BUITENLAND
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
tegevende cultuur voor export weinig
sprake meer zal zijn. Verder merkt de
heer Camman op, dat proeftuinen als in de
aanvrage bedoeld, in hoofdzaak waarde
hebben in streken, waar de groentecultuur
reeds in zekere mate eenige belangrijke
uitbreiding heeft verkregen, waar dus de
tuinbouwende bevolking eenigszins een
oordeel over de culturen kan uitspreken;
op Walcheren b.v. zou een proeftuin zeer
gunstige resultaten onder de talrijke groen
tetelers kunnen afwerpen; terwijl het
kweeken van groenten op Zuid-Beveland
feitelijk nog geheel sporadisch is.
Bovendien mag niet uit het oog ver
loren worden, dat de oogenblikkelijke be
hoefte voor een tuinbouwer niet zoozeer
bestaat in meerdere vakkennis, als wel
ontwikkeling om tot betere organisatie
van den afzet te komen.
Ook wijst de rapporteur er op dat het
noodzakelijk is dat het particulier ini
tiatief in deze voor gaat, en dat alsdan
verleenen van subsidie volgt. Hier blijkt
evenwel van medewerking en steun nog
zeer weinig,, er is zelfs nog geen sprake
van een eenigszins uitgewerkt plan, van
een voorloopige begrooting, hoe en op
welke wijze de gelden te besteden, waar
uit de heer Camman de slotsom opmaakt
dat de zaak nog zeer onvoorbereid en
voor uitvoering nog niet rijp is.
Vervolgens doen Ged. Staten nog voor
stellen betreffende een adres van de com
missie van toezicht op de proefvelden
in Zeeland en een subsidie voor den
aanleg van proeftuinen voor 1914; tot
het verleenen van een erediet van f 1000
aan de Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland voor de
in 1914 te Middelburg te houden Provinci
ale Landbouwtentoonstelling; tot het aan
gaan van eene geldleening van ten hoog
ste f 400.000 voor buitengewone werken
en eerie van ten hoogste f 590.000 voor een
renteloos voorschot voor den aanleg van
tramwegen in Zeeuwsch-Vlaanderen en ten
slotte tot wijziging der Provinciale be
grootingen voor 1913 en 1914. Op deze
zes laatste voorstellen komen wij nader
terug.
FRINHRIJK
Het land van „le grand Muf.
flo". (Zoo'n Buffel"). Door een pas
toor te Parijs, Kanunnik Désers, van de
kerk van den H. Vincentius, is aan den
maire van het tiende arrondissement der
Fransche hoofstad een protest gericht
tegen den heer Thésard. Deze heer moest
als vertegenwoordiger van den gemeen
teraad de prijzen uitdeelen in een ge
meentelijke meisjesschool, reu Chabrol,
en heeft daarbij een toespraak gehouden
welke eindigde met de diepzinnige woor
den, rijk aan opvoedende gedachten ,a
bas la calotte" (weg met den prieste').
En het was niet voor 't eerst dat hi]
een verwensching der geestelijkheid als
een hoog iedeaal van levenswijsheid aan
de kinderen, die de openbare school be
zoeken, voorstelde, maar reeds verschei
dene jaren zoo getuigt de Kanunnik
gedraagt hij zich op dezelfde manier.
Er. dan te bedenken, dat de wet o
Farizeïsme de neutraliteit voorschrijft
der school
Te Cormeillesin het departement Eures
heeft het gemeentebestuur de begrafenis
sen verbeterd. Van het zwarte laken, dat
de doodkist moet dekken, is het kruis
verwijderd. En daarvoor in de plaats is
aangebracht de ster der vrijmetselarij.
Maar er is nog een kruiser is er een
geschilderd op den muur deropen
bare schoolMaar de neutraliteit wordt
daardoor niet geschonden, want het dient
totschijf bij het schieten
Te Vandeuvre sur Barse (Aube) heeft
de burgemeester ook de misselijk-belache
lijke „plechtigheid" van den burgerlijken
doop ingesteld en hij had een eenvoudig
man weten over te halen, dien aan zijn
kind te laten toedienen.
