Van Houten s Cacao ITHEEKBANK I1AAS" VERMOUTH ClSl a 1011 #|o DVEAUTÉ's No. U7 Donderdag 3 October 1912. Achtste Jaargang. LIJDER, Goes JK'S BANK, Meubel-Magazijn GOES. erkoopen: derdag 10 Oct. 1912, ïhrijving te pachten ïlhifis gevraagd Historische Fantazieën van den heer Siemeiink. Talrijk zijn dc openlijke en bedekte aanvallen, waaraan dit goede fabrikaat, u/aarvan men de concurrentie vreest, blootstaat. In weerwil daar van worden dagelijks talrijker de gebruikers die de goede eigenschappen er van op prijs stellen. Zuiver en oplosbaar vol vetgehalte heer lijke krachtige cacaosmaak licht verteerbaar. Uiterst goedkoop, want men heeft veel minder noodig voor de bereiding. BUÏfËNLAND. an 231, GOES. i. B. KAKEBEEKE. dente Hulst. issen W. HIOOLEN te Mid- E. C. VAN DISSEL te Goes, aeus te 8!/2 uur, ua afloop ier veiling j Struvï, op de bovenzaal van ie Vergenoeging" te Middelburg. HEERENHUIS, waarin zaal isehilderd antiek behang, met n TUIN, aan de Wagenaarstr. delburg, gemerkt D 84, groot mtiaren. Grondlasten f 54,07. HUIS en ERF, naast het inde, gemerkt D 83, groot itiaren. Grondlasten f 11,58. STAL met KOETSHUIS en ook uitstekend geschikt voor of meubelpakhuis, aau de Ha- ,ats te Middelburg, gemerkt E ■oot ongeveer 196 Centiaren, asten f8,69. eveer 196 Centiaren BOUW- EIN, in 2 perceelen en geconr 1, met daarop staand PAK- voor afbraak, op den hoek van riDgplaats en de Spanjaardstraat delburg, gemerkt E 94 in rood. ;ing .daags vóór- en op den ver- ,n 1012 en va» 24 uur op n een bewijs van toegaDg, voor 84 tegen betaling van 25 cent liefdadig doel, voor de overige gratis verkrijgbaar ten kantore HIOOLEN, alwaar mede Da lingen verkrijgbaar zjjn. voor 7 jaren: OUWLAND nskerke, in Slabbekoornpoider, groot 0.74.50, H.A. DITO tukken, groot 0.74.40 H.A. DITO I, in den Kruiningerpolder, g-"00' A. O en ZIJKANTWEG Stelle, 4 stukken aan den weg groot 0.87.94 H.A. DITO stukken aan den dijk, gr0°' 0.75.70 H.A waarden liggen ter lezing o L. SCHOUTEN, administrateur inpolder, bf wien inschraving3- orden ingewacht vóór 12 Octo iet R-K. jongmensch, met vrij® MIDDELBURG t0 met prijsopgaat 1 8"'li. JOS. OORTMEIJER, Soek Verkrijgbaar bij Ahonnementsprjja g. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95, Afzonderlijke nummers 5 centj dubbele bladen 10 oeint.: Advertentiën warden ingewacht op Maandag en W.oensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Reclamebericbten 25 Ct. g. Bjj abonnement speciale prjja, Advertentiën van 16 tegels f 0.50iedere tegel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wolrdt 2 X b-erebèn-cL Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Cf. A contant. De Doopsgezinde predikant Siemeiink leeft op den Vrijzinnigen Partijdag te tas gesproken over „Vrijzinnigheid ©n Godsdienst". De „Middelburgsche Courant" van 2 October geeft van die rede eten uitvoerig verslag. indien wij het gehalte van de predi kanten der moderne richting moeten af meten naar het door den heer Srenre- link gesprokene, dan valt dat bitter tegen, want wat de Goesch-e predikant in zake godsdienst Zaterdag j.l. op den Partijdag debiteerde, is een warklomp zonder vorm of kleur, „rudis indigesta- que moles", een amalgama van half pan- teïstische, half rationalistische ideeën; het bedehuis waarin iiij de menschen wil binnenleiden en dat in het frontispice let opschrift moet dragen: „de waar heid des Christendoms'^ 1) de heer Siemeiink spreekt, in zijn rede van lio- den, wier „onbescheidenheid de gren zen der onbeschaamdheid soms verre