Üeêrland s doodstrijd in 1918.
Maandag 1 Januari 1912.
Achtste Jaargang.
EERSTE BLAD.
f EUILLETON.
BUITENLAND.
Verschijnt eiken MAAH1AG-. WOENSDAC- te VRIIDAGAVOHD.
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden.
NIEUWJAAR.
DE OORLOG
tusschen Italië en Turkije.
No. 1.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 'si
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjje.
Advertentiën van 15 regels f 0.50ieders regel mieer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. a contant.
Onzen Lezers, Adverteerders, Correspondenten en
Begunstigers wenschen wij in 1912 alle heil!
DE DIRECTIE en REDACTIE
der „Nieuwe Zeeuwsche Courant".
Goes, 1 Januari 1912.
Wegens den Nieuwjaars
dag zal de „Nieuwe Zeeuwsche Cou
rant" Maandagavond a.s. niet
verschijnen. De Redactie.
Zooals het vorig jaar, stellen wij ook nu
weer onze postabonné's in de gelegenheid,
het abonnementsgeld over 1912, ineens bij
vooruitbetaling te voldoen. Oe prijs wordt
dan voordeeliger, en is vastgesteld op f3.50
voor een abonnement GEDURENDE HE7
GEHEELE JAAR.
De Administratie.
De overgang van het oude tot bet
nieuwe jaar stemt als van zelf tot na
denken.
Noch de wufte wereldling, noch de on
verschillig daarheen levende blijft dan on
gevoelig voor den ernst va,n het oogen-
blik. De broosheid des menschelijken le
vens, de korte duur van oins aardsch
bestaan, de snelheid vain dien tijd, biet
zijn alle gedachten, die o.nzen geest be
stormen en onwillekeurig maakt een ze
kere zwaarmoedigheid zich van ons mees
ter en wij zeggen bet Willem van Ha
ren na:
Helaas, helaas, hoe vlieden onze dagen,
Hoe spoedt zich ieder uur met onzen
[luister been
01 wij maken Victor Hugo's woorden tot
de onze:
Wat oogen streel' o£ zinnen kluister',
Goud, Heldenglorie, Koningsluistor,
Al 's werelds heerlijkheden saam,
De droomen die verwerklijkt scheinen
Al wat wij onvergankelijk meenen
Is dikwerf even snel verdwenen
Als 't muschken voor, ons vensterraam2)
Gelukkig hij, die in de Christelijke le
vensbeschouwing de kracht vindt zich te
55.J DOOft TWEE PIOTTEN.
De mobiele belegeringsartilleriö bestreed
voornamelijk do werken .van het acces van
Utrecht en van dat bij Culemborg, doch
kon geen beslissend overwicht krijgen op
de sterke verdedigende artillerie. Hadden
de spoorwegen en de Lek den aanvoer
van munitie voor den aanvaller niet ver
gemakkelijkt, dan had zijne zware artil
lerie spoedig moeten zwijgen bij gebrek
aan projectielen. Met den belegeringstrein
deden zich verschillend» moeielijkhoiden
voor. Wel was het materiaal daarvoor in
lissingen en Antwerpen ontscheept, doch
er zouden zeker nog twee wekien voor
bijgaan, alvorens hel gros der belcgerings-
arlillerie in de kans op ©ene beslissing
zou kunnen medespreken.
Dan maar zonder die welkome hulp en
de commandant van het belegeringskorps
besloot tot leen krachtigen onverhoed-
schen aanval tot doorbraak der stelling.
De linie voor Utrecht werd het aanvals-
object, met tegelijkertijd een energiek» be
storming van het Lok-acces, tegenover
wapenen tegen ©ene zwaarmoedigheid die
in pessimisme overgaat, waardoor wij in
doffe berusting hiet leven enkel en alleen
als een last voortslepen, het niet aanvaar
den als een geschenk des Hemels, een
talent ons door, den Algoede geschonken
om er. mede te woekeren voor oen later
en beter, leven.
