kzeep
NISSE,
lEURET',
de Rêves
Van Houten's
Debeste voor den prijs
Zaterdag 9 Maart 1912.
Achtste Jaargang,
id aan
bedrijven.
iart
No. 30
aak I
I r
Iriaenssens.
dbraband.
te WAALWIJK-
Immer bestaat uit 8 Mafeijden.
EERSTE BLAD.
„Het verdeelen van de
Baantjes."
BUITENLAND.
UIT ZEELAND.
'Honderd. tegen eeni
dat men na een proeff
I met
daarvan voortaan een
geregelde gebruiker]
1 wordt.
GOED en GOEDKOOP
1 Kg. 1.50 |%Kg. f 0.42£|
y2 -0.80 Ho., -0.18
cs, Koetsiers
lieden.
taart 5 uur 47 aiij,
aart 6 uur njjj
londag 10 Maart'B na,
in
aoet een half uur, je
len een uur na zon.
rp>f
van Oranje" t« Goes,
IANVANG 8 UUR.
Aanvang 8 uur,
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten ,'0.95.
I Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
I Adverfentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjB.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X bereidend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. A contant.
en den
|Y
its.
selwijn „Deinhard
Sec Cointreau"
ksquino dl Zara"-
sky Macdougall"
rdeaux Bergerac".
ft
i Dr. F. WICHERT
ie Sanguinose haar
en heel bloedarm
Kilo's staalpillen
|oe erger. De dokter
Sanguinosemijne
Na de eerste flesch
pn werd ik overdekt
/el nog zwak, maar
en de Sanguinose
hooren wil kan het
laag.
F. WICHERT.
e gelukkige moeder
met die pillen die
[eden gestorven. Zjj
s aan de Saoguinose.
dan verstandig en
|ed en versterkt het.
voorname drogisten,
flacons f 15
DAM Co.
Ide bericht, dat bij hem
de Keilen" in den Schenge-
En gemeente Wolfaartsdp,
staan de HENGSTEN:
41 Z. B. S.
veulengeld f7.—.
1
183 Z. B. S.
lale keuring te Goes, no. 3
|e hengsten.
f25.— a contant.
worden rondgeleid.
[1ÊVES echter niet verder
_e Wolfaartsdijk en de k"10
leerenhoek, Heinkenszana en
Iskinderen.
"an Verzekering op 't leven-
opgericht 8 Maart 181
1 bij Koninklijk Besluit
Juli 1895, No. 41.
schappelijk kapitaal f 300 000-
tober 1911: f2.077.596.32-
iten gevraagd.
Bet vrijzinnig orgaan uit de Keizerstraat
te 'Goes gaat als een razende Roeland te
keer tegen de Christel jj ke Regeering en de
Coalitie. Geen nummer verschijnt waarin
liet de redactie de christelgkgezinden in
den lande aanblaft, hen bespot en hoont,
(etf verdacht maakt en kleineert en dat
alles met een wilde hartstochtelijkheid, een
Minde passie, die doet denken aan den
tmokmaker, zjjn kris zwaaiend in een
MKubsme van razernij
Dat groote woorden hier meest argumen
ten vervangen, onnatuurlijkheid het stempel
B,dat op die artikelen gedrukt staat, spreekt
ran zelf en wjj zouden aan dien zotiepraat
Ier „Goesche Courant" dan ook geen
Wrdere aandacht schenken, ware het niet
iat eens passage in haar hoofdartikel van
jhi-Zaterdag ons noopt haar aan het spreek
woord te herinneren: „Wie in een glazen
buis woont, moet niet met steenen gooien."
Bedoelde passage is deze:
„Het bijaenblijven van roomsch-
katholieken en calvinisten heeft d' n
1 ook slechts tweeërlei doel, waarmede
het werkelijk christelijk beginsel nie-
H tnendal te maken beeft; het verdeelen
van de baantjes en de poging tot
totale ondermijning van het openbaar
onderwijs,"
„Het verdeelen van de baan
tjes".