overschrijdt" blijkt een vulgair ver gaderlokaal, waar de volgelingen van Kant en Lessing, Hegel -en Schteiermacher met moderne heiden-en, Gri-eksch-e en Ro- meinsche humanisten, boeddhisten ©n theosofen als „gezworen kameraden" bij een zijn. Met een soort „sans gêne", dat voor wetenschappelijke eruditie moet doorgaan, orakelt de heer Siemeiink over „de corrypheeën der mensch- iieid, een Socrates, een Plato, of een Christus",1) u de keuze latende tusschen deze dri-e ongwieer ge lijkwaardige menschen, als bestond tusschen de beide heid-ensch© wijsgeeren en den Goddel ij ken Stichter des Christendoms niet de juinste afstand. Doch haast nog bonter maakt de heer Siemeiink het op historisch gebied. De' onkunde, die deze modern-godsdienstige voorlichter daar ten toon spreidt, is be paald verbijsterend. Over de Kruistochten b.v. discht onze vriend het volgende op „Om slechts hij het Christendom te Wijven, heeft de Kerk niet onder den naam van Kruistochten honderdduizen den kloeke mannen, arme yrouwen en onnoozele kinderen in waanzinnige dweepzucht naar het Oosten gevoerd om geslachtofferd te worden door het zwaard der Sarracenen of in honger en nog ellendiger gevangenschap om •e komen in de woeste vlakten van wt nu Hongarije heet?" dit soms een staaltje van de „vrij- zmmge geschiedbeschouwing van dein ,,f! „vrijzinnig" genomen in e neteekenis van „objectief", royaal", 't Is meer dan treurig. Heeft heef Sieme-link nooit ge-ho-ord strijdkreet „God wil het?" die ,j m de historiebladen tegenruischt, e öeet, eens door 30.000 kei-en aan- L™ m de v-elden van Cl-ermont en 'an® de Jeuz© van een voor tkn! r lijdend Europa? Wordt €.®t ëlleeai reeds niet op wel- K'het karakter van d-e; ditta wtgebeeldnobele pffervaar- blüm™ü,TT11 van wa3-raohtig geloof en È1»igen godsdienstzin? denkmS; i niet mac'ite zich in te hem „r„j spontane geestdrift door nice du™ etnig b'6wiis voor „wa;anzin- I duizenclenPZtl4 i-uitSekr6ten di-e ti-en- lijken m ™lgelln«en- van den Godde- 'le vortn d' Ult elken rang stand, «%e?on,i, i6n grooten dezer aarde niet ee«s gehe liL'0,Venng, van het la«d, daf ■pvaanzint!;^jU ®uroPa's volkeren, tot slachtbank ,4weePzu-cht" opgevoerd, ter ^t dan d,rG5ben «eleid? Maar boe komt i «en Walter ,middeleeuwsche zangers, I 'ram van eIpR i6r Y08'6lweidiei, een Wol- I der Aue PPn „"Y een Hartmann von l?6 veel'latere T^03'-6en Dante> ze,fs Ifreistochk-n 'al' lUt de idealen der I bron de een ™mer klare {dichten en Hos voor hun ge- uijmen de. wonral1,611 j-Hoe hterm®de te I n«»mde Tomuatl)V'e ds 200 ïuist B'6" 4 at0 so met Home rus en Virgilius d e heldendichter aller tijden den edelen veroveraar van Je ruzalem, Godfried van Bouillon, in den mond legt: „Zoo weet dan dit: wat ons ter zee, te' [land Bij dag, bij nacht, dus lijden leerde en [strijden, Is 'tvast besluit, door God ons ingeplant Onze' arm ten dienst der Heiig© Stad te [wijden, Wij willen haar, door Zijne almachte [hand En tot Zijne eer, van rt slavenjuk ba- [vrijden, Wij hebben tot verwerving van da,t h-eil Al 's waerelds goed, en hlo-ed, en leven [veil 1 Want, driemaal neen! geen Roemzucht [doet ons knielen, Geen booze Mamman heeft ons aange spoord 1 Beware ons God, dat we ooit zo-o diep [vervielen Zoo snoode pest worde in de kiem ge smoord Geen druppel zelfs bezoedel© onz© zielen Van 't zoet vergif, dat al te zeker [moordt 1 Ons leidt Gods geest, die 't zelfgevoel [vernedert, De baatzucht doodt en 't hard gemoed [verteedert".2) In de geschiedenis der Kruistochten, ons doo-r Willem van Tyrus beschreven, vinden wij de rede, die paus Urbanus li in den herfst van 1095 te Clermont voor de verzamelde menigte uitsprak. Daarin lezen wij o.a.