der zullen wij hebben Irf terugrijden uit de richting der
[ngde berichten.
Rechtszaken.
Sociale Berichten.
Ingezonden Stukken.
Afloop Verkoopingen Aanbestedingen enz.
Burgerlijke Stand.
I tot aan den avond van 7 Sopt. '12;
ot krachtlgen, westelijke tot
ijken wind. Meest zwaarbewolkte
rschijnlijk nog regenbuien met
iweer. Weinig verandering van
'vaartuig ge z o nken. Ifet
rig der Nederlandse!» marine
dat te Nijmegen is ges.ta.tio-
Donderdagmiddag 12 uur in
ter hoogte van Altona, onge-
lur beneden de stad, aangeva-
■en der vrachtbooten „William
>t marinevaartuig zonk, dock
ing kon zich redden door op 4e
over te springen.
psong-eluk. W-qe-nsdanaclit
is in het Haringvliet een aard-
pje de „Johanna" vain Middel-
ir Schiedam bestemd, omgesla-
49-jarige W. L. L., eigenaar
hchip en woonachtig' te Sehie-
flronk; zijn 22-jarige zoon wist
moeite te redden.
Iolg in gs waan z in. Woens-
hee-ft een onderwijzer te Hilver-
lijde-nd© is aan vervolgingswaim-
en collega gesc-h-oten. De man
larna o-p zichzelf en is zwaar
De collega kwam er met een
rnstige verwonding af.
Ie-ndaal is een kermisreiziger van
wagen ge-vallen. Hij werd naar
:-ht .Charitas" vervoerd, alwaar
ig o-verleed.
;aars, die zes jaar brandt,
(ader zegende onlangs eene kaars,
de grootste die ooit gemaakt is,
fcemd voor het beeld van San Blaaio
|eter te Rome. De kaars weegt
I, is 11 voet en 3 daim (Eng.)
onder aan den voet 2 voet, 9 duim
Ireed. 't Is een e x v o t o van een
Italiaansch zanger, die zjjn stem
had en zich nu tot St. Blasius,
ige voor keelaandoeningen wendde,
■jjg zjjn stem terug, en nu heeft de
ar een kaars laten maken van
ire (goud). Na de wijding door den
Ferd zjj aangemaakt en met haar
vlammetje zal het zes jaar duren
leelemaal opgebrand is.
z a m e reis. Te New-Brighton bjj
ol had door de nalatigheid van een
fipper bijna een groot ongeluk plaats
u hydro aeroplaan (luchtschip dat
(ven kan op 't water) Het toestel
ebruikt om betalende passagiers
ïeid te geven een tochtje in hooger
te maken. Men zette den motor
irdat de schipper was ingestegen.
Bsagierster mevr. Marray, zat er
reeds in. Het toestel ontsnapte aan
|len van die het vasthielden en mevr.
ging alleen de lucht in. Z(j vloog
richting van de rivier de Mersey,
ieg het toestel om. Met alle haast
eenige booten er heen en hadden
j tijd en de voldoening mevr. Muray
;edeerd was te redden.
PeTo'lgende getuige, jhr. Lewe van
Yiienstein, burgemeester van I's Heer
imidskerke, werd gewaarschuwd en stel
de verder onderzoek' in; ook dez-e ge-
j_c Zj|r niets dat op de aanwezigheid
vjii kippe" op de plaats waar bekl. ze
zijn zeggen gevonden zou heb-
Ilifi) zou wijzen; wel kon hij ook mak
te» het spoor vinden.
De landbouwer M. Nijsten, te Wol-
T) li aartsdijk, verklaarde -de kippen, althans
enkele er van, te liehben berk-end.
Zoo ook de dienstboden M. Rijk en
G Rijk, de laatste zeide zelfs al de kip
pen te herkennen.
Beklaagde hield vol de kippen te heb
ben gevonden.
De riseh luidde zes maanden met af
telt van het voorarrest.
De verdediger wees er op dat in deze
soort zaken altijd een open plekje blijft,
,-el is beklaagde aangetroffen met de
kippen en werden deze bij Nijsten ver
mist, maar dat is g-een bewijs, dat bekl.
ze ivegnam.
