Neêrland's doodstrijd in 1918.
No. 138.
Dinsdag 21 November 1911.
Zevende Jaargang.
FEUILLETON.
Verschijnt eiken IMUDU-. WOEMSOAG- en VRIIDAGAVQIID.
BUSTOIAHP.
DE OORLOG
tusschen Italië en Turkije.
B1HNEHLAKD.
Welk weder zullen wij hebben?
Prov. Staten van Zeeland.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten ƒ0.95.
Afzonderlijke nummiers 5 cent,; dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst,; wordt 2 X berekend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. k contant.
Rondom een doktersbenoeming.
Wij nemen gaarne akte van de mede-
deelingen der „Breskensche Courant" in
haar nummer van 14 November j.l. waaruit
blijkt, dat de verschillende omstandigheden
waaronder de dobtersbenoemingen te Sluis
eu te IJzendijke plaats grepen, de veronder
stelling wettigen, dat de „Breskensche
Courant" alleen uit overwegingen, ontleend
aan een inbreuk op artikel 49 der gemeente
wet en niet'met politieke bedoelingen de
benoeming ran dr. A. M. Temmerman
heeft gekritiseerd.
Waar wij jdus gewillig, „amende honora
ble" doen voor de in deze onverdiende
aantijging, welke in ons nummer van den
llen j.l. onze perszuster in Breskens werd
aangedaan, meenen wij toch onze bevreem
ding te moeten uitspreken over de groote
woorden, waarmede de „Breskensche Cou
rant" haar verweer doet vergezeld gaan.
„Brutale speculatie op de religieuze snaar
ran het volksgemoed", „fanatisme", „zaaien
van verdeeldheid „elk middel aan te
wenden, om het land van Cadzand. geljjk
een arend de klauwen op zijn prooi slaat,
te vermeesteren" ziedaar een gedeelte van
de portie rhetorica die de „Breskensche"
opdischt
't Is werkeljjk te veel en doet denken
aan het fllosophisch adagium „Qui nimium
probat nihil probat", „hij die te veel wil
bewijzen, bewjjst niets."
De „Breskensche Courent" weet heel goed
dat het liberalisme in het land van Cadzand,
wat billijke appreciatie der Katholieken
betreft, een alles behalve onbesmet blazoen
vertoont en indien zij dat niet weet, moet
zij nog maar eens de graag-op-baantjes
statistieken raadplegen, die wij voor ettelijke
maanden over de plaatsen in haar omgeving
ten beste gaven.
Geen wonder, dat men dan wel eens
argwanend wordt en antiolericalisme ver
onderstelt, waar later roerende liefde voor
de inachtneming der gemeentewet bleek
voor te zitten.
In en om Tripoli. De aanhoudende
hevige regens veroorzaakten overstroomin
gen van wedden en rivieren. Z.o baande
zich de door stortregens gezwollen Medzjoeïn
een weg door de stad Tripolie en stortte
zich in zee, na de verschansingen der
Italianen ged eeltelijk tehebben weggespoeld.
Ook de Turksche stellingen werden in
gevaar gebracht, maar voorzoover de
eenigszins duistere telegrammen de waar
heid laten doorschemeren, zouden de Tur
ken den gezwollen stroom van hun ver
schansingen hebben weten af te leiden en
met opzet naar de stad en de stellingen
der Italianen hebben geleid,
De Italiaansche troepen zijn onmiddellijk
na de doorbraak van de watermassa's van
de wed Medzjoeïn door de linie, begonnen
met het aanleggen van verschansingen en
een voorloopige verdedigingslinie tegenover
DOOR TWEE PIOTTEN.
40)
Het dorp was een groot worstelkamp
geworden met den rand als ring. Met b.e-
veel doodsverachting en wanhoopsmoed de
Nederlanders zich ook weerden, voetje voor
voetje werden zij naar den dorpsrand ge
drongen De bajonet speelde toen de hoofd
rol, en wat de Nedtrlandsche soldaat aan
oefening met zjjn geweer als stootwapen
te kort kwam, vergoedde bij eenigzins door
de doodende voorhamerslagen met den kolf.
De woeste kreten van vriend en vjjand
galmden in de lucht en streden om den
boventoon, doch hier bleef de strijd onbe
slist en eindigde in een geluidenchaos.
Het dorpsgevecht voerde nu tot razernij.
Tusschen de huizen door, door de huizen
heen, door heggen, over schuttingen streed
man tegen man, bajonet tegen bajonet.