Het „Te Deum", dat in onze kerken
o.p Oudejaarsavond wordt aangeheven, be
wijst, dat de Katholieke Kerk het ieven
■en den tijd van ons aandsch bestaan als
een gave Gods beschouwt, waarvoor het
past Hem dagelijks en voortdurend te lo
ven en te danken: per singulos dies be-
nedicimus Te et laudamus Nonnen Tuum
in saiecuium et in saeculum saeculi.3)
Daarom wenschen de Katholieken elkan
der een „Zalig Nieuwjaar", opdat al
wat de Voorzienigheid binnen den ko
menden jaarkring in onze handen zal leg
gen, hetzij voor- of tegenspoed, gezond
heid of ziekte, vreugde of leed, door ons
zoo zal worden aanvaard, dat bet een
middel worde om ons geloof te verdie
pen, onze deugd te versterken, onzen le
vensmoed en levenslust te stalen en met
die blijmoedige opgewektheid, welke het
Christendom zijnen belijders schenkt, de
vaak moeilijke, soms genotvolle, maar
steeds verdienstvolle levenstaak te vol
brengen als ware navolgers van Chris
tus -en daardoor vanzelf als nuttige le
den der maatschappij. Dierhalve met het
„sursum corda" op de lippen de levens-
reize voortgezet met veerkrachtigen tred
en het nieuwe jaar moedig tegemoet ge
treden
Moge 1912 voor ons allen een jaar
zijn, waarvan wij na afloop met een ge
rust hart mogen getuigen, dat wij het
kunnen boeken als een winst zoowel voor
dit als voor het toekomende leven. Dat
geve God
„Het Menschelijk Leven".
-) Victor Hugo: Napoleon II, vertaling van
J. J. L. ten Kate.
8) „Dagelijks zegenen wij U en wij loven
Uwen Naam steeds en in eeuwigheid", woorden
uit den lofzang „Te Deum".
de dieelen, die door inundaties gedekt
waren, zouden demonstraties gehouden
worden. Alle beschikbare batterijen van
den aanvaller werden in stelling gebracht
en dia verdediger zag de lucht gestreept
door een overstelpenden projectielregen.,
N,u zouden dus de Engelschen, die in
den Z.uid-Afrikaanschen oorlog angstval
lig vermeden hadden groote offers te wa
gen, een methode, een taktiek toepassen,
die door velen steeds als te roekeloos
was afgekeurd.
Onhoorbaar en zoo vlug-schokkend als
een schrijvertje gleed de kano rechtlijnig
over het watervlak van de inundatie. De
twee mannen, die jer in zaten, staakten
soms oven het geruischloos pagaaien en
luisterden dan voorovergebogen of zij
eanig geluid, afwijkend van het gewoonlijk
gehoorde, konden opvangen. De patrouille
hield koers vlak langs den rand; op het
niet geïnundeerd terrein .konden de ver
kennende afdeelingen niet doordringen,
was de kans te wagen. De snelle vaart
verminderde, toen zij de terreinstrook be
reikten, waarin de vijand gesignaleerd
was, en aan 'een uit het water stekende
paal werd daarna de kano vastgesjord.
Zachtjes gleden de mannen eruit en lie
pen voorzichtig voelend door het lage
In Tripoli©.
BERLIJN, 29 December. (Part.) Uit cor
respondenties in de Italiaanscbe bladen
blijken de verliezen van de Italianen in
die gevechten bij Bir Tobros aanzienlijk
groober geweest te zijn, dan de officieele
opgaven luidden. Zij bedroegen tenminste
200 man, waaronder 50 dooden. 's Avontfe
had de troep van 2000 man zijn schiet
voorraad geheel opgebruikt en slechts aan
het feit, dat de vijand gedurende den
nacht geen aanvallen meer deed, is het
te danken, dat de Italianen hun leger
kamp weer konden bereiken.
In Baïka.
DERNA, 29 December. (Vertraagd tele
gram). Vier bataljons infanterie, (i stuk
ken geschut en 4 secties mitrailleuses
hebben stroomopwaarts langs de rivier
dio Derna een voorwaartsche beweging
uitgevoerd om de hersfcellingswerkzaam-
heden aan een waterleiding te bescher
men. De Italianen stootten spoedig op
de Turken, die over een belangrijke macht
met geschut beschikten. Een levendig ge
vocht ontstond. Die Italianen wierpen de
Turken, door een omtrekkende beweging
te maken, terug. Aan Ifaliaansche zijde
waren 3 dooden en 77 gewonden.