Ook de kwestie van het volgen van
een spoor is een twijfelachtig bewijs vol-
ms pleiter, vooral waar het spoor eerst
vier uur na d-e aanhouding van H. ge
volgd is. Pleiter vroeg vrijspraak en on
middellijke invrijheidstelling van beklaag
de voor wa.t betreft deze zaak.
dit laatste verzoek' ging de recht-
bink niet in.
Vervolgens stond dezelfde beklaagde
nog eens terecht, wederom wegens dief
stal van kippen ten nadeele van S. J.
Klompe to Wolphaarts'dij'k, die nadat hij
van den vorigen diefstal hoorde zijn kip
pen natelde en er toen 11 vermiste; hij
gat dit aan en Eversdijk spoorde ze op,
toonde ze getuige en -deze herkend© ze
allen.
Ook de vrouw van Klompe miste d©
kippen en herkende later d-e ve-rtoonde-
kippenterwijl ook de zoon in gelijken
geest verklaarde. Alle zeiden dat van
7 op 8 en va.n 8 op 9 Juli hot hok
openbleef, omdat het te warm was.
De veldwachter Eversdijk vond de kip
pen bij H. Deze laatste zeide, dat hij de
kippen reeds vóór den 7d-en van zekeren
van den Brooke kocht, in den nacht
van 7 op 8 is hij niet van jiuis gteweest.
De bedoelde S. van den B-roeke vier-
klaarde, wel kippen aan bekl. verkocht
ie hebben, doch slechts 8 en die waren
niet bij de elf door Eversdijk ook aan
hem vertoond.
De eisch luidde in deze zaak één
maand gevangenisstraf.
De verdediger bepleitte, dat voor diief-
slal noodig is het bewijs van wegne
men met de bedoeling van wederrechte
lijke toeëigening.
Daar dit Dewijs niet geleverd is, vraagt
pleiter vrijspraak.
Bekl. zeide totaal onschuldig te zijn.
lervolgens stond terecht die 54-jarige
['-ƒ"■ L- K., muzikant te Rotterdam,
beklaagd van poging tot diefstal van een
'jjwiel uit de woning van den heer J. W.
'erhulst, notaris te Middelburg.
,0p 16 Juni kwam beklaagde de wo-
'"ng binnen en was reeds bezig (iet rij
pad om te draaien in de gang, toen
bi] betrapt werd.
Eisch bij verstek 1 maand gevange
nisstraf. e 6
weer in de Ver. States.
Vereenigde Staten komen berichten
en verzengende hitte. Bij een gym-
feest op het plein voor de hoogeschool
imbus in Ohio werden 60 kinderen
volwasenen door de hitte overwel-
loodat de uitvoering moest geschorst
Io. Te Chicago wees de thermometer
g 40 graden Celsiushet was daar
raiets dag van den zomer. Vijf men-
bezweken aan zonnesteek.
Sew-York was het daarentegen guur
f8tachtig.
fcr de rechtbank te Middelburg stond
)i terecht de 41-jarige koopman
jt s Heer Arendskérke, die beklaagd
■(an diefstal van kipp-en in den nacht
ft op- 9 Juli te Wolp-haartsdijk op
irf van M. Nijsten.
veldwachter C. Eversdijk, verklaard*'
En bewust-en nacht hoe hij met Tim
lians en Buteijn op surveillance was
j hebben gezien fietsende in de rich-
f van het hof van Nijsten. later te-
unend-e liad H. kippen bij zich e"
en de politiemannen hem aan.
tl. beweerde toen d-e kip-pen gevoa-
- nol
ook
Nijs-
|A1. VCWTOiM-o
te hebben, en hield dit thans
bij is niet op het -erf van W'
feweest, ook niet naar de veldwtn'jp
erklaart, dat het spoor van het 11
naar die hofstede liep.
f> een vraag van den verdediger, n'r-
Heg se, v-erk'laanle de getuige, dat
'een kwestie is van vergissing vil"
spoor, daar hét versch was en e'
(er geen nieuwe sporen waren,
fe gemeenteveldwachter J. Timine'
»s verklaarde in gelijken geest,
bk de onbezoldigd rijksveldwachter
fluteijn was mede op- surveillance
ook om half twaalf heen en I
*g werd tegen den 26-jarigen land
bouwer Job V. te Nisse, die den ge
meenteveldwachter J. Kooman minder be
leefde woord-en toevoegde, en die nu be
weerde andere gesproken te hebben dan
het proces-verbaal vermeldt en ook door
den veldwachter heden volgehouden.
