IJZEN.
jk's Bank.
Dinsdag 16 Januari 1912.
Achtste Jaargang.
Effecten.
|Eossing,en.
leposito.
Verschijnt eiken MAAHDAD-, WOEHSBAG- en ÏRIiDAGAVOND.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
GOES.
f[J K PORTRET
Ijgt, voedt het dan
BMEEL.
lenden dankhetui-
Iolknaab Co.,
DE OORLOG
tnsschen Italië en Turkije.
I Naar uit Port-Saïd bericht wordt, is
er een strenge boycot begonnen van Ita-
<®iaansche> waren in de voornaamste ha-
jvenplaatsen aan de Arabische kust der
Roode Zee, in Hodeida zoowel als in
«Dsjidda. Vooral voor bet handelsverkeer
,met Italiaansch Erithrea zijn de bepa-
imingen van dezen boycot zeer schadelijk,
■oandat daardoor een stokje wordt gestoken
Svoor den drukken ruilhandel tusschen die
Oostelijk gelegen havens aan de Roode
^Zee en de Italiaansch© havenstad Mas-
aua.
le van de H. H. Dr.
Sneeb, 24 October 1911.
Westssaan,
resultaten met Uw Kin-
pn wij met ODze tweeling
duurdere kindervoedsels
at Op aanraden van een
Kindermeel en erkennen
mg; de kleintjes begonnen
ruik vat een jaar, in één
3 KINDERMEEL zullen
n gerust publiceeren.
d,
BLINDEMAN.
BLINDEMAN - frank
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95;
Afzonderlijke nummers 5 cent,; dubbele bladen 10 cent,
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209. GOES.
Reclameberïchten 25 Ct. jp. r. Bij abonnement speciale prjjB.
Advertentiën van 15 regels f0.50; ieder? regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst,; wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. contant.
Zooals het vorig jaar, stellen wij ook nu
weer onze postabonné's in de gelegenheid,
het abonnementsgeld over 1912, ineens bij
vooruitbetaling te voldoen. De prijs wordt
dan voordeeliger, en is vastgesteld op f3.50
voor een abonnement GEDURENDE HET
GEHEELE JAAR.
De Administratie.
I Boycot van Italiaansch© wa
pen aan dp Rood® Z«©.
In de onder Turkscho heerschappij
|staande havenplaatsen arbeiden vel© Ën-
gelsch-Indische kooplieden, die veel na-
peel ondervinden van den boycot. Zij heb
ben hun beklag gedaan bij dan Britschen
vice-consul te Hodeida en verwachten, dat
tóe Engelsche regeering stappen zal dotein
jtot opheffing van den boycot.
De Vrede.
Nu de vredesbemiddelingen tot geen
jbesultaat hebben geleid, kan volgens be
richten uit gezaghebbende kringen een
Tstrijd tot het uiterste worden verwacht.
DHJITSfilLASD.
Berlijn. De verkiezingen. Zater-
aBdagmorgen waren bekend de uitslagen
'jBvan 383 districten.
1 Gekozen zijn 26 conservatieven, 5 leden
der Rijkspartij, 2 leden der economische
■vereeniging, 77 leden van het Centrum,
13 Polen, 4 nationaal-liberalen, 1 lid van
den „Bund der Lamdwirthe", 63 sociaal-
democraten, 2 Elsassers, 1 Élsasser-Cen-
-Strum, 1 lid van de vrijzinnige volkspartij
en 1 lid van den Boerenbond.
I In herstemming komen 39 conservar
Beven, 15 leden der; Rijkspartij, 3 leden
Van het Centrum, 9 Polen, 63 nationaal-
"ffliberalen, 4 leden van den „Bund der
Landwirthe", 51 leden van de vrijzinnige
Hjplkspartij, 121 sociaal-democraten, 3 le
den van de Beiersch© liberale partij, 1
Elsasser, 2 Elsasser-Centrum, 2 Lotha-
ïingsche vrijzinnigen, 6 Welven, 2 leden
van den Boerenbond en 5 wilden.
