I
sendaal,
V
No. 119
Dinsdag 8 October 1912.
Achtste Jaargang.
BUITENLAND.
BINNENLAND
ffecfen.
Goes,
e reputatie!
OLLE
PRESS-Rijwielen.
SE.
afingen van gebrui-
Verschijnt eiken IMAMM-. WOENSDAG- en VMlDÜGtVOl.
W* aan onzen geesi-
UIT ZEELAND.
Welk weder zullen wij hebben?
I
1SDAG gedurende de
ank-[en Effecfengaken.
Hes lands, maak ik
«DEN, LAMPEN EN
voor U? Schrjjft
|ent. komt op eerste
lit U het vernemen,
Geen ai dere firma
Sirdeeliger propositie
i tot ie's behoeft te
en dag. dan vergoed
Risico heeft U dus
is te weten.
)k in het Uwe.
Lampen.
[ij „piËTAS".
!ht 1861.
te AMIENS.
circa f7.500.000
Koopprijs
per f 100.
jaarrente
(mannen.)
Percentage.
1377
1225
1065
903
746
596
7.26
8.16
9.39
11.07
13.42
16.78
|i vires facit."
buiteiiland hebben de
liddel in alle [gevallen
jngatoestaiiden.
had hartkloppingen
IK, steken door mijn
ren laDg heb ik ver
telen gebruikt; acht
Idpleegdstaalpillen
n treureniets bad
uwe Sanguiuose ga
^r uitheb geen last
,n maag eet flink
p beter dan ooitkan
deen met lust.
J. ROMIIN
jaar ou i toen ik begon
wer I gekweld do >r
len in de maag het
liet iu ik zag er uit
ig had wat mjj o >k
igf werd. lie dokter
bloedarmoede was en
uwzwakte ik kreeg
eenvolgens 7 fieschjes
likte per dag tot 3
paar niets hielp mij.
San guinose gebruik,
|n heel ander mensch.
ne gezondheid aan te
IlMej. O. MORLANG.
|traat 39/41.
I U dan met vertrouwen
wacht u voor namaak.
VAN DAM Co
racons f8 12 flacons
an ieders aantal. Saldo
uitstaande hypotheken.
Uitvoerige jaarverslagen.
>otheekbahk,
eeft uit in stukken van
7" 100.— en 750.-
tot den koers van 98
tot den koers vm
99
tot den koers van 100
Goes verkrijgbaar bij het
HORDIJK's BANK en bij de
en voorts door tusscben-
Isiunnairs in Effecten
fj'VINKE, Adjunct Directeur.
Ahconementspr jjs p. 3 maanden voer Goes f 0.75i daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers centj dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
linlf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaj C 209, GOES.
ReclamebericKten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjja.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 3 X berekend,
Dienstaanbiedingen 5 regels vioor 25 Cf, k contant.
BERICHT.
Abonné's, die zich over de te late ontvangst
van dit nummer beklagen, deelen wij mede,
dat deze vertraagde ontvangst aan een
technisch ongeval het in-pastij-vallen
der vóórpagina is te wijten.
De Redactie.
Ons dispuut met den heer Siemelink.
Wij ontvingen van den heer Siemelink
onderstaand schrijven
Geachte Redacteur,
„Monnikengepeupel" is door mij op den
Bondsdag niet gebezigd, wel „monniken-
gejcuzel". had dit kunnen weten indien
n een verslaggever naar de vergadering
gezonden had, wat mij zeer verwondert,
daar u toch blijkbaar zich yoor het daar
gesprokene interesseert.
„Quod licet Jovi, non licet bovi" t) past
n echter terstond toe door Adolf Harnack
„een der corypheeën van het hedendaagsch
ongeloof te noemen"; en bij bad nog
wel zoo mooi over de Roomscbe Kerk
geschreven. Dus u mag van een eminent
denker, een geloovig protestant, wel zeg
gen: een ongeloovige en blaast storm
om een drukfout, wijl het enkelen der
uwen hetreft.
Doch hiermede vervalt nwe gebeele pe
roratie, de kracht uwer argumentatie en
nwe loflijke bedoelingen „vrijzinnigen"
voor „onvrijzinnig" uit te maken.