Eisch luidde f10 of 10 dagen.
Voortgezet werd d-e behandeling van de
op 12 Januari geschortste zaak tegen den
27 jarigen C. v. R. uit Sint Kruis, die
°P 11 September 1911 een poging tot
moord deed op P. van Watermeulen te
Me, door op dezen een scho-t te lossen.
Destijds werd een nader onderzoek naar
Milaagdes geestvermogens gelast en hij
-werd naar Medem-blik overgebracht. Het
rapport der deskundigen luidde thans on
toerekenbaarheid en daarom eischte bet
O-M., dat het feit zelf bewezen achtte,
I vrijspraak en invrijheidstelling.
De verdediger, mr. J. J. Heyse, sloot
l zich bij het requisitoir aan.
7de Sociale Week. Sociale verzekering.
Te Breda zijn thans onze beste krach-
ton op sociologisch gebied bezig in een
reeks van lessen de geaonde Katholtekie
I sociale ideeën te verklaren. Al laat bet
I bestek van ons blad niet toe al die> tesse-n
■weer (e geven, wij meenen toch een uit-
I zondering te moeten maken voor de be-
■langrijke les, die prof. Aengenent van
I «arpiond Dinsdag j.l. gaf o-ver het zoo
■actuïete vraagstukde s-o-eiai 1 e ver
li® „et'ng. Hierover lezen wij in „De
Ai volgende;
I Als professor Aengenent van Warmond
I spreekt op -een Sociale Week is dit steeds
I "er glanspunten. De menscben ko-men
I toegestroomd o-m te luisteren naar het
I werende en toch zoo- klaar, naar het
I "'['gaande en toch zoo begrijpelijke be-
I Priester-socioloog.
I \J e verzekering was het ander-
IiVoor ^€n dinsdag- en de Woensdag-
1,avondvergaderingen. Dit onderwerp is in
tweeën te splitsen, de theoretische en
de practiscbe beschouwing. De theoreti
sche behandeling had professo-r Aengenent
Dinsdagavond voor zich genomen.
Heeft de Staat h-et récht do arbeiders
te binden tot verzekering, zooals minister
Talma het in zijn ontwerpen voorstelt?
ziedaar de vraflg die theoretisch rijst.
En het theoretisch antwoord is ni-et zon
der belang, omdat men niet alleen de
practische zijde beschouwt. Ieder, die in
ons land sinds de latere tij-den de Kamer
debatten en de geschriften heeft gevolgd,
zal weten in hoe groote mate de theo
retische vraag aan de orde- komt bij dit
onderwerp.
Spr. wil niet ontkennen, dat hét hem
moeite gekost hééft zich te ontworstelen
aan de gedachte, da.t bet stellen en ivp-e-
teeren van deze vraag wortelen in d©
liberaaleconomische ideeën. Wanneer
men bang is voor iemand, ja dan komt
spoedig de vraag op de lippen: mag de
man dit wel doen. En de oude liberalisti
sche idee gaat uit van bet idee dat
men bang moet zijn voor den staat, die
onze vrijheid wil binden.
Wij beschouwen de overheid en den
staat daarentegen als bet door God zelf
aangestelde gezag, om onze belangen te
bevorderen. Die overheid beschouwen wij
niet als onze vijand, maar als de natuur
lijke behartiger onzer belangen. Natuur-
lijk neiemt dit niet wieg, ,dat men kian
vragen, waarom de staat dit of dat moet
doen.
Heeft de overheid dan het recht de
arbeiders en ook d-e patroons ten bate
der arbeiders tot verzekering te verplich
ten?
Deze vraag kan niet beantwoord wor
den, tenzij men de algemeen© beginselen
kent, die de bevoegdheden van het staats
gezag omlijnen.