De maire zelf zat voorhij hield een
rede over de grondslagen der rechten
van den menscli en van den staatsbur
gers, en weidde uitvoerig uit aangaande
de plichten van den pasgeb >rene tegen
over de samenleving en de Republiek.
Toen het uit was, gevoelde de vader
zich wanhopig „nooit zal die arme jon
gen dat allemaal kunnen doen," sprak liij.
En hij ging met het kind naar de
kerk. („Centrum")1
dekt stond met brood en worst, en waar
de gouden wijn parelde in de geslepen
bekers. Wat keken ze vreemd op, onze
collega's van liberale bladen, die nog
nooit in een klooster waren geweest en
eensklaps door zooveel gastvrijheid wer
den verrast.
Als we even waren gezeten en de gla
zen met den beroemden wijn van dit
klooster waren gevuld, stond de hoog
waardige abt op om zijn gasten, de jour
nalisten uit Holland, welkom te heeten.
Holland, het land, dat door de geschiede
nis, zijn groote sympathie had, Holland,
waar de bewoners hetzelfde bloed als de
Oostenrijkers in de aderen hadden,
Holland, het land van vrijheid en ver
draagzaamheid. Daarom wilde de abt
het glas opheffen om te drinken op het
land, dat hem lief was, op Holland,
wiens journalisten hij hier ontving.
Dat was een mooi oogenblik en allen
lieten hun glazen tegen dat van den hoog-
waardigen abt klinken.
Maar toen gebeurde iets, wat nog nooit
zal gebeurd zijn. Onze leider, de heer
Elout, de bekende hoefijzer-correspondent
van het „Hbl." en de heer Ehrlich, de
vooizitter van „Concordia", huldigden het
werken der kloosters en dronken op het
bestendig welzijn der stichting.
ARIIUIKl.
Aan de haven van St. Louis, Missouri,
heeft. Maandag een hevige brand gewoed,
waarbij verscheidene graanelevators en
pakhuizen i n .asch Werden gelegd. De scha
de wordt op 1 millioen dollar geschat.
(Msbode.
De Kleurlooze Middenstof.
Zoo noemt men de kiezers, die bij
geen enkele politieke partij zijn aangeslo
ten en die bij verkiezingen hun stem
geven aan de candidaten van wie zij
practiseh voordeel of minder nadeel ver
wachten.
Uit die middenstof is een organisatie,
een bond ontstaan en wel Zaterdag j.l.
te Amsterdam. Statuten werden ontwor
pen en een bestuur werd gekozen. De
oprichtingsvergadering werd geleid dooi
den heer Dr. Reiman.
Invaliditeitswet, Uitbetaling der rente.
Bij Kon. besl. van 16 Oct. (St.bl. no.
388) wordt bepaald
Na de eerste uitbetaling eener rente,
toegekend krachtens art. 369 of 370 der
invaliditeitswet, kan door den directeur
van het kantoor der posterijen, alwaar
de rente wordt uitbetaald, voor verdere
betalingen dier rente als betaaldag wor
den aangewezen een andere werkdag dan
Dinsdag. De betaaldag kan daarna niet
meer op een anderen werkdag worden
gesteld dan met goedvinden van den rente
trekker.
Indien de vastgestelde betaaldag valt
op Paaschmaandag, Pinkstermaandag, He
melvaartsdag, een Kerstdag of Nieuw
jaarsdag, wordt de rente uitbetaald op
den daaraan voorafgaanden werkdag.
Art. 2. Van den door hem aangewezen
betaaldag geeft de directeur van het kan
toor der posterijen onmiddellijk schrifte
lijk kennis aan den rentetrekker.
Koninklijk bezoek aan de hoofdstad.
