des
icht.
Keêrland's doodstrijd in 1918.
Ite&Co.
>oomen,
aboomen
[ito's
^o's en
Boomen
jaboomen
ito's
Ibooroen,
CASTEREN.
A
AJISEN.
iulte&Co.
lelburg.
No. 129.
Dinsdag 31 October 1911.
Zevende Jaargang.
twijnt ellen MAANDAG-, IMDAG- en VBIIDAGAVOHD.
FEUILLETON".
BUITENLAND.
jurg.
irkooping.
/ember 1911,
rkoopen:
DE OORLOG
iusschen Italië en Turkije.
UIT ZEELAND."
NEERVOORT te
uur, iw de herberg
te 's Gravenpolder,
(en lieer S PAUL te
□ing aan den straat-
I dhr. JACs. BURGER
te 's Gravenpolder.
je.
't Weegjff.
dt door P. Joziassk,
dbr. JOS. WITKAM
listeiaburg", beloond
's Gravenpolder en
oud door L van 't
|nd.
dhr. W GEELHOED,
ling aan den straatweg.
'ER, Tandarts,
|Dam N. Z. 12
te GOES te con-
|ize van W. G. v.
Lange Kerkstraat
DER
Glycerine, Bitterzout,
'ier, Anker Pain Expel-
Carbol, Creolinpoeder,
ire Carbol, Lisol, Ore
j, Lisolsteenen, Carbol-
en vergif t,Muizentar we,
Spiritus, Oitroenspi-
penne Peper, Vischlijm,
dubbel Koolzure Soda,
Salpeter, Boorzuur,
zout, Haarlemmerolie,
iikiDgsnuifjAnthiezuur,
etvoetenpoeder, Strooi-
gengaan vau smetten,
patronen, Koupleis'ers,
den, Honingbloemen-
en, Azjjnessence, vloei-
Jachtwater, Witlijui,
/rijf was, Groen koper
tods vin It men in de
;he drogisterij
tan
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent* dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfsfraaf C 209. GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50ieders regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst^ wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. k contant.
„De Secteschool".
Het „Vrijzinnig Weekblad voor Rot
terdam" bbjkt een ware goudmijn voor
de „Goesche Courant", een welkome aan
vulling van haar armelijken inventaris
aan begrippen en ideeën. Zijl put er dan
ook uit met volle handen. Gaf zij verl-
leden week baren lezers hiet stukje „Cle-
ricalisme" te slikken, thans komt ziji in
h|ët nummer van Dinsdag j.l. aandragen
met een artikel, getiteld „De Openbar©
School", waarin deze instelling bewie
rookt wordt als de verbeivenste die ons
vaderland bezit, en waarin de bijzondere
school als „sekteschool" wordt afge)maakt.
Zoo fezen wij onder meer de volgend©
tirade:
Kerkelijke ijveraaEs mogen
voortgaan haar trachten te vervan
gen door bijzondere schooltjes, die
de onverdraagzaamheid aankwee-
ken en den geloofshaat doen ont
vlammen, geen nood: ieder, die
niet door geloofsijver is verblind,
zal ide Openbare School blijven lief
hebben als de school die den gods
dienst der liefde dient, het plichts
gevoel versterkt en opwekt tott
rechtschapenheid en burgerdeugd.
Wanneer mm, dit citaat leziende, denkt
aan de Ossendorpiaansch© theorieën over
het losmaken van het kind van kerkelijke
en politieke dogma's, door tal van open
bare onderwijzers met geestdrift omhelsd
en overweegt hoe niet weinig© dierzelfde
openbare onderwijzers een groote voor
liefde koesteren voor socialistische
ideeën ©n begrippen, begrijpt men wel
wat er van die „rechtschapenheid" en
„burgerdeugd" terecht komt en hoe juist
de bisschoppen van Nederland hebben
gezien, toen zijl in hun beroemd mande
ment van 28 Juli 1868 het karakter van
de Bij'zondete School tegenover de Open
bare School als volgt teekenden:
„De Kerk wil, dat de jeugd in
de wetenschappen onderwezen wor
de, maai* zijl eischt tevens, dat dit
onderwijs in alle opzichten Katho
liek en godsdienstig zijl. Van de
©ene zijde wil zij niet, dat de
jeugd iu onwetendheid opgroei©,
maar van de andere zijde beurt
zij niet elk onderwijs goed. Zij
verwerpt niet alleen alle ongods
dienstig, maar ook alle godsdienst
loos, onzijdig onderwijs, waarbij
de godsdienst is uitgesloten
Zal een© school het vertrouwen
der Katholieken alleszins waar
dig zijn en hunne goedkeuring weg
dragen, dan is het niet voldoende,
dat zij den Katholieken godsdienst
(gelijk het beet) eerbiedige, dat is,
Volstrekt onaangeroerd late, maar
zij moet dien godsdienst zeiven
leeran kennen en beoefenen. Op
zulk een© school is het zoogezegde
maatschappelijk onderricht met het
godsdienstige ten nauwste verbon
den; het godsdienstig beginsel door
dringt geheel het onderwijs en over
al doet zich de invloed van den
godsdienst gevoelenMet één
31.