De conservatieven winnen 2 zetels 6n
'fiierliezen er 9, de Rijkspartij wint er 2
en verliest er 9, de economisch© ver
eeniging wint er 1 en verliest er 7, bet
Bintrum verliest er 6, de Polen verliezen
er 1, de nationaal-liberalen winnen er 2
en verliezen er 16, de vrijzinnige volks
partij verliest er 12, de sociaal-democra
ten winnen er 27 en verliezen ©r 2 en
de Boerenbond wint er 1.
Nader meldt men
Berlijn, 13 Jan. (R. O.) De „Nordd.
$kllg. Ztg." schrijft:
I De sociaal-democraten hebben bij eer
ste stemming 61 zetels Veroverd, de ge-
Ramenlijke burgerlijke partijen slechts 114,
waarvan het Centrum alleen 83, de par
tijen ter rechterzijde van het Centrum
36, de burgerlijk-liberalen slechts 4.
„In 120 kiesdistricten komt de sociaal-
democratie in herstemming; niet door
eigen kracht kan ze daarbij overwinnen.
^Blken zetel, dien ze nog verwerft, zal
ze aan de Duitsche burgerlijken danken.
H.Centrum kan den afloop der ver-
flpezingon met groote kalmte tegemoet zien.
^■Natuurlijk", zegt de „Germania" worden
M|j»erst do resultaten uit de groote steden
i vjbekend en komen later de verkiezings-
Berichten van het platteland, waarbij op
de eerste plaats het Gentrum en de recht-
Sch© partijen betrokken zijn. Wij herin
neren Ihieraan uitdrukkelijk, omdat het
in de berichten der telegraafbureaux ge
woonlijk heet: „Tot -dusverre kreeg Jret
■entrum enz. Bij deze telling komt
komt h'et Centrum er met zijn vel© lande
lijke mandaten naar de ondervinding
leert slecht af. Men late zich daardoor
niet van de wijs brengen, doch wachto
het eindresultaat af. Wij zijn vol goede
hoop en zien het eindresultaat, voorzoo-
verre het Centrum er bij betrokken is,
met ©11© kalmte tegemoet. Het Centrum
beschikt over een zeker bezit van
meer dan 80 mandaten, en dit zal
ook thans bij eerste verkiezing worden
gehandhaafd; daarbij komen dan nog de
herstemmingen. .Voor de andere partijen
zullen, vermoedelijk meer dan voor het
Centrum, de herstemmingen van beslis-
senden invloed zijn, en de aanstaand©
samenstelling yan den Rijksdag zal af
hangen van het resultaat der herstem
mingen. En daarover valt op 't o-ogenblik
nog in 't geheel niets te zeggen".
CHINA.
De opstand. De correspondent van
de „Daily Mail" te Peking meldt, dat
het ministerie van buibenlamdseh© zaken
hem een afschrift heeft doen toekomen,
van de telegrammen, gewisseld tusschen
Yuan-Shikai en den leider der opstande
lingen.
Daaruit blijkt, zooi zegt de correspon
dent, dat de minister-president in het
Noorden van het Chineesche rijk lang
zaam maar zeker yeld wint.
Het kabinet te Peking is op het oogen-
blik bezig een gewichtige nota samen te
stellen, gericht tot de mogendheden, waar
in do vredes-onderhaindelingen, die tot nu
to© gehouden zijn, zullen worden uiteenge
zet. Tevens zal verklaard worden, dat
het, met het o-og op de totaal ongegronde
eischen der Republikeinen tot nu toe on
mogelijk was geweest, tot een vredesover
eenkomst te geraken.
Een telegram uit Shangai d.d. 12 Ja
nuari meldt vprder, dat de revolution-
nairen te Nanking door tusschenkomst
van hun minister van openbare we-rk-en,
Wang-Tschung-Hui genaamd, bet volgende
telegram v©rzonden hebben aan de ka-
kabinetten der verschillende mogendhler
den:
„Ik heb de eer, u mede te doelen, da,t
het nationale congres, hetwelk 17 pro
vincies vertegenwoordigt, op haar bijeen
komst te Nanking dr. Sun-Yat-Sen tot
yoorioopig president dezer provinciën
gekozen heeft. Tot vice-president der re
publiek werd benoemd generaal Li-
Hoeeng-Hoeng.
