Rona
is Cacao
xonóste j
tvonkM
kookt.
\reiner
le nieuwe
ngen
Cacao
15
Zaterdag 8 Februari 1912.
Achtste Jaargang.
I Dit miner bestaat uit 8 bladzijden.
eerste blad.
den- en ïeehouden
F. KORSTANJE
FF&Co, Amsterdam.
RSCHU WING
lienstbode
rde Boerenknecht
idsknechf,
Merk
16 ets.
|nd40
80
Bruin Merk;
per ons 20ctsl
per V2 pond 50,,
per pond 100
de beste kwaliteit
;elraarkt, Groes.
^1
n pakken
BlilTimAMD
DE OORLOG
tusschen Italië en Tnrkije.
VAN HOUTEN'S
y2- o.8o
Ho - 0.18
drijders, Koetsiers
Voerlieden.
1 Febr. 4 uur 44 mijl
8 Febr. 4 uur 58 njt f
Saterdag 3 Februari 'g jjJ
min.
aam moet een half uur A
moeten een uur na
pud en.
jprzekerd ziju werkelijk jjo(|
eren, koop dan uw Paarden.
bij
kskinderen.
JW, 's Heer Hendrikskindertt
jjsters te zien. Café
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's i
Reclamebericüten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale
Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst,; wordt 2 X berekend.!/
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. k contant.
•ncurreerende prljgen.
SCO
edronken met melk of
a t e r.
fabrikanten
llette vooral op ons bekend
stiket, opdat men U geen
jos namaaksel opdringe.
wegens ziekte, ecre flinke
|)ij A. DE POORTER, Hansweeri
een
miDu'en vaD do hofstede k
Ibij D. VERDONK, Kfoetinge.
3 een
auwd) ben< odigd bij C. DOfflJ
Kattendijke.
f
9)
(Slot.)
Het moge in het licht der jongste ver-
liezingen eenigszins vermetel schijnen de
"athoiieke Centrumspartij voor te stellen
ils den hechten burcht tegen de socialisten
,n andere „Vaterlandslose Gesellen", toch
dit geheel overeenkomstig de waarheid.
Zeker, niet ongehavend kwam de Cen-
trumspaitij uit den strijd. Tien districten
loest zij laten in de handen harar tegen
itanders, maar wij zagen in het vorig
artikel, dat de veretnigde aanval van li-
iralen en socialisten, met grooter woede
jdan ooit tevoren ondernomen, juist iu die
flistricten het felst was, waar de verliezen
les te schrijnender zouden gevoeld worden
in het Kathulieke kamp. De anti-katholieke
brachten hadden het er op gezet, juist in
le bisschopssteden Keulen, Freiburg, Würz-
burg den Centrumsman zijn mandaat te
ontrukken, om voor de heele wereld te
kunnen uitjubelen, de gehate clericalen op
het pijnlijkst te hebben getroffen.
Maar men vergete niet', dat bij de eerste
verkiezingen het Centrum 83 zetels ver-
toverde, tegenover de socialisten 61, de
[conservatieven 36, de burgerlijke liberalen
slechts vier. Eene partij die bij den eersten
kanloop uit eigen kracht meer dan tachtig
ketels bezet of ruim k/E van het geheele
aantal, mag met recht en reden eene partij
worden genoemd, die wortelt in de breede
agen van het Katholieke Duitsche volk,
eene partij die het vertrouwen der kiezers
aezit, een partij, die politiek zeer sterk
staat en wiens positie door geen andere
partij in den Rijksdag wordt geëvenaard.
Maar de socialisten dan met hun 4.000.000
Btemmen?
Het Nederlandsche Katholieke dagblad
„Het Centrum" heeft het zoo juist gezegd
Twee millioen stemmen op de can-
didaten van het Centrum uitgebracht,
beteekeneu twee millioen kiezers, die
geheel en al tot de partij behooren,
katholiek zijn in en buiten de kerk,
deel uitmaken van katholieke organi
saties, katholiek zijn van het woord
en van de daad, en zich hun geloof
niet schamen.
Menschen van beginsel, die weten,
wat zij willen
Vier millioen stemmen op de socia
listen uitgebracht, beteekeneu vier
millioen kiezers van zeer diverse pluima
ge, tezamen een verwarde massa
vormend met zeer groote principieele en
andere verschillen.
Tot handelen geroepen zouden zij
aan de spraakverbijstering bij Babel's
torenbouw herinneren.
