ninspan
Isnaren.
Co., Amsterdam.
Politis in dienst van Candidaten?
f EU8LLETOM,
Van kwaad tot erger.
ONNET,
Donderdag 26 Juni 1913.
Negende Jaargang
nlang beproefde
rten, uitmuntende
e stemming en
zaamheid.
KKER, Goes.
26 Juni 1913,
verkoopen
APIT ALEN
PAARDEN,
ARMEE,
KEUKENMEID.
akkersknecht,
ïerschijnl eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en MUM.
C. VAN DISSEL te
s om 10 uur, in de ge-
rendskerke, op de hofstede
polder, op een half uur
e Halte Noord-Kraaiert,
n ten verzoeke van den
ER J Lzoen,
nde o.a. uit
errie, aftands, bruine
ar, lichtbruine Merrie,
et Merrieveulen, licht-
e, oud 7 jaar, met
bruine Merrie, oud 7
Ruin, oud 4 jaar, vos
jaar, bruine Ruin, oud
dn, oud 2 jaar, zwarte
aai-, vos Merrie, oud 2
derrie, oud 1 jaar en
id 1 jaar;
oeien, 1 Kalfvaars, 5
e Vaarzen, 1 ander-
4 jonge Stieren;
60 Kippen en Hanen
hond.
I oor ts:
met toebeliooren, Drie-
leper, 2 Tilburys (w.o.
3 Berggij), Paarden-
Handwiedmachine, 2
Coksploeg, 7 Eggen,
1 of 2 paarden inge-
■d, Sleepbord, Wind-,
iirnolen, „Stouts" een-
Slijpsteenen (w.o. 1
Maaimachinemesseii
Kruiwagen, Bascule,
ewichten, Zaaibekken,
lappelsproeier en eenig
Geeselsteen, Wagen-
en Aardappelzakken,
pen, Pleiën, Ponger-
ppen, Griepen, Vorken,
eepketting, Ilarnasse-
ien Klaverruiters, 10
Kunstmestzeeft, Draad-
ïingdraad, oud Zink,
Lap, Balance Gentri-
Karn, Kookfornuis
iter), 1 Fiets, Jachtge-
z.
de is een bergplaats voor
in stalling
boden.
INDARTS,
Juli te GOES, Stations-
tigen.
angename en gemak-
jgenwoordiging.
voor iedereen,
gaand uw adres onder
het advertentie-
tan
vegens huwelijk der tegen-
aschgeld f26.
vrouw VROOM, Lange
liddelburg.
n Augustus of eerder, een
roede getuigschriften.
VESTE1NDE, Koninklijke
kkerij, 'sHeerenhoek.
No n.
NE mm. COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht (op Maandag en Woensdag vóór
half drie en .Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. [d. AdministratisGanzepoortsfraat C 209. GOES
ReclamebericKten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels .voor 25 Ct. A ciontant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de I ^^k ^^k gulden bij verlies van beide I ff® gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I 11 I handen, voeten of oogen. I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I Z 1I I hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; I ^0 of oog;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandscbe Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
I gulden bij f gulden bij VA
I 11 I verlies verlies van
vaneen [11 I een Zl
\0 duim\0 wijsvinger.
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Bij dit nummer behoort een bijblad.
Ter voorkoming van misverstand, vergis
singen, vertragingen enz. zij er nog eens
uitdrukkelijk aan herinnerd, dat opgaven van
advertentiën moeten worden gericht aan de
Administratie, Ganzepoortstraat Goes.
De Redactie der
„Nieuwe Zeeuwsche Courant".
T Is verbazend kras, wat er Zon
dag tc Middelburg is geschied.
Wat dan, vraagt u. Luister.
Te Vlissingen is Zaterdagnacht een
strooibiljet verspreid, vol zware be
schuldigingen aan het adres van een
der candidaten voor de Provinciale
Staten, en wel den heer Van Niftrik,
wethouder van fabricage en directeur
der gasfabriek te Vlissingen. De man
achtte zich hierdoor beleedigd en gaf
de zaak in handen van den Officier
van Justitie. t
Tot zoover alles in orde. Maar nu!
Den dag daarop; dus Zondag, wordt
te Mid d e 1 b u r g een drukker uit
zijn Sabbathrust opgeschrikt door de
komst van een adjunct-inspecteur der
gemeente-politie le Vlissingen, den
jongslen van het corps, die onderzoek
verlangt van het kantoor. Nu weten
wij allen: bij ons, Nederlanders, zit
een zekere wees voor de politie-
uniform. Deze vrees, gevoegd bij1 de
gedachte, dat de inspecteur zeer zeker
bevoegd was lot liet doen van het
gevraagde onderzoek, deed den druk
ker het verlangen van de politie
autoriteit inwilligen.