Het getal van slachtoffers der Spaansche
incpfisitie is geen blunder van Llorente,
maar steunt tevens op de in 1834 té
Madrid uitgegeven akten van het heilig
officium der Inquisitie, waarvan Llorente
generaal-secretaris is geweest, Ontkenning
dezer cijfers is nog geen weerlegging.
Ik meende op uw verzoek kort te moe
ten zijn; ook aan gastvrijheid komt een
einde. Bovendien hoop ik dat een uitvoe
rige repliek op deze kwestie u spioedig
van elders zal hereiken.
Hoogachtend,
T. H. SIEMELINK.
„Wat aan Jupiter vrij staat is daarom nog
niet aan een os geoorloofd." Een Latijr.sclie veel
voorkomende spreekwijze.
Dat de heer Siemelink het woord
„monnikengepeupel" niet heelt gebruikt,
verheugt ons, vooral voor hemzelf. Maar
waarom dan de „Middelburgsche Cou
rant", die een uitvoerig verslag der rede
gaf, uitvoeriger dan andere bladen die hun
verslaggevers ter vergadering zonden, niet
opzoo'n leelijke drukfout attent gemaakt?
„Monnikengejeuzel". 't Is erg gezocht,
«ij zijn er zeker van, dat de meesten zoo
niet allen, die naar den heer Siemelink
luisterden, niet zullen begrepen hebben,
wat hij daarmede bedoelde. De gewone
-vederlandsehe Woordenlijsten geven het
woord niet, evenmin Van Dale's [Woorden
boek der Nederlandsche Taal. Bij Ten
«roggencate vonden wij het in verband
met het Engelsche canting, trifling. De
neer Siemelink zou dus bedoeld hebben
momukengebazel, -gewauwel, -gejank.
6E het er hierdoor heter op wordt? Wij
unnen het niet helpen,maar het Fran-
7. spreekwoord „qui s'excuse s'accuse",
yP Harnack komen wij binnenkort terug.
mloovig protestant is hij zeer zeker
e i al plaatsten wij het woord corryphee-
i 'le' stond tusschen aanh'alingstee-
i s meer als allusie op don door den
r,,,er h'emelink gebruikten term, toen hij
Z PIat0 en Socrates sprak,
n-afwachting der repliek zullen wij de
,,Jp twistpunten laten rusten.
Dam gcen haast »Rome heeft tijd,
t,e wan wachten", zeggen wij Dr.
Schai
lepman na.
belgie.
Da rechtbank heeft de inhechtenisneming
i van De Graeve [zie onder gemengd nieuws
'n dit nummer [enzgn chauffeur gehandhaafd.
I De andere aangehoudenen zijn in vrijheid
j gesteld.
De erfenis van koning Leo
I P o 1 d. De advocaat van prinses Louisa, mr
j Jasper, heeft aan de „Patriot®" verklaard
dat uit het feit, dat hij heeft besloten niet
langer rechtskundigen bijstand aan prinses
Louise te verleenen, niet mag afgeleid
worden, dat een overeenkomst tot stand is
gekomen tot regeling van de nalatenschap
van koning Leopold II
A. M. F. Beernaert f. Te Luzern
overleed Zondagnamiddag te 4 uur aan
eene longaandoening, het gevolg eener
wederopgetreden 7erkoudhoid, welke hij
vóór 3 weken tgdens de Interparlementaire
Conferentie had opgedaan, de Belgische
Staatsminister August Marie Fran
cois Beernaert, een staatsman wiens
reputatie de grenzen van zjjn geboorteland
verre overschreed. Van dezen stoeren
Katholieken werker mag getuigd, dat hg
den last van den dag en de hitte heeft
gedragen. Zjjn land diende hg in velerlei
booge staatsbetrekkingen als minister, als
kabinetschef, als voorzitter der Kamer, als
gedelegeerde op buitenlandsche congressen
(o. a. op de vredesconferentie van 1899 in
Den Haag) en steeds werd zijn raam met
eere genoemd.
