r,
RONA Cacao
kende Gebouwen.
gesteld
Hoefje,
Van houten's
No. 23.
Zaterdag 22 Februari 1913.
Negende Jaargang.
K 0 0 P
rdbraband.
DDELBURG
B. DE CRAKli,
Veischijnt eiken MAANDAG-. WOENSDAG- en VMIDMIMD.
BUITENLAND.
X—7»
BINNENLAND.
EFOKSTERS
MACHINE
ER, Biezelinge.
and te KOOP
N,
BOEL,
GOES.
d te WAALWIJK.
iCHULTEsC0
MGE DELFT H2
Arbeidersgezinnen
;ec - Oude Haven.
I AA gulden bij A A gulden bij ft W*
Dit uwer bestaat 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
De Oorlog op <len Balkan.
G.c."
Koetsiers en Voerlieden
erd. 20 Febr. 5u 21 min.
27 5u. 35
ijdag 21 Februaii 's mor-
in.
n moet een half uur. de
oeten een uur na zons-
en.
nu aan een
Regulateur „Ideal deze
n warmte.
ij den Agent
et VOLKERAK, onder de
loord, groot 62.79.20 H.A.
.aailanden stoppeltijd, ge-
ilanden 1 November 1913.
edeelten van minstens 20
en gekocht.
lder loopt naar d< n Roo-
liet een Decauville spoor.
bij den heer W. F. K.
Kloetinge
nwoordiger voor de
k Frankenthal voor
7UID-BEVELAND en
e, gemeente 's-Heer Abts-
33 Aren 75 c.A bewoond
naar den heer M DEKKER
toestemming van de eige-
n ruim 16 Hectaren Bouw-
in pacht volgen,
te bekomen ten kantore
PILAAR te Goes.
van yerzekering op 't leven.
k opgericht 8 Maart 1843
ird bij Koninklijk Besluit
5 Juli 1855, No. til.
atschappelijk kapitaal f 300.000.
ctober 1911: f 2.077.596.32s.
enten gevraagd.
20GEP1JEN
ERFWAREN
JS E tl DÉTAIL
KOOP EEN PARTIJ
jeuwsche Wilgenwissen,
m zal vinden drie honderd
ssen van minimo 1.50 M. tot
neer lengte. Levering franco
ïsluis.
lOEMINNE, Haamstede.
tegen 1 Maart e. k., tvaarvoof
beschikbaar, bij S. Al
IS, Landbouwer, Schengepolti«r
en In leen in Schouwen «D
tegen onderpand van E£fec'eD
ling op billijke voorwaarden
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur *s namiddags.
Kantoor v. d. Administratie; Gaiuepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de I gulden bij verlies van beide I gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de I I 8 I handen, voeten of oogen. I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, I 11 11 I Voorts bij ongeneeselijke I I I band, voet m m
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; of oog; W0 ^0 duim;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank te Schiedam.
I 11 I verlies I I verlies van U
lil vaneen Q een /H
I w Vr duim; WW "wijsvinger. 9m V
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
V Waar het anti-clericalisme
baas is.
Waar liet anticlericalisme baas is, daar
is het f a n a t i e k. Zie naar Portugal!
Naast de ki-rken waar, volgens eerbied
waardig Katholiek gebruik, in dezen
heiligen Vastentijd het lijden en eterwen
des Heeren wordt overwogen, zijn lo
kalen ingericht, om er, op hetzelfde uur
waarop in de kerken de predikaties be
ginnen. voordrachten en kinematografi-
scbe vertoouiugen te houden, teneinde
het volk uit de kerk en buiten den in
vloed van den godsdienst te houden.
En dat is nu hetzelfde anticlericalisme
dat in landen, waar het nog de macht
moet veroveren, bij de verkiezingen zoo
roerend kan praten over de verheven
heid van den godsdienst, die men niet
moet ontwijden door aanraking met de
politiek
Waar bet anti clericalisme baas is,
daar is het onverdraagzaam. Zie
wederom naar Pot tugal. In dat „verlichte"
aan „vrijzinnige" begiuselen verknochte
land is het getal analphabeten (men-
schen die noch lezen kannen noch schrij
ven) groot. Nu besloten de leden eener
vroegere, thans ontbonden religieuze
congregatie eeuschool temogen oprichten.