Wet en orde zijn in deze provinciën
gewaarborgd. De centrale regeering acht
zich verantwoordelijk voor een blijvenden
vrede. Zij zal alle voorschriften en be
palingen, die bij beschaafde volkeren ge
bruikelijk zijn, zoo nauwkeurig mogelijk
trachten na te komen en vertrouwt dat
haar dezelfde rechten en voorrechten zul
len toegekend worden, die de mogendhe
den aan ©lkaar toestaan.
Amsterdam. De staking in het sloo-
persbedrijf blijft voortduren. Slechts en
kele werklieden zijn aan het werk.
Zaterdag hebben ernstig© relletjes
plaats gehad bij de loodgietersstaking te
Amsterdam. Vier loodgieterspatroons di©
op een kar van uit de Egelantiersgracht
reden werden door ©en groot aantal sta
kers ©n veel publiek omringd. Doordat
een stuk van een pijp uit don wagen op
de straat viel, werd dit door de stakers
in beslag genomen. Twee patroons, de
heer-en Klein en Dubois namen hun revol
ver en losten vijf schoten. Het bleek la
ter dat de revolvers slechts met los
kruit geladen waren. D-eze patroons wer
den door de politie naar een Bureau
overgebracht en in verhoor genomen.
Ook werden eenige werkwillige lood
gieters door stakers gemolesteerd, zoo
dat de politie de stakers mo:ast uiteen
drijven.
Paardenmarkt te Bergen-op Zoom.
Op Woensdag 24 Januari a.s. zal te
Bergen-op-Zoom op den Wiester-Boulevaxd,
des voormiddags 10 uur, voor de eerste
maal ©ene Paardenmarkt gehouden wor
den.
Waarom zoo zal men Vragen
een© Paardenmarkt te Bergen-op-Zoom?
Het antwoord is doodeenvoudig, om
dat Bergep-op-Zoom het centrum is van
zeer vtele bekende stoeterijen, terwijl naast
deze groot© fokkers zeer vele landbou
wers zich in de laatste jaren op d© paar
denfokkerij en den handel in paarden heb
ben toegelegd, waardoor het aantal paar
den vele duizenden bedraagt.
■Op de tweede plaats, omdat op 24
Januari de tweede toondag is van de
hengsten van 's Rijks hemgstveulandepöt,
welke hengsten don daarop volgenden
dag worden verkocht.
Het is vooral deze gelegenheid, welke
de voorstanders tot verbetering van het
paardenras aanleiding hebben gegeven op
dezen datum eene paardenmarkt in te
stellen, omdat in de laatste jaren, behalve
bekende Nederlandsche fokkers, ook de
buitenlandse!» kooplieden dien dag naar
Bergen-op-Zoom komen, zoodat het eene
welkome en gewenschte gelegenheid is,
zoowel voor de landbouwers als voor
paardenkoopers, een flinken handel op
dien dag te zien geboren worden.
Voor inlichtingen richte men zich tot
den Secretaris van het Comité, dhr. H.
P. M. Verlinden, Boschstraat I 68, Ber
gen-op-Zoom.
Prof. P. Geurts
Over prof. P. Geurts, den vroegeren
hoofdredacteur van „De Tijd", liepen in
de buitenlandse!» pers, nog wel in de
Katholieke „Univers", geruchten van „mo
dernisme''. Gelukkig bracht ons het Ka
tholieke blad „La. Croix" Donderdag j.l.
een bericht van zijn Rom.einsctven cor
respondent, die kardinaal Van Rossum
over <de kwestie interviewde, dat aldus
luidt
„Ik gevoel mij gedrongen, u de puntjes
op ,de i's zettende verklaringen mede te
deelen, welke kardinaal Van Rossum mij
heeft gedaan om op de meest besliste
wijze de geruchten tegen te spreken, die
in zeker deel der Katholieke pers van
verschillende landen hebben gelcopein over
professor Geurts.