„Wij vermanen U alzoo met nadruk in den Heer: komt onzen broeders en zus ters 'in den geloove, die in Je ruzalem en omstreken wonen, in hun nood en ellende t© hulpl Buigt en bestraft op afdoende wijze den tr-ots der ongel oo vi- gen en stelt U met all© kracht te weer tegen hen, d i zich tot taak hebben gesteld d-en Chris- tennaam te verdelgen. Anders zal binnen korten tijd de Kerk het ondragelijk juk der s 1 a- vernij hebben te t o r s c h n, het ware geloof e n oi r m -e s c h ad lijden en het bjjgel-oof .der hei denen zegevierend het hoofd verheffe n." s) Wij vragen: is een paus, die zoo spreekt, zich zijn taak van opperherder en vader der geloovigen bewust voor al in een tijd, toen het christelijk Europa; geen ander kerkelijk gezag als dat der Katholieke Kerk kende of niet? Zeker, het zwaard der Saracenee heeft tienduizenden doen sneven. Maar die vie len wisten, dat zij stierven voor een edele, heilige zaak en dat hun sterven, mits het gepaard ging met de rouwmoedige gevoelens, die den christen in zijn doods- ure passen, hun zou strekken tot des te grooter gelukzaligheid hierbovlen.4) En dat der Grieken trouweloosheid tal van Kruisvaarders het leven kostte, de on verstandige ijver van voor den oorlog totaal ongeschikte menschen, geheel© menigten deed omkomen in de vlakten vap. Hongarije en Klein-Azië, 't zijn be treurenswaardige gebeurtenissen, maar toch allerminst te wijten aan de Kerk.5) Het oordeel dat door ernstige schrij vers over dé Kruistochten wordt geve-ld luidt dan ook geheel anders. Wilken b.v. (Geschiclite dei' Kreuz- züge, Vorrede S VI) vindt ze noch „on zinnig", noch „belachelijk" maar stelt zich' na grondige onderzoekingen de vraag: „Welke gebeurtenissen hadden zulke uitmuntende gevolgen? De Kruistochten oefenden hun invloed niet alleen uit op de natiën in het algemeen, maa,r werkten door tot in de fami- iiën; de voorraad van kennis werd vergroot, de ho-rizon der begrippen verruimd. Dat alles had een weldadigen terugslag op levensgenot, handel, nijver heid en kunst. Door de Kruis tochten werd de gedaante van Europa veranderd" (Bd. 1, .1.). En de eveneens Protestanlsche geschied schrijver Heeren aarzelt niet d-e Kruis tochten te betitelen als„d,® vrucht van den ontwaakten helden geest en den oplevend-en gods dienstzin der Germaansch- Frankische volkeren, als DE HELDENPERIODE DES CHRISTEN- DOMS. Wat dus te zeggen van de bewering van den heer Siem-elink„Hiet ging in d-e Kruistochten niet om het heilig Jeruza lem, maar om den onverzadelijk-en hon ger naar meer van Rome en het keizer lijk Byzantium."6) Dat is geen geschie denis, maar een karikatuur. Als „Rome", d.w.z. de pausen tot het ondernemen van Kruistochten aanspoor den, dan deden zij zulks èn uit gods dienstig motief èn uit voorzorg om Europa uit de klauwen van den Islam te houden. Mannen als Gregorius VIIUrbanus II. Innocentius III voorzagen met gema len blik, dat eenmaal beslist ging wor den, wie de hegemonie over de wereld zou voeren: het Christelijk Euro-pa of Azië, voo-r zo-over de Islam er baas was. Wetende dat, volgens een nog heden gel dend militair princiep, de beste defensie bestaat in een tijdig offensief optreden, wekten zij de Europeesch© volkeren op om zich op het Moihammedaansehe Oosten te werpen en zoo- d-e aanhangers d-er Halve Maan, tuk op de verovering der christenwereld, lam te slaan. Zoodoende toch werd de