Twee millioen Centrum-kiezers zijn
twee millioen katholieken.
Maar zelfs de meest verwoedesoeia.
list zal niet durven beweren, dat de
ruim vier millioen kiezers van de
socialistische candidaten, ook vier mil
lioen socialisten zijn.
Nog geen vierde part.
De sooialisten zijn daarom alleen
als parlementaire partij het
sterkst.
En deze redeneering is niet gedaan om
let verlies vnn het Centrum goed te praten,
tis geen praatje „pour basoin de la cause".
Dok do Berlijnsche correspondent van de
RNieuwe Rotterdamsebe Courant" doet in
"Zijn brief, geschreven tusschen het eerste
en tweede deel der herstemmingen, duide
lijk uitkomen, dat een massa ontevredenen
Als bijloopers van de socialisten fungeerden
en op de socialistische candidaten stemden,
Men heeft in het liberale kamp ge
dacht, dat de ontevredenen hun toe
vlucht tot hot liberalisme zouden nemen.
Dat is een overschatting van het
politieke besef van den Duitschen
burger geweest. Voelt deze zich ver
keerd behandeld, dan strijdt hij daar
niet op de meest tactische wijze tegen
met zijn stembiljet, maar hij gebruikt
de eenige gelegenheid, dat hij in het
bestuur van deu staat eens meepraten
mag, om zijn boos gemoed lucht te
geven. Socialistisch te stemmen is voor
velen een soort van politieke baldadig
heid uit wraakzucht. Dat werkt met
eon knaleff ct, en men heeft er meer
plezier van, dan dat mei. een liberaal
in den Rijksdag helpt, die daar toch
niets bereikt of uitricht. Een millioen
socialistische stemmen op eenmaal meer,
dat voelt de regeering als een vuistslag,
en erger dan tien redevoeringen van
een burgerlijk afgevaardigde. Onder
de socialistische stemmers, daar is het
„zielende" element te zoeken dat thans
ook in de gemoederen van vele liberale
leiders zij hebben er reden te over
voorraast. Maar de liberale kiezer,
de gemeene man, neemt het kalmer
op. Wordt hij werkelijk in vuur
gebracht, dan neemt hij niet den omweg
eerst om een liberaal en dan een
socialist te stemmen. Hij vereenvou
digt het proces Zoo zal men, dunkt
mij, de houding van de kiezers moeten
verklaren.
Zeker, ook hier en daar, doch zeer schaars,
had de Oentrumscandidaat zijn zetel voor
een deel aan libGrale stemmen te danken,
maar waar het Centrum, geplaats tusschen
de keus óf een liberaal óf een sociaal-demo
craat, bjj de herstemmingen uit patriotische
trouw aan eerstgenoemde zjjn steun schonk,
daar mag de enkele winst die het door
de hulp van liberale zijde in den schoot
viel, niet op één ljjn worden gesteld met
de grove winsten, die de partjj der revolutie
plukte van de ontevredenheid van tiendui
zenden, die door hun stem te geven aan
den socialist de regeering een hak wilden
zetten.
Vriend en vjjand erkennen dan ook dat
het Centrum een politieke partjj vormt,
die eerbied afdwingt en ook nu nog omhoog
rijst als een hechte toren, indrukwekkend
door zjjn massale vormen.
De „antirevolutionaire „Standaard'1 voor
de herstemmingen de stand der partijen
besprekende, geeft alle eer aan
het Centrum, dat met zjjn
kleine of groote honderd zetels nu
reeds 30 jaar zijn machtige positie
wist te behouden. In 't kiezerscijfer
ging het Centrum regelmatig van
1.182.000 op 1 179.000 kiezers vooruit,
maar het aantal zetels waarover het
in die 30 jaar beschikte, liep nooit
hooger dan 106, en daalde nimmer
beneden de 96 l) In het Centrum heeft
men alzoo met een goad-georganiseerde,
zich vrijwel gelijkblijvende macht te
doen. Bij de Protesfantsche getoovigen
staat 't daartegen geheel anders. Ge
deeld in allerlei smaldeelen, hebben
de Protestantseh-orthodoxen sedert de
dagen van Stahl en Von Kleist Retzow
zich nooit meer op geestelijke basis
weten te vereenigen. Ze bleven meest
koers houden in het Conservatieve
zog, verliepen voor een deel in agrari
sche politiek, en schuilden voor een
ander deel onder het roode vaandel.