Professor Geurts verzekerd© mij kar
dinaal Van Rossum is een der meest
achtenswaardige priesters van den Neder-
landschen clerus, wiens leerstelligheid
niet tot het minste wantrouwen kan aan
leiding geven en bij wien nooit ook maar
©en schaduw van modernisme te ont
dekken viel.
En da kardinaal legde op zijn beurt
nadruk op het feit, dat de bisschop van
Roermond, <t ot wiens diocees professor
Geurts behoort, hem een leerstoel in de
kerkelijke geschiedenis heeft toevertrouwd.
Een der voornaamste verspreiders van het
lasterlijk bericht tegen professor Geurts,
heeft zijn beschuldiging openlijk herroe
pen, besloot de kardinaal."
Deze verklaring van onzen Hollandscben
kardinaal laat aan duidelijkheid niets te
wensch'en over en zal zonder twijfel het
dwaze gerucht doen uitsterven.
Uit Roermond wordt gemeld dat prof.
Geurts den 5den Januari j.l. bij de opening
der lessen met eene ovatie door zijne
leerlingen werd begroet, waarbij' hem
bloemen werden aangeboden. Maar
misschien is dat ook al modernisme!
Vrijzinnnig Democratische Bond
In de op 28 Januari a.s. te Utrecht
te houden vergadering van het hoofdbe
stuur van den Vrijzinnig-Democratischen
Bond zal o. a. besproken worden de wijze
van indiening van bet adres inzake Al
gemeen Kiesrecht; waartoe de Bond ©n het
Algemeen Nederlandsch Werkliedenver
bond het initatief namen.
Een bezoek aan het pompstation van de
Zuid-Bevelandsche Waterleiding
te Ossendrecht
Wie Bergen-op-Zoom per rijtuig ver
latende, na een 50 a 55 minuten rijdens
ten zuiden van Hoogerheide b)j de her
berg „Die Driehoek" stilhoudt, dan links
afslaand© zijn weg vervolgt, zal na tien
minuten gaans, midden in het denmebosch
een leege plek ontwaren, waar groote
bedrijvigheid heerscht in het metselen en
timmeren van gebouwen, die, voor zoo
ver zij reeds onder den ka,p zijn, den
oningewijde op eene belangrijke in
dustrieel© onderneming wijzen. En dit is
juist, want wij bevinden ons hier, onder
den rook van het welvarende dorp
Ossendrecht. bij de prise d'eaii" van de
Zuid-Bevelandsche Waterleiding. Hier, in
do schilderachtige heideomgeving is de
plek, waar voor een paar jaar aanzien
lijke onderaardsche bronnen van uitmun
tend drinkwater werden aangeboord, zoo
aanzienlijk, dat wij hier het bestaan van
©en reusachtig ondergrondsch meer mo
gen aannemen, dat met een verval van
4 Meter sedert onheuglijk© tijden zijn
water afvoert naar de Schelde, maai' dat
thans het vruchtbare Zuid-Beveland zal
laven en daardoor Zeeland's vruchtbaarste
eiland opheffen uit zijn isolement: het
verstoken zijn van goed drinkwater voor
monsch ien dier.
Wie op een der 24 gemeenten vau het
eiland, welke bij de waterleiding zijn aan
gesloten niets anders in den laatsten tijd
ziet gebeuren, dan het leggen van buizen,
kan zich bezwaarlijk voorstellen wat er
zooal gevorderd wordt, eer het water uit
den Ossendrechtscben bodem in zijn tap
kraan is gebracht, al begrijpt hij, dat hel
buizennet door geheel Zuid-Beveland be
nevens de leiding van Ossendrecht tot
aan Zeeland schatten gelds kost.
Het was daarom een© uitstekende ge
dachte yan den directeur der Zuid-Beve-.
landsche waterleiding, den heer J. v.