Over dit chapiter deed de „Goesche"
beter te zwijgen, want als zjj nog zoo iets
van hetgeen men „geweten" noemt, bezit,
dient zjj slechts schaamte te gevoelen over
de meer dan schandalige achteruitzetting
der Nederlandsche Katholieken om ons
bjj hen te bepalen J) in de ambten en
posteD, gedurende ganach de halve eeuw
van liberale heerschappij.
„Het verdeelen van debaan-
t j es".
Nooit werd de bepaling der Grondwet:
„Ieder Nederlander is benoembaar tot
ambten en waardigheden" op brutaler
wijze verkracht als in de dagen, toen het
roer van staat in handen was der vrjj-
zitoigbeid. Geen snorkende volzinnen, geen
„kocus pocus"-artikelen van de „Goesche"
ÉunneD dit hemantelelen of verbloemen.
De statistieken spreken zóó duideljjk, de
♦fficieele cjjIers roepen het zóó luide aan
een ieder toe, dat al had het christelijk
bewind niets anders gedaan dan voortdurend
WKholieken in de verschillende openbare
aulbten te plaatsen, nog maar voor een
zeer miniem gedeelte zou zijn tegemoet
gekomen aan wat de Katholieke Neder-
tuders in dit opzicht billijkerwijze mogen
Verlangen, zoo niet eischen.
„Het verdeelen van de baan
tje»."
Ons land telt 2 millioen Katholieken
of iets minder dan s/( der geheeie bevolking.
Welnu voor welk deel zjju de Katholieke
Nederlanders, die dezelfde lasten dragen
hwnte vrijzinnige medeburgers de
hberale regeerders waren nooit vies van
'Heomache centenvertegenwoordigd in
de ambten en posten, die het Rijk heeft te
«weven
Wjj doen zoo maar een greep in het
ruwe weg en dan zien wjj o.a. het volgende
de rentmeesters van het ko
ninklijk kroondomein zijn 18 niet-Katholiek
®n nul Katholiek,
Van de curatoren onzer Dniversi-
iwten zjjn 25 niet-Katholiek en vier Ka
tholiek.
Van de Rjjkshoogleeraren aan
onze Universiteiten zjjn 204 niet-Katholiek
®n drie Katholiek.
Van de districtsschoolopzie
ner n'e'-Katholiek en ges Ka-
Van de arrondissementsschool
opzieners zjjn 103 niet-Katholiek en
25 Katholiek.
Aaa de Rijksverzekeringsbank
ïfftt, Ii i)eömbten niet-Katholiek en 80
aatooliek, waaronder het moet dankbaar
erkend de directeur-generaal.
ii C'e r.echterljjke macht zjjn 254
•not Katholieken en 50 Katholieken.
i
Van de 107 kantons in ons land voor
het notariaat zjjn er 46, d.w.z. 43°/0waar
de Katholieken zjjn uitgesloten.
De provincie Utrecht is voor 40 °/fcfRoom?ch
Welnu er zijn 6 Katholieke notarissen
tegen 48 niet Katholieke.
Zuid-Holland heeft voor 280.000 Katho
lieken maar in 7 gemeenten Katholieke
Dotarissen. Noord-Brabant daarentegen voor
67000 Protestanten in 23 gemeenten Pro-
testantsche notarissen. Toch zette de libe
raai Tydeman in de Kamer een groeten
mond op, toen voor een paar jaar in
Zevenbergen een Katholieke notaris werd
benoemd, waardoor de verhouding van 7
niet Katholieke tegen 2 Katholieke neta
rissen in den kring Zevenbergen met 7/s
Roomsche bevolking een beetje werd ver
beterd.
Een ander voorbeeld. Te Doesburg, een
stad voor e/6 Roomsch, zjjn 36 niet Katho
lieke en twee Katholieke gemeentebeambten.
Te Delft is het nog slechter. Daar zjjn
97 niet-Katholieke gemeentebeambten en
een, zegge eu schrjjve één Katholieke ge
meentebeambte. Toch is ook Delft voor 2/s
Roomsch.