Het „Hand." verneemt, dat H. M. de
de Koningin voornemens is aan het eind
dezer week een niet-officiëel 2 daagsch
bezoek aan Amsterdam te brengen. Het
Koloniaal Instituut, het s.s. Gelria en het
toevlucht van de vereeniging tot hulp aan
onbehuisden zullen worden bezocht.
Hulde aan Jhr. Victor de Steurs.
Aan Jhr. Mr. Victor de Stuers die Maan
dag zijn 70en geboortedag vierde, heb
ben zijne kiezers uit het district Weert,
dat hij zoo waardig vertegenwoordigt, een
blijk willen geven van hunne vereering.
Onder voorzitterschap van mr. Kolklnan,
burgemeester van Weert, vergaderden de
burgemeesters en notabelen uit "het dis
trict en besloot men den afgevaardigde
een album aan te bieden, dat van hunne
erkentelijkheid getuigde. Dit album heeft
een eigenaardigen vorm en inhoud.
De twintig gemeenten van het district
hebben er ieder een blad in, dat in een
gecalligrafeerden rand een aquarel bevat,
een gezicht van het dorp, van een bekend
kasteel, een vogelvluehtteekening, en het
wapen der gemeente in goud, zilver en
kleur. Op die bladzijde hebben de ver
tegenwoordigers der gemeenten en de
notabelen hunne hulde neergeschreven
door hunne handteekeningen of "anders
zins.
Het titelblad is in harmonieerende kleu
ren, verlucht met goud en zilver, één in
stijl gehouden en bevat nevens de op
dracht het wapen van den jubilaris en
een gezicht op Weert. Tevens de wapens
van Maastricht, de geboorteplaats, den
Haag, de woonplaats, Weert, de hoofd
plaats van het district. Deze 21 bladen
zijn gevat in een marokijn lederen band
met gouden hoeken; midden in een „en
relief" gedreven familiewapen van het ge
slacht de Stuers.
Goes Gistermiddag dreef boven deze
gemeente een "luchtballon van gele kleur
en dreef af naar hel Noord-Oosten.
Toen gisterenmorgen de hulpbe
steller bij de posterijen J. alhier zich
naar huis wilde begeven en om zijn weg
to bekorten over den nieuwen verbin-
dingsdam bij het Ravelijn ging, viel hij
in de vest doordat een plank kantelde.
IJlings toesnellende werklieden konden
hem uit zijn benarde positie redden.
Gisterenmiddag ontstond er een
volksoploop in de Ganzepoortstraat voor
de woning van mej. B. Dikke rookwol
ken zochten een uitweg door ramen en
deuren, zoodat het vermoeden werd geop
perd, dat er brand was uitgebroken. De
politie werd gewaarschuwd en toen deze
de zaak wilde onderzoeken, kwam zij
tot bevinding, dat de rook werd veroor-
zaajktdoor het niet trekken van
den schoorsteen.
Zaterdagavond hield de Vereeniging
voor Algemeene Wetenschappelijke Be
langen alhier, onder voorzitterschap van
den heer I. G. J. Kakëbeeke, een al
gemeene vergadering.
Door den secretaris, den heer dr. J. C.
de Ruyter de Wildt werd het jaarverslag
over 1912'13 uitgebracht, waaruit o.m.
bleek1, dat het aantal leden thans 100
bedraagt.
De rekening over het boekjaar wees
in ontvangst aan f 250 en in uitgaaf
f247.99. goed slot alzoo f2.01, welke
rekening werd goedgekeurd en vastgesteld
onder dankbetuiging aan den penning
meester, den heer J. de Hoogh, voor
zijn gehouden beheer.
Herkozen werden als bestuursleden de
heeren J. B. de Beaufort en dr. J. 0. de
Ruijter de Wildt.
Aangaande het werkplan werd mede
gedeeld, dat 3 heeren zijn bereid gevon
den om een spreekbeurt 'te vervullen.
Met andere heeren worden onderhan
delingen gevoerd voor het bekomen van
nog 2 spreekbeurten in dit seizoen.
