No. 106.
Dinsdag 9~ September 1913.
Negende Jaargang.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WQEHSOAG- en VRIJDAGAVOND.
Waarom een Eeuwfeest?
H@l Vierdt
Welk weder zullen wij hebben
NIEUHE ZEEUWSCHE «W
Abonnementsprijs g. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGanzepoorfsfraaf C 209, GOES
ReclamebericKten 25 Ct. p. r. Bjj abonnement speciale grijs.
Advertentiën van 1—5 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 26 Ct. êt contant.
verlies
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de l: HA gulden bij verlies van beide I gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I 11 1 handen, voeten of oogen. I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I I 11 I Voorts bij ongeneeselijke I 11 I hand, voet I I II van een
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: 1%^^^%^ verstandsverbijstering; I «V of oog; 1%^%^ duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
100
gulden bij
gulden bij
verlies van
een
wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Hoe vreemd liet ook schijne, er zijn
nog menschen, die zich niet goed kun
nen voorstellen, waartoe al dat feest
betoon ter viering van onze herwon-
nenonafhankelij.kheid vóór honderd
jaren dient. Het zijn geen socialisten,
'verre vandaar, maar het „onbekend
maakt onbemind" speelt denzulken
piarten. Vandaar hun matige belang
stelling voor het eeuwfeest van Neer-
land's onafhankelijkheid. Voor hen is
de eenvoudige uiteenzetting der be-
leekenis van dit eeuwfeest zooals „Het
Gentrum" die dezer dagen gaf en die
wij hieronder doen volgen, het beste
middel om hun onverschilligheid in
sympathie te doen veranderen.
De herdenking van het herstel pn-
zer onafhankelijkheid roept de her
innering terug aan den Franschen tijd
en aan de miserie, welke de .overheer-
sehing van den vreemdeling met zich
bracht. Tot den „goeden ouden lijd"'
behoort zeker niet de bijna twintig
jarige periode van afhankelijkheid,
welke eindigde met de inlijving pnzer
gewesten bij het groote Fransche kei
zerrijk. Want [al werden in die periode
ook verschillende misbruiken opge
ruimd en de wegen geëffend voor een
betere toekomst, van den anderen kant
maakte ons land toen een tijdperk
door van ontzaglijken druk.
Onze aansluiting eerst en onze inlij
ving daarna bij Frankrijk wikkelde
ons in oorlog met Engeland en andere
staten, kwam ons op het verlies on
zer koloniën te staan, maakte het land
ten prooi aan een ellende, als tot dan
toe ongekend was geweest. Het rijke
Holland van de zeventiende en acht
tiende eeuw verviel Lot de diepste
armoede. Niet alleen dal de „hulp"
en de „vrijheid", die de Franschen
ons heetten te brengen, duur moesten
worden betaald, maar het continentaal
stelsel van Napoleon drong ons .over
den rand van den afgrond heen. Toen
Amsterdam de derde stad van liet
keizerrijk geworden was, leefde daar
een vierde der bevolking .van de lief
dadigheid, terwijl een ander vierde
gedeeltelijken onderstand behoefde.
De handel lag stil, de scheepvaart
was nagenoeg vernietigd, de industrie
ging haren ondergang te gemoet. In
steden als tien Haag en Haarlem wer
den de huizen bij honderden afgebro
ken; de tiêrceering der staatsschuld
ondermijnde de grootste fortuinen en
deed indirect haar noodlottige gevol
gen ook aan de overige klassen der
burgerij gevoelen. .Waar geen geld
meer was, kon het ook niet meer
worden verdiend. En daarbij stegen
de prijzen van levens- en genotmid-
16
Alen begrijpt hoezeer de hofboer en
zijne huisvrouw verheugd waren over
dit liefderijke aanbod. Alle nood was
nu ten einde, en de gerechtelijke ver
koop deed hun nu veel minder smart
aan. Met eene soort van ongeduld za
gen beide de wederkomst des ouden
vaders tegemoet, dien zij met deze
gunstige tijding verrassen wilden. Dat
hij des avonds niet te huis gekomen
was, kwam hun wel wonder voor;
inaar bezorgd waren zij daarom eigen
lijk nog niet: want hij was immers
naar zijne dochter gegaan, en wat was
natuurlijker, dan dat deze haren va
der bij (lat regen- en stormachtige
weder, met had laten vertrekken?