Over stil-stervende en smart schreeuwende
gewonden ging men den tegenstander te
ljjf en na dien weer een ander. Hier zag men
een officier, die met vijf man een vooruit-
Stormende, vijandelijke sectie bevuurde en
het veroorzaakte gat, en met het herstellen
van de telefoonlijnen tusschen de verschil
lende verdedigingswerken en het hoofd
kwartier. Daar de overstrooming gedurende
oen nacht merkbaar was afgenomen, be
gonnen de troepenj,zonder uitstel met het
herstellen van de eerste verdedigingslinie.
Uit Homs, zoo vervolgt het bericht van
het officieuze Italiaansche agentschap, zijn
bevredigende berichten betreffende den
politieken en militairen toestand ontvangen.
Wegens gebrek aan levensmiddelen en
desertie, moet er oneenigheid tusschen de
Arabieren en Turken heerschen.
Uit Bengazi en Tobroek wordt niets
nieuws gemeld.
Uit Derna is bericht van, [een, nieuw
gevecht met de Italiaansche voorposten.
De Italianen leden, geen verliezenj; de
vijand had, eenige gewonden.
De Vlootactie Uit Konstantinopel
wordt aan de Lokal-Anzeiger geseindAlle
gezanten hier ter stede hebben bericht
ontvangen, dat Italië afziet van iedere
vlootactie tegen de Dardanellen, Saloniky,
Smyrna en Beiroet, maar dat de actie in
den Archipel de volgende week beginnen
zal.
V redeskansen. De „Tribuna" zegt
dat alle berichten! over de kans op sproe-
digen vrede onjuist zjjn.
De Aardbeving in Midden-Europa
is van vrij ernstigen aard geweest.
Geheel Zwitserland, een gedeelte van
Duitschland en Frankrijk hebben in meer
of minder sterke mate er onder geleden.
Vooral in Noordelijk Zwitserland, deZwa-
benscbe Jura, het Zwarte woud en de
Rauhe Alp is de werking hevig geweest.
Te Luzern beefden de huizen, te Freiburg
bleven .de klokken stilstaan, in de schouw
burgen te Karlsruhe, Pforzheim, Heidelberg
en vele .andere plaatsen (konden de voor
stellingen niet doorgaan. In den hofschouw-
burg te Mannheim ontstond een [paniek.
Hetpubliek vluchtte, naar „buiten. De
teoneelspelers liepen in hun kostuums de
straat op. De toeschouwers van de hoogere
rangen begaven zich langs de brandladders
naar beneden.
Ook in den stadsschouwburg te Bazel
dreigde een paniek, maar deze werd
voorkomen door de tegenwoordigheid van
geest van de spelers. Een der zangers zeide
bedaard„Japan heeft zooeven een sterke
aardbeving gevoeld". Dit hielp.
Het hevig3t moet de aardbeving geweest
zijn in Mtihlhausen in den Elzas. Overal
liepen de menschen van schrik de straat
op, waar het vol lag van steenen en
dakpannen. In de bovenste verdiepingen
waren de muren gebarsten. Van een der
torens van de Stephanskerk viel een groot
steenblok. In den stadsschouwburg werd de
voorstelling afgebroken, daar de bezoekers
in hun angst wegliepen.
Te Regensburg was de scb«k zóó hevig,
dat de menschen uit hun bedden geslingerd
werden. Te Stuttgard zijn den geheelen
nacht schokken gevoeld. In Eslingen en Ulm
zijn huizen ingestort.
In geringere mate hebben ook meer
noordelijker plaatsen als Gotha den invloed
onder den voet£ geloopen werd, daar in
een boomgaard stortte zich een korporaal
en 30 man met geplante bajonet op een
afdeeling Engelscheu, drong onverschrok
ken door tot het midden en werd daar
doodgedrukt. Men stampte de deuren van
de huizen, welke door de beangstigde be
woners waren verlaten, in en vuurde uit
de ramen. In gesloten orde naderde eene
Nederlandsche compagnie, dreef alles voor
zich uit en nam de verstrooide strjjders
op. Dit gaf eenige opluchting, doch weldra
loste ook deze laatstetactische eenheid
zich op in het doolhof van gevechten op
leven en dood. De bezetting van Gilze was
nu in hoofdzaak tot het raadhuis terugge
drongen, doch gaf geea kamp.