DOOR TWEE PIOTTEN.
„Ssst, stil, stil es Mie, ik hoor weer
hoeren, dat zulien onze huzaren weer
rijn". Pats, daar lag de pijp-stomp van
den stakker in de modder, de eigenaar
stond met open mond en groote schrik-
oogen boven bloedlooze wangen paf te
staren naar een zevental ruiters, die
Voorbij' de kromming van den weg zicht
baar werden. Dat was geen eigen volk,
dat was vijand, flitste het door zijn brein,
bik draadje en knoopje van de Engelsch-
leeren broek begon mee te beven, toen
de patrouille zijn erf opreed, 't Angstzweet
brak hem uit toein ©en der ruiters hem
ondervroeg,^ slechts d© klanken „huzaren
en vandaag" drongen ©enigszins tot Harm-
sen door. De vijand hier ©n zijn jon-
®enHarmsen wist niet meer,
een voortdurend hoofdschudden was zijn
eemg antwoord. De aanvoerder verspilde
Deen tijd en gaf teenige bevelen aan zijde
manschappen; twee ruiters reden snel in
woord, hét onderwij's is daar niet
bloot het verhoogen van zekere
eerste kundigheden; niet enkel hiet
fatsoeneeren der jeugd tot burger
lijke welgemanierdheid en terecht;
ook niet het opkweeken van een
rechtschapen heiden, die slechts
eigen volmaking tot doel, zelfbe
hagen tot grootste drijfveer zal heb
ben, neen, het is daar een middel,
dat de ouders en zielbezorgers te
hulp komt in de opvoeding van
©en jong Christen, die als kind
Gods, als zoon der Katholiek© Kerk,
als erfgenaam des hemels moet lee-
rën denken, gevoelen ©n als Chris
ten de Christelijke deugden beoefe
nen".
Volgens het mandement is alzoo hiet
onderwijls gegeven aan scholen, waar de
invloed van kerk en godsdienst is ver
bannen, gebrekkig ©n al staan die bis
schoppen toe om in geval van liooge
noodzakelijkheid deugdelijk onderwijs aan
zijn kinderen te verschaffen, toch noe
men ziji bet „©en droevig© noodzakelijk
heid" en vermanen hen, die zich in zoo'n
geval bevinden, door meerderen ijver en
zorgvuldigheid in het ontbrekende te
voorzien.
Ook blijkt uit bovenstaande aanhaling,
die tot zekeire hoogte ook op de scholen
der geloovige Protestanten van toepas
sing iis, dat de eigenlijke sekteschool
juist de openbare is en wij plaatsten
deze kwalificatie dan ook met des te
grooter gerustheid als titel boven deze
driestar, wijl reeds vroeger een liberaal,
Dr. A. Pierson, de Openbar© School heeft
genoemd: D© sekteschool der mo
dernen.1)
1J. Zie oa. Van Welderen-s Parlementaire Ge
schieden ia van Nederland II blz. 48 en volgende.
Over de gebeurtenissen van bet ge-
vtecht van Donderdagmorgen meldt de
correspondent van d© „Herald"
„De nacht van Donderdag op Vrijdag
is kalm voorbiji gegaan. De Arabieren
dwaalden in groepjes rond de loopgra
ven, maar werden gemakkelijk uit elkaar
gedreven. Zij werden uit de oase ver
jaagd en de inwoners naai* Tripoli ge
bracht. De groen© vlag van den profeet,
die Donderdag door bet 84e regiment bij
den tegem-aanval op de Arabieren werd
veroverd, bewijst, dat de Arabieren daar
een godsdienst-oorlog begonnen zijn.