Doch toen den volgenden morgen
noch hun vader kwam noch eene
boodschap van hunne zuster, waarop
zij bij den hofboer met zoo smachtend
verlangen wachten, toen werden zij
ongerust. Dit althans Was zeker dat
delen tot een hoogte, welke slechts
voor de weinige rijke ingezetenen Ie
bereiken viel. Koffie, suiker en tabak
moesten met drie gulden per pond
worden betaald, waarbij men te be
denken heeft, dat in dien tijd drie
gulden nog heel wat aoders betee-
kende, dan tegenwoordig. Het volk
rookte dan ook maar gedroogde bla
ren. En bij deze zware fïnancieele
lasten, kwamen de persoonlijke of
fers. De invoering der conscriptie
bracht duizenden jongelieden onder
de vanen van den keizer, en 15000
Nederlanders (maakten dein beruchten
tocht naar Rusland mee. Dat slechts
weinigen van hen behouden terug
keerden is van een droevige ver
maardheid. Maar toen begon ook het
licht te gloren van den nieuwen dag.
.Wei was de strijd nog niet volstreden,
wel zouden nog duizenden hun leven
laten op de slagvelden in Duitschland
en elders; maar het volgende jaar
bracht de. bevrijding, en toen den
17den November 1913 Van Limburg
Styru.m en anderen, met oranje ge
tooid, in dén Haag zich op straat
vertoonde, nadat twee dagen tevoren
in Amsterdam de wapenborden en
adelaars der Franschen waren afge
rukt, was de nieuwe acra begonnen.
Op 30 November keerde de erfprins,
zoon van den in ballingschap gestor
ven laatsten Stadhouder Willem V,
in het land terug, om weldra als sou-
verein vorst en koning te worden ge
huldigd.
Dat was het eind der vreemde over-
heersching. Ons land had als 't ware
een zwaren, zeer z war en proeftijd
doorgemaakt en [keerde nu gelouterd
in de rij der onafhankelijke staten
terug. Gelouterd, want men was beter
geworden door de ervaring en liad
pp straffe wijze moeten ondervinden,
dat partijschappen en binuenlandsche
twisten het land tot een gemakkelijke
prooi maken voor den vreemdeling.
Die harde ervaring had wijsheid ge
bracht en eenheid. Maar ook loute
ring, omdat veel wat in het verleden
veroudeerd, verkeerd en onrechtvaar
dig was, nu voorgoed bleef afgeschud.
Een nieuw tijdperk van herleving,
van wederopbloei, van grootere een
heid en saamhoorigbeid kon onder
de monarchie van het historische
Oranjehuis voor Nederland beginnen.
ITAlilü.
Katholieke T u r n e r s. De Plaus
is een liefhebber van sport, voorat
van het turnen. Z. H. is van oordeel,
dat voor jongelieden het trainen van
het lichaam en het stalen der spie
hun vader bij Beata niets voor hen
had kunnen verkrijgenwant op eene
goede tijding had tiij zich niet zoo
lang laten wachten. Maar de gerech
telijke executie gunde hun den tijd
niet om zich aan hunne bezorgdheid
over te geven, liet was immers ook
wel mogelijk, dat hun vader in zijn
verdriet geen getuige vau een droevi-
gen verkoop bij zijn schoonzoon had
willen zijn, en daarom bij Beata, of
bij een goeden nabuur dien treurigen
dag doorbracht. Maar daar kwam kort
na den middag de knecht des mole
naars met die schrikkelijke bood
schap. Katharina verliet alles en ijlde
naar haren stervenden vader. Toen
zij daar aankwam was hij reeds over
leden. De droefheid der brave doch
ter was onbeschrijfelijk; hoe had zijl
zich niet in de voorbaat verheugd ha
ren vader met die blijde tijding te
verrassenhij zou met lien mede gaan
naar het schoone Franken en daar
in hun geluk deelen; en bij hen in
huis de laatste dagen zijns levens in
rust en genoegen ten einde brengen.
