De Gemeenteraadsverkiezing >o. 115. Dinsdag 3(FSeptember 1913. Negende Jaargang. Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIIDAGAVOND. itill vaneen Qll een H. R. STRUVE W. MELIS te Middelburg. BUITENLAND. Welk weder zullen wij hebben BINNENLAND. NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT Abonnementsprijs p. 3 maaHden voor Goes f 0.75, daarbuiten ƒ0.95 Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiëu worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kantoor v. d. Administrate: Gancepoortstraat C 209,.GOES' Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. A contant. De abonné's op dit blad, in het bezit der door de H pi gulden bij verlies van beide I P® Pk gulden bij directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de M I II I handen, voeten of oogen. Lfe I I verlies van een daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I I I I Voorts bij ongeneeselijke I Z 11 hand, voet GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; of oog; 1%^%^ duim; De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam. I gulden bij A gulden bij P» I 19 I verlies I 9 verlies van M 9^ duimwijsvinger. WÊÊt \0 gulden bij verlies van eiken anderen vinger. Katholieken van het Statendistrict Mid delburg, morgen (Dinsdag) is de dag der stemming voor twee (eden der Provinciale Staten daar. Denkt er aan: kiesrecht is kiesplicht I Gaat ALLEN tot den laatsten man ter stembus om het puntje voor de namen der haeren en zwart te maken Dan, maar ook dan alleen ie de kans groot, dat morgenavond de blijde kreet deer Zeeland gaat: DE STATEN ZIJN WEER RECHTSCH1 Men zendt ons onderstaand stuk ter plaatsing Mijnheer de Redacteur, Nu de stemming voor een lid van den Gemeenteraad te Middelburg (vacature Sprenger) is afgeloopen, verzoekt de on- dergeteekende 'beleefd eenige plaatsruimte in uw veelgelezen blad naar aanleiding' van uw artikel „Vreemd" in het nommer van Donderdag. U noemt, het vreemd, dat „De Zeeuw" den Katholieken candidaat Mes aanbe veelt, omdat deze niet was de candidaat der Katholieke kiesvereeniging, maar van een groep kiezers. Wij noemen het „vreemd", dat een Ka tholiek blad zich geroepen acht een Ka tholieken candidaat te moeten bestrijden, wij noemen het vreemd, dat een Katholiek blad het in een antirevolutionair blad laakt, dat dit een Katholiek candidaat aan beveelt. Zeker, de heer Mes was geen candidaat der Katholieke kiesvereeniging, deze acht te .den heer Mes niet den geschikten man voor Katholiek raadslid. Maar was het nu noodig, dit te midden van den strijd aan vriend en vijand te verkondigen? Kon niet .eerst de uitslag der stemming wor den afgewacht '1 Is een hartverheffend schouwspel wanneer in de hitte van den strijd op eens hondgenooten het zwaard tegen elkander opheffen. De 'gevolgen zijn dan ook niet uitge bleven. Mede door uw geschrijf is de heer Mes niet in herstemming gekomen en de liberale candidaat bij eerste stemming ge kozen. 'Dit acht u natuurlijk beter dan dat 'een Katholiek als de heer Mes deze plaats had bezet, wiens ijdelheid je niet wilt hebben streelert, maar die gekozen zijnde, 'de kleine rechterzijde in onzen Raad toch, zij het dan slechts door zijn stem, 'had kunnen versterken. Waarlijk, ge hebt de Katholieken een slechten dienst bewezen en „De Zeeuw" heeft, beter de belangen der Rechtsohe partijen begrepen dan uw blad. Immers ware er door de R.