Het onderzoek had plaats op eene
wijze, die doet denken aan de dagen
van liet schrikbewind: alles werd
doorsnuffeld, geen lade bleef onge
opend, zelfs het kasboek en copyboek
waren niet veilig voor den politieman.
Hadde de drukker slechts geweten,
dat hij dien man, die van de gemeente
politie uit Vlissingen kwam, ongestraft
de deur had kunnen wijzen!
Want als men met de wet voor
oogen nagaat, op wat brutale wijze
hier een der heiligste burgerrechten
is verkracht, vraagt men zich met
verbazing af: hoe is zoo iets mogelijk!
Driedubbel toch is de beleediging,
die hier de vrijheid van den Neder-
landschen staatsburger is aangedaan,
eene beleediging, die niet wordt weg
genomen door het feit, dat de bewuste
adjunct-inspecteur van politie den
drukker om excuus is komen vragen,
nadat deze en terecht zijn beklag
28)
Jeanne zag de pastoor strak in de
oogen.
- Hij is doodherhaalde zij en zij
zonk bewusteloos neder.
God zou hare ziel eene groote gunst
bewezen hebben, indien Hij haar op dit
oogenblik tot zich geroepen had.
Het woord dood werd buiten gehoord.
De nieuwsgierigen drongen het huis
binnen.
De brigadier volgde lien, en terwijl de
anderen daar in stomme verbazing ston
den maakte hij spoedig een proces-verbaal
van het gebeurde op.
Ongeveer een half uur nadat de ge
neesheer het noodlottige vonnis had uit
gesproken, snelde een jongeling, met stof
bedekt, liet gelaat krampachtig verwron
gen, de kamer binnen. Het was Marcus.
Iedereen maakte plaats voor den zoon,
die het huis binnentrad, om er zijn ont
zielden vader te vinden.
Jeanne lag nog altijd in bezwijming.
had gedaan bij den Officier van
Justitie.
Art. 110 van het Wetboek van
Strafvordering zegt
„Buiten het geval van belrap-
ping op heeterdaad zal geen
huiszoeking1) mogen plaats
hebben zonder verlof van de
arrondissementsrechtbank.
Er zal evenwel in geval van
dringende noodzakelijk-
h e i d, zonder dit verlof, door den
rechtercommissaris ter
requisitie van den Officier van
Justitie, huiszoeking mogen ge
schieden
lo. in de woning van den be
klaagde;
2o. in de woning, waarin het
misdrijf gepleegd is;
3o. in herbergen, koffiehuizen
en andere openbare plaatsen."
Volgens dit artikel liad de adjunct-
inspecteur der Vlissingsche ge-
mee n l e-politie niets bij den drukker
te Middelburg te maken.
Doch er is meer. Art. Ill van het
zelfde Wetboek van Strafvor
dering zegt
„In alle gevallen eener
huiszoeking, AL IIAD DIE
ZELFS PLAATS, MET VERLOF
VAN DE RECHTBANK, zal het
den rechter-commissaris niet ge
oorloofd zijn, geschriften,
boeken en andere papie
ren te onderzoeken of in beslag
te nemen, zonder dat h ij
daartoeuitdrukkelijk door
de rechtbank zij gemachtigd."
Hieruit blijkt dus, dat dc Vlissing
sche politieman op schromelijke wijze
zijn boekje is te buiten gegaan.
Doch er is nog meer. In zijn Hand
leiding tot het Wetboek van Strafvor
dering vraagt prof. Mr. D. Simons
zicli af, of "de huiszoekingen, waar
van in art. 110 en 111 sprake is, ge
oorloofd zijn tijdens de voorloopige
information van een (waar of ver
meend) misdrijf. En dan beantwoordt
hij die vraag met een beslist „neen".
Zelfs al had dus de Vlissingsche
gemeente-politieman alle bevoegdhe
den voor de huiszoeking bezeten
wat onmogelijk is, daar hij noch rech
tercommissaris is noch eenige andere
rechterlijke functie bekleedt dan
zou hem in de gegeven omstandighe
den door den drukker te Middelburg
nog de deur voor den neus 'kunnen
zijn dichtgesmeten. t
Doch er is nog meer. De Van Nif-
triksche strooibiljelkwestie verkeerde
op den dag van het bewuste politie-
bezoek aan den Middelburgschcn
De pastoor was bij het bed nederge-
knield. Veendal stapte op het zelfde
oogenblik met Jan liet venster binnen.