Leuze onder hen bleef: Politiek en
Religie bljjve gescheiden. Hierdoor
werd hun macht verbrokkeld, ontbrak
het hun aan bezieling, en misten ze
een leidend beginsel. Feitelijk zijn
het alleen de Roomsch Katholieken en
de Sociaal d mocraten, die door trouw
aan een eigen beginsel, door een alle
fracties saambindende eenheid en door
een organisatie die schier vanzelf kracht
oefent, zich een toekomst wisten te
verzekeren.
De correspondent van de „Nieuwe Rot
terdamsche Courant" schrijft dato 24
Januari uit Berlijn:
„De kracht van feet Centiurn schuilt
hierin, dat bet bij eiken positieven arbeid,
waaraan rechterzijde en nationale liberalen
deel willen en moeten nemen, zijn voor
waarden kan stellen".
„In den nieuwen Rijksdag", schrijft de
hoogleeraar Biermer uit Giessen aan de
liberale „National Zeitung", „zal het
Centrum nog meer dan tot dusverre den
doorslag geven. Zonder de hulp van het
Centrum heeft de regeering gem meer
derheid, die in staat is tot het leveren van
degelijken arbeid. Vooral in vragen van
handelspolitiek is zij geheel afhankelijk van
die onoverwinnelijke middenpartij".
Voor bet Centrum geldt natuurlijk
met de noodigo reserve het woord van
Groen van Prinsterer: „in ons isolement
ligt onze kracht". Hoe minder het Centrum
regeeringspartij wil zijn, hoe sterker het
staat en daarom is de opmerking zoo juist,
die onlangs in de „Vingtième Siècle werd
gemaakt, dat ofschoon er geen formeel
„zwartblauw blok" bestond, toch de ver
bintenissen van het Centrum met de
conservatieven, vruchten van wederzijdsch
dienstbetoon, aan de Katholieke partij bij
de jongste verkiezing nadeel hebben toe
gebracht, haar hebben gehinderd in een
onafhankelijke, voor het kiezersvolk volko
men geruststellende houding. Weifelende,
principieel onvaste Roomsche kiezers hebben
het Centrum als, „te conservatief gaan
wantrouwen en zijn in de armen geioopen
der partij, die voortdurend het oud-
Hollandsche spreekwoord bewaarheid maakt
„veel beloven en weinig geven doet de
gekken in vreugde leven".
Het Centrum is ten slotte het groote
verzamelpunt voor allen die een schutse
en afweer zoeken tegen het roode gevaar
en den stroom van godsdienstloosheid en
verontzedelijking, die de maatschappij met
den ondergang bedreigen.
Daarom zijn er ook vele niet-Katholieken,
die met prijzenswaardige helderheid van
oordeel in de Katholieke partij het bolwerk
zien der ware vrijheid.
De Protestansche „Daily Mail" bevatte
onlangs een lange correspondentie uit Keulen
waarin vermeld stond, hoe een Lutheraan,
vroeger vooruitstrevene liberaal, den oor
respondent van het Engelsche blad mede
deelde, dat hij steeds een Centrumman zijn
stem gaf, wijl hij tot de erkenning was
gekomen, dat het Centrum de eenige partij
was, die op den duur den wassenden vloed
van het socialisme kan indammen en als
steunpunt kan dienen in het uiterste
gevaar. 2)
Ten slotte de vrarg, of de geweldige
tegenslagen te Keulen, Dusseldort, Würz-
burg en elders door het Centrum geleden,
niet de vrucht zijn van een minder goed
te keuren richting, die zich in het Centrum
openbaart en welke de „Keulsehe" wordt
genoemd in tegenstelling met eene andere,
„Berlijnsche" geheeten en door sommigen
voor de rechtzinnige gehouden? Dit is een
zeer moeielijke kwestie, wier oplossing niet
dan na een nauwgezet onderzoek van de
Duitsche Katholieke toestanden mogelijk
is. Geide richtingen hebben hunne aan
hangers in de pers, in alle standen der
leekenwereld en in alle rangen der geeste
lijkheid, terwijl een afdoende, beslissende
uitspraak van hoogerhand tot heden toe
neg niet is gegeven omtrent het al of niet
verkieselijke van een der beide richtingen.