En hoe droevig klaagde zij niet, toen
zij de nadere omstandigheden van den
ren een zeer gunstigen invloed heeft
op de karaktervorming.
Katholieke turners nu u,it alle oor
den van de wereld hebben gisteren
op een der groote pleinen van bet
Vaticaan den Vader der Christenheid
de hulde gebracht van alle Katho
lieke sportsmienschen over heel de
wereld en penige oefeningen voor Z.
H. verricht. i j
Kardinaal V i v e s y T,uto. Aan
de „Köln. Vplkszlg." wordt uit Rome
gemeld, dat kardinaal Vivos y Tuto
van Monteporzio naar Rome vervoerd
is. Hij leed aan een ontsteking van
den blinden darm en is geopereerd
geworden. Zijn toestand is hopeloos.
«ELtllE.
Treindief stall en.
De treindiefstallen, aldus meldt het
„H. v. A.", worden steeds met stout
moedigheid voortgezet. Woensdag
avond hebben de plunderaars weer
een goeden slag gedaan op een lrein
komende van Aarlen en met bestem
ming voor Antwerpen.
Rond negen uur avonds heeft de
trein ongeveer een kwartier stil ge
slaan te iMprtseL Juist toen de trein
doorreed, werd door een wachter een
kerel opgemerkt, die uil een yvagon
scheen te komen. Deze stapte dade
lijk in een automobiel en reeds zoo
haastig mogelijk weg.
De station-overheden werden ver
wittigd en toen de trein te Borgerhout
aankwam, werd vastgesteld, dal een
der wagons was opengebroken. Drie
kassen met fionograi'en, met bestem
ming voor Holland, waren gestolen,
twee balen stoffen, twee manden .wijn,
een baat kleerstot en een pak siga
ren. liet heeft eene waarde van 11,325
francs. (Mshode.)
FK1SKUIJH.
De bekende medewerker van de
„Ceoix", abbé Loutil, beter bekend on
der zijn schuilnaam Pierre TErmite,
is door kardinaal Amelte benoemd tol
pastoor van St. Jean l'Evangélisle te
parijs, een parochie in do Montmar-
trewijk, die 45.000 parochianen om
vat. (Msbode.)
s f
In een groote Parijsche bedden-
fabriek wordt, naar de „Figaro" be
richt, met vaart gewerkt aan de uil
voering van een groote order .voor
de onzinkbare matrassen.
De uitvinder, wiens naam niet ge
noemd wordt, beweert, een planten-
vezel ontdekL te hebben die tegelijk
licht, buigbaar en zacht is; die wol,
kapok en veereu vervangen kan en
dood haars dierbaren vaders veraam 1
Vol hartzeer en ontsteltenis spoedde
zij (zich tia|ar hare zu,ster te Mahlingen.
BeaLa barstte in tranen u,it, toen Ka
tharina binnentrad; bare droefheid,
haar angst en haai- berouw ontwa
penden wel is waar den toorn harer
zuster, maar zij belette deze laatste
evenwel niet. Beata haar onwaardig
gedrag onder het oog te brengen, en
een ernstig, zeer ernstig woord met
haar te spreken. Zooveel te strenger
beoordeelde het volk de liefdelooze
dochter, en meer dan eens hoorde
Beata over zich mompelen: Zij daar
heeft haar vader zoo niet heel, dan
toch half vermoordDe waardin Jiet
liet haren vader plechtig begraven,
versierde zijn graf met een schoon
gedenkteelcen en stichtte nog een jaar
getijde voor de rust zijner ziel. Maar
daardoor kon zij den doode niet weder
levend maken, noch voor zichzelve
den vrede des harten herwinnen. Al
sleet ook allengs de verontwaardiging
des volks, al begonnen ook de stem
men der beschuldiging te zwijgen
de verwijtingen des gewetens waren
nog zoo spoedig niet tot zwijgen te
die, tot matrassen gevlochten, niet
zinkt.