-K. kiesver eeniging een andere candidaat gesteld, de Anti-rev. kiesvereeniging was bereid dezen over te nemen, maar dit geschiedde niet, evenmin als vóór twee jaren, toen een verzoek van de Anti-Rev. kiesvereeni ging om een Katholiek candidaat aan te wijzen eveneens werd afgewezen. Deze feiten staan notulair vast, maar hoe rijmt zich daarmede het volgende. NTa de bespreking der candidatuur L. J. Mes jn de vergadering van de Kath. kies vereeniging van 8 September, deelde de voorzitter mede, dat deze candidatuur door de antirevolutionaire kiesvereeniging niet zou worden overgenomen. Bij onderzoek bleek het, dat deze be wering geheel nit. de lucht was gegrepen en slechts door den voorzitter was aan gewend om den heer Mes te weren. Nadrukkelijk heeft het Bestuur van „Ne- derland-en Oranje" verklaard, iederen can didaat van de Kath. kiesvereeniging te zullen steunen en algemeen werd door deze vereeniging betreurd, dat er geen Katholiek bfficieel door de vereeniging is gecandideerd. Maar is het nu zoo vreemd, dat meer dan 50 Katholieke kiezers zich op een lijst verklaarden voor de candidatuur Mes? En mag het wederom vreemd genoemd worden, dat de officieele candidatenlijst ook werd geteekend door antirevolutionai ren, die daardoor daadwerkelijk wilden toonen, dat ze bereid waren ook de Ka tholieken te steunen? Waarlijk, „De Zeeuw" treft geen blaam, maar integendeel een woord van dank, dat zij te midden van treurig gehaspel onder Katholieken, alleen nog van welken candidaat zij voor het belang der Rechter zijde het meest te wachten had en daar om niet aarzelde den heer Mes aan te bevelen. Vreemd blijft de houding van de Ka tholieke kiesvereeniging en nog vreemder de houding van uw blad in dezen ver kiezingsstrijd. U, hiijnheer de Redacteur, dankzeggend voor de ons afgestane ruimte. Namens het verkiezings-comité, P. J. M. DIERIKX. Middelburg, 28 September 1913. Nu de beslissing is gevallen en de gemeentestembus heeft gesproken, zou er voor ons alle reden zijn geweest boven staand ingezonden stuk als mosterd na don maaltijd te weigeren. Wij hebben het echter een plaats gegeven, niet zoozeer wijl het ons bekoorde door frisc.hheid van igedachten en sierlijkheid van stijl maar om onzen lezers te doen zien tot welke eigenaardige gevolgtrekkingen zij komen, die bij verkiezingen aan hun eigen inzicht de voorkeur geven boven dat hun ner organisatie en de algemeene belangen hunner partij ondergeschikt maken aan privé-belangen van enkele dissidenten. Dat -eene dergelijke houding een geheel verkeerde beoordeeling van personen en zaken medebrengt, ligt voor do hand. 't Verwondert ons dus geenszins, dat de schrijvers van bovenstaand stuk de hou ding der Katholieke kiesvereeniging te Middelburg vreemd en de onze in deze verkiezing nog vreemder vinden. Wij kun nen de verdediging der Katholieke kiesver eeniging .gerust aan haar zelve overlaten. Zij zal wel weten recht te zetten, wat er scheefs en verkeerds is in de voorstel ling Iwelke schrijvers van bovenstaand in gezonden 'stuk van haar optreden bij de gemeenteraadsverkiezing geven. Wat ons- zelven, d.w.z. de „Nieuwe Zeeuw- sche Courant" betreft, wij hebben in tdeze verkiezingskwestie ons niets te verwijten wat niet volkomen strookt met de plichten, welke een Katholiek blad ten opzichte zijner lezers in verkiezings dagen heeft na te komen, n.l. aandringen op e e n h e i d, op samenwerkin g, op tuchtgevoel en eendracht in de organisatie en waarschuwen voor verbrokkeling der krachten, ondermijning van het gezag der kiesvereeniging, tweespalt en verwarring. Wij zijn dien plicht naar ons beste weten getrouw gebleven, met voorzichtigheid en zonder krenking of be- leediging van wie ook. Wij hebben ons steeds afgevraagd w a t eischt de Katho lieke zaak en niet althans niet op de eerste plaats wie is de persoon, die men op het oog heeft. De Katholieke zaak kan