Dat intusschen het bewaren van den
echten katholieken geest bij zich
zeiven en het aankweeken van dien geest
bij het Roomsche volk de „conditio sine
qua non" is voor het voortbestaan van
het Centrum als krachtige, ordelievende
Roomsche partij, spreekt vanzelf.
En dat zal, zegt „DeTijd", „zoolang de
katholieke politieke leiders en de voorman
nen der sociale actie het katholieke vaandel
hoog ontplooid houden en zich trouw en
vast aaneengesloten scharen rondom hen,
die met het geestelijk-opperherderlijk gezag
bekleed en, zij mogen dan den naam
dragen van Korurn of Kopp of Fischer 3),
met gelijke rechten en met dezelfde macht
door den H. Geest aangesteld om de Kerk
Gods te basturen ook op maatschappelijk
gebied voor de Katholieken de aangewezen
raadslieden en voorlichters zijn."
Dan mag de partij, door Windhorst groot
gemaakt, hare volgelingen veilig voor hare
beginselen bezielen en, met gerust hart en
hoopvol gemoed, hot katholieke volk voor
gaan in den strij 1 onder de pakkende leuze,
die bij de jongste verkiezingen een harer
verkieziDgsreclamekaarten versierde
Zentrumsbanner wehe, fliege
Uns voraus in das üofeeht!
Zentrumskampfer, stehe, siege!
Auffiir Wahrheit, Freiheit, Recht!*)
Thans voor het eerst 93. Het aantal stemmen
op de Centrnmskandidaten uitgebracht, is 6Chter
niet verminderd, maar grooter geworden.
Zie de „Vingtième Siècle" van 24 Januari
1910, p. 2.
Mgr. Korum, bisschop van Trier, geldt voor
aanhanger der „Berlijnsche" richting evenals
kardinaal Kopp, vorst bisschop van Breslau,
Kardinaal Fischer, aartsbisschop van Keulen
geldt voor aanhanger der „Kenlsche" richting.
9 Centrumsbanier, waai uit en vlieg ons vooruit
in het gevecht I
Centrnmsstrijder, sta vast, behaal de zege
Op, voor vrijheid, waarheid, recht.
PERIM, 1 Febr. Twee ItaliaaDsehe
oorlogsschepen bombardeerden Pbeik-Said
en vertrokken oogenblikkeljjk daarop naar
het Noorden.
PERIM, 1 Febr De Italiaansche oorlogs
schepen hebben vandaag het bombardement
op de Turksche havens aan de kast van
Yemen voortgezet.
Sheik Said is tot nu toe voor een tweede
beschieting gespaard gebleven.
PARIJS, 1 Februari. Thans is vastgesteld
dat 28 van de Turksche passagiers van de
„Manouba" tot het Roode Kruis behooren.
Zjj kunnen hunne reis voortzetten. De
andere passagier is ziek en zal te Frioul
bljjven tot hfj beter ia.
Op den laatste zjjn vei dachte documenten
gevonden, zoodat aan dezen geen verlof
zal gegeven worden naar Tunis te gaan.
Kustblokkade. De Italianen moeten
de blokkade van het Zuidwestelijke ge
deelte van de Arabische kust op strenge
wjjze uitoefenen, zoodat de handel van Aden
op dat kunstgebied geheel heeft opgehou
den Ook het stoomschip Luna uit Bombay
is door de Italianen aangehouden, terwijl
het stoomschip Meyoen, van de Perim Coal
Cy., de Turksche vuurtorens niet meer
van kolen voorziet.
De Duitsche en Italiaansche consuls te
Aden hebben schikkingen getroffen, om
een stoomschip naar Hodeida te zenden,
ten einde er alia Europeanen vandaan te
halen Men vreest nl. voor een bombarde,
ment ook van die plaats, zooals bekendis.
Het Fransch-Italiaanschein-
c i d e n t. Tusschen de Fransche en de
Italiaansche regeeiingeu zijn besprekingen
gaande om te komen tot vaststelling van
de verschillende geschilpunten betreffende
de opbrenging van de Carthage en de
Manouba, welke naar het Haagsche Hof
van arbitrage verwezen zullen worden.
De Fransche regeering heeft reeds den
advocaat bi) het hof van appél, Fromageois,
belast met het onderzoek naar de wettigheid
van het optreden der Italiaansche oorlogs
schepen en de schade, die daardoor is
geleden, punten, waarover het Haagsche
Hof zal te oordeelen hebben.
Waarschijnlijk zal Fromageois in den
Haag het Fransche standpunt verdedigen
EUGEhl»».