Poelgeest, de redacteuren der verschil
lend© Zeeuwscho speciaal Zuid-Beve
landsche en West-Noord-Brabantsche
couranten tot een bezoek aan de prise
d'eau en het pompstation uit te noodigen,
opdat zij van hetgeen zij daar zouden
zien en hooren, het een en, ander aan
hunne lezers zouden mededeelen. Dan
toch zou er niet aan behoeven getwij
feld te worden of het groote publiek,
dat tot heden nog niet veel meer dan
waterleidingbuizen te zien kreeg, zou
grooter belang gaan stellen in de reus
achtige onderneming en het: „onbekend
maakt onbemind" niet langer hinderend
het succes der Waterleiding in den weg
staan.
Dat zulks door d© geïnviteerde bladen
werd begrepen, toonde het aanzienlijk
getal journalisten, dat zich Zaterdag j.l.
onder de hoede der heeren J. v. Poelgeest,
directeur, ingenieur Nabel, legger der
Waterleiding in opdracht der firma
Francke te Bremen en den beer Filipsen
naar de hier boven beschreven plaats
liet brengen en met groote belangstelling
ruim een uur lang er verbleef, de oogen
den kost gevende en luisterende naar de
voornoemde heeren, die onvermoeid ble
ken in het geven van alle inlichtingen,
in het antwoorden op alle vragen.
Zoo bleek ons dan, dat de Naaml. Venn.
Waterleiding Zuid-Beveland, op de plaats
waar de waterbronnen waren ontdekt, een
terrein ter exploitatie van het water heeft
aangekocht van 14 H.A. Het is zoo
goed als geheel met bosch beplant en
omvat ook den z.g. Pottenberg, een 20
meter hoogen zandheuvel. Staande op
den top van dien heuvel heeft men bij
helder weer een verrukkelijk vergezicht
op de omliggende dorpen: W.oensdrecht,
Hoogerheide en Ossendrecht, op het ver
der afgelegen Zeeland, de Schelde, ja
zelfs op Antwerpen.
De bodem van het terrein is zand.
Midden in het bosch is eene ruimte ge
maakt, waarop zich, thans half voltooid,
verheffen: het pompstation (met
administratie-inrichting) het a r a t i e ge -
bouw (met ont-ijzeringsinrichling), het
de in een diepen kuil ingemetselden r e i n-
w a t e r k el der.
Een eind verder in het bosch zullen
met het front naar Ossendrecht gekeerd,
de verschillende dienstwoningen voor ma
chinist, hulpmachinist enz. gebouwd wor
den.
Dat men het personeel niet onmiddellijk
aan het pompstation laat wonen is met
opzet gedaan, opdat wanneer b.v. een
epidemische ziekte onder hen of hunne
gezinnen zou uitbreken, de beambten ge
makkelijker geïsoleerd kunnen worden en
geen gevaar bestaat voor infectie van
het drinkwater, dat niet rein en zuiver
genoeg behandeld kan worden.
Op het terrein zijn vijf bronnen of put
ten geboord van een goede 30 Meter diep
te. Tusschen 20 en 30 Meter diepte is
een filter aangebracht. De bronnen lig
gen op 30 M. afstands van elkaar, de
middelste ligt daarenboven juist in de
a's van de gebouwen.
Uit die bronnen wordt het ondergrond
se!» water (da.t indertijd op 34 Meter
diepte werd gevonden) opgepompt en ge
bracht naar het aëratiegehouw. Waarom?
Omdat het water, zooals het uit den grond
komt, veel ijzer bevat, misschien op zich-
Wefk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 16 Jan.
Meest matige, zuidoostelijke tot oostelijken
wind. Afnemende^ bewolkte lucht. Droog
weer.^Lichte tot strenge vorst.
zelf beschouwd nog zoo'n slechte kwa
liteit niet, maar dat wanneer het zonder
meer in de leiding werd gebracht, de
buizen zwaar zou aanlapten.
Reeds nu kan men in de houten goot,
waarlangs jiet water naar de kalkloodsen
wordt geleid, zien hoe zwaar ijzerhou
dend pnze aanstaande „pompcogiiac" is.