gediend worden door verschillen de personen, maar zij kan slechts ge diend worden op ééne wijze, n.l. die, welke rechtstreeks leidt naar het doelde zegepraal onzer beginselen op staatkundig gebied. En nu is er geen welsprekendheid ter wereld, zelfs niet die, welke in bovenstaand ingezonden sink aan het goedpraten der candidatuur Mes is ten koste gelegd, welke ons kan af brengen van ons standpunt, dat wij zijn er zeker van door alle eerlijkden kenden wordt gedeeld en met ons ver dedigd en dat luidt: Zoolang niet. daadwerkelijk b 1 ij k t, dat e e n e kiesvereeni ging in s t r ij d met hare statu ten handelt, is zij het AANGEWE ZEN LICHAAM, dat hij de verkie zingen LEIDING geeft en wiens beslissing den Katholieken DE MOREELE VERPLICHTING OPLEGT, dien overeenkomstig te hande- 1 e n. Practisch wordt hier steeds naar gehandeld gevallen, als pas te Mid delburg, behooren, Goddank, tot. de uit zonderingen en zien wij bij de ver kiezingen zoowel geestelijken als leeken trouw het parool onzer kiesvereenigingen opvolgen, Ook bij andere partijen wordt dit beginsel gehuldigd. En terecht! Want laat men dat los, dan is er van partij formatie of organisatie geen sprake meer en wordt alles een chaos met het „zooveel hoofden .zooveel zinnen" als „Leitmotiv". Welnu, omdat dat beginsel geschonden werd door „De Zeeuw", orgaan eener partij, die juist aan dat beginsel zoo strak pleegt vast te houden, daarom schreven wij onze driestar „Vreemd", waarvan wij de laatste alinea nog eens overdrukken ten gerieve van de heeren schrijvers \an bovenstaand ingezonden stuk, ons de moeite gevende hier en daar iets te spa tieeren wat wij meenen, dat aan hun aandacht is ontgaan. Wij ontzeggen niemand het recht een persoon bij anderen aan te bevelen zoo hem zulks goeddunkt de advertentie- rubriek biedt hem een geschikte ge legenheid. Maar als leidend orgaan eener partij officieel bij de lezers een persoon te recommandeeren, die door de overgroote meerder heid eener bevriende organisatie niet wordt aanbevolen, achten wij niet in overeenstemming met de eischen van vroed beleid. Wij kunnen hieraan toevoegen, dat het. aanbevelingsartikel van „De Zeeuw" hier in antirevolutionaire kringen ontstemming heeft gewekt, gelijk men ons van bevoeg de zijde persoonlijk verzekerde. 't Spijt ons zeer door het betoog der heeren, schrijvers van bovengenoemd in gezonden stuk, niet van ons standpunt te zijn kunnen worden afgebracht. Ook zal dit voor 't vervolg wel niet geschieden. Al komt men bij ons met een candidaat, die in wijsheid een Salo mon, in politieke routine een Thorbecke evenaart en die' nog Roomscher heet dan de Paus van Rome, wij vragen allereerst: is die man de candidaat zijner kiesvereeni ging. Luidt het antwoord: neen, dan ant woorden wij't Spijt ons verschrikkelijk, maar wij steunen hem niet en bevelen hem niet aan, ondanks zijn wijsheid, zijn politieke routine en zijn Roomschheid. Men lette wel opwij beweren niet dat een kiesvereeniging niet moet zorgen een zoo bekwamen en goed mogelijken candi daat te kiezen, maar wij zeggen: op den voorgrond stellende, dat eene kiesvereeni ging doet wat haar plicht is, is li a r e beslissing de bindende factor, welke de verdere handelingen der kiezers beïnvloedt. De plicht nu van een Ka tholiek blad, voor wien het „Katholiek" geen franje maar hooge ernst is, schrijft voor er toe mede te werken, dat de beslissing der kiesvereeniging worde ge ëerbiedigd, niet dat. zij krachteloos worde gemaakt. Mogen deze woorden, zonder bit terheid of hartstocht, als vrucht onzer innige, vaste overtuiging ter bemerking op bovenstaand ingezonden stuk geschre ven, de