Oostburg heeft, ofschoon voor '/s Katho
liek, op 34 niet-Katholieke a nbtenaren een
Katholieken gemeente-ambtenaar. Trouwens
geheel het Katholieke Zeeland is stief
moederlijk bedeeld. B.v. bjj den Provincialen
Waterstaat zjjn van de 19 beambten m ar
twee katholiek, n.l. een opzichter eo een
bureelambtenaar.
In de Tiendcommissie van Zeeland zitten
6 niet-Katholieken tegen één Katholiek,in
de schattingscommissie 23 niet-Katbolieken
en één Katholiek. Van de 24 plaatsver
vangers is niemand Katholiek. Bij den
Provincialen Stoomboot lienst, de Provin
ciale Griffie enz., zjjn de Katholieken zoo
ongeveer als onbekende grootbe
den. Toch is Zeeland voor ljt Roomsch
en overwegend christelijk. Maar
de liberale minister Rink stoorde zich er
niet aan en gaf aan dit antiliberale
gewest een liberalen Commissaris der
Koningin, mr. H. J. Djjckmeester. Maar
minister dr. Kuyper, lid van de coalitie,
die volgens de „Goesche" alleen tuk is op
het „verdeelen der baantjes" benoemde
iudertjjd in het liberale Drenthe ook
een liberalen gouverneur. Wel „Goe
sche", wie verdeelen du de baantjes?
Gelderland ia voor l/3 Roomsch. Toch
zjjn aan het provinciaal goevernemant maar
drie Katholieken verbon ien (2 gedeputeer
den en een hoofdcommies) tegen 37 niet-
Katholieken.
„De Postbazuin", orgaan van den Ned.
R K. Bond van Post- en Telegraaföe-
ambten „St. Petrus", deelt in zjjn nummer
van 1 Maart 1911 het volgende mede over
de Post- en Tolegraafbeambten in de plaatsen
met meer dan 50GO inwoners in het Katho
iieke Noord-Brabant.
Einde 1910 wareD
Van de 25 Directeuren 5 Katholiek
37 Commiezen 2
39 Klerken 14
Hieraan kan worden toegevoegd, dat de
geheeie telegraphic in die gemeenten zoo
goed als niet Katholiek is en zelfs de
lagere posten hoogstens door 10 °/0 Ka
tholieken worden bezet en dat in streken
voor 90 °/0 Roomsch
Wjj willen hier eindigen; zooals wjj
hierboven zeiden, deden wjj slechts een
greep. Wil de „Goesche" meerdere cjjfers,
zjj kan die vinden, keurig toegelicht en
uitstekend gedocumenteerd in de brochure
„Graag op Baantjes"3), een boek van 179
bladzjjden.
Dat het zoo dik is, is niet onze schuld,
wel die van de liberale enghartigheid en
kleingeestige bekrompenheid ten opzichte
van Neder land's Katholieken.
De toestand moge sinds 1910 (tot dit
jaar loopen de in de brochure behandelde
statistieken) een beetje verbeterd zjjn, over
het algemeen is er ten opzichte van het
bekleeden van posten en ambten door
Katholieken volgens recht en billjjkbeid
nog een schromelijke achterstand en meo
moet wel door en door politiek verblind
zijn om het den katholieken euvel te
duiden, dat zjj met gepaste middelen en in
den geest van verdraagzaamheid dien
achterstand wenschen in te halen. En wie
weet en ziet, hoe uitstekend b.v. onze
Katholieke ministers voor hun taak berekend
bljjken, zal wel niet durven beweren, dat
de Katholieke partjj niet over uitnemende
krachten beschikt en „het denkend deel
der natie" alleen bjj de vrijzinnigheid is
te vinden.
De „Goesche Courant" late dus in haar
politieke kwakzalverskast het tieschje
met het merk: „het .verdeelen van de
baantjes" liefst onaangeroerd. Er zjjo
stoffen, wier aanraking gevaarljjk is ook
voor hen, die meenen er straffeloos mee te
kunnen omgaan.