De staat - dat is rpeds uiteengezet
is er omi te zorgen voor hét aigemee-n
belang, niet voor het welzijn van allen
afzonderlijk, maar voor het alge
meen; hij moet zorgen, dat aanwezig zij
de som van voorwaarden, die noodig
zijn opdat ieder burger zijn particulier
welzijn zelfstandig kan nastreven. De
Staat heeft zich met mijn of uw wel
zijn niet in te laten. De Staat heeft
te zorgen, dat gij zelf uw welzijn kunt
bereike-n. De (aak van den Staat omvat
bijgevolg een tweevoudig element: een
negatief en e-au positief deel. De- Staat
moet onze rechten beschermen en moet
vervolgens ons h-elpen, en steunen het
particulier initiatief. Wanneer wij zelf er
gens to-e in staat zijn moet de Staat
zich er buiten houden; zijn we half in
staat tot iets, dat voor hét algemeen
welzijn noodig is, dan h-elpie de Staat.
En zijn wij daartoe geheel niet in staat,
dan neme de Staat de taak geheel over.
Dat zijn de alg-emieene beginselen en nu
komt de vraag, toegepast op de sociale
verzekering: heeft de Staat het recht d-e
arbeiders (spr. zal het hier speciaal heb
ben over de arbeiders) en hun patroons
in dwang op te nemén? Spr. antwoordt
volmondig ja! Omdat die verz/ekerings
verplichting valt onder het eerste, het
negatieve deel der Staatstaak, d-e rechts
bescherming der arbeiders. Waarom? Om
dat volgens de eerste sociologische stel
ling het loon van den arbeider min
stens zoo-veel moet bedragen, dat hij
óók leven kan in dagen van onvrijwillige
werkeloosheid, ziekte en ouderdom. D-e
arbeider, die zijn kracht geeft aan de
industrie, moet door dé industrie geheel
onderhouden worden. Wanneer dat. nu
ee-n rechtvaardige eisch is, dan komt aan
den Staat d-e bevoegdheid toe om voor
de naleving van dit recht te waken I
De Staat kan en m-oet zorgen, dat
bij het arbeidscontract (evenals bij een
koopcontract) de rechtvaardigheid ten op
zichte van den arbeider niet worde ge
kwetst. Nu spreekt het vanzelf, dat, als
we den Staat een dergelijk recht toe
kennen, dat we ook komen te staan voor
de vraag hoe moet de Staat dit doe-n
Mag de Staat dit zoodanig uitvoeren, dat
er dwang wordt uitgeoefend? Zijn er geen
andere middelen? Mag de Staat niet al
leen arbeiders, maar ook de patroons
slaan in dwingend verband! Dat is de
groote vraag I
Evenals hij alle Staats bemoeiingen heb
ben wij om dit op te lossen, hier vier
vragen te beantwoorden.
Ie. Is bi-er 'n maatregel noodig voor
het algemeen welzijn
2e. Zoo- ja kunnen de particulieren
zelf dien maatregel niet stellen.
3e. Zoo neen, kan de Staat het dan
niet doen zonder dwang op derden?
4e. Zoo néén, staat dan het verwachte'
resultaat in verhouding tot den opge
legden last.
Bij de eerste twee vragen vonden we
in deze materie geen moeilijkheden. Het
antwoord wordt op de eerste vraag al
gemeen bevestigend gegeven, zelfs "door
den oud-minister de Beaufort in de Ver
eeniging voor Weldadigheid en Armen
zorg. De beeren Lo-hman en v. Idsinga
zijn 't hiermede eens. En -eveneens is
men eenstemmig het er over eens de
tweede vraag ontkennend te beantwoor
den. De Staat moet zich dus er mede
bemoeien
Het zijn eigenlijk de 3© en 4e vraag,
die tot meeningsverschil aanleiding heb
ben gegeven. Op welke wij z-e moet
de Staat in het verzekeringswezen voor
de arbeiders optieden? Kan het niet ge
beuren zonder dwang op derden?
Minister Talma antwoordt: dat kan
niet. Er zijn er evenwel anderen, die
er anders over denken. Spr. is 't eens
echter met minister Talma.
Wat willen dan |de anderen, die wel
staatsinmenging willen maar geen dwang
op derden: zij geven drie systemen aan.
Eerstens s p a a r d w a n g, tweedens
staatspensioneering en derd-ens
vrij willige vierzekerin g!