De provinciale autoriteiten vonden dit
goed, terwijl het vorig ministerie hier
voor ook verlof gaf. Maar zulks was
niet naar den zin van den huidigen
minister Costa, anticlericaal „pur sang".
Aanstonds werd door hem een decreet
uitgevaardigd waarbij het stichten van
confessioneele scholen in Portugal wordt
verboden. Alles natuurlijk in naam van
de vrijheid, gelijkheid en broederschap
der Portugeesche RepubliekDat spreekt I
Wie lacht daar?
Waar het anticlericalisme baas is, daar
wordt het recht met voeten ge
treden. Zie nog eens naar Portugal.
Een zekere pater Avelino (och ja, als
het een priester is, dan is zoowat alles
geoorloofd) is dezer dagen door den
krijgsraad te Lissabon veroordeeld tot
4 jaren tuchthuisstraf en 8 jaren depor
tatie (opzending naar een strafkolonie)
om(lat hij volgens het getuigenis
van een barbier wel eens afkeurend ge
sproken had over de gewelddaden van
het eerste ministerie en den wensch
had uitgedrukt naar een ander kabinet I
Doch het mooiste komt nog. Bij de
eerste behandeling der zaak was pater
Avelino vrij gesproken, doch met ver
krachting aller rechtsvormen hadden de
carboiiarios weten door te drijven dat
de behandeling andermaal zon plaats
hebben. Toen zijn verdediger op de
schending van het recht wees en weder
om vrijspraak eischte, werd hij door
een 100 tal carbonarios die het publiek
in de rechtszaal vormden, uitgejouwd
en toen de president, geheel onder den
invloed van het janhagel, weigerde den
verdediger in bescherming te nemen,
moest deze onder protest van zijne ver
dediging afzien. Zoo spreekt men „recht"
in de „vrije" republiek Portugal.
„Een schip op strand, een baken in
zee". Mogen nimmer onze onverschillig
beid, onze werkeloosheid, ons gebrek
aan energie de oorzaak zijn van het
i veldwinnen, ook in ons land, van den
t waren vijand der verdraagzaamheid en
I en rechtvaardigheid, die zich aandient
onder den bedriegelijken naam van
«vrijheid" en „vooruitgang" maar wiens
I ware naam anti-clericalisme is.
Daarom maken wij hier gaarne mol
ding van de nieuwe werkjes der g o 1-
lustreerdo bibliotheek, welke,
blijkens een in dit nummer voor
komende advertentie, de bekende fir
ma G. Mosmans Sr. te Venlo in
het licht geeft. Het derde nummer
„Jong Leven", waarmede wij ken
nis maakten, is een in alle opzichten uit
muntend geslaagde pennevrucht en ver
dient volkomen de warme aanbeveling
van den bevoegden litterairen kunstrech
ter, pater F. Hendrichs S.J., die ervan
zegt..-
,Iien mooi, jong, frisch, zonnig en
hupsch boek, oen rijke greep in het
gewone menschenleven van eon flink,
prettig meisje, een hoek, dat ik onder
geen enkel opzicht beneden de boeken
stel, waaraan men als door oen mode
of een stille overeenkomst van weder-
zijdsche reclame, bij uitstek de voortref
felijkheid in de liberale bladen gewoon
is toe te kennen. Maria, van Fnesiand
heeft met haar „Jong Leven" zich
eene plaats veroverd naast de beste, -
mij althans bekende, moderne schrijf
sters in Nederland. En haór boek is rein
en waar en verheffendhier en daar
(gelukkig 1) ook geestig en guitig. Het moge
duizenden lezeressen en lezers vinden,
het moge, ééns voor goed en voor al
tijd de „Geïllustreerde Bibliotheek" ©en
plaats veroveren onder het lezend pu
bliek.