Voor eenige jaren was hij het hoofd van
het gezantschap dat aan koningin Wilhel-
mina de troonsbestijging kwam aankondigen
van zijn soeverein koniDg Albert. Leopold
II noemde hem altijd „mon cher ministro".
Voor België, voor de Katholieke partij
in het bijzonder is zjjn dood een zwaar
verlies.
De overledene werd 24 Juli 1829 te
Oostende geboren.
ENGEI, A IV I».
Voor de slachtoffers der „Titanic" is in
Engeland ruim 5'/2 millioen opgehaald die
aan de naastbestaanden der omgekomen
schipbreukelingen zullen worden gesehon
ken.
DE BALKAN.
De toestand. De toestand op den
Balkan is stationair. Dat is al veel. De
mogendheden laten zich door allerlei wilde
geruchten van oorlogsmanifestaties en
grenstroebelen niet van de wijs brengen,
maar trachten een formule te vinden voor
een gemeenschappelijk tusschenbeide
treden. Het schijnt dat de formule van
den Franschen minister Poincarré al de
mogendheden bevredigt. Volgens Sasonoff
die te Parijs met Poincarró confereerde zou
sinds Donderdag de dreigende oorlogs
toestand zich hebben gewijzigd.
RUSLAND.
De krijgsraad te Petersburg heeft den
Russischen generaal Uchatch Chorowitz
wegens verduistering van een millioen
roebels, als chef intendant in Manschourije
gepleegd, veroordeeld tot 31/2 jaar gevan
genisstraf.
Si'AVJR
De spoorwegstaking dreigt, naar Oanalejas
verklaart, het geheele economische leven
in Oat land te verlammen, zoodat de regee
ring daartegenover niet werkeloos kan blij
ven. Zij zal zich er echter toe bepalen,
verzekert de minister, de wet te doen eer
biedigen, door maatregelen te nemen ter
verzekering van den geregelden voortgang
van den openbaren dienst.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de Rio
Tinto-maatschappij aan de regeering aan
geboden heeft, haar 4000 arbeiders, meeren
deels machinisten en stokers, te zullen
verschaffen ter vervanging van de stakers.
De regeering heeft dit aanbod aangenomen.
De inlijving is geregeld verloopen. Vier
duizend spoorwegarbeiders zijn onder de
wapens gekomen.
Naar verluidt zou de Paus zijne bemid
deling ter bevluchting van dit arbeids
conflict hebben aangeboden, welke bemid
deling zou zijn aanvaard.
ITALIË
Kardinaal Van Rossum is
Donderdag met het gevolg, dat Zjjne Emi
nentie naar Weenen vergezelde, door Z.H.
den Paus in particuliere audiëntie ontvan
gen. De kardinaal legaat bracht aan Z.H.
verslag uit van zijn missie en't schitterend
verloop van 't eucharistisch congres, en
overhandigde aan den H. Vader een door
keizer Frans Joseph eigenhandig gesteld
schrijven.
De afwatering van Vlaanderen.
Bij Kon. besluit is aan den heer J. C
Ramaer, inspecteur generaal van den Rijks
waterstaat in de tweede inspectie, op zijn
verzoek, met 1 Oct., eervol ontslag ver
leend als commissaris vanwege Nederland
om met de door België benoemde com
missarissen
lo. een onderzoek in te stellen naar den
tegenwoordigen toestand der afwatering
van Vlaanderen en een voorstel te doen
hetzij tot wijziging van het desbetreffend
tractaat met België van ]2 Mei 1843
(Staatsblad no. 11 van 1844), hetzij tot
het sluiten van een niouw tractaat, waarbij
de afwatering der betrokken landstreek
opnieuw wordt geregeld en de belangen
van de beide Rijken aan den tegenwoor
digen toestand getoetst, en
2o. eene regeling te ontwerpen van het
beheer der in Nederland en België gelegen
polders
en is als zoodanig met gelijken datum
benoemd de heer H. van Oordt, hoofd
ingenieurdirecteur van don Rijkswaterstaat
in de elfde directie.
Onze Roomsche Boekhandel
In „Do Tijd" breekt de Fra,neiskaner-
pater B. Kruitwagen een lans voor den
Roomschen boekhandel in ons land.