Wanneer elke passagier dus in zijn
kooi van zulk een matras wordt voor
zien, bezil ieder een vlot waarop hij
bij schipbreuk drijven kan.
Verscheidene groote reederij.cn moe
ien beslolen hebben, hun tegenwoor
dige beddegoed in hun schepen dooi
de nieuwe matrassen te doen ver
vangen.
VEWE®UEI<A.
C a s t r o. De bekende politieke
avonturier Gastro, vroeger president
der republiek, heeft weer eens ge
poogd een omwenteling ten zijnen
gunste in liet leven geroepen, doch
heeft deerlijk fiasco geleden. De „ge
neraal" en zijn aanhangers leden een
smadelijke nederlaag. Uveral is men
met dezen uitslag tevreden, zooals uit
de verschillende bladen blijkt.
De „Globe" merkt op, dat de ne
derlaag van Gastro vooral te danken
is aan hel feit, dat Gastro zijn popu
lariteit verloren heeft, en zijn stem,
die hel volk tot oproer .aanspoorde,
met antipathie vernomen werd. De
„Pioist' ziet hierin een waarborg voor
de toekomst, hoewel zij verwacht, dat
Gastro den een of anderen dag weer
op zal duiken om oproer in het land
Le zaaien. Hij is, zegt clit blad, (een
eerzuchtige avonturier, en slechts de
dood zal een einde kunnen jnaken aan
zijn streven naar roem en macht.
Sommige bladen echter hopen, dat
Castro zal ingezien hebben, dat al
zijn pogingen vruchteloos zijn. Waar
lnj niet meer kan steunen op een
machtigen aanhang, moet hij nu zelf
inzien, dat zijn pretenties belachelijk
zijn, en dat hij voor goed uitgediend
POBTVfilL.
De rejmblikeipsclie regeering le Lis
sabon heeft de verzending van het
geschenk der Plorlugeescbe monar
chisten aan koning ivlanoel, het zil
veren Portugeesche schip;, niet belet,
liet Engelsclie gezantschap heeft liet
aan het ministerie van buitenland-
sche zaken te Londen gezonden. Uil
Oporto wordt daarentegen gemeld, dat
de Portugeesche regeering verschil
lende telegrammen van gelnkwensch
van monarchisten hij het huwelijk van
koning Manoel heeft achtergehouden.
MEXICO.
Huerta, die zooals onze lezers uil
een vorig artikel weten, orde heeft
gebracht in den Mexicaanschcn baai-
ert, doch met president Wilson der
Vereenigde Staten .overhoop lag, heeft
brengen. Jaren lang zag Beata haren
vader, in zijne vervallen voorkomen
met dat bleeke gelaat, met de groeven
des verdriets en des kommers op het
voorhoofd, voor hare oogen zwerven;
nog altijd zag zij hem in het dorp
stilstaan en omzien, of zijne dochter
hem niet terugriep! Hoeveel smart
stond zij alsdan niet door, maar voor
al, wanneer zij zich levendig voorstel
de en in den geest zag, hoe hij daar
bewusteloos onder den boom lag,
doornat en half bevroren, of wanneer
zij hem weder stervende op bed zag
liggen, met zijne doffe oogen be-
weegloos op haar starende, en zijne
hand als dreigende tegen haar ophef
fende. Dan brandde er een hellevuur
in hare boi-st, dan jammerde zij, zicli
de handen wringende: Ja, de men
schen hebben gelijk, (als zij zeggen,
dat ik de schuld ben van mijns vaders
dood! Waarom heb ik hem laten ver
trekken? waarom heb ik hem niet
teruggeroepen? Ach, ja, 't is waai-, ik
heb mij jegens den ouden man on-
menschelijk gedragen en de slraf
Gods kan niet en zal oo,k niet uit
blijven I
Verwachting tot den avond van 9 Sept.