Immers onder den invloed, der luc.ht heeft
zich pen flinke laag ijzeroxyde in de goten
vastgezet. ,Wat nu op primitieve wijze
in ae goten geschiedt, gebeurt in het
aëratiegehouw meer zaakKundig en doel
bewust. Dit gebouw is aan alle kanten
voorzien van jaloezieën, die de lucht
vrijelijk binnen laten, terwijl de inwen
dige ruimte wordt opgevuld met gietcokes.
Het opgepompte water wordt boven in
het gebouw waaiersgewijze uitgespreid en
blootgesteld pan den invloed der lucht,
di© langs all© kanten toetreedt, waar
door de oxydatie van het in het water
aanwezig© ijzer met de zuurstof der lucht
wordt vergemakkelijkt. Terwijl dit che
misch proces aan den gang is, zakt het
water door de gietcokes naar beneden
en laat het grootste gedeelte van zijn
ijzer in de cokes achter. Met hetgeen
het nu nog aan ijzerdeèleu -technisch
spreekt men hier van „ijzervlokken"
bezit, .wordt het water uit het aëratiege
houw met ontijzieringsinrichting naar een
daarnaast gelegen gebouw gebracht,
waar het door de z.g. kraankamers in
groote zandfilters vijf in getal, elk
tien meter lang wordt gevoerd, die
het van d© laatste ijzerbestanddeelen ont
lasten. Ret fittragegebouw is gedekt met
©en laag van gewapend beton om. het
water .tegen ongewenschte temperatuurs-
invloeden, goowel des zomers als des
winters Je vrijwaren. Voor luchtverver-
sching gijn hier en daar pijpen aange
bracht. Het geheele filtragegebouw rust
op een laag gewapend beton, gelijk de
andere gebouwen, alles ter bevordering
van meerdere stevigte. Na gefilterd te zijn
is Ret water zacht, zuiver en, voor de
consumptie geschikt. Het komt nu in een
groot bassin, dein z.g.n. rein waterkelder,
waaruit pen pomp, bewogen door pen
Dieselmotor .elk uur 125 M3. water kan
pompon ;en zoo'ieder etmaal 3U00 M3.
water in de buizen kan brengen, die het
via .Woensdrecht naar Zeeland brengen.
Het machinegebouw bevat twee pom
pen pn twee Dieselmotoren. Slechts één
stel werkt, het andere dient voor tijd
van nood ©n om plotselinge stilstand in
het bedrijf te voorkomen.
Terwijl de juist genoemde machine
rieën zich bevinden in het achterste ge
deelte van het machinpgebouw heeft het
voorst© gedeelte eene andere bestemming.
Een gang scheidt dit deel in twee helften.
Aan do linkerzijde heeft men een directie
gebouw pn vervolgens een schaftlokaal,
en daarachter een bergplaats, waaronder
het olie-reservoir. Aan de rechterzijde
heeft men een badkamer, watercloset,
bergplaats, werkplaats en ©en gasfabriek,
bonevens een inrichting voor de centrale
verwarming met heete lucht. (Deze ver
warming is noodig om te voorkomen, dat
bij streng© vorst, en een plotselinge stil
stand der machines, de buizen zouden
bevriezen).
De installatie van het geheele w.ea'k,
(pompstation met toebehooren) is be
groot op 150.000 gulden, waarvan 50.000
gulden heengaat aan arbeidslooneiii, ter
wijl over het geheele werk van vier en
een half millioen gulden, een half inil-
lioen aan arbeidsloon zal worden uit
betaald.
Vermelden wij nog, dat de ontijzerings-
mrichting is gemaakt volgens het systeem
Piefke :©n dat in de. directiekeet ©enige
kisten ons vertoond werden met monsters
van den grond, die op verschillende diep
ten bij de boring werd aangetroffen. De
grondsoort ter diepte waar bet water zich
bevindt vertoont een grijsachtig zand met
schelpen gemengd.
Het terrein wordt aan een der zijden
begrensd door een beekje, de z.g. Heiloop,
waarin J»t afvalwater op een gemakkelijke
wijze kau worden afgevoerd.