Marcus naderde snel het bed. Niemand
had hem toegesprokenen hij geloofde
nog zijn vader levend te zien.
Hij boog zich. De pastoor lichtte op
oogenblik liet hoofd op.
Hij is dood, mijn zoon sprak liij,
omhels hem en kom met mij bidden.
Marcus sidderde. Hij wankelde, het
scheen hem toe alsof eene geheime stem
hem toeriep: Moordenaar! Vadermoorder!
En nogthans boog hij zich en wilde
zijne lippen op het het bleeke voorhoofd
drukken. Maar hij kon zijn besluit niet
ten uitvoer brengen hij stond op, uitte
een kreet, en week, bijna krankzinnig
van smart, terug naar de deur, waar hij
op een stoel nederzonk.
Iedereen was door dit schouwspel
getroffen.
Arme jongen, zeiden de goede lie
den, de schok is te hevig voor. hem.
Veendal alleen schudde het hoofd,
mompelde iets in zichzelven, verliet eenige
oogenblikken later het huis, begaf zich
naar het dorp, zadelde zjjn paard en
reed spoorslags naar Moriaan.
drukker, zelfs nog niet in het stadium
van „voorloopige informatie". Im
mers: voorloopige informa
tie n, die het onderzoek van den Of
ficier van Justitie voorafgaan, worden
ingewonnen door dcnreclitcrcom-
missaris, op vordering van den O f-
flcier van Justitie.
Van dit alles nu was Zondag j.i.
zcll's nog geen sprake.
De eindconclusie dezer onverkwik
kelijke geschiedenis is, dat lo. bui
ten de Justitie om door een per
soon, die elke w e 11 e 1 ij k e bevoegd
heid miste, het grondwettelijk recht
van den Nederlandschen burger: vrij
le zijn in eigen woning, is geschonden.
Dat 2o. die schending plaats greep
op Zondag. Dat 3o. die schending ge
schiedde in eene gemeente, waar door
die persoon geen enkele machtsfunc-
lie kan worden uitgeoefend. Wij la
ten hier geheel buiten beschouwing,
wie de eigenlijke lastgever tot deze
hoogst betreurenswaardige daad is
geweest. Het feit zelf is welsprekend
genoeg: de man, die zich Zondag j.l.
Dij den Middelburgschcn drukker aan
meldde, heeft zich leelijk vergalop
peerd, ondanks het feit, dat hem ver
gunning tot huiszoeking werd gegeven.
De heer van Niftrik is een man
van beteekenis te Vlissingen. Wij be
grijpen dat hij als een Jupiter to-
nans" opvloog, toen hij zijn blanco-
register van publieke ongereptheid
door een strooibiljet meende te zien
besmeurd en als candidaat voor de
Provinciale Staten op inin-nobel»
wijze zicb zag aangevallen. Maar wij
gelooven ook, dat liij eerbied genoeg
heeft voor de Grondwet van ons Ko
ninkrijk, om niet ten strengste af te
keuren, dat op de wijze, als hierboven
omschreven en gedocumenteerd, door
politieambtenaren van de gemeente,
waarvan hij wethouder is, in een
vreemde gemeente is "gevischl naai
den drukker of uitgever. Voor zich
zelven zal hij1 of wij moesten ons
al deerlijk in zijn persoon vergissen
niets liever willen, dan dat deze
zaak tot klaarheid kome langs den
koninklijken weg, d.w.z. door hem of
hen, wie de Wiet daartoe de bevoegd
heid verleent. Ware het anders, de
vraag mocht gewettigd heeten of, ge
zien de politieke gezindheid van den
beleedigden candidaat, gezien de po
litieke gezindheid van den Middel
burgsehen drukker, wij thans komen
te staan voor een nieuwen, ongeken-
den toestand in ons vaderland: de
politie in dienst van candidaten eener
politieke partij, onbevoegd huiszoe
king doende bij de tegenpartij.
Wij apatieeren, Redactie.
XI.
Den volgenden morgen ging de zon
prachtig op, en de heerlijke morgen le
verde eene pijnlijke en treffende tegen
stelling op met de droefheid, die in de
hoeve heerschte. In de kamer lag het
lijk van Vreeman op het bed uitgestrekt.