Z.Eerw. zou gaarne zien, dat de exploita
tie van een 40-tal religieuze tijdschriften,
zooals „Annalen van Sparren-
d a a 1", „DeRozcitkrans", „M a a n d-
rozon", „Homo", „A f rik aan s c h'e
A 1 m a n a k", „Engelbewaarder"
enz., die thans buiten den boekhandel
om de wereld ingaan, aan den boekhan
del worde toegewezen, die daar z.i. recht
op beeft. Een gemengd comité van admi
nistrateurs dier tijdschriften len R.K. boek
handelaren zou daarover volgens hem met
vrucht kunnen onderhandelen.
Ook do kleinere boekwinkeltjes worden
door den zorgzamen pater Kruitwagen niet
vergeten. Hij raadt o.a. 't volgende aan
Alen zou echter aan de belangen van die
kleinere firma's in een ander opzicht
tegemoet kunnen komen, indien men van
bevoegde zijde eens een andere kwestie
onder de oogen zou willen zien.
Het is bekend, dat door kleinere „boek
handelaren" niet alleen boeken verhan
deld worden, maar ook lei-en, griffels, pot-
looden, pennen, cahiers, linialen, teeken
papier, spelden, naalden, lint ©n garen in
diverse kwaliteiten en kleuren, haakpen
nen, breinaalden en honderden van der
gelijke dingen. Nu wordt door die klei
nere firma's, vooral op de dorpten, steen
en been geklaagd over sommige zuster
scholen, die dergelijke artikelen, d.w.z.
alle mogelijke schoolbehoeften en naaige-
reedschap, in het groot betrekken via het
Moederhuis, van waaruit ze verdeeld wor
den over de filiaalhuizen, die ze op hun
beurt aan de schoolkinderen leveren, soms
tegen la,geren, soms ook tegen den ge
wonen prijs. In welk laatste geval er
dus nog een winstje overschiet.
Dat verschiUende zusterhuizen coöpera
tief inkoopen, daar is natuurlijk per sé
niets tegen, maar mij dunkt, dat dat mqet
beperkt blijven tot dingen voor eigen
gebruik, d.w.z. van do zusters-oederwij-
zeressen. Wel is te billijken, da,t er in
het schoolgebouw eenige school- en
naaibehoeften voorradig zijn, opdat, wan
neer er tijdens de schooluren een griffel
of een lei breekt, oen breinaald in het
ongereed© geraakt, oen nieuw cahier noo-
dig is, of zoo iets, het onderwijs onge
stoord kan doorgaan door directe verschaf
fing van een nieuw exemplaar. Maar het
constant verkoopen van derge
lijke dingen is mijns inziens van sociolo
gisch standpunt ongeoorloofd, of veroor
zaakt op z'n minst een zéér ongte-
wens chte concurrentie; en wanneer
dat verkoopen werkelijk met winst go-
paard gaat, dan is het, naar ik meen,
zelfs in strijd met de kerkelijke wetten.
Men moet daarbij goed bedenken, dat
zoo'n dorpswinkelier, die „van alles" te
koop heeft, daardoor zoowel direct als
indirect schade ondervindt. Niet alleen
mist hij de revenuën, welk© hij van die
sch'oelbehoeften en dat naaigereedsehap
zou trekken, maar hij lijdt ook dit na
deel, dat do kinderen niet „loeren" hij
Hem in den winkel te komen. Zij zijn
daarentegen van jongsafaan gewend) ',in
den winkel van(we zuüen hém Ko-
bus Pruimen noemen) alle mogelijke ar
tikelen te Kalen, dan zal ©enerzijds onze
vriend Pruimen op den duur beter ge
sorteerd raken ten anderzijds zullen die
kinderen, als zij later zelf huisvader of
huismoeder geworden zijn en er in het
hhishouden iets noodig is, veel eerder
tot hun kinderen zeggenLoop maar eens
even naar Pruimen, die za! liet wel heb
ben.
Men zal misschien meienen, dat dit alles
slechts „kleine" consideratiën zijn. Goed.
Maar dat is een feit, dat zoowel de kleine
als de groote middenstand ook van derge-
lijke „kleine" consideratiën moet leven.