Een partij wil spaardwang, d. i. een
dwang op de arbeiders alléén o-m een deel
van hun loon te sparen. Dat middel is
echter ontoereikend en te diep ingrij
pend in bet particuliere bese.hikking&-
recht van den arbeider. Ontoereikend om
dat, zelfs bij voldoend© vermogen van
overleggen, dat spaarso-mmetje reeds zal
zijn ingeteerd vóór de oudeido-m-, b-.V.
in dagen van ziekte enz. Bovendien zeer
velen worden reeds invalide, vóór zij
een voldoende- som hebben bijeengegaard.
Het middel is dus ontoereikend en te
diep ingrijpend tévens in het particulier
beschikkingsrecht.
Anderen van de tweede categorie wil
len Staatspensioneering-, waarbij de ar
beiders niets hebben bij te dragen, doch
waarbij eenvoudig een pensioen, een aal
moes, wordt geschonken. Dat is Staats
armenzorg onder den vorm van pensio-
neering. Dit is verwerpelijk, omdat het
principieel niet overeenkomt met ons be-"
ginsel van de taak des Staats. De Staat
is alleen om te scheppen de alge-meene
voorwaarden, waaa"door bet mogelijk
wordt, dat ieder zijn doel kan bereiken.
Staatspensioneering is dus een Staats
bemoeiing, die niet te pas kouit. Staats
pensioneering bemoeit zich met elks par
ticulier welzijn en dit strijdt met onze
staatsopvatting.
Anderen, de derde categorie, willen vrij
willige verzekering, waarbij de Staat sub
sidieert en steunt. Als dit middel toerei
kend was en -de -ervaringen er voor spra
ken, dat er heil van was te hopén,
dan zouden wij ongetwijfeld voor deze
oplossing partij moeten kiezen. Dat zou
in de lijn liggen voor onze Staatsop
vatting.
Maar de ervaringen uit binnen- en bui
tenland hebben uitgewezen, dat dit insti
tuut faalde. Prof. Brentano getuigde het
in Duitschland. De pogingen ten onzent
van Patrimonium (in 1880) van het
Nederl. Pensioenfonds voor Werklieden,
de pogingen van mr. Van Tienhov-en too-
nen het totaal onvoldoende ervan aan.
De desbetreffende wetten in Frankrijk,
Engeland, Italië, België enz. faald-en!
Als wij dus zien, dat in alle landen
vrijwillige verzekering tot fiasco heeft ge
leid, dan komen we- to-t de overtuiging,
dat de vrijwillige verzekering is ontoe
reikend en geen .ander middel overblijft
dan het instituut van de verplichte ver
zekering. Dit systeem is wel te onder
scheiden van de staatspensioneeringhet
geeft geen aalmoes, het belast alleen de
betrokkenen -en niet tevens de- huiten-
staanders. Dit systeem heeft o-o-k niets
te maken m-e-t staatssocialisme. Wiel zijn
er staatss-ocialisten, die ji'et stelsel aan
hangen, maar als twee hetzelfde 'doen
en willen, daarom is het nog* niet het
zelfde. Twee- me-nschen geven b.v. éen
aalmoes, stellen precies dezelfde- daad
uiterlijk; doch de motiewen verschillen:
de ©en doet het uit zuivere liefdadig
heid, de ander om- gezien te worden;
Een moordenaar doet een moord, een
ander d,o-od een band-iet in rechtvaar
dige zelfverdediging: weer twee- uiterlijk
dezelfde dad-e-n, die- niet hetzélfcte zijn.
Z-oo ook hier. Wij streven naar verplichte
verzekering', om-dat er ©en mondstand is
en niet om de- reden der staats-so-cialistien.
Eindelijk verschilt verplichte verzekering
ook geheel van spaardwaing: zij formu
leert alleen de rechtsgeldigheid van bet
.arbeidscontract zoo-als die bij andere con
tracten geschiedt.
D-e vi-erde vraag, die bij- de vrijheids
beperking door den Staat moet gestelid, is
staat bet verwachte resultaat in verhou
ding tot den opgelegden last?
Het antwoord moet bevestigend luiden.
Want de lasten worden juist opgelegd
op de twee categorieën personen, die te
zam-en de industrie vormen. En als hét als
©en theorie van rechtvaardigheid moet
vooropgesteld, hoe -de arbeider zooveel
moet verdienen, dat hij ook leven kan
in dag-en van ziek'te, o-uderdom enz., dan
is het een natuurlijk gevolg, dat de las
ten ook moeten drukken op1 de indus
trie.