Zwakke tot matigen veranderlijken wind,
later uit westelijke richtingen. Toenemende
bewolking, later wellicht regen. Koeler.
Mogelijk nachtvorst.
aan diens eisch om zich niet voor ieen
definitieve presidentskeuze beschik
baar ie doen stellen, toegegeven.
Daarmede is echter de binnenland-
sche toestand niet verbeterd, want de
opstandelingen weigeren te capitulee-
ren zoolang Iluerta voorloopig pre
sident blijft. Bovendien moet onder
handeld worden met generaal Gar-
ranza, het bandietenlxoofd Zapata en
den leider dei- Madero-partij, welke
hoeren ieder hun afzonderlijke
eischen stellen,, v f
Manuel Zaniacona, oud-gezant te
Washington, is lot vertrouwensman
van Huerta benoemd en zal directe
onderhandelingen met Lind voeren.
Telegram aan H. M. de Koningin.
Bij gelegenheid van den verjaardag
van li. M. de Koningin werd door
liet Genei-a-al-Kapittel der Doaninika-
nen, vergaderd te Venlo, dit telegram
van geliikwenselling aan li. M. ver
zonden en het daaropvolgende terug
ontvangen: i
Aan Hare Majesteit de Koningin,
v ',s Graven h age.
De vertegenwoordigers der Domini-
kaner-orde van de geheele wereld, in
Generaal-Kapittel vergaderd te Vento,
betuigen hunnen eerbied aan LJwe
Majesteit, wenschen Haar geluk met
Hoogslderzelver verjaardag en bidden
over Haar en de Koninklijke Familie
Gods zagen of.
De Magi.sLer Generaal der
Dominikanen,
Cormier,
Mgr. Cornier,
Magister-Generaal der Dominikaner
Orde, Venlo,
's-Gi-avenhage, 3 Sept. '13.
Hare Majesteit de Koningin draagt
mij ap liel Generaal-Kapittel der ,Do-
minikaner-Orde Hoogslderzelver op
rechten dank over le brengein voor
de Hare Majesteit op h. d. verjaar
dag aangeboden gelukwenschen. Hare
Majesteit is daarvoor bijzonder ge
voelig. i
Kamerheer Van Geen,
i Secretaris der Koningin,
De hofboer vond al spoedig een koo-
per voor zijn goed en maakte de noo-
dige toebereidselen om naar Franken
te verhuizen. Vrij van allen wrok,
volkomen verzoend en met de beste
zegenwenschen in den mond en in liet
hart scheidde Katharina van hare
zuster. Beata bood hun geld en andere
dingen voor de reis gain, maar de
hofboer bedankte haar voor alleshij
had weinig lust om uit dergelijke han
den iets aan te nemen, maai- boven
dien, zijn goede oom in het klooster
had met zijne gewone milddadigheid
voor een toereikenden reispenning ge
zorgd. Hel deed Beata gevoelig zeer,
hare aangebodene hulp thans ver
smaad le zien, maar kon zij haren
zwiager wel ongelijk geven? had zij
hem en hare zuster niet, toen zij in
den hoogsten nood waren, hoe drin
gend zij er om baden, en ofschoon
.ook de oude vader voor hen sprak,
alle hulp en allen bijstand geweigerd?
BeaLa stortte tranen, toen zij harer
zuster de hand tot .afscheid gaf, en
die tranen vloeiden haar wel uit
het hart.
(Wordt vervolgd.)