Mg dunkt, als men zoo angstig zoekt
naar den echt-mooien „Katholieken Ro
man", kent men deze uitgave niet,
de heer G. Mosmans Sr. heeft met zijn
serie, en vooral met dit No'. 3, ten volle
verdiend, dat men erkenne, dat hij de
lectuur, welke de menschen van onzen
tijd vragen, in verdienstelijke verscheiden
heid aanbiedt.
Nu moge het „inteekeningen" op de
serie (4, 5 en 6 zijn ook op komst!)
en bestellingen op No. 3 regenen.
En de boeken zullen, ook wat hun
uitwendig voorkomen betreft, stellig niet
tegenvallenze zien er smakelijk en frisch
uit,"
Servische hulp.
De zware Servische kanonnen, waar
van wij in ons vorig nummer spraken,
zijn naar het Rulgaarsc.he oorlogsterrein
onderweg met verbandmateriaal vooir do
gewonden, waaraan groot gebrek was.
Adrianopel.
Sjukri pasja, de bevelhebber van Adria
nopel heelt, naar de „Kölnische Ztg."
meldt, geweigerd de vreemdelingen uit
Adrianopel te laten vertrekken; hij heeft
er echter in toegestemd in de voorstad
Karagatsj een onzijdige strook af te ba
kenen.
V redesonder handeling en?
In Constantinopel liep Donderdag het
gerucht, dat Hakki Pacha de Porie tele
grafisch heeft medegedeeld, dat zijn eerste
bespreking met staatssecretaris Grey het
bewijs geleverd heeft, Mat de heropening
der vredesonderhandelingen op de basis
van het Turksche antwoord aan de mo
gendheden onmogelijk is. De Porie zou
thans nieuwe instructies aan Hakki Pacha
gezonden hebben. („Msbode")
I)e Forten „Victoria" en „Napoleon"
waarvan in ons vorig nummer sprake was
zijn niet door de Bulgaren genomen.
BEL6IU.
V Romanlectuur.
Goede romanlectuur voor onze Room-
sche lezeressen en lezers, d.w.z. lectuur
die tegelijkertijd ontspant en veredelt is
nog niet zóó overvloedig, dat men' de
verschijning van een roman of novelle
welke aan die vereischte voldoet, niet.
met ingenomenheid begroet.
Leg er wet. Bij de beraadslaging in
de Kamer over de legenvet verklaart de
minister van oorlog, dat er geen denken
is aan een vermindering van den dienst
tijd. Elke legerdivisie zal voortaan drie
brigades omvatten, en elk dezer zal twee
regimenten meer hebben dan thans. Drie
bereden batterijen zullen aan elk regiment
worden toegevoegd. Het transport door
automobielen zal worden uitgebreid. De
nieuwe wet zal in 1918 het veldleger
doen. bestaan uit 170,000 man. De wet
zal een aanvullingsuitgave noodig maken
van 20 ii 21 millio.en francs per jaar.
De minister zal er nooit in toestemmen
uitsluitend Vlaamsche en Waalsche regi
menten te vormen. Dat zou de natie
verdeden. Ook kan de regeering niet toe
stemmen in een gewestelijk recruteerings-
steisel. Daarvoor is het land te klein.
De minister .zegt ten slotte, dat alleen
do noodzakelijkheid om de legersterkte
te vermeerderen in het belang der lands
verdediging hem er toe heeft, gebracht
het recruteeringsstelsel te wijzigen.
(N. R. C.)
Obstructie.
De Belgische socialisten hebben beslo
ten een heftige ofsitructie te voeren tegen
de nieuwe legenvet, die tlians bij de
Kamer in behandeling is. Donderdag is
Furnémont met dit spelletje begonnen,
door allerlei dingen te vertellen, die
niets met. de zaak te maken hebben.
(„Msbode")
DWTSCHIiAX D.
DePriestermoord Uit's-IIeeren-
berg wordt aan de Maasbode nog het
volgende gemeld omtrent den priester-
moord, die, zooals telegrammen reeds
meldden, Woensdag teMülheima. d. Ruhr
is gepleegd
Groote opschudding verwekte hier
het bericht, dat Pater Wenner, uit het
Jezuïeten-klooster alhier te Mülheim
doodgeschoten werd.