Deltaliaansche oorlogskosten.
De „Popoio Romano" becijfert de oor
logskosten voor het jonge verleden van
den oorlog met Turkije op 3.600.000 pond
sterling, terwijl de financieale hulpbron
nen van Italië in staat zijn 21.000.000
p.ónd sterling op te leveren. Deze laatste
som zou dus zeker voldoende zijn om
den oorlog gedurende bet jaar 1912 voor
Italië aan dein gang te houden.
BELGIË.
Geloof en Wetenschap. Het
muffe vooroordeel, dat de Katholieken
niet wetenschappelijk kunnen zijn en ge-
loovig tevens, vindt weer voor de zoo-
veelste maal een treffende weerlegging,
en wel in het plan, dat eerlang staat
volvoerd te worden en dat door men-
scben van allerlei politieke richting
wordt ondersteund om een monument op
te rich ten voor den Vlaamschen Jezuïe
tenpater F. Verbiest, die als priester,
als zendeling in het verre China, maar
ook en vooral als buitengewoon
geleerd natuurkundige heelt uit
geschitterd, zoodat men hem in zijn
tweede vaderland die eerbewijzen toe
kende, welke slechts aan personen van
vorstelijken bloede worden geschonken.
Een korte levensschets van dazen uit-
nemenden man moge dit nog beter il-
lüstreeren.
Te Pitthem, een dorp in het arrondis
sement Thielt, werd op 9 October 1623
Ferdinand Verbiest geboren. Hij deed
schitterende studiën bij de Jezuïeten te
water verder.
„Klamp, luister 'eens goedx als ginds
niet iets rijdt, ben ik geen Hansen en
ik zou zelfs zeggen datKlamp, wij
moeten vooruit, wij moeten den vijand
zien of tenminste duidelijk hooren". Slui
pend werkten zij zich een honderd me
ters bet terrein in, daarna luisterden zij
plat op den buik liggend gedurende 1 a
2 minuten scherp. De commandant smoor
de een uitroep, trok den soldaat aan den
arm en fluisterde: „Vlug". Snel gingen
zij naar 't water terug, waadden er door,
zetten zich in de kano en sneller nog
roeiden de handige pagaaihanden d© pa-
patrouille schuin over 't watervlak naar
minder gevaarlijk terrein.
„Heeft u iets bemerkt, sergeant?" >,Jij
toch ook, Klamp, anders moet je de, „ooren
eens laten uitspuiten. Wij krijgen de En
gelschen op het lijf, doch wij kunnen ons
voorbereiden tot een hartelijk onthaal pn
dat is winst. Er marcheerden troepen
langs den straatweg. In dien anderhalven
dag, dat jullie echt soldaat zijn, was geen
tijd over jullie daarop te wijzen, ook wie-
lengeraas drong duidelijk tot hier door
en een paard hinnikte uit dezelfde rich
ting".
't\Vas nog duister, doch 't bleeke mor
genlicht worstelde reeds met die donkere
Brugge en Kortrijk en daarna te Leuven.
In 1641 trad hij te Mechelen in da
Jezuïeten-orde >an bestudeerde vooral de
mathesis.
Van plan om zich als missionnaris
naar Amerika in te schepen, ontmoette
hij te Genua pater Martini uit China,
die hem voor de Chineesehe missie wist
te winnen.
Pater Verbiest scheepte zich in te
Lissabon, in Januari 1657, om eerst in
1659 te Makao te landen. Niet lang echter
zou de jeugdige priester in de. Chinee-
schio gewesten als zendeling werkzaam
blijven, wa,nt kort na zijne aankomst,
werd hij aan het hof van den toenma-
lige-n keizer Xun-chi ontboeien; deze vorst
was den katholieken zendelingen zeer ge
negen, en niet zelden bekleedden Euro-
peesche priesters aan het keizerlijke hof
de hoogste posten.