De heer Hullebroeck van Geut, die mor
gen Donderdag) avond optreedt, zal zijn
onderwerp in 2 deelen behandelenvóór
de pauze Vlaamsch Leven en "Lente, na de
pauze: Keus uit Hullebroeck's liederen.
Heden werd een uit nood geslachte
kloe van den slager 1). alhier voor de
consumptie afgekeurd.
Het vleesch is onder politie toezicht he
graven.
Maandagavond vergaderde in de so
ciëteit V. O. V. de Vereeniging „De Am
bachtsschool" alhier, onder voorzitter
schap van den heer C. C. Coomans.
De notulen der vorige vergadering wer
den door den secretaris gelezen en goed
gekeurd.
Hierop werd overgegaan tot behande
ling van de begrooting voor 1914, waar
van een ontwerp door den penningmeester
werd voorgelezen. Ze bedroeg in ontvangst
en uitgaaf f 12847.83.
De voorzitter wees er op, dat er een
paar extra uitgaven gedaan moeten wor
den, die het afgeloopen jaar achterwege
konden blijVen. Zoo is er b.v. f500 uil
getrokken voor vernieuwing van vloeren,
en verder nog een paar postjes voor de
aanschaffing van werktuigen voor de af-
deeling smeden, van resp. f130 en f202,
alle welke dienen tot verbetering van het
onderwijs.
Zonder discussie en stemming werd
deze begrooting door de vergadering goed
gekeurd.
Bij de rondvraag deed de voorzitter
mededeeling van ontslagaanvrage van den
concierge der school en stelde hij voor
hem dit eervol te verleenen. Aldus werd
besloten. Er zijn reeds verschillende solli-
citatiën ter vervulling van deze vacature
ingekomen.
Niemand meer het woord verlangende,
sloot de voorzitter de vergadering na de
Pers dank' gezegd te hebben voor haar
tegenwoordigheid. (Z.)
Middelburg. Alhier is een zoontje van
V'. uit St. Laurens door den iiond van
S. vrij ernstig in het hoven-been gebeten.
Do politie maakte hiervan procesver
baal op.
Wij vestigen de aandacht onzer le
zers op het in dit nummer voorkomende
verslag van de vergadering van de ijs
fabriek; men ziet daaruit den ernst waar
mede het voor Middelburg zoo gewichtige
plan is uitgewerkt.
Wij vernemen nog, dat 't bestuur den
heer Dierikx, die in zijn zaken zou wor
den benadeeld, tot agent der fabriek 'heeft
aangesteld.
Gisterenavond werd de leverantie der
machines nog opgedragen aan den ter
vergadering aanwezigen fabrikant en werd
de heer Bloem alhier tot architect bij
den bouw der fabriek benoemd.
Hedenmorgen waren reeds wederom den
paar aandeelen geplaatst.
IJ s f a, b r i e k. In de sociëteit St.
Joris te Middelburg werd gisterenavond
eene vergadering gehouden van hen, die
zich bereid hadden verklaard tot het
nemen van een of meer aandeelen in de
te stichten Ijsfabriek.
De voorzitter van het voorloopig co
mité, de heer Leijdesdorf, opende de bijL
eenkomst en zeide, dat hei comité, na
maanden van voorbereiding eindelijk ge
reed is, mede dank zij de hulp van den
heer mr. J. A. Fokker, die als finantieel-
adviseur optrad en de zoo noodige fond
sen aanwees. Een comité kon reeds tot
oprichting besluiten, er zijn nu 155 aan
deelen genomen en ook van finantieele
zijde bestaat geen bezwaar meer tegen
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 23 Oct.
