dagh uit Vlissingen en de heer dr. II. v. d. Kamp uit Middelburg. Wij komen op deze compositie van Bruch nader terug. Slechts willen wij con- stateeren, dat zij zich waardig aansluit aan „Samson" en „Franciscus'V waarop ons Toonkunst vroeger vergastte. Jubilee. De heer P. D. Touw Dz. herdacht Woensdag j.l. onder vele blijken vau belangstelling het feit, dat hij 30 jaar geleden zijn loopbaan als zetters- jongen begon, toenmaals hij den heer Klemkerk, 0111 geleidelijk op te klimmen tot meesterknecht, welke betrekking hij thans met ijver en nauwgezetheid waar neemt bij de handelsdrukkerij der Firma Oosterhaan en Le Cointre alhier. Het pleit voor de goede verstandhou ding tusschen meerderen en minderen van het personeel dier firma, dat de gezellen er op stonden den heer Touw op den feestavond, welke deze hun aanbood, een stoffelijk blijk van hulde aan te bieden. In de bovenzaal van het melksalon van den heer De Witte aan den Opril alhier, tusschen haakjes een zaal, die zich uit stekend leent voor feestelijkheden, ver- eenigden zich alle bedienden en gezel len der firma Oosterbaan en Le Cointre met hun aanverwanten. Een passende ver siering was aangebracht, terwijl in een hoek het orgel was opgesteld voor de begeleiding der liederen. Bij het binnen komen van den jubilaris en zijn echtge- noote werd een welkomstlied aangeheven, waarna het feest een aanvang nam. Mu ziek en zang wisselden af met voordrach ten en toespraken. Onder de gezellen bleek menig verdienstelijk zanger en voor drager te schuilen. Namens de firmanten, die allen aanwe zig waren, sprak de heer Smit den jubi laris toe en bood uit naam der firma een salontafel aan. De heer Bustraan, de gevoelens van het personeel vertolken de, bood den feesteling een fraaie gaslamp aan met een kralenrand als geschenk der dames. Namens de „Nieuwe Zeeuwsche Courant", die sinds jaren bij de firma Oosterhaan en Le Cointre wordt gedrukt, sprak de redacteur een woord van hulde. De jubilaris door een en ander zicht baar aangedaan, wist nochtans in welge kozen woorden do dankbaarheid, waar van hij was vervuld, te vertolken. De avond werd verder alleraange naamst doorgebracht en heeft er zeker toe bijgedragen de goede harmonie, die steeds op de drukkerij der firma Ooster baan heerscht, te versterken en te be vestigen. De No-vember-veemarkten zijn be paald op 11, 18 en 25 November. (Z.) Het Rijkstelegraafkantoor alhier behandelde in de maand October: Telegrammen: verz. 1190, ontv. 1118, overgen. 1702. Totaal 4010. Gesprekken, verz. 1781, ontv. 2104, overgen. 4529. Lokaal 2396. Totaal 10810. Voorts werden door de Hulpkantoren op Zuid-Beveland behandeld Kantoren. Verz. Ontv. Tot. Baarland 22 26 48 Borssele 60 54 114 Colijnsplaat 35 39 74 Driewegen 16 16 32 Ellewoutsdijk 37 27 64 's-Gravenpolder 45 51 96 'slleer Arendskerke 61 41 102 'sHeerenhoek 42 44 86 'sHeer Hendrikskinderen 4 11 15 Heinkenszand 27 62 89 Hoedekenskerke 11 20 31 Kamperland 54 60 114 Kapelle 120 138 258 Kats 24 33 57 Kloetinge 31 35 66 Kortgene 109 73 182 Kruiningen 52 78 130 Kwadendamme 6 15 21 Nieuwdorp 45 56 101 Nisse 32 39 71 Oudelande 30 41 71 Ovezande 39 58 97 Rilland 26 54 80 Schore 55 47 102 Waarde 19 29 48 Wissenkerke 32 34 66 Wolphaartsdijk 80 108 188 Gesprekke n. Verz. Ontv. Loc. Tot. Colijnsplaat 129 70 5 204 Ellewoutsdijk 35 14 39 '-Gravenpolder 108 80 16 204 's-H. Arendskerke 64 125 189 's-IIeerenhoek 120 6Q 180 