dissidente Middelburgsche Katho lieken ertoe brengen, zich een juisten blik op de zaken te verschaffen en zoodoende den band dei' partijeenheid in hunne stad zoo spoedig mogelijk te herstellen tot ons aller voldoening en ter beschaming van lien, die thans niet zonder „Schaden freude" de breuk in de partij van Middel- burg's Katholieken gadeslaan. De Redactie der „Nieuwe Zeeuwsche Courant". EKGELAN». Home Rule. Een zeer moeilijk geval noemen 'de Engelsche bladen het stadium, waarin thans de quaestie van zelfbestuur voor Ierland is gekomen, zegt „Het Cen trum". Eigenlijk is er volstrekt niets moeilijks in. Men stelle zicli maar eens voor dat de zaak andersom stond: dat het. Engelsche parlement, een wet wilde maken om home ruig in Schotland in te voeren en dat de groote meerderheid der bevolking die wet zou wenschen en dat enkel een min derheid van Katholieken zich daartegen verzette. Dan zou men tegenover deze laatsten eenvoudig overgaan tot de orde van den dag. En wanneer zij het waagden, zich te wapenen en met dreigementen aan te ko men, zouden ze door geheel het koor der groote pers van gansch Europa worden neergeschreeuwd, terwijl de regeering on middellijk ide krachtigste maatregelen zou treffen om die revolutionaire brutaliteit den kop in te drukken. Nu evenwel de schuldige dwarsdrijvers anti-papisten zijn, is de zaak op eens een quaestie 'geworden en wordt er gewiciitig naar uitwegen gezocht. Men 'heeft een zeer fraaien draai gegeven aan de noodzakelijkheid om bemiddeling te vinden: de koning zou in 'tgedrang komen, wanneer de thans aanhangige Home-rule-wet 'definitief mocht worden. 0 f hij zon moeten weigeren, haar goed te keuren, wat bijna zonder precedent is in de geschiedenis van het Engelsche staatsrecht, en de leren zoude verbitteren, o f hij zou haar teekenen en dan den burgeroorlog ontketenen. De fout in de redeneering is duidelijk: in 't laatste geval zou niet hij schuld dragen aan een mogelijk uitbarstenden strijd, maar moest de verantwoordelijkheid alleen vallen op de verwaande fanatici die zich protestanten noemen en niets anders dan oproermakers zijn. Dit is niet te sterk gezegd. Wordt er in Ulster niet over gesproken, om in 't uiterste geval den Duitschen Kei zer te hulp te roepen als den eenigen waarlijk protestantschen vorst in Europa? En is zulk een voornemen of veronderstel ling niet vlakweg landverraad? Ja het feit dat actief dienende officieren Carson beweert, dat zich zelfs generaals hebben verbonden om mee te vechten tegen de Engelsche regeering deelne men aan voorbereiding van gewapend ver zet, is eenvoudig ongehoord en zou ook als zoodanig beschouwd en behandeld worden, wanneer het niet tegen de Ka tholieken ging De heer Carson gaat intusschen kalm voort met de organisatie van zijn revo lutie. De toekomstige bevelhebber werd aan de vrijwilligers voorgesteld. Er is ook een voorloopig bewind gevormd en er wordt een grondwet voor het „onafhanke lijk Ulster" ontworpen. Verder wordt er een groote som bij eengebracht om schadeloosstellingen aan de 'strijders te verleenen en aan de nabe staanden van gesneuvelden hulp te ver leenen 1 Reeds 00.000 vrijwilligers moeten zich hebben aangemeld en Zaterdag j.l. zou te Belfast een parade van 12000 dezer dap peren worden gehouden. Het is reeds onzinnig, dat de regeering daartegen niets doet, doch het zou nog onzinniger wezen, wanneer ze voor die bedreigingen de vlag streek en zoo de rebellie over het. gezag deed zegevieren. En toch schijnt ze daarover in ernst te denken. Zelfs liberale Staatslieden en bladen, voorstanders van Home Rule zetten een bedenkelijk gezicht en mèenen, dat er een