De lijken, di© Donderdag en Vrijdag
morgen bij honderden op het slagveld
lagen, laten echter nog een andere ver
onderstelling toe. Het is namelijk ook
mogelijk, dat de Arabieren door honger
werden gedreven, de Italianen aan te
vallen, want de lijken zagen er veelal
uit als geraamten. Verscheidene Arabie
ren schijnen getracht te hebben Italiaaa-
sche soldaten te dooden, om zich van
oostelijke richting, spoedig terugkeeren-
de. Allen stegen nu, af, brachten de paar
den in den stal en vulden de ruif met
het aanwezige hooi. Wezenloos zag de
boer toe, hoe één man zich plaatste bij
de brug en een ten zuiden van de boer
derij, hoe de overigen zijln huis geheel
onderst boven haalden, eigenaar gingen
spelen over zijn mik, zijln melk en bo
ter, en de ©enige bam van den zolder
trokken, om met deze Ilollandsche pro-
dukten hunne Engelsche magen te ver
sterken.
„Wachtmeester, ©en vijandelijke cava-
leriepatrouille, sterk 2 man, nadert uit
westelijke richting" meldde de huzaar
aan den commandant van de Nederlanid-
scbe patrouille. De wachtmeester had nau
welijks den tijd dit bericht in zich op
te nemen, of 2 ruiters kwamen in pen
zich bij hen roegen. „Een Engelsche pa-
tro.uille, sterk 7 man, is afgezeten in
do boerderij 200 M. ten oosten van de
brug; 1 man staat als post bijl de brug
en 1 taan bewaakt den toegang naar het
erf op 50 M. ten zuiden daarvan", luidde
het tweede bericht.
Een grijns kwata op bet Verweerde ge
laat van den onderofficier. „Zij willen
hun rantsoen meester te maken, fan zoo-
dra zij. die in hun macht hadden, hiellden
zij op met schieten om zich aan het
rantsoen der soldaten te goed te doen.
Aldus de „Herald"-correspondent. 'tjs
moeilijk te gelooven, dat zijn laatste ver
onderstelling juist is, wijl van andere zij
de gemeld wordt, "dat de Turken over
voldoende levensmiddelen beschikken.
Hadden Turken ©n Arabieren gebrek aan
voedsel, dan zouden zij den strijd niet
eiken dag met ongek&nden moied voort
zetten, en .ook zou bun getal, dat thans
reeds op 60.000 geschat wordt, niet da
gelijks aangroeien.
In de stad Tripoli schijnt thans, dank
zij het streng optreden der Italiaansch©
autoriteiten, rust te heerschen. De Ita
lianen doorzoeken de huizen der Ara
bieren ien vinden voortdurend wapens.
Sommige Engelsche bladen beweren, dat
in Tripoli dagelijks veertig a vijftig Ara
bieren terecht worden gesteld 1
Aanval op Iloms.
Zaterdag is een aanval gedaan op Homs
(de kustplaats even beoosten de stad,
Tripoli). De aanvallers werden door de
Italianen teruggeslagen en leden aanzien
lijke verliezen. De Italianen hadden twee
dooden ent wee gewonden.
Tripoli heroverd?
De Intransigeant deelt, onder alle voor
behoud een telegram 'uit Konstantinio»
pel mee; luidende: 'Het blad Ikdam ver
meldt, dat het Italiaansch© eskader voor
Tripoli in verband met de onstuimigheid
der zee, is weggestoomd. De Turksche
troepen zouden er, geholpen door de Ara
bieren, door een verwoeden aanval in
zijn geslaagd, de1 stad te1 hernemen.
BELG IE.
Graaf Verspre yen. Het „H. v. A."
meldt
„Graaf Willem Verspreyen, voorzitter
van den Bond der Belgische Drukpers,
de warme verdediger der katholieke zaak,
hoofdopsteller, van den „Bien Public",
is zeer gevaarlijk ziek. Met zijne ontel
bare vrienden vormen wijl wenschen op
dat hij, ondanks zijne hooge jaren, de
ziekte (t© boven mogen komen".
II ISA,
De opstand. Een officieel communi
qué meldt, dat Zaterdag de eerste leger-
afdeeling onder Yin-Chang na -een aanval
op de rebellen, van da stad Shafcou is
opgetrokken, de brug Saotao is overge
trokken ©n-ondier; de opstandelingen |eien
groot bloedbad heeft aangericht.
De keizerlijke troepen maakten zich
van verscheidene kanonnen en groote
hoeveelheden ammunitie meester. Na de
inneming van Luchiampian waren de troe
pen uitgelaten over de overwinning, ruk
ten vooruit ten namen Hankau in.