Nu zal men de overweging maken; er
zijn toch verschillende arbeiders, die vroe
ger sterven en niets zullen profiteeren I
Mag de- Staat dan -die arbeiders dwingen
tot betalen? En de patroons profiteeren
er ook niet van in die gevallen moe
ten zij dan betalen.
Volgens d-e individualistische oude li
beralie idee heeft men gelijk: dan zou
men ni-et behoeven te betalen.
Maar ziet men in den Staat een le
vend organisme, waarin de deelen el
k'ander noodig hébben, zal men aan de
objectie weinig waarde hechten. Het is
hier te doen om -den welstand van het
g-eh-eele orgaan, van den arbeiders
stand en van het direct betrekkende an
dere orgaan: -den patroonsstand. We le
ven voor -elkander, niet alleen voor ons
z-elf.
Dat is hét antwoord op d© vierde vraag.
En eigenlijk' is positief de behandeling
van het onderwerp ten einde. Echter nog
enkele bemerkingen mogen gereleveerd:
Wanneer de Staat de arbeiders kan
dwing-entot verzekeren, -dan heeft de Staaf
ook' recht om de middenstanders tot het
zelfde te -dwingen, zoo voert men tegen.
Dat om dez-elfde redenen de Staat zou
ingrijpen is echter niet waar. De Staat
moet zorg-en voor de naleving van de
rechtvaardigheid bij het arbeidscontract.
Maar bij d-e middenstanders bestaat geen
arbeidscontract. Daar valt dus niet te
wak-en. Er is ook geen andere rechts
grond te vinden. Is -de Staat verplicht
iemand te ondersteunen omdat de for
tuin hem ongunstig geweest is? Immers
neen! De bestaansonz-ek'erh-eid is niet de
rechtsgrond, doch alleen de rechtvaar
digheid.
Termen, om dwingend voor de mid
denstanders op te treden, zijn er niet!
E-e-n tweede objectie luidtdiergelijke
dwang op -d-e patroons ten gunste dei-
arbeiders zal te zwaar worden voor ide
industrie. Als dit -werkelijk ko-n worden
aangetoond, -dan zouden de arbeiders de
eersten zijn, die zich ernstig moesten ver
zetten; het zou eeu maatregel zijn in hét
nadeel van de arbeider. Maar die ob
jectie lijkt een voorwendsel met weinig
waarheid. Er zullen gevallen zijn, dat
loonsverhooging wordt nagestreefd -'en
verkregen, omdat -d-e arbeiders premie
moeten betalen. Dioch er zullen ook' ge
vallen zijn, waarbij de patroons pogen
zullen het lo-on te verlagen, om de
premie op de arbeiders te verhalen.
Ten derde zal -de premie niet -drukken
o-p arbeiders of. patroons, doch op- de
consumenten I Maar mocht het al waar
zijn voor -enkele patroons, dan mag daar
om d-e algemeen© rechtvaardigheid niet
achter gesteld worden.
De derfde objectie- is 'dat, als die) werk
gever zich' in gaat laten met de premie
betaling, dat dan d-e staat eigenlijk' een
minimum loon gaat bepalen en dus zich
mengt in bet economische leven, het
geen niet te rechtvaardigen is.
Evenwel de staat laat zich' niet di
rect in met de vaststelling van mini
mum loon 1
D-e Staat beeft echter recht en plicht
de rechtvaardigheid ook in het econo
mische leven tot uitdrukking te bren
gen. In -een sch.o-one peroratie ontwikkeld©
spr. nog eens, hoe sterk de liberalistisch©
ideeën nog doorwerken, hoe deze ver
drongen moeten worden door de Chris
telijke. En hij sloot met de hoop uit
te spreken, dat de wetten van minister
Talma spo-edig in bet Staatsblad zullen
verschijnenOverweldigend applaus laan-
de spreker voor zijn hekier betoog.
.Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Het bioscoop-gevaar.
„Te Parijs leerde een veertienjarige jongen
het schrijnwerken. Door eeD zijner makkers,
en tegen den zin zijner moeder, naar den
schouwburg medegesleept, werd hij, ofschoon
nog bitter jong, op het theater verliefd.