Zwakke tot matigen, Zuid-Oostelijke tot
Zuid-Westelijken wind. Meest zwaarbewolkte
■ucht. Waarschijnlijk regenbuien. Weinig
verandering van temperatuur.
do oprichting. De voorzitter hoopt, dat
de aandeelhouders vertrouwen stellen in
de door het comité genomen maatregelen
en gehouden besprekingen. O.a. stelde
het comité zich in verbinding met een
fabrikant den heer Liebel, die ter ver
gadering aanwezig thans besprekingen
hield met den directeur van het gemeen
telijk electrisch bedrijf, den heer Streef
kerk over de mogelijkheid om zonder
veel grootere kosten inplaats van een
zuiggasmotor electriciteit als beweeg
kracht aan te wenden. Mocht dit niet
mogelijk zijn dan zal toch zeker elec
trisch licht worden genomen en een elec-
trische loopkraan om de staven uit de
cellen te trekken.
De heer Leijdesdorf vroeg vervolgens
of niemand bezwaar had tegen de oprich
ting. Dit bleek niet het geval te zijn.
Het comité achtte hiermede zijn taak
geëindigd, de voorzitter zeide daarom
dank voor het gestelde vertrouwen en
den verleenden steun en stelde aan de orde
de verkiezing van een definitief bestuur.
Op voorstel van den heer De Ruijter
werd het geheele voorloopig comité
waaruit sinds de vorige vergadering de
heer Fiegen ontslag genomen had aan
gevuld met den heer mr. J. A. Fokker
bij acclamatie tot bestuur gekozen en na
men allen voor zoover aanwezig, de be
noeming aan.
De heer Leijdesdorf deelde verder mede,
dat de bedoeling is een fabriek van
ongeveer f 22.000 a f 24.000 te stichten,
welke in een etmaal 250 staven zal
kunnen maken, doch welke met geringe
kosten kan worden uitgebreid tot eene
fabriek met eene productievermogen van
325 staven per etmaal.
Bij de nu gevolgde voorlezing van de
namen der aandeelhouders bleek, dat deze
niet alleen te Middelburg, doch 'dat ook
te Vlissingen en verder op Walcheren
belangstellenden e.n belanghebbenden ble
ken te zijïi.
De voorzitter deelde mede, dat het be
stuur nu allereerst statuten zal ontwer
pen en onder andere naar een geschikt
terrein zal uitzien, reeds is het oog ge
vallen op het terrein naast de wasscherij
op de Loskade, dat vermoedelijk in erf
pacht zal kunnen worden verkregen.
Het kristalijs zal kunnen worden gele
verd aan aandeelhouders voor 30 cent
per staaf, terwijl andere afnemers 35 cent
zullen moeten betalen. De heer Fokker
wees er op, dat aan de fabriek een ijs
kelder wordt verbonden, waardoor geen
vrees voor het niet aanwezig zijn van
voorraad behoeft te bestaan. In die kel
der kunnen 500 a 600 staven geborgen
worden.
Na eenigen tijd te hebben gepauzeerd
deelde het bestuur mode, dat de bespre
kingen tusschen de heeren Liebel en
Streefkerk tot resultaat hadden, dat een
zuiggasmotor als beweegkracht zal wor
den aangebracht. Vervolgens gaf de heer
Liebel nog verschillende technische in
lichtingen over de inrichting eener ijs
fabriek als hier bedoeld wordt en be
antwoordde hij verschillende vragen.
O.a. deelde hij mede, dat bij een zuig
gasmotor, mits goed behandeld niet licht
stagnatie voorkomt.
Na afloop der vergaSering verdeelde
het bestuur de functies als volgt: voor
zitter de heer L. Leijdosdorf, secretaris
de heer J. It. A. Maltha, penningmees
ter 'd'e heer L. J. Mes en commissaris-
sarissen de heeren A. Beugelink, A. Bot
ting, mr. J. A. Fokker en E. van Oss.
Inzake de ijsfabriek vernemen wij
nog dat hot bestuur den heer Dierikx,
die in zijn zaken zou worden benadeeld,
tot agent der fabriek heeft aangesteld. Gis
terenavond werd de leverantie der machi
nes nog opgedragen aan den ter verga
dering aanwezigen fabrikant en werd de
heer Bloem alhier tot architect hij den
houw der fabriek benoemd.