Goes. Verplaatst met ingang van 1 Nov.
dhr. F. J. Mjjnsen, commies der post. en
tel. Ie kl. van bet postkantoor te Goes
naar bet postkantoor te Arnhem. (Zeeuw)
Waterleiding. De beide laatste
dagen en ook heden is men druk bezig op
verschillende punten der stad het water
weg te spuiten waarmede de leidingbuizen
der waterleiding worden doorgespoeld. Een
gunstig voorteeken voor eene spoedige
waterleverantie.
Esperanto. Ook dezen winter
zal weer een cursus in hot „Esperanto"
hier ter stede worden gf geven, door de
goede zorgen van het „Zelanda Komitato
for Esperanto", het Zeeuwsche cemité voor
de Esperanto taal.
Aangifte hiervoor kan geschieden aan
het Secretariaat, Vlasmarkt A 47 te Goes,
J. B. Beauiort te Heinkenszand en J. van
den Berge te Wemeldinge.
Is men niet in de gelegenheid een cursus
te volgen, dan volge men een zelf onder
richt-systeem.
Inlichtingen omtrent leerboeken enz kan
men aan bovenstaande adressen verkrjjgen.
Aangifte voor het volgen van een cursus
moet uiterlijk vóór 15 October gedaan
worden.
Boluyt's Spoorboekje is er
weer Met dezen familiairen kreet zal me
nigeen den „Reisgids" begroeten, die bij
den aanvang van den winterdienst op onze
spoorwegen de heer A. 0. Boluyt, uitge
ver te Goes, in het licht geeft. We hebben
reeds vroeger op de vele voortreffelijke
eigenschappen van dit boekje gewezen en
blijven bjj onze opinie: wie in Goes en
omstreken met den trein op reis moet, wie
met de boot mee moet of iets met den
vrachtrijder heeft mede te geven, hij raad
plege den Reisgids van den heer A. O.
Boluyt. Voor eenige luttele centen is hij
de uwe. Schaft hem U dus aan.
Middelburg. Zaterdagavond is de Lange
Geere alhier in opschudding gebracht door
zekeren L. V die, nadat hij 's middags
reeds een paar ruiten aan de achterzijde
der woning waar zjjn vrouw en kinderen
vertoeven, had ingeslagen, 's avonds terng
keerde en toen o.a. een twintigtal ruiten
aan de voorzjjde der woning insloeg en
zich verder ook als eene woesteling aanstelde.
De hulp der politie werd ingeroepen en
op verzoek van den eigenaar der wooing
verwijderde deze V. uit het huis, wat du
echter een niet zoo heel gemakkelijk baantje
was, daar de man geen lust had zich te
lateu wegvoeren. Nadat een agent zich
bloedend aan de handen had verwond en
burgers te hulp waren gekomen, gelukte
het hen V., die onder den invloed van
sterken drank verkeerde, naar de wachtpost
op de Markt over te brengen en hem daar
in verzekerde bewaring te stellen. Deze
overbrenging geBehiedde onder toeloop van
voor het late uur het was elf uur
geworden veel nieuwsgierigen, die minder
vriendelijke woorden aan het adres van
den arrestant deden hooren.
Vlissingen. Alhier is gedetacheerd, ten
einde op te treden als hulpopzichter van
fortificatiën de sergeant v. Toorenberg van
het regiment Genietroepen.
Heden iB naar Nieuwediep vertrokken
het rijksopnemingsvaartuig „Hydiograaf",
dat dezen zomer opnemingen heeft gedaan
op de Ooster- en Westerscbelde.
Een verordening op het gewicht van brood.
Naar aanleiding van een op 1 December
1911 door den gemeenteraad alhier geno
men besluit, waarbij in beginsel besloten
Verwachting tot aan den avond van 8 Oct. '12.
Zwakke tot matigen wind uit westelijke
richtingen. Nevelig tot halfbewolkte lucht.
Weinig of geen regen. Kans op nachtvorst.