En „in bet huis van den gehangene
spreekt men niet gaarne van het koord",
nietwaar „Goetcbe Courant"
1) Ook voor geloovige Protestanten gelden de
grieven, die wij in dit artikel bespreken, in
meeTdere of mindere mate. Bij de behandeling
der staatsbegruoting voor 1911 zeide Jhr. V. de
Stuers, Katholiek afgevaardigde voor Weert, ook
over die grieven sprekende: wat... ieder
onpartijdig man tegen de borst moet stuiten, is
het systematische boycotten van Katholieken en
orthodoxe Protestanten".
s) Ter illustratie: Onder den liberalen min'ster
Borgesius werd in het katholiek Zuiden benoemd
tot inspecteur van het Lager Onderwijs de liberaal
Michiela van Kessenicb, bestuurslid der
Liberale Unie, waarvan Borgesius voorzitter
is. Heel toevallig 1
Eerlijkheidshalve dient echter erkend, dat
onder het ministerschap van Goeman Borgesius
deze daad staa: zoo goed als alleen aan
het Katholieke Nijmegen, dat sinds 1591 geen
Boomschen burgemeester had, in 1898 een Katho
liek burgervader werd geschonken.
3) Uitgegeven ter drukkerij van „De Tijd" te
Amsterdam in 1912.
BAlliCllG.
Dom A n t i-C lericalisme Bjjna
geen nummer van de „Iadép. Beige" eo
andere dergeljjke anti cleiicaie bladen kan
men openslaan, zonder daarin nieuwe
hatelijkheden te vinden tegen de missiona
rissen in den Kongo, nog altjjd naar aan
leiding der jongste Kongo-debatten. Thans
is, naar we in het „Hbl. v. Antw." lezen,
de „Peuple", weer woest over de bestem
ming, door U. M. koningin Elisabeth ge
geven aan de opbrengst der koninginne-
bioem. Het liberale orgaan klaagt, dat de
geheeie som is uitgedeeld aan „clericale
ondernemingen" en zegt, dat de anti-cle-
ricalen, die uit sympathie voor de koningin
de bloem kochten, in de meening ver
keerden, dat hun geld zou verdeeld worden
tusschen werken „van verschillende rich
ting".
Het „Hbl. v. Antw." echrjjft naar aan
leiding daarvan
„De „Peuple" schjjnt van Lotje geiikt
anders zou hjj die opmerkingen wel
achterwege gelaten hebben.
„Inderdaad, op de som van 240:000 fr.
is 100.000 fr. voorzien voor den bouw van
een lazaret voor de slaapziekte te Leopold-
ville. Is dat eene „clericale" ouderneming V
„Natuurljjk bestaau er 99 kansen op
100, dat dit lazaret door gasthuisnonnen
zal moeten bediend worden. Maar wie,
buiten de missionarissen,de nonnen, verzorgt
de door slaapziekte aangetaste negers
„Wie, buiten de missies, heeft posten
tot bestriding der slaapziekte over geheel
het gebied van Congo ingerioht?
„Br. Vandervelde, woerd voerder der
Loge, is in Congo geweest. Kan hg andere
verplegers dan missionnarissen en nonnen,
andere posten van bestrjjding der slaap
ziekte aanduiden dan de lazaretten der
missies
„Het geld verdeelen tusschen werken
van verschillende richting is gauw g :zegd.
Maar als nu geen andere werken, geen
andere lazaretten zjjn, dan die door de
missionairissen en door de katholieke lief
dadigheid ingericht
„Dezer dagen riep M. Fléchet veront
waardigd in de Kamer uit, dat het clericaal
gouvernement alweer aan de Salezianen de
zending had toevertrouwd, het nijverheids-
en beroepsonderwijs der negers te Ëliaabeth-
vilie te geven.