Naar wij vernemen worden hier
ter stede pogingen aangewend om naast
de vrijzinnig-democratische kiesvereeni-
ging een vrijzinnige kiesvereeniging op
te richten, welke zich o.a. ten doel stelt
een actief aandeel te nemen aan de ver
kiezingen voor de Tweede Kamer en de
Provinciale Staten. Reeds hebben verschil
lende personen bereid verklaard aan de
oprichting dezer kiesvereeniging mede te
werken.
De plannen voor deze kiesvereeniging
vallen geheel buiten de pogingen tot op
richting van een vooruitstrevende kies
vereeniging welke zich uitsluitend ten
doel stelt het stellen van candidaten voor
den gemeenteraad.
Vlissingen. Dinsdagmorgen heeft op het
bureau van het Nederlandsch Loodswe
zen een conferentie plaats gehad van de
Hollandsch- Belgische commissie belast
met het toezicht op de Scheldevaart, ver
lichting en bebakening. (VI. Ct.)
Met ingang van 1 November is de
commies der posterijen en telegrafie A.
11. Plantenga Ie 's Hertogenbosch over
geplaatst naar het zeepostkantoor te Vlis
singen, zulks ter vervanging van den heer
Augus teijn.
BKI.U1K
De koning ontving Maandagmorgen den
minister-president de Broqueville in zijn
paleis te Brussel en had een lang onder
houd met hem over den algemeenen po-
litieken toestand.
De Schoolwet. Er zijn op dit
oogenblik, zoo meldt het Brusselsch „N.
v. d. D.", nog vijftig volksvertegenwoor
digers ingeschreven voor de bespraking
over de Schoolwet. Dinsdag ging afge
vaardigde Lamborelle, zijn redevoering,
Vrijdag begonnen, voortzetten, dan vol
gen de afgevaardigden Siffer, Katholiek;
Vandewalle, liberaal; Verhangen, Katho
liek; en Donnay, socialist. De algemeene
bespreking zal voor het einde der maand
of het begin van November niet afloopen
Voor de bespreking over de artikels zijn
zeven sprekers ingeschreven.
UIITKOHLAID
Slag b ij Leipzig. Ter herinnering
aan den volkerenslag, in 1813 nabij Leip
zig gestreden door de legers der verbon
den mogendheden tegen Napoleon en door
dezen na hardnekkigen kamp (en gedeel
telijk door het overloopen van zijn Saksi
sche hulptroepen naar de bondgenooten)
verloren, is in de vlakte nabij Leipzig
een monument opgericht van kolossale
afmetingen dat den 18en October j.l. in
tegenwoordigheid van den keizer, de
bondsvorsten en afgezanten van Rusland,
Zweden en Oostenrijk is onthuld. Ver
schillende redevoeringen werden uitge
sproken o.a. door den koning van Sak
sen.
Na de onthulling reed het hooge gezel
schap naar het gedenkteeken voor prins
Schwarzenberg alwaar een aantal Oos-
tenrijksche generaals en officieren, be
nevens de familie Schwarzenberg aan
wezig waren en waar de jonge prins Karei
von Schwarzenberg den moed en plichts
vervulling gedacht van zijn voorvader.
Een gedachtenisviering in de Gedachte-
niskerk, een bezoek aan 'tstadhuis en ten
slotte een feestmaal aldus was het
verdere verloop van den dag.
Ook hier aan het feestmaal sprak ko
ning Frederik August van Saksen, aldus
besluitend: „De volken die aan den slag
bij Leipzig hebben deelgenomen, vertoo-
nen zich thans aan ons geestesoog als
samenwerkend aan de hoogste plichten
der beschaving. Daarom begroet ik1 hen,
na herinnering aan dagen van strijd, bij
dit feest van den vrede en dank "hen
voor hun aanwezigheid".
De slachtoffers van de L 2.