Pater rector, zelf op missie en juist
terugkomen van de plaats des onheils
was zoo welwillend de volgende inlich
tingen te verschaffen
Negen paters van hier bevinden zich
op het oogenblik te Mülheim om een
missie te leiden in 3 verschillende ker
ken.
Pater Wenner had gistermorgen om 6
uur nadat hij de H. Mis gelezen had,
zich van het ziekenhuis naar de dicht-
bijzijnde kerk begeven om biecht te lioo-
ren. Hiermede bezig werd plotseling de
deur geopend en hield een man, circa
40 jaren oud, een geweer op zijn borst
gericht en lostte 2 schoten. Onmiddelijk
kwamen de menschen in de kerk toe
snellen en gelukte het hun den vluch
tenden moordenaar gevangen te nemen.
Pater Wenner werd naar de sacristie
gedragen, waar hij na 20 minuten, na
van de H.H. Sacramenten der Stervenden
te zijn voorzien, overleed.
Toen de moordenaar in de sacristie
gebracht werd en de pastoor der parochie
zag, zeide hij„Ik heb den verkeerde
getroffen, U had ik moeten hebben".
De getroffene is 52 jaren oud en on
geveer l1/, jaar in het St. Bonifaciushuis
alhier woonachtig Ook te Mülheim heeft
het ongeluk groote opschudding veroor
zaakt. Het lijk zal naar hier worden
overgebracht
Toen ik van den pater-rector afscheid
nemende, zeide: „Het is tocli verschrik
kelijk", antwoordde deze: „Gaarne had
den wij allen zoo voorbereid willen
sterven. Voor zijn vertrek van hier heeft
pater Wenner nog een 3-daagsche oefe
ning medegemaakt. Hij was steeds een
edel man".
Voor do 5e maal sinds 1882 heeft de
Rijksdag hot Centrumsvoorstel tot afschaf
fing van de uitzonderingswet, op de Je
zuïeten aangenomen.
De Centrumsleider Dr. Spahn heeft
dit voorstel welsprekend verdedigd. De
beslissing is thans aan den Bondsraad.
FRANK KIJK.
Proces dor autobandieten. De
procureur-generaal Faire heeft tegen al
de autobandieten in dit proces, die zelf
gedood hebben of het wilden doen, den
doodstraf geëischt.
Er mag voor deze menschen van geen
mildheid sprake zijn, zoo zeide hij. Zij
Er bestaat geen betere dageltjksche drank dan cacao.
Cacao is niet alleen opwekkend, maar tevens voedend
en zenuwsterkend. In goed gefabriceerde cacao vindt
men de juiste verhouding van vleeschvormende en vet-
vormende bestanddeelen. Over de geheele wereld wordt
daarom de waarde er van door de geneeskundigen erkend.
Voor volwassenen, maar vooral voor kinderen is cacao
een heilzame drank. RONA Cacao, gefabriceerd in de
Koninklijke Van Houten's Cacaofabriek is een krachtige
en toch in het gebruik zeer goedkoope cacao.
Koninklij
B en toch i
zijn de meest volleerde en gevaarlijkste
misdadigers. Het is recht, dat zij de
grootst .mogelijke straf ontvangen. Zoo
cisclit het de moraal, zoo eischt het al
ler belang. Medelijden voor schuldigen
van hun soort is niet te rechtvaardigen
en geheel misplaatst. Boosdoeners zou
den daarin een bemoediging vinden, de
brave menschen zouden er door veront
rust worden.
Een fraai staaltje van vrijzinnigheid
lieeft weer een gemeenteraad gegeven.
Op de binnenplaats van een school te
OIoron stonden heelden van 0. L. Vrouw
en van St.. Joseph. En dat. in do twin
tigste eeuwl Wat moesten de leerlingen
wel denken I
De Raad wendde zich tot den minister
van onderwijs en nam terstond maatre
gelen. ,Er kwam bericht, dat aan de geL
meente OIoron in bruikleen zouden wor
den gegeven twee bustes, van Buff on en...
Voltaire.
Do beeltenis der H. Maagd vervangen
door die van den godloochenaar!