erfvijand der christen-en in zijn eigen land bestookt, verhinderd Euro pa binnen te dringen, dat zich inmiddels kon co-nso-lideeren en versterken, om ten slotte de latere pogingen van den Islam ter verovering van het Wiest-en èn in 1571 hij Lepanto èn in 1683 vóór de muren van Weenen .voor altijd zegevie rend te weerstaan. Het Byzantijnsche rijk daarentegen, dat in de Kruistochten den verradersrol speelde, viel den Mohammedanen ten buit. Ondanks de moeiten doo-r Rome's opperpriester aangewend om ook dat rijk voo-r den christennaam te behouden, ten spijt van de heldendaden zijns laatsten Cesars C-onstantijn, werd 29 Mei 1453 het strafgericht over Co-nstantinopel yol- trokken Daar heft, de Sultan 'thoofd omhoog: [Victorie I" „Victorie" schrijft zijn bloedig roode [hand Aya Sofia op uw gouden wand."8) Ernstige historici hebben dan ook meer en meer het standpunt verlaten, dat vroe ger doo-r een Dittmar, een B-ecfcer e.a<- werd ingenomen en wel verre van de pausen te beschouwen als sluwe intrigan ten, die de Kruistochten dienstbaar maak ten aan hunne „machtspolitiek", huldi gen zij hen als „de wachters op de tin nen", die met en doo-r de Kruistochten ons werelddeel bebb-en behoed voor den heilloo-zen invloed eenier Islamitische over- heersching. Wij moeten eindigen, hoezeer wij ook' lust gevoelen den heer Siemeiink op zijn verdere omwandelingen in h-at rijk dar historie o-p den yoet te volgen. Ons eindoordeel zij kort. Is de politieke ontwikkeling van den heer Siemeiink niiet van beter allooi dan zijne historische, dan kunnen wij de Zeeuwsche Vrijzinni gen niet feliciteer©®, met hun nieuwen voorman. Moge ernstige, gezette, maar hovtenal objectieve studie van de historische zoowel als van de .godsdienstige vraag stukken hem nog eens zoover brengen, dat Tiij met het geloovig betrouwen van den Kruisvaarder de woorden des dich ters beaamt „Aanhoort, aanhoort de boden Die als op padlaarsvlucht, Den wiekslag der historie, Nu rondgaan door de lucht. Gij kleinen en gij grooten, Knielt en aanbidt Hem weer: Eén Schepper, één Verlosser, Eén Rechter, éénen Heer."9) De spatieering is van ons Eed. s) „Jeruzalem verlost" 2e zang, 82e en 83e strofe (vertaling van J. J. L. ten Kate.) Historia rernm in partibus transmarinis gestarum a tempore successorum Mohnmed us que ad annum Domini 1184. In het Duitsch vertaald door E: en K. Kanaler Stuttgart 1840, Bovenstaande door ons weergegeven tekst is ontleend aan de brochure Die Kreuzzüge 1096 1291. Ihre ürsache, ihr Verlauf, ihre Folgen von Jobann Diefenbacli. Frankfurt, A. Foesser, 1896, biz. 224, 225. De Paus (Urbanus XI) zeide uitdrukkelijk RONA mits hij in ware boetvaardigheid stierf, kon de kruisvaarder, die in den gewijden tocht sneuvelde vertrouwen, dehemelsche heerlijkheid deelachtiig te worden. 5) Zoo viel een ordelooze en ongeoefende troep, die aan het eigenlijk Kruisleger voorafging en waarbij ondanks de waarschuwingen des Pausen vrouwen en kinderen zich hadden aangesloten onder ridder Walter van Habenichts aan ont bering, ziekte en het zwaard des vijands ten prooi. c) Op de Kruistochten drukt als op elk men- schelijk werk de stempel der onvolmaaktheid. Wij weten dat het Heilig Land niet blijvend in de macht geraakte van het Westen. Verschil lende oorzaken als onderlinge tweedracht, jalousie der Germaanscheen Romaansche volken, politieke bijbedoelingen van Venetië dat naar uitbreiding van gebied streefde enzwerkten hier toe mede. Dit neemt echter niet weg, dat de indirecte gevolgen der Kruistochten op geestelijk, sociaal, politiek en materieel gebied enorm waren. Geen serieus beoefenaar der geschiedenis, die zulks niet moet erkennen. 