Wie het bevel tot de daad gaf, heeft
men nooit kunnen nagaan. Eensklaps ont
vlamde in 't midden van het dorp een
houtstapel,[kort daarna een hooiberg, verder
stormde de hoog oplaaiende vuurkolom,
voortgezweept door stevigen oostenwind.
De houten,, schuren der_ looiergen namen
gewillig het vernielende vuur over, hare
molenmotors, draaiden bliksemsnel. Het in
brand gestoken Gilze bracht de redding.
De dappere verdedigers snelden terug en
gedekt door een vlammenzee, bereikten zij de
Groote Lei, waar de hoofdmacht hen opnam.
ondervonden. Te Dillingen is een deel
van den kerktoren op straat gevallen.
Uit Zurich, waar wel meer schokken
werden waargenomen, wordt gemeld, dat
in tientallen van jaren niet zulke waar
nemingen zijn gedaan.
Te Konstanz zijn groote steenen van de
vier meters hooge Kruisbloem van den toren
van de munster op straat gevallen. Evenzoo
viel het 5 M. hooge beeld van de Germania,
dat op het gebouw van de hoofddirectie
der posterijen staat, op straat in stukken.
Een dienstmeisje werd uit een eerste
verdieping geslingerd en zwaar gewond.
Tal van daken zijn afgerukt.
Men zag aan den hemel een krachtige
vuurstraaal, gelijkende op den bliksem.
Dadelijk daarop werd een sterke schok
gevoeld van Noord naar Zuid.
Ook is het keizerlijk stamslot, de burcht
Hohen Zollern bij Heohingen er tamelijk
slecht afgekomen. De beelden op het slot
zijn beschadigd en in den toren kwamen
groote scheuren.
(Van het bovenstaande werd het voor
naamste door ons reeds gemeld in ons
vorig nummer onder Laatste Berichten.)
BËIiOIR
Liberale manieren. De katholieke
studenten van Brussel hadden Donderdag
een vergadering gehouden voer een be-
stnurs-verkiezingj,[ea toen de bijeenkomst
was afgeloopeu, verlieten zij vrooljjk en
welgemoed de zaal.
Als naar gewoonte werden zjj door de
liberale studenten opgewacht.,,De heldenj)
durfden in den beginne, toen de katholieke
studenten nog in de meerderheid waren,
niet aan te vallen, maar nauwelijks wareD
een tweetal katholieken een koffiehuis
binnen gestapt, of zjj sprongen vooruit en
wilden het lokaal bestormen.
Gelukkig had de politie dien aanval
voorzien en dreef de aanvallers op de
vlucht, die toen op zoek gingen naar andere
slachtoffers, want het ordewoord der dap
pere liberaaltjes was, naar het schjjnf,
kleine groepen aan te vallen en af te
rossen.
Naar aanleiding van deze incidenten,
die, zooals men weet, niet de eerste zijn,
eischen verschillende Belgische bladen
krachtiger politie maatregelen om den libe
raaltjes van de hoofdstad eens andere
manieren te leeren. „Msboie."
PB AS K It IJ li
Vrjj iagmiddag is te Cannes in de rue
Jean Góujon een in aanbouw zij cd huis
ingestort.
Het ongeluk had om halfvijf plaats.
Twee menschen werden gedood en vier
gewond. Op het oogenblik dat de laatste
werkman het gebouw verliet stortte de
gevel met een donderend geraas in, waar
door zes werklieden onder de pninen
bedolven werden.
Eén der gewonden stierf na aankomst
in het ziekenhuis.
Een spion veroordeeld. Vrjjdag
stond voor het hof van Assisen te Reims,
De bataljons ten N. van Gilze waren
ook teruggedrongen, de aanval daar had
echter niet het verassend karakter als hier
en het teruggaan was in goede orde ge
schied.
Achter de Groote Lei lagen nu de troe
pen in stelling met het lage weiland voor
zich aan de andere zjjde de Engelschen
op het hooge terrein. Deze hadden sterke
afdeelingen vooruitgeschoven om ons op
te houden, ons te binden. Een aanval door
die kom zou te veel offers kosten, men
wachtte op het aanrukken der overmach
tige versterkingen.
De commandant der 3e divisie had in
den vroegen morgen van den 17den April
door een stafofficier van het zuidleger be
velen ontvangen.
't Belgische Noorderleger, slechts 30,000
manj sterk, marcheerde uit zuid-westelijke
richting op Tilburg aan. Het doel was
klaarblijkelijk om met de Engelschen, wier
aantal op 60.000 man werd geschat, 't
Nederlandsche zuidleger terug te werpen,
zoo mogelijk totaal te slaan. De comman
dant van het Zuidleger meende den vjjand
deze kans te moeten geven door slag te
leveren.