„M. Renkin vroeg leukweg, of M. Fléchet
het beter vond leeken-onderwijzers naar
Katanra te zenden, aan wie jaarwedden
moeten gegeven worden, tienmaal hooger
dan de toelage die de Salezianen ontvangen.
„En voor alle antwoord stak M. Fléchet
de armen omhoog en zweeg.
„Vindt de „Peuple" het soms beter dat
de slaapziekte niet bestreden worde, alleen
omdat men enkel paters en gasthuisnonnen
vindt, die zich opofferen om ze ginder te
gaan bestrijden.
„Het geheeie geval bewijst nog eens, hoe
onrechtvaardig en hoe schandalig de uit
vallen der linkerzij tegeu de missionarissen
zjjn en het bewjjst tevens, wat de anti
clericale liefhebberijen der oppositie zouden
kosten aan de schatkist als die heeren
hanne woorden in daden moesten knnnen
omzetten.
„In geen enkel koloniaal land hoorde
men tot nog toe de zendelingen aanranden;
integendeel zij werden er voortdurend
verdedigd en beschermd en aangezien als
de beste medewerkers van het centraal
bestuur.
„Men moest de door papenhaat ver
blinde Belgische aDti clericalen vinden, om
verder te gaan dan de Franscha Combisten
die nog toelagen stemmen aan geestelijke
orden, die den invloed van Frankrijk in
vreemde landen recht houden
„Antwerpen heelt dien veldtocht der
Vrij motselarij tegen de missionarissen af
gekeurd als een onvaderLndsehe, onver
standige en onverschoonbaar kleingeestige
onderneming
„Zelfs onze niet-geloovige handelskringen
hebben dien veldtocht niet willen of niet
durven goedkeuren uit eerlijke schaamte,
omdat zij die miilioenen uit Congo
hebben getrokken er nooit aan gedacht
hebben lazaretten in te richten vi or de
negers, die inet bun zweet de ivoor- en
caoutcbouc-koopliê aan deze miilioenen
hielpen.
„Alleen onze missionarissen hebben daar,
onbaatzuchtig en uit christene liefde, aan
gedacht en daarom heeft de woordvoerder
der liberale bank van Antwerpen in den
Senaat, M. Van de Walie, het maar
't verstandigst gevonden de kleinst moge
lijke toegeving te doen aan de orders
der Loge.
„Zoo hoefde hij de anti clericale caout
chouc barons niet beschaamd te maken en
hoedde hij zich zalven voor het gevaar van
afgekeurd te worden door al wat te
An werpen aan wat verstand, ook een weinig
hart weet te paren".
De „Peuple kan het hiermee doen, zegt
„de Tijd". Er schiet voor bet blad niet
veel anders overs evenals de afgevaardigde
Fléchet, de armen omhoog te steken en
te zwijgen.
ENGEL1SD.
De mjjnwerkersstaking.
LONDEN, 7 Maart. Van geen vorde
ringen in de richting van een vergelijk in
zake de steenkoolstaking wordt tot op dit
oogenblik bericht, ofschoon de Arbeidsraad,
de Welsche mijneigenaars en het bestuur
van den band van mjjnwerker» hier heien af
zonderlijke bijeenkomsten gehouden hebben.
LONDEN, 7 Maart Een ambtenaar van
het ministerie van handel heelt verklaard,
dat de hervatte onderhandelingen met de
in het geschil betrokken partgen vorde
ringen maken.
(Zie verder 2de Blad).
Goes. Dezer dagen ontving de familie
De B. alhier het treurig bericht dat haar
zoon, die den vorigen zomer naar Amerika
was vertrokken, op de fabriek, waar hg
werkzaam was, door de machine werd
gegrepen en direct gedood.
De Sociale Wetgeving. De
bekende rechtsgeleerde Mr. J. A de Wilde,
vroeger ingezetene dezer stad, zal Vrijdag
avond der volgeade week namens „Patri
monium'' een spreekbeurt houden over de
„Sociale Wetgeving". Dit actaeele onder
werp zal, wij twijfelen er niet aan, door
den ook in politicis ervaren redacteur van
het weekblad „De Zeeuwsche Courant"
(vroeger„De Bevelander") met talent
worden .behandeld.