In tegenwoordigheid van het keizerlijke
en het kroonprinselijke paar, de keizer
lijke prinsen, den rijkskanselier, staatsse
cretarissen en ministers is Dinsdagmiddag
in de nieuwe garnizoens-kerk de rouw
dienst voor de omgekomen bemanning der
L 2 gehouden. Zeven lijkkisten zijn ver
volgens op het garnizoens-kerkhof bijge
zet. De begrafenissen van de zestien an
dere slachtoffers vinden elders plaats.
OOSTÜtVBIJH
Het Ci s t e r c i n s e r k 1 o o s t e r
te Heiligenkreuz. Zooals wij reeds
vroeger mededeelden, is op uitnoodiging
der Oostenrijksche Persvereeniging een
aantal Hollandsehe journalisten een rond
reis komen doen in het land van Frans
Jozef. Verleden week Zondag werd een
uitstapje per auto van Weenen uit onder
nomen naar Heiligenkreuz via Mödlingen
Gaaden en de aloude Cistercienserabdij
bezocht. De vertegenwoordiger van „Het
Centrum", de heer W. Galesloot, schrijft
hierover aan zijn blad o.m het volgende:
Heiligenkreuz is een der oudste kloos
ters en dateert van het jaar 1134. In
den loop der tijden is het op verschil
lende plaatsen gerestaureerd maar oude,
zeer oude gedeelten zijn er nog bij
menigte. Reeds de schoone met boomen
beplante binnenplaats, waarom rondom
de hooge. gele gebouwen oprijzen, is 't
zien alleen waard Dan komt het klooster
met al zijn S' hatten en heerlijkheden
We bezochten de heerlijke kruisgangen,
waar de ontwikkeling was waar te ne
men van de glasschilderkunst, want de
oudste glasramen zijn hier nog aanwezig.
We bezochten de eetzaal der paters, in
heerlijken barokstijl uitgevoerd, we lie
pen door de steenen slaapzalen in vroeg-
gothiek, waar de monniken eeuwen ge
leden sliepen, we bezochten ook de oude
Romaansche werkzalen, alle van enkel
steen. Steen de vloeren, steen de muren,
steen de wanden we zagen koorbanken
van houtsnijwerk in overschooneri barok
stijl, het mooiste en oudste van geheel
Oostenrijk. We zagen de indrukwekkende
kerk, waarvan het achterste gedeelte
Romaansch, het voorste gedeelte, later
bijgebouwd gothisch is. Deze kerk,
waarin de altaren geheel vrij staan, ont
beert alle versiering, en toch maakte
ze op allen een diepen indruk. Zoo
dwaalden we verder door oude klooster
gangen en sober verlichte zalen, liepen
over breede steenen trappen en bewon
derden schilderijen en beeldhouwwerken
van eeuwen herwaarts en vertoefden
lang, zeer lang in de bibliotheek, waar
60.000 boeken, omvattend alle weten
schappen, waren bijeengebracht. Duizen
den en duizenden boeken, nog in hand
schrift, zijn hier aanwezig. De oudste
exemplaren zijn er. We zagen de met
zooveel geduld geschreven boeken, ver
sierd met randen en krulletters en ver
lucht met kleurige, fijne platen. Hier
zag ik voor het eerst de notitie van het
eerste Gregoriaansch, enkel met aange
ving van figuren, zonder lijnen of sleu
tels.
Een collectie oude boeken, welke mis
schien haar weerga niet vindt.
En als we zoo hadden rondgeloopen
door dat klooster, dat de groote eigen
aardigheid heeft, dat hier een directe
overgang is waar te nemen van gothiek
of barok, zonder renaissance als tusschen-
verbinding, geleid en voorgelicht door
den hoogwaardigen abt, een man in de
kracht van zijn leven, met een scherp,
intelligent en toch goedig gezicht,
wachtte ons nog een verrassing.
De hoogwaardige abt noodigae ons in
de eetzaal der gasten, waar de tafel ge