De 3e divisie zeste zich vast in het ter
rein achter de Oude Lei van af de spoor
lijn BredaTilburg tot den spoorweg
korporaal Deschamps lerecht, die, zooals
men zich misschien herinneren zal, voor
eenigea tjjd een mitrailleuse of tenminste
enkele belangrjjke onderdeelen ervan, ge
stolen had en er mede op weg was naar
Duitschland om ze daar aan de autoriteiten
tegen een goeden prijs uit te leveren.
De man werd veroordeeld tot 20 jaren
dwangarbeid.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrjjdag.
Indische Begrooting Algemeene
Beschouwingen.
Aangevangen werd het algemeen debat
over de Indische begrooting.
De heeren De Kanter (U.L.) en de
Meester (U.L.) maanden den minister aan
tot voorzichtigheid op financieel gebied en
om niet te veel uitgaven onder de buiten
gewone uitgaven te rangschikken.
De heer de Kanter besprak de Timor-
quaestie, betoogde, dat het gelijk volkomen
aan onze zjjde was en dus voor het maken
van verontschuldigingen als de gouverneur-
generaal deed, geen reden bestond.
Spreker vroeg of 't niet mogeljjk is met
Portugal te onderhandelen over den aan
koop van het Portugeesche gedeelte te
Timor
De heer Van Lennep (C.H.) bepleitte
zelfstandigheid der bedrijven, ook op het
gebied van de verkeerspolitiek.
De heer Scheurer (A.R.) betoogde, dat
naast het materieele ook organisch op Ne
derland de dure plicht rust om de InJand-
sche bevolking geestelijke ontwikkeling te
brengeD. Spreker verwierp het brengen
eener Westersche beschaving, met uitscha
keling van het geloof en bepleitte meer
vrijheid van beweging van christen leeraren.
De heer Bogaardt (R K.) wenschte met
den heer De Meester, wijzende op de groote
stijging van de bestuursuitgaven, de amb
tenaars-traktementsregeling door een com
missie te doen onderzoeken. Spreker betoog
de dat de christenzending van het grootste
belang voor Indië is.
De heer De Meester (U.L.) zou gaarne zien
dat het onderwijs in onze Oost geen christe
lijk karakter draagt. Vanwege de gewetens
vrijheid, weet U
„Daartegen ging," wjj citeereu hier uit
het Kameroverzicht van „De Maasbode"
„het protest van dr. Scheurer. En hij
geeselde naar verdienste de beschavings
werkzaamheid vaa mannen als de heer De
Meester, door er op te wijzen dat die
beschaving tenslotte hierop neerkomt, dat
de Inlandsche vrouw ten prooi valt aan
den Westerling die haar en haar kinderen
de Kampong instuurt en aan anderen ter
verzorging laat, als hjj naar Patria terug
keert, dat de besehavers tot diep iu den
nacht hun sociëteitsleven leiden als opvoe
dend voorbeeld voor den Javaan, die van
hen vloeken en godslasteren geleerd heeft.
Het betoog van dr. Scheurer werd
aangevuld door den heer Bogaardt die
aantoonde dat zelfs indien men de vrjjheid
van geweten, die de heer De Meester
BaarleNassauTilburg. De stelling, door
de le divisie, die te Waalwijk stond, in
te nemen, zou rechts leunen aan de 3e en
over Goirle loopen tot Abkoven. De 2e
divisie vormde de reserve met een regi
ment landweer.
De rest der landweer die bij het ooste-
teljjk opdringen der Engelschen was terug
gegaan, zou in de lgn Loon-op-Zand
Sprang waken tegen eene omtrekking in
het Noorden.
De onmiddellijke noordelijke flank was
aangeleund tegen de zeer moerassige, open
heide, voor troepen-bewegingen zoo goed
als onbegaanbaar; de linkerflank, evenals,
't geheele front, was sterk door verband
en terrein. Slechts het dorp Riel vóór de
stelling en het bedekte terrein bjj den
straatweg waren minder gewenschte nader-
ingspunten.
Met hun zessen stonden zij om den majoor
Vrijwillig hadden zjj zich opgegeven, toen
gevraagd werd naar manschappen, goed
bekend in het terrein en onverschrokken
tevens, om een gevaarlijk karweitje te ver
richten. Juist een kolfje naar hun hand.