Generaal Yin-Chang is op het oogenblik
te Shakau, op twintig kilometer afstand
van Hankau met versterkingen. Keizer
lijke detachementen, zijn naar Hau en
zeker een morgenboterham eten, nu wij
zullen zien of wijl deze niet flink dik kun
nen smeren. Ho© zien de heepen er uit,
De Rijk? Groenbruine uniform met platte
pietten, niet? Ja hè? Kom eens jhier jon
gens, jullie ook, allen afzetten. Jansen
en Vroom de paarden houden en achter
die schuur brengen. En wijl imi&t ons zessen
gaan een graantje meepikken in die boer
derij. Een gevecht met de sabel was mij
wel veel liever, maar ten slotte komt
het toch op hetzelfde neer. De Rijk,, jij!
wijst ons den weg. Niemand doet zijln
slabarus open of het zal 'em laelijk
rouwen."
Achterelkaar kropen zij snel langs de
heggen, doorwaadden 't boekje en dekten
zich in het lage dennenhout, dat de boer
derij aan hun oog onttrok. Op den buik
liggend, schoven ze van stam tot stam,
zoo onhoorbaar mogelijk, vooruit. De Rijk
stak zijn hand omhoog en alles was dade
lijk muisstil. De wachtmeester en de gids
kropen tot aan den rand verder. De com
mandant was door wijzen onmiddellijk
op de hoogte gebracht. Weer gaf hij een
toeken en de vier achtergebleven man
schappen voegden zich bij hen .aan. Enkele
zachte fluisterwoorden volgden. „Dien
mijnheer daar nemen Kant en Slaapjes
Jintch'ong gezonden, waai* de opstande
lingen samentrekken. Die detachementen
hebben ©veneens last die spoorwegen te
beschermen.
De gevechten hadden plaats te midden
van zware regens,. D© troepen toonden van
groote kracht te zijn.
BINNËTNLAND.""
Duurte.
Door die directie van de Staatsspoor
is besloten, bij wijze van proef, aan
het personeel over het jaar 1911 en
1912 ©ene toelage toe te kennen van
één week bezpldiging ineens of desge-
wenscht in termijnen te ontvangen. De
eerst© week extra bezoldiging ontvangt
het personeel in de eerste helft van No
vember a.s. en de toelage voor 1912 in
de eerste helft van Januari 191*2. Daarna
zal de directie overwiegien of de finan
cieel© toestand der Mij. voortzetting toe
laat. Voorts bepaalde de directie, dat «ie
minimum toelage niet pijnder dan f 10
zal bedragen. De directie raamt de uit
gaaf aan dezen maatregel verbonden, voor
elk der jaren 1911 en 1912 op pl.m.
f 275.000.
Te Rotterdam is overleden de bekende
kerkbouwmeester A. A. J. Margry„ wiens
overlijden -een verlies is Voor het Katho
liek© Rotterdam, Vooral voor de liefda
dige instellingen, in wier bestuur hij een
eervolle plaats bekleedde. Dok was de
overledene secretaris van de Rotterdam-
sche vereeniging voor Katholiek onder
wijs.
Gemeenteraad van Goes
van Vrij dag 29 October 1911,
(des avonds te 7y2 ure).
Voorzitter de heer J. B. de Beaufort.
Tegenwoordig alle leden.
Na de vaststelling der notulen had m©-
dfadeeling plaats der ingekomen stukken.
Deze zijn: berichten van de heeren, F.
G. C. Rothuizen en P. Kakebeeke, dat zij
hun benoeming tot assistent-leeraar aan
die Avondschool voor Ambachtslieden aan
vaarden; proces-verbalen van kasopname
bij dien gemeente-ontvanger van de ge-
meentefinanciën en die der gasfabriek,
©n enkele mededeelingen van Ged. Sta
ten inzake goedgekeurde raadsbesluiten.
Nog is ingekomen een verzoek van den
heer P. Goedbloed om met ingang van
1 Jan. eervol ontslag te ontvangen als
onderwijzer aan schooi C. Dit wordt onder
danbetuiging verleend.
Aan alle aanvragen om afschrijving van
belasting wordt voldaan, behalve die van
mejuffrouw De Beste, wijL zich daartegen
de verordening verzet, die gehandhaafd
dient 'te blijven, wijl men anders latei!
voor taoieilijkhèiden iz,ou komen tei staan.
Hiet 2e suppl. kohier 1911 hondenbe
lasting wordt vastgesteld op ©en bedrag
van f36.
Een af- en overschrijving van posten
b—i ii