Zoo was onder meer de bekende Duit-
sche missionaris, pater Adam Schall S.J.,
belast met de leiding van het „Wiskun
dig Hof" te Peking. Met het oog op de
enorme diensten den keizer door de
hoogwaardigbeidsbekleeders der Room-
schio Kerk bewezen, mocht ook pater
Verbiest, befaamd om zijne wetenschap
pelijke kunde, zich in de gunst des kei
zers verheugen.
De reis van pater Verbiest naar Pe
king, was een ware triomftocht, overal
werd hij door de inboorlingen met on-
giemeenen luister onthaald. Deze gun
stige houding van het hoiofd der regee
ring, die op "tie eerste plaats het ver
spreiden van Christus' leer op ongewone
wijze bevorderde, zou weldra verande
ren. Keizer Xun-chi, die aan de katho
lieke priesters geen gunsten weigerde,
overleed plotseling; zijn drie-jarig zoontje
werd als troonopvolger aangewezen, en
tot keizer uitgeroepen onder de voogdij
van vier mandarijnen, vurige tegenstan
ders van de Christelijke leer.
In hechtenis genomen en van allerlei
misdaden beschuldigd, werden de pries
ters op hoog-er 'bevel tot geeseling en
die. dooilstraf veroordeeld; ook de paters
Schall en Verbiest werden door de uit
spraak dor rechtbank getroffen; door een
keizerlijk decreet werd de Christelijke
leier als dwaalleer 'veroordeeld, pn de
tegenstanders lieten niet na te wijizen op
den verderfelijken 1 invloed welken de
zendelingen van dit geloof pp 's lands
welvaart uitoefenden.
Vermoedelijk in verband met (lc aan
zienlijke plaats, welke zij aan het voor
malig hof bekleedden, werden de paters
Schall en Verbiest, alsmede twee andere
Jiezuïeten, niet uit de hoofdstad verban
nen, maar werd hun alle omgang buiten
bet klooster ontzegd.
Vier jaren duurde deze gevangenschap
de aanklager va,n P. Schall, een maho-
mcdaansch sterrenkundige, die intnsschen
als voorzitter van het Wiskundig hof in
de keizerlijke sterrenwacht fungeerde,
bleek op wetenschappelijk gebied niet zeer
bevoegd, zoodat in 1668, kort na eene
geweldige aardbeving, de Keizer ten
slotte aan P. Verbiest opdracht ver
leende den jaarkalender op wetenschap-
schaduwen. Pijlsnel schoot het scherp-
geboegde, ranke vaartuigje terug naar de
linie, waar het bericht alles in beweging
zette. Van meer noordelijk had men tele-
phoniscli reeds berichten ontvangen, die
een aanval niet onwaarschijnlijk aankon
digden. Alle maatregelen waren reeds ge
nomen, toen het spelletje zich begon af
te spelen.
Nog was het morgenlicht niet tot alle
terreinplooien kunnen doordringen, of de
veldwachten maakten, onder 't afgeven
,van een hevig vuur, snel het schootsveld
vrij voor de achterliggende linie. Nu brak
een ware orkaan los. De zware batterijion
en de kanonnen tegen stormerhandscbe
aanvallen overgoten het terrein met pror
joctielen, hielden alle wegen onder over
stelpend vuur en maakten het tu'sschen-
gelegen land onveilig.
Dio compagnieën hadden de loopgraven
bezet en op de forten was de geheel©
bezetting op den wal. Nog wierpen de
zoeklichten hunne bundels naar voren,
hoewol de dageraad'aanbrak. Op de forten
en op de tusschenstellingen had de aan
valler evenals den vorigen dag al zijn
beschikbare artillerie geconcentreerd om
do voorwaartsche beweging van zijn in
fanterie te dekken. Juist toen die Engel
schen als schimmen zich tegen den nog
pelijke basis vast te stellen. Pater Ver
biest, ten spijt der hem vijandig gezinde
keizerlijke omgeving, slaagde hierin uit
stekend, zoodat door den vorst andermaal
tot voorzitter van hef. wiskundig hof een
Jezuïet werd aangewezen.
P. VeTbiest was door en door eeu man
der wetenschap, die onverpoosd arbeid
de, om door zijne begaafdheid, van den
keizer voor zijne medebroeders steeds
meer gunsten en vrijheden te verkrijgen.