Voor wie zich op degelijke wijze wil
doen voorlichten aangaande den socialen
arbeid onzer regeering, is de avond van
den 15en Maart de aangewezene. Men zie
achterstaande advertentie.
Terwijl de koetsier L. V. in dienBt
bjj den sta houder Rijk alhier, gisteren
avond in de herberg van den heer Hoornink
te 's Heer flendrikskinderen een glas bier
dronk, gingen zjjn paarden, die onbeheerd
stonden, ervan door. Zjj holden stadswaarts
en naar hun stal in de 's Heer Hendriks-
kinderenstraat. JBij het nemen van den
draai in de stalpoort braken zjj in den
winkel van den schilder Bruggeman eenige
ruiten. De heer Rjjk en P. Rejack brachten
de dieren tot staan. Wonder boven wonder
hadden geen ongelukken plaats, bekwamen
de dieren geen letsel en bleek aan het
rgtuig niets beschadigd te zjjn.
Een en ander uit het ver
slag der Gezondheidscomm i s
sie te Goes.
In het hoofdstuk volkshuisvesting
wordt gezegd dat de onbewoonbaar ver
klaarde wooing van den wethouder D. W.
te Borsseie met diens toestemming opnieuw
zou worden betrokken. De commissie ver
zocht de Rijkspolitie proces-verbaal op te
makeneigenaar en bewoner werden ver
oordeeld.
De aandacht der commissie werd geves
tigd ep een woning te Goes, waar de
slaapplaats van een der huisgenooten zich
bevond in een varkenshok. Deze toestand
werd verbeterd. Een leegstaande woning te
Goes werd onderzocht en daar zij zeer
gebrekkig bleek werd B. en W. geadviseerd
geen vergnnning tot opnieuw verhuren te
geven voer een en ander verbeterd was.
Hieraan werd gevolg gegeven.
B. en W. van Goes vroegen het oordeel
van de commissie inzake het onbewoonbaar
verklaren van een leegstaande woning in
de Agnes gang De commissie deelde de
meening van B. en W. en de woning werd
onbewoonbaar verklaard.
Geadviseerd werd tot verbetering van
een woning en een schuurtje te 's Heeren-
hoek welke met eenige verbeteringen wel
bewoonbaar waren.
Door een lid der commissie werd de
aandacht gevestigd Qp een vermoedelijk
leeg staand hnisje aan den Zandweg naar
's Heerenhoek, dat blijkbaar niet ter be
woning is geschikt. Deze zaak zal worden
onderzocht.
De commissie oordeelde dat eon onbe
woonbaar verklaarde woning te Heinkens
zand thans in een toestand verkeert, dat
spoedige ontruiming en afbraak ten zeerste
gewenscht is. Van een en ander werd aan
B. en W. kennis gegeven. Ofschoon op dit
schrijven geen antwoord is ontvangen, is
het de commissie bekend, dat eerstdaags
in den toestand verandering zal komen.';
Naar aanleiding van een bij de commissie
ingekomen klacht over een varkenshok in
een woning aldaar is aan B. en W. gead
viseerd dat hok te doen verwijderen. Aan
dat advies is voldaan.
Onderzoek werd ingesteld naar een bouw
vallig huis te Nisse, waar an de door den
eigenaar voorgestelde verbeteringen naar
het oordeel der commissie onvoldoende
waren. Aan B, en W. werd geadviseerd
een aantal verbeteringen aan te brengen,
waaraan later werd voldaan.
Een woning te Oudelande, die in zeer
slechten toestand verkeerde, terwijl ze
betrokken was door een zindelijk gezin
waarvan de man solvabel genoeg was, is
later verlaten De bewoner huurde een
andere woning.
Men leze het raadsverslag van Heinkens
zand in dit nummer.