De oogen glinsterden van overmoed, toen
de dappere Brabantsche jongens zich hoor
den prijzen voor hun durf voor het te
brengen levensoffer.
Verwachting tot aan den avond van 21 Nov.
Matige tot kraohtigen, Westelijke tot Noord
westelijken, later krimpende wind Zwaar
bewolkt en buiig. Later tijdelijk opklarend.
Dezelfde temperatuur.
predikt, zou willen toepasseD, nog niet aan
den Islam de vrjje hand behoeft te laten.
Wantvan de bevolking van Java is
slechts 1/6 Mohammedaan. Diegrooten-
deels heidensche bevolking wordt dus
allerminst in haar vrjjheid van geweten
aangetast als men het Islamisme bemoei
lijkt. En het bezwaar van den heer De
Meester zelfs als men zich op diens
standpunt stelt bestaal dus niet
De heeren Bogaardt en Van Hoogstraten
i ebben zich nog verzet tegen het onbeperkt
toelaten der bedevaarten naar Mekka.
Eerstgenoemde gaf een indrukwekkend
bedrag op, dat jaarljjks uit Nederlandsch-
Indië verdwijnt als reisonkosten der aan
staande hadjis. Waarlijk moet dit in
economischen zin slecht werken op den
toestand der bevolking. Maar bovendien
zjjn die bedevaarten aanleiding voor het
voortdurend verder verspreiden van het
panislamisme, dat geen gering gevaar is
voor ons rustig koloniaal bezit.
VrjjdagavoDd arriveerde H. M. Koningin
Moeder 8.42 op Het Loo. H. M. was zeer
ontdaan geweest, toen zij de aardbevingen
in Wurtemberg had gevoeld. I Dec. a.s.
vertrekt H. M. weer naar de Residentie.
Najaarszitting 1911.
Wij laten hier het verslag volgen van
het '2e gedeelte der Stateazitting van
Vrjjdag j.l., met betrekking tot die voor
stellen van Ged. Staten, aan wier aan
neming of verwerping een min of meer
langdurige discussie voorafging.
TrampLan Huyghebaert.
Na heropeniDg der zitting verkreeg de
heer mr. Dieleman het woord, die den heer
Hammacher dank bracht voor de steun
aan het voorstel in Ged. Staten verleend.
De heer Dieleman wees er op, dat terecht
is aangeroerd, dat van wantrouwen in het
plan van den heer Huyghebaert volstrekt
geen sprake meer kan zjjn.
Het belang van het aanleggen van de
voorgestelde tramlijn werd door mr. Diele
man meer in den breeden aangetoond en
er den nadruk op gelegd, dat het plan
van den tram BreskensMaldeghem slechts
ten halve helpt, terwjjl daarentegen het
plan-Huyghebaert de gelegenheid geeft voor
latere welvaart.
De heer Erasmus verklaarde ook gaarne
met het voorstel van Ged. Staten te zullen
Het voorstel van Ged. Staten werd aan
genomen met 28 tegen 10 stemmen.
De heer Merkens stelde voor ook aan
de stoomtram-maatschappij Breskens-Mal-
„Dus goed begrepen, niet waar. Tot de
Kiewit vindt je onze posten, tot daar zal
ik jullie door een patrouille doen brengen
dan zoek je je weg door 't moeras en gaat
laDgs de stad Parijs naar 't bosch, hier
voor ons. Zoo gauw ais 't moeras achter
je ligt, zit je midden tusschen den vjjand.
Ba de Kiewit gaat elk zijn eigen gang, want
lukt het aan een van de zes en daarvoor
is kans, dan is 't klaar. In 't bosch gekomen
maken jullie alles snel in orde en wanneer
het afgesproken hoornsignaal wordt gehoord,
steek je de vlam erin. Vermomd in een
boerenpakje zou het werkje wellicht beter
slagen, maar zoo ze je dan pakten, was
de hoogste boom en de dikste strop jullie
lot. Daarom moet je gaan in uniform, doch
alle uitrusting achterlaten, in plaats van
't geweer neem je een revolver mee. Ga
nu naar den luitenant-adjudant, die nadere
inlichtingen zal geven. In naam van het
vaderland, in naam van ons allen, bedank
ik jullie voor den onversaagden moed,
voor de ware Hollandsche trouw en ik
hoop voor het voorzichtig beleid in het
moeilijkste oogenblik van jullie leven.
(Wordt vervolgd.)
1 iiii n