Aan het hoofdeneinde zat Jeanne, geheel
ontdaan, en weendeaan het voeteneinde
zat Marcus onbewegelijk, met over de
borst gekruiste armen, starende blikken
en zenuwachtig saamgeperste lippen,
alsof hij beangst ware, dat hem een ge
heim zou ontsnappen.
Alle lieden, die waren binnengekemen,
hadden zijne houding' opgemerkt, en de
praatjes begonnen opnieuw.
Hebt gij Marcus opgemerkt vraagde
de eenhij heeft nieteens geschreid.
Hij hield niet van den pachter,
antwoordde een ander.
Zeg maar, dat hij hem haatte.
Dat is mij hetzelfde, maar dat schot
is hem vijftigduizend gulden waard.
Ten minste.
Wat zegt ge daar, jongens? sprak
Veendal, die juist was aangekomen, en
zijn paard aan een boom had vastgebonden'
Wij spraken over Marcus, zeideereen
V Liberale voorlichting.
De Zeouivsche „Nieuwe Rotterdammer"
in duodecimo, die antwoordt op den
naam „Middelburgische Courant" had
Dinsdagavond het navolgend artikeltje:
Een net debater.
Gisteravond spraken te Seroo®-
kerke de heeren Jac. WioJIeman en
mir. A. J. Fokker ten gunste van de
candidatuur van Raalte.
In debat traden het hoofd der
Christelijke school aldaar, die op be
zadigde wijze voor zijn standpunt op
kwam en mr. H. J. C. Groot, een
Katholiek advocaat uit. Middelbuig.
De heer 'Fokker had er do kie
zers op gewezen, dat de angst voor
het roode spook den rechtschen lei
ders wel in den mond bestorven ligt,
doch dat die angst daadwerkelijk niet
zoo groot is, gezien het herstemmings
advies der coalitiepartijen, dat een
jndirecten steun beteefoent voor de
candidaten der S. D. A. P,
Dit nu noemde de heer Groot ösn
bedelen om stemmetjes voor do vrij
zinnige candidaten. En zoo zeide hij,
het advies om zich bij de herstem
ming te onthouden, was door de om
standigheden geboden. Als. er ergens
fatsoenlijke liberalen candidaat wa
ren, zou men ze wel willen steunen,
maar men kon toch niet op al die
rare kerels stemmen.
Gesommeerd om de namen te noe
men van al die rare kerels, bleef mr.
Groot het antwoord schuldig.
Ten slotte eindigde mr. Grooit met
den raad om niet op den „Jood"
van Raalte te stemmen, die men n.b.
een rnooien 'steun noemt voor de
Ned. Herv. Kerk.
De heeren Welleman on Fokker
keurden deze lastertaal ten strengste
af; de heer Fokker voegde er aan toe
niet op de praat van mr. Groot in
te gaan, Voordat deze heer zijn veront
schuldiging zou hebben aangeboden
en voordien ook nergens meer met
genoemden heer te zullen 'debattee-
ren.
De heer Groot bood geen ver
ontschuldigingen aan.
Baron Canaille maakt school!
De aangevallene verweert zich in on
derstaande regelen. Aan den lezer het
oordeel over de wijze van voorlichting
door de „Middelburgsche Courant" gebe
zigd.
Een net staaltje van de wijze, waarop
men het van links aan rechtsche debaters
onmogelijk tracht te maken te debattee-
ren op door links belegde vergaderingen
mot debat, levert de „Middelburgsche
Courant" van 24 Juni 1913.
Ik vraag dan ook eene plaats in uw,
idad om den rechtschen kiezers kort uit
uit den hoopde jongen is nu rijk.
En een wees, voegde er Veendal
onverschillig bij.
Ochdaar schijnt hij weinig om te
geven; hij heeft nieteens geschreid.
Moet een man dan weenen?
Marcus is geen man, hij is nog
slechts een jongeling.
En hij heeft nieteens zijn vader ge
kust, zeide een ander.
Veendal glimlachte onmerkbaaar en
wilde juist antwoorden, toen het rollen
van een rijtuig zijne opmerkzaamheid
tot zich trok. Hij naderde het en boog
voor den rechter, die een eerste onder
zoek kwam instellen.
- De heeren uit Varik zullen om tien
uren komen, M. de rechterik ben in-
tusschen geheel tot uw dienst.