Kardinaal Bourne over
Godsdienstige opvoeding. Za
terdag hield Z. E kardinaal Bourne een
rede tot meer dan duizend katholieke
onderwijzers, vergaderd in de Cathedral
Hall te Westminster.
Kardinaal Bourne wees op de groote
verbeteringen, die in de positie der onder
wijzers hadden plaatsgevonden, waarvoor
zjj God moesten danken. Z. E. sprak verder
over de rechten der ouders op het gods
dienstig onderricht hunner kinderen. Het
recht tot onderwijs was aan de ouders
gegeven en kon alleen door de ouders aan
den Staat overgaan. Dit was de zuivere
waarheid en dit beginsel was in de
Engelsche wet niet erkend. De onderwijzers
zouden moeten pal staan voor 't recht der
ouders, dat God zelf gegeveu had en dat
geen Staat hun kon ontnemen. Zjj zouden
nooit mogen vergeten, dat zjj niet op de
eeiste plaats verplichtingen hadden jegens
den staat, doch jegens God zelf en jegens
de ouders, die hunne kinderen aan hen
toevertrouwden.
D U r 8 C H L, A X D
De part jj en in den Duit
schen rijksdag. Het is bjjna overbodig
het nog eens te zeggen we merkten het
dezer dagen reeds op na elke parlemen
taire verkiezing, in welk land ook, krijgt
men, wat de sterkte der partijen betreft,
berekeningen, die niet met elkander klop
pen Veoral onmiddellijk na het bekend
worden van den einduitslag loopen die
berekeningen sterk uiteen. Eerst later, als
de verschillende afgevaardigden gelegen
heid hebben gevonden, om duidelijk kleur
te bekennen, is het mogelijk met juistheid
zóó, dat men ook omtrent één of twee
zetels niet meer in het oDzekere verkeert
de sterkte der partjjen te bepalen.
ZOO ZIET EEN BUS
ER UIT.
Met volle gerustheid
kan aan het publiek de
beoordeeling van dit
fabrikaat worden over
gelaten.
1 Kg. 1.50
/4Kg. Z0.42£
Een onzer belangstellende Duitsche lezers
zendt ons een berekening, volgeDS welke
de nieuwe Duitsche Rijksdag in vergelijking
met den vorigeu aldus is saamgesteld
V r o e g e i'.
Rechts,
Conservatieven 59
Rijkspartij
Centrum
Econ. Ver. en
Reform partij
Polen
Els. Lothar.
Welf en
25
103
21
20
8
1
Links.
Nat.-Liberalen 51
Vrijzinnigen 49
Soc.-Democr. 53
153
1 Deen
6 Wilden)'
237 (meerderh. 87) 160?
Thans.
Rechts.
Conservat. 43 16)
Rrjkspartij 14 II)
Centrum 92 11)
Ec. Ver. en
Reformp 13 8)
Polen 18 2)
Els en Loth 7 1)
Wel fen 5 (-f- 4)
Beiersche
Boerenbond 2 (-f- 2)
Wilden(Po-
sadowsky,
Hejjl, Op-
persdorf,
Becker) 4 (-j- 4)
198
Links.
Soc.-Dem. 110 (-|-57)
Vrijzinn. 41 8)
Nat.-Lib. 44 7)
Duitsche
Boerenbond 2 (-)- 2)
197 (of 199)
dus f- 44 6}
1 Deen
1 Wilde)
twijfel
achtig.
Onder de Dationaal-
liberalen z e k e reen
tiental moer naar
rechts overhellende
dus 39.
De Rijksdag op het doode puut 1 De
Deen geeft den doorslag. („De Tijd")
Geen militaire voorstellen.
Naar de „Vossische Ztg". weet te melden,
zal de regeering aan den nieuwen rijksdag
geen bijzondere militaire voorstellen voor
leggen, en vooral de benoodigde gelden
voor de militaire plannen zullen in de
gewone begrooting worden opgenomen.
Het blad ziet daarin het bewijs, dat de
ijjkskanselier niet aanstuurt op een ontbin
ding van den rijksdag.
Een nieuwe verzekerings
wet. Er is een wetsontwerp in voorberei-
ding, dat waarschijnlijk eerst tegen den
herst in den Rijksdag in behandeling za[
worden genomen, en dat ten doel heefj
personen, die vrijwillig hunne hulp verleeneg