vergelijk moet worden getroffen. Evenwel zullen de werkelijke Ieren na tuurlijk niets van zulk een „vergelijk" willen weten en ten slotte zal Carson ook geen concessies willen doen; zulke hatelijke anti-papisten zijn niet tevreden Verwachting tot den avond van 30 Sept. Zwakke tot matigen, meest oostelijken wind. Helder tot lichtbewolkt. Droog weer. Weinig verandering van temperatuur. wanneer aan „Rome" ook maar eenig recht, of voordeel wordt, toegestaan. De koning moet bereid wezen in te gaan op lord Loreburns voorstel en een partijconferentie bijeen te roepen om de zaak te bespreken, wanneer hij vooruit maar weet dat de voorname leiders van weerskanten daaraan zullen deelnemen. Maar het is niet zeker, dat dezen dat zul len willen en nog minder staat het vast, of 'eenig werkelijk resultaat van zulke bijeenkomst kan worden verwacht. De regeering zal ten slotte moeten kie zen of deelen: haar gezag handhaven of voor de Ulstermannen wijken, een van die twee. Een allerverderfeiijkst beginsel Men herinnert zich, dat. Id. M. de Ko ningin onlangs aan 'Mevrouw De ('osta - - d ie aan het Ilaagsche Vredespaleis het „Christusbeeld van de Andes" na mens een Argentijnsch Vredesgenootscha.p had 'aangeboden, Haar portret had toegezonden en daarop de woorden ge schreven: „Christ a.vant tout". Evenzeer als dat fiere getuigenis de aanhangers der Christelijke geloofsbelijde nis heeft verheugd, schijnen de radicale elementen er zich aan geërgerd te heb ben. In zijn jongs ten staatkundigen brief geeft ook de oud-minister mr. S. va.n Houten, de prediker van het. „clericalisme is de vijhnd", ronduit aan zijn ontstem ming lucht. Met name schijnt, hij1 bezorgd te zijn, dat do leuze in het staatkundig leven zou beleden worden, en zonder de daad zelf van H. M. de Koningin te criti- seoren, schrijft hij „De formule „le ('rist avant tout, is - ook bij zijn beste uitlegging, en niet opgevat zooals gewoonlijk als 1' e glise avant tout, de kerk voor al les voor een mogendheid, die een hoofdzakelijk door niet-Christenen be woond koloniaal rijk heeft te besturen, als staatkundig beginsel allerverderfeiijkst. Ik vertrouw, dat onze nieuwe regeering het noodiigc zal doen om onze koloniale medeburgers te doen beseffen, dat met. hetzelfde recht, waarmede ieder hunner den Islam of Boeddha boven alles mag stellen, ook ieder Nederlander, hoog of laag, het „Christus voor alles" mag be lijden, maar dat het Nederland se he staatsbestuur als zooda nig, zoo hier als in de kolo niën, buiten en boven a, 11 e ge loofsverschil s t a. a t. Onze Neder- landsclie driekleur is in de laatste eeuw een symbool van volledige vrijheid ge worden en een goede staatkunde eischt. dat zij dit blijve. Kerstening van Indië is het doel noch de wensch va,n de over groote meerderheid onzer Nederlandsche bevolking. Heeft het afgetreden ministerie, onder den druk van fanatieke godsdiensti ge leiders, iets van dien aard nagestreefd, dit is mede een ooïzaak van z»ijn val geweest. De verzwakking van ons gezag, die een gevolg is van het ontstaan der moening, da,t „Christus vóór alles" een leus zou zijn van het N e d e r 1 a,(n dh sche staatsbestuur! 'kan bij' mijn weten op geene wijze worden opgewo gen dan door daden, die den volke zijn dwaling zichtbaar bewijzen; zeker aller minst door den bouw van d r e a d- nought s". Het is overbodig een commentaar te schrijven bij deze cynische belijdenis van een staatsman, die in geschrift en daad meer dan eenmaal getoond heeft, een der heftigste bestrijders va.n het posi tieve Christendom te zijn. Maar dat hij het

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1913 | | pagina 1