Overdag weinig verandering van tempera
tuur.
word -een plaatselijke verordening op
het gewicht van brood vast te stellen;
hebben B. en W. een ontwerp-verordening
samengesteld. De voornaamste bepalingen
uit deze ontwerp verordening zijn, dat het
gewicht van het brood moet zijn als volgt
a. Wit brood "minstens 0.47 K.G. of 0.95
K.G.; b. Bruin brood of brood gebakken
van ongebuild tarwemeel: minstens 0,47
K.G. 0.95 K.G., 1.45 K.G.; 1.95 K.G. of
2.95 K.G.; c. Roggebrood minstens 0.47
K.G. of 0.95 K.G. of wel een veelvoud
van een halve K.G. minus eenmaal 0.05
K.G. Wit brood, niet met melk toebereid,
zoogenaamd waterbrood moet gestempeld
zijn met de letters W. T. B. op beide
einden.
Oud brood en kleine broodjes vallen
niet onder de gewichtsbepalingen, oud
brood moet aan beide einden voorzien zijn
van een daarop geplakte strook bevattende
de woorden „oud brood".
Verder wordt bepaald, dat hét hard,
goed gaar gebakken en van guivere en
voor de gezondheid onschadelijke bestand-
deelen bereid moet zijn, zonder toevoeging
van eenig vreemd bestanddeel. Het gemid
delde watergehalte mag niet hooger £ijn
dan 45 procent en bet watergehalte van
liet kruim niet hooger dan 50 procent.
Dit ontwerp is ont Advies gesteld in
handen der commissie voor de strafver
ordening en in die der gezondheidscom
missie.
Eerstgenoemde commissie stelt voor die
genoemde gewichten boven één kilogram
te doen vervallen, daar haar inziens zulke
brooden niet gebakken worden.
Verder wensebt zij melkbrood te doen
merken met M. B'. en niet het waterbrood
te doen merken; het merken gal dan uit
zondering worden, het gewone brood
wordt daarvan vrijgelaten. Ook zou deze
commissie „hard gebakken brood" willen
uitzonderen, daar dit haar inziens niet
aan de bepalingen kan voldoen.
De gezondheidscommissie stelt voor in
plaats van „wit brood" te Jezen „gebuild
brood" (wit tarwebrood) en in plaats van
„bruinbrood of brood gebakken van on
gebuild tarwemeel" te lezen „ongebuild
brood" (weittobrood, bruin brood, bruin
tarwebrood.). De bepalingen omtrent bet
gewicht wil deze coin,missie niet toepasse
lijk verklaren op z.g. kleine witte of luxe
broodjes en evenmin op arifier speciaal
bereid brood met bijzondere toevoegingen.
In plaats van den eisch, dat het brood
gaar gebakken moet zijn, wil de commissie
lezen, „overigens beantwoordende aan de
eischen voor consumptie brood uit den
Codex Alimentarius no. 5 gesteld".
Het verwijzen naar deze Codex vindt de
commissie wenschelijk, omdat daarin de
begrippen duidelijk zijn omschreven en er
dus geen verschil van meening of ver
warring daaromtrent kan ontstaian.
Over de gewicbtsbepalingen meent de
commissie geen advies te moeten uitbren
gen omdat zij, uit een gezo-ndheidsoog-
punt daarvan het nut niet inziet en om
dat zij de overtuiging heeft dat het prac-
tisch bijna onuitvoerbaar is, ieder brood,
bij aflevering op verschillende tijdstippen,
nadat bet den oven heeft verlaten, aan
een voorgeschreven gewicht te laten vol
doen.
Een voorloopig onderzoek heeft de com
missie geleerd, dat het uitdrogingsprocent
'van 'de drie broodsoorten ongeveer be
droeg (na 24 uur) a gebuild brood 4.5
pCt.b (opgebuild brood 2 pCt.c rogge-
brood 2 pCt.
Zierikzee. Den 10 October a.s. zal het
vijf en dertig jaar geleden zjjn, dat de
Eerwaarde Zusters Franciscanen haar in
trek namen in het gebouw op de Oude
Haven, dat sindsdien den naam kreeg van
St. Cornelia-Liefdehuis, zulks ter herinnering
aan Mevrouw Cornelia Schillemans-de Wit.
Door de weldadigheid van deze dame werd
het Roomsch-Katholiek armbestuur in staat
■1