Uit paedagogische overwegingen
ITALIË
De Italiaanse he re gee ring
en Mgr Caron. Naar aanleiding vuil
de weigering van het „exquatur" aan
Mgr. Caron, benoemd tot aartsbisschop
van Genua, zal zich een deputatie van
200 Genueesche katholieken naar Rome
begeven, om tot den H. Stoel het ver
zoek te richten, dat Mgr. Caron toch
naar zijn diocees zal gaan. (Tijd).
OOS1EXRIJK-HOXGARIJE.
Onlangs werd wij vermeldden het
onder laatste berichten de socialis
tische afgevaardigde Schuhmeyer ver
moord door een man, die als een recht-
looze door socialistische drijvers uit de
arbeiderswereld was ges-tooien.
De laatste dagen hebben verschillende
voormannen der christelijk-sooiale partij
dreigbrieven pntvangen waarin van revol
ver en dolk werd gesproken.
Want hoewel de onwaarheid daarvan
reeds meermalen is gebleken, wordt bet
door een deel der Linksche pers nog
altijd maar voorgesteld alsof de moorde
naar Kunsehnk, evenals zijn broer, chris-
telijk-sociaal van overtuiging zou zijn.
Dat is niet zoo.
Hij had een .oven sterken afkeer van
do „ultramontanen" als van de socialisten
en noemde beider actie bodrog'. Daarom
had bij zelf een onafhankelijke arbeiders
partij gesticht, die echter slechts een paar
tientallen leden bevat.
Sohulimeyer is onder zeer groo-te deel
neming, niet enkel van partijgenooten, be
graven. De ï'oode pers maakt van alle
aanwezigen geestverwanten en conclu
deert, dat Wtcenen dus eigenlijk niet ehris-
telijk-sociaal is.
Men kan zich daar niet voorstellen dat
iemand christelijke of ook maar men-
schelijke gevoelens voor een tegenstander
koesteren zou.
T II R K IJ E.
De brand te Constantinopel.
Door een brand te Stamboel zijn drie
honderd huizen in de asch gelegd, waar
onder ongeveer honderd huizen en een
veertigtal winkels in de avenue tegen
over de Hagia Sofia.
Verscheidene ambtenaarsgezinnen, die
hunne woningen hebben verloren, zijn
onder dak gebracht in de moskee van
Sultan Ahmed en de Hagia Sophia.
Bij de blussching onderscheidden zich
evenals bij het reddingswerk o. a. de
matrozen van het Nederlandsche oorlog
schip „Gelderland".
J A P A X
Ontzettende brand. In den nacht
van 19 op 20 Februari heeft te Tokio
een brand gewoed, die een heel stads
kwartier, omvattende niet minder dan
3300 huizen, in de asch heeft gelegd.
Meer dan 15000 personen zijn thans zon
der huisvesting.
EERSTE KAMER.
Over Zeeuwsche belangen is in onzen
Senaat gesproken door onzen senator
Hovy.
Hij vroeg o,a. bespoediging met het slui
ten van de overeenkomst tusscben den
Staat en de Maatschappij De Schelde te
Vlissingen, welke Maatschappij voor Ylis-
singen en voor het geheele land van
groote beteekenis is. Ook de haven van
Vlissingen eischt verbetering en de ex
ploitatie daarvan dient opgedragen aan
de stad. Ken en ander vindt de lieer
Hovy dringend noodig voor de ontwikke
ling van hel. bedrijf van de Maatschappij
„Zeeland", Een uitgave van 3 miilioen
voor deze havenverbetering' is alleszins
gewettigd. Immers als de sluizen zijn weg
geruimd zal de Schelde de grootste sche
pen kunnen bouwen.
Het was een krachtig pleidooi voor
Vlissingen en de bijzondere belangen van
deze stad, die niet verwaarloosd mogen
worden. De minister deelde, mede, dat
omtrent het erfpacht-contract met „de
Schelde door de betrokken departemen
ten overeenstemming was verkregen.
Daaromtrent, en over de exploitatie, zal
wellicht spoedig een wetsontwerp kun
nen worden ingediend. Een diepgaande
haven te Vlissingen zal zonder fort niet
mogelijk zijn. Bovendien is het voor-