Hij dacht op niets anders meer, en scheen
er voor te leven. Daar nu de tooneelstukken
doorgaans zeer slecht zijn, zoowel onder
het opzicht der grondbeginselen als der
zeden, verloor de arme knaap, in minder
dan een jaar tijds, zijn godsdienstige
princiepen, zijn goede gewoonte en zijn
liefde voor zijn ambacht. Zijn moeder was
verplicht hem uit haar huis te jagen."
Dit droevig feit wordt verhaald door
Mgr. de Ségur in een zijner sociale werken
en staat, helaas! niet alleen in de ge
schiedenis.
Dezelfde bemerking voor de theaters van
dien tijd en in 't bijzonder de volkstheaters
geldt zonder twijfel en misschien nog meer
voor onze dagen.
Gelijk alle genotmiddelen goedkooper
worden en daarom meer onder het bereik
komen van het gewone volk, zoo worden
de schouwburgen meer en meer bezocht
wegens de lage toegangsprijzen enz. enz.
Een geweldig gevaar voor geloof en zeden
schuilt in de hedendaagsche theaters, waar
over een ieder thans spreekt, de zgn.
bioscopen, de kinomatograaf-schouwburgen,
waarvan meestal gezegd moet worden,
hetgeen Mgr. de Ségur getuigt van de
volkstheaters van zijn tijd, nl. dat zij
„doorgaans zeer slecht zijn, zoowel onder
het opzicht der grondbeginselen als der
zeden". De ondervinding treedt als ge
tuige op.
Menig jongeling (of meisje) verliest düar,
gelijk de schrijnwerkersgezel, „in minder
dan een jaar tljds zijn godsdienstige prin
ciepen, zijn goede gewoonten en zijn liefde
voor zijn ambacht".
Iemand, die het weten kan, getuigde
onlangs, dat de meeste lichtbeeld-vertoonin
gen, al zijn ze niet beslist gemeen, toch
schadelijk inwerken op de zedelijke gevoelens,
vooral van meer jeugdige toeschouwers, wier
gemoed zoo ontvankelijk is voor 't kwaad.
Gaat men onderzoeken, welke voorstel
lingen worden vertoond, dan verwondert
men zich niet over de uitwerking: zoo de
oorzaak, zoo de gevolgen.
Vele stukken strijden tegen de welvoe-
gelijkheid, zjjn onbeschaamd. Het wordt er
op aangelegd, akelige, afgrjjseljjke scènes
te vertoonen. Het zinnelijk gevoel wordt
opgewekt en de nieuwsgierigheid geprik
keld. Vooral bjj kinderen wordt de ver
beelding zéér ongunstig beïnvloed. Personen,
die een oordeel mogen vellen, getuigen,
dat één slechte bioscoop-voorstelling nadee-
Iiger werkt dan een boek van hetzelfde
allooi.
De „verlichte" half-was meent daar wel
tegen te kunnen!!
Aan schandaal bioscopen is thans geen
gebrek, vooral in groote steden. De theaters
sohieten uit den grond op als paddenstoelen,
vinden overal een vruchtbaren bodem
leveren gewoonljjk een rjjk bestaan op aan
de eigenaars.
Door groot en klein, door stedelingen en
vooral ook door menschen van buiten
worden zjj druk bezocht, gewoonljjk zjjn
ze prop-vol met toeschouwers.
De Overheid is niet onverschillig voor
't gevaar, wat er in steekt,
In vele gemeenten houdt de politie een
oogje in 'tzeil, voor zoover dit kan. Toch
hoort men spreken van voorstellingen, die
„dubbelzinnig" en „langs 't kantje af"
worden genoemd, hetgeen voor een goed
verstaander al genoeg beteekent.
Het woord „zedelijkheid" schijnt voor
niet-katholieken verbazend rekbaar. De
moderne dameskleeding bewijst, dat het
begrip van „welvoegelijkheid" zéér elastisch
is, en bij velen uit het „nette" publiek het
zedelijk gevoel moet wijken voor de heersch-
zucht der mode, aan wier verderfelijken
invloed zelfs Katholieken niet kunnen
ontkomen,
Buiten de christelijke, of beter buiten
de katholieke Kerk zijn er weinig punten
in de moraal, waarover volkomen eenheid
van meening bestaat, ofschoon in den lande
de groote massa geen aanhanger of verde
diger is der zgn. onafhankelijke zedenleer,
in theorie althans.