De rechter begon nu de plaats te
onderzoeken. Dit onderzoek bracht weinig
aan den dag, uitgenomen den prop, dien
hij op het gras vonl. Er werd anders
geen spoor ontdekt. Jeanne en Leemen
gaven de vereischte plaatselijke inlich
tingen. De rechter, in zijn ambt vergrijsd,
had reeds de geheele toedracht der zaak
geraden, en verrichte de voorschriften
der wet slechts voor den vorm.
een te zetten wat er j.l. Maandagavond'
op Serooskerke is gebeurd.
Daar spraken de heeren Jac. Welle-
man en Sir. A. J. Fokker. Bleef de eer
ste nog zakelijk en bepaalde hij zich in
hoofdzaak tot hiet tarief, de laatste meen
de, dat het hem vrij stond, om op de
bekende liberale wijze thans het roode
spook op te roepen en steun te vragen,
voor de liberalisten, waar zij in herstem
ming kwamen met een sociaal-democraat.
Verder (turfde deze heer het aan, om
(zich beklagende om de scheuring, die
de antithese zou brengen) de anti-revolu
tionairen weer eens op te zetten tegen,
de katholieken en omgekeerd. Toch be
treurt men links elke scheiding in ons
vaderland.
Nu verwijt de schrijver in de „Middel
burgsche Courant" mij', dat ik zou gezegd
hebben in mijn debat o.m. het volgende:
dat men toch niet „op die rare kerels?
(de liberalisten) kon stemmen. Ik heb
dat niet gezegd. Die anders beweert liegt
en lastert.
Wel heb ik gezegd, dat men tegen
woordig geen fatsoenlijke (natuurlijk poli
tiek gesproken) liberalen meer heeft en
dat 't daarom lood omi oud jjzer is of
men een liberalist of een sociaal-demo
craat heeft. De waarheid van dit gezegde
heb ik* geïllustreerd met de namen te
noemen van politiek-fatsoenlijke en hoog
staande mannen als Van Karnebeek,
Treub; Drucker, die allende Kamer
uit zijn geloopen. Waarom? Dat weet
men links heel goed. Ter verdere illustra
tie van mijn gezegde kan dienen de igno-
hele wij'ze, waarop in den laatsten tijd.
tegen alles wat godsdienst is, is te velde
getrokken. Op waarlijk perfide marden
heeft men gespot en gelachen met de
diepste gevoelens van ons in meerderheid'
.geloovige volk en heeft men vooral de
Katholieken en Gereformeerden gehoond
in hunne overtuiging. Dat is geoor
loofd volgens de heeren van links, maar
te zeggen dat liberalisten, die dat doen
politiek-onfatsoenlijfc zijn, schijnt niet ge
oorloofd. Ik 'kan mijne woorden in dit
opzicht echter thans weer opnieuw; il-
lustreeren met het aangehaalde stukje in
de „Middelburgsche Courant", dat van
A tot Z onwaar is en natuurlijk! geheel
onvolledig.
Op deze wijze bestrijdt men geen te
genstander, heeren liberalisten. Ook niet
met dat soort Van verontwaardiging, waar
van gij Maandagavond uiting gaaft, toen
ik den Hervormden kiezers afraadde, in
't belang van hun eigen kerk, te stem
men op den Jood van Raalte. Men noem
de dat laster. Dat men het aantoone. Of
is de heer Van RaaJte geen Jood, zelfs
geen z.g. Reform-Jood en zijn niet de
Joden uit hun aard anti-Christelijk'? En
zal niet een van huis uit Hervormd main,
gelijk de heer Blum, meer weten en ge
voelen voor de Hervormde kerk dan een
Bijna op hetzelfde oogenblik als de
rechter waren drie andere personen op
de weide verschenen. Het waren de mo
lenaar en zijne zusters. Iedereen kende
den twist, die tusschen die lieden en
den verslagene had geheerscht en hunne
tegenwoordigheid maakte een pijnlijken
indruk. Men had reeds dikwijls over de
aanwezigheid van Marcus in den molen
gesproken, en men vond het van Mina
zeer onbescheiden om den jongeling tot
dij het lijk zijns vaders te vervolgen,
Pieter en zijn zuster traden het huis
niet binnen, en dit werd door sommigen
goed opgenomen. Zelfs knoopten er
eenigen een gesprek met lien aan, zoo
dat zij zich weldra op hun gemak bevon
den en even luid als de anderen Jeanne
en Marcus beklaagden.
Eenige minuten later kwam een jongen
aansnellen en kondigde de komst aan
van de heeren van de rechtbank.
Zij verschenen inderdaad vergezeld van
vier maréchaussées en traden de hoeve
binnen.
(Wordt vervolgd)
i i