Welk weder zullen wij hebben? Verwachting tot den avond van 8 Nov. Matige tot zwakke winden uit westelijke richtingen. Gedeeltelijk bewolkt. Waarschijn lijk nog enkele regenbuien. Iets zachter over- Hoedekenskerke 54 29 83 Kamperland 42 24 76 Kapelle 186 134 27 347 Kortgene 258 133 3 395 Kruiningen 76 45 121 Kwadendamme 26 29 55 Ovezande 55 47 102 Rilland 47 79 10 136 Waarde 68 51 119 Wissenkerke 86 15 101 Wolphaartsdijk 68 10 78 Borsselen 20 4 24 Driewegen 27 5 32 Heinkenszand 12 3 15 Nisse 17 2 19 Schore 67 38 105 (Z-) Middelburg. Aan het gebouw van het Provinciaal bestuur in Zeeland alhier werd Donderdag aanbesteed 't onderhoud van eenige werken biji de Oude Hoeve aan de Noordzijde van het eiland Schou wen, behoorende tot de zeewerken in de provincie Zeeland gedurende de ja ren 1914, 1915 en 1916. Raming f3280 per jaar. Inschrijvers waren de heeren C. de Voogd, Duivendijke, f3560; J. M. Dekker Sz., Brouwershaven, f3550; Iz. M. Panny, Zierikzee, f 3494en P. Vink, Noordgouwe, f 3438. Zooals wiji in het vorig nummer in 'tkort vermelden werd door dhr. J. C. Gieben, voorzitter der Groene Kruisver- eeniging alhier, in de vergadering dier vereeniging Maandagavond een voorstel gedaan om over te gaan tot het houden van een moedercursus. Dit voorstel deed de heer Gieben voorafgaan door eene in leiding over „Zuigelingen bescherming", welke inleiding ons belangrijk genoeg voor komt er thans, nog eens uitvoeriger op te rug te komen. Er is alle reden voor aldus ving de heer .Gieben aan van een hoog sterfte cijfer hij zuigelingen te spreken, waar in ons land. van de 1O0 kinderen, die geboren worden, gemiddeld 18 weder sterven, al vorens het eerste levensjaar te hebben bereikt. Dit hoog© cijfer is allerminst te beschou wen als. de uitdrukking eener natuurwet daar het aan groote schommelingen on derworpen i s, al naar gelang men het on derzoek uitstrekt over de groote steden of het platteland, over onwettige kinde ren of wettige kinderen, over de hoogere kringen of over den arbeidersstand, over de kinderen, die op natuurlijke wijze ge voed worden of over de kunstmatig ge voede kinderen. I,n de volle wijken der groote steden, waar de woningtoestanden dikwijls te wen- sohen overlaat, waar do moeders niet altijd de noodige zorg aan hun kinderen kunnen besteden en minder met vrouwen uit den beschaafden stand in aanraking komen dan elders, sterven in den regel meer kinderen dan op het platteland en in. de kleine steden. Dat dit niet altijd op gaat, blijkt uit een statistiek over de zo mermaanden van het jaar 1911, die voor de groote steden van ons land zeer gun stig is.; buitengewoon ongunstig daaren tegen voor Vlissingen en Maastricht. Niet minder duidelijk blijkt uit het ver schil van do sterftecijfers van wettige en onwettige kinderen, hoezeer ook verhouw dingen van maatschappelijken aard hun invloed op het leven der zuigelingen doen gelden. Voor ons land vindt men b.vy voor een van de laatste jaren, een gemid deld sterftecijfer van 15 pCt. voor de wettige kinderen, van ruim 23 pCt. voor de onwettige kinderen. Mindere zorg voon liet kind, dat door de moeder dikwijls ten verpleging aan anderen moet worden afgestaan, en armoede dragen er hiertoe bij het sterftecijfer zoover omhoog te voe:- ren. In belangrijke mate wordt verder de sterftekans van den zuigeling beheerscht

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1913 | | pagina 1