Intussch'en schreef hij meer dan dertig
merkwaardige boekdeelen, opgesteld in
het Latijn, Chineesch en Tartaarsch en
handelende over godgeleerdheid, wijsbe
geerte en sterrenkunde. Bovendien liet
hij geen enkele gelegenheid voorbijgaan
om de sterrenwacht te voorzien van meer
volmaakte instrumenten, waaronder een
water-uurwerk van eigen vinding, een
zonnewijzer en talrijke voorwerpen, wier
gebruik en nut P. Verbiest uitvoerig heeft
behandeld in een lijvig boekdeel „Astro
nomia Europaea". Pater Verbiest is te
vens uitvinder van een hydraulisch toe
stel, waarmede hij het paleis en het kei
zerlijke park meermalen tegen overs Roo
ming bevrijdde; ook vervaardigde hij tij
dens zijn verblijf aan. het hof, een wa
gentje en scheepje, beiden door stoom
in beweging gebracht.
Omtrent deze merkwaardige uitvinding
hoorden wij onlangs van den welbekenden
geleerde M. de Hauleville, het volgende:
„Deze welgelukte, toepassing van den
stoom op vervoermiddelen geschiedde
ruim honderd en vijftig jaren vóór Fulton
ien Walt, en meer dan twee honderd ja
ren vóór de uitvinding der automo
bielen."
De Keizer begunstigd® zijn uitverko
rene met buitengewone, tot dusver nooit
verleende eeretitelsopgeklommen tot
mandarijn, werd pater Verbiest benoemd
tot opper-president van den Hoogsten
Raad en later bevorderd tot prins van
het Chineesehe Keizerrijk. In navolging
van den stichter zijner orde, den H. Ig
natius van Loyola, bleef pater Verbiest
©veto nederig als voorheen.
Het was zijne begaafdheid, en vooral
zijn voorzichtig, steeds gewetensvol op
treden aan het hof, dat onrechtstreeks
die voortplanting van ons geloof bevor
derde. Hij; was, daarvan wellicht zelf on
bewust, de steunpilaar der Katholieke
Kerk in China. Eerst na zijn dood bleek,
wel'ken overwegenden invloed deze ge
leerde onrechtstreeks had uitgeoefend op
den bloed der H. Kerk in China.
Pater Verbiest stierf te Peking in Ja
nuari 1688, op vier-en-zestig-jarigen leef
tijd. De keizerlijke omgeving en de bevol
king der hoofdstad van het Chineesehe
keizerrijk beweenden innig en oprecht den
grooten geleerde uit het Westen. Na een
onafgebroken leven van arbeid, en later
van leed en gebed, schreef hij aan derv
keizer: „Sire, ik sterf tevreden. Ik bid
ootmoedig uwe majesteit, na mijn dood
te willen gedenken, dat al mijn werken
voor eenig doel hadden, in den persoon
van den machtigsten vorst uit het Oosten,
een beschermer te winnen voor den hei-
ligsten der godsdiensten".
bleek-lichtenden achtergrond- aftoekenden,
zweeg het beschermend artillerievuur, de
verdere bedrijven van dit drama overla
tend aan de stormcolonnes. De verdedi
ger knetterde met zijn minimaal-kali
bers op vaste steunpunten, zonder te rich
ten, op den aanrukkenden vijand, terwijl
voortdurend ondersteuningstroepen in de
verdedigende linie de openstaande vakken
vulden. De geheel© Nederlandsche artil
lerie in dezen sector donderde over de
vlakte.
In lange dunne liniën gingen de En
gelschen voorwaarts, zonder zich op te
houden; op de wegen volgden op korten
afstand gesloten afdeelingen, die echter
gedwongen werden, minder trefbare vor
men aan te nemen. Daar klonk boven het
kanongebulder en geweergeknetter uit een
felle donderslag, de aarde schokte, de
bodem trilde onder den voet van vriend
■en vijand en spuwde vuur en rook de
lucht in; een mijn was door de Engel
schen zelf ontstoken, en de lichamen
smakten in wijden kring dood of zwaar
gewond neer op de aanvalslijn. Doch
voort ging de stormcolonne, de offers be
treurend maar geen oogenblik weifelende.
(Wordt Vervolgd.)