Men ziet het ontzettend bioscoop-kwaad
voortwoekerenDe nadeelige gevolgen zullen
niet uitblijven: toename van het aantal
misdadigers, verlies van geloof, bederf der
zeden enz. enz.
Mogen de oogen van hen, die het wel
meenen met de „hoop van ons vaderland",
opengaan en het euvel niet worden
onderschat.
Op veie plaatsen worden lofwaardige
pogingen te werk gesteld teneinde een
een volledige verzameling goede films te
verkrijgen van onschuldige en vooral leer
zame instellingen, welke onderneming te
weinig steun ondervindt.
Het oogenblik wordt met ongeduld afge
wacht, waarop alle dergelijke volkstheaters
gesteld worden onder een zéér gestrenge
Staats-censuur.
Groot is de invloed, die de ouders en
opvoeders kunnen doen gelden. Een aan
houdend waarschuwend woord van direc
teuren van veteenigingen eD onderwijzers
zal zijn uitwerking niet missen.
De verleiding tot kwaad en het gevaar
voor 't geloof zijn thans al ontzettend
genoeg. De nadeelige invloed op geest en
hart mag niet verzwegen worden, want
„Die het kwaad bemint, zal er in omkomen."
Velen zochten het gevaar en gingen
ten onder.
Het schutten der reinheid, de kroon van
[de jeugd,
Haar d' eereplaats weder te geven,
Het weren van al, wat belaagt eer en deugd,
Het blijve ons doel ons streven.
(Lied voor eer en deugd.)
Een abonné.
M., 6 Sept. 1912.
lerseke. Ten overstaan van notaris
Schram van Kruiningen, werd alhier, ten
verzoeke v. d. erven wijlen Lucas Bom,
publiek ve-rkocht: een woonhuis en land-
bouwschuur. Kooper werd dhr. Hubrecht
Glerum alhier, voor f 4050, o-nvermind-erd
81/2 pCt. onkosten.
Aan den héér J. Lindenbergh Cz. te
Wemeldinge is voo-r f 149.500 opgedra
gen het maken van ©en haven, be
schoeiing en terrein-en voor de nieuw
te stichten suikerfabriek te Putterslio&k.
Goes. Huwelijksaangifte5, Cornelia
Steutel, 25 j. jm. en Huigtje de Dreu
23 j. jd.
Gehuwd 5, Izak van der Bliek, 26 j.
jm. en Adriana Jacoba van Fraassen 25 j. jd.
Geboren 5, Elizabeth Sophia Johanna,
d.v. Jacobus Verbeemen Maria Jacoba
BrusketMarinua, z.v. Cornelia Antonisae
en Jannetje Haverhoek; Gerrit, z.v.
Gerrit Hjjman en Martina Antonia Ver-
meuleCornelis Frans, z.v. Jan Cornelis
van der Peijl en Maatje Kloosterman.
Van 5 en 6 Sept.
Middelburg. OnidertrouwdC. P. A.
d© Graaf, 22 j. jm. en N. P. Verlindei
21 j. jd.; P. Han-egraaf, 28 j. jm. én
P. Sturm, 24 j. jd.
Bevall-en: M. P. Damman, geb. Van
Loo, d.J. van Aartsen, geb. Aar-
noutse, z.
Overleden: A. H. Tilroe, 19 j. jd1.; A.
KerKho-ve, 4 m„ «i.
Van 28 Aug.4 Sept.
Zierlkzee. Getrouwd: M. Kosten, jm.
31 j. met A. M. Geluk, jd. 20 j.
Bevallen: F. Stoutjesdijk, geb. Van
IJJsseldijk, d.; W, G. Schoonen, geb.
Leinson, d.
lerseke. Gie-boren: Antho-nie, zl v. Jo
hannes Willem Kosten én Jacoba Traim-
per.
Kloetlnje. Gehuwd: 8, Cornelis Vér
donk', 31 j. jm. t© 's Heer Arendskerko
en Helena Meulpolder, 26 j. j-d. te Kloe-
tinge, onlangs te 'sHeer Arendskèrke.
Geboren: 18, Marinus Adriaan, z. v.
Jo-hannis Holl-estelle en Jacoba Dekker;
25, Jaco-hus Cornelis, z. v. Pieter de Laat