7) Napoleon zeide van dezen paus„Si je n'étais pas Bonaparte, je voudrais être Grégoire VII" „Als ik geen Bonaparte was, zou ik Gre gorius VII willen zijn". 8) Aya Sofia, Dr. Schaepman, zang 12, op een na de laatste strofe. 9) Ibidem, voorzang, 44e en 45e strofe. FKASKRIJ K. Brest en de Fransche marinIe. Delcassé, de Fransche minister van ma rine, heeft aan het gemeentebestuur van Brest in een brief d-e redenen blootge legd, waarop de regeering beslo-ten heeft de vloot in de Middellandsche Zee samen te trekken, een maatregel waartegen h-et gemeentebestuur van Brest, wegens de daaruit v-oo-r deze oorlogshaven voort vloeiende schade, -eie-n bezwaarschrift had ingediend. De minister vo-egt aan zijn schrijven toe, dat hem de he-langen van Bres-t na a an het hart liggen. Hij zal voor de haven een vergoeding zoeken en er waarschijnlijk het volgende jaa-r reeds een eskader van zeven pants-arsch-e-pen heen zenden. lUirSdlI.AM». De J-ezuetenw-et. De Keulsohie ka tholieken hebben Zondagmiddag een groo- te vergadering gehouden om te protes teeren tegen de Jezuïetenwet en om de afschaffing Van die w-e-t te eischien. Dui zenden namen aan de vergadering d-ee-1 en duizenden konden geen plaats meer vin den -en moesten worden afgewezen, wel een bewijs hoe levendig het verzet onder de Katholieken tegen do hatelijke uitzon deringswet voortleeft. Als sprekers traden op- Justizrat Custo- dis, dr. Trimiborn uit Bonn en aartsbis schop Jürgens uit Bombay. Deze laatste wees o.m. op de werkzaamheid der Duit- schte J-ezuïeten in Indië, waar zij door de Engelscho autoriteiten niet all-een er kend maar zo-oveel mogelijk zells gesteund worden. Een lange resolutie werd aangenomen, waarin allereerst krachtig geprotesteerd wordt tegen het handhaven van de wet -en voorts wordt aangedrongen op een alge- heelo -opheffing ervan, waarbij aan den Bondsraad tevens het verzoek' gedaan wordt, om zich niet te storen aan de herrie van hen, die zelfs een objectieve uitlegging van de nog bestaande bepalin gen willen -onmogelijk maken. D-e resolutie wordt naar den Rijksdag en den Bondsraad verzonden. ENGELAND. L on den's Lor d-Mayor. Zaterdag he-eft in de Guildhall te Londen met d-e daarbij gebruikelijke oude plechtigheden de k-euz-e van een nieuwen lo-rd-mayor plaats ge-had. Gekozen werd de oudste „alderman" sir David Burnett, die reeds meer dan 24 jaren deel uitmaakt van het stedelijk bestuur. Z 1ÏITSERL AND. Op het Vredescongres te Genève is door het voorstel om de ontruiming van Egypte te wenschen, hevige- onvrede ontstaan. De beraadslagingen hadden telkens ©ene- hartstochtelijk en onstuimig karakter. De Amerikaansche, Nederiandsche ©n Engelscho gedelegeerden hield-en daarna een afzonderlijke vergadering ter over weging van de vraag, of zij aan volgende vredescongressen nog deel zouden nemen. Ettelijke Engelscho giedelegeerden Reb ben bij wijze van protest tegen de aan neming van de motie van de Jong-Egyp- tenaren Genève verlaten. Ziedaar wat er van vredestenvpels wordt als er geen fundamenten onder lig-gen, zegt „Het Centrum". CHINA. Ontploffing. Uit Sjanhai wo-rdt ge meld, dat een vre-eselijke ontploffing van een kruitmagazijn plaats heeft gehad op den 19en Sept. te Fauchang (Hoep-eih^ De huizen in den omtrek va,n hie-t maga zijn worden verwoest. Er zijn meer dan honderd dooden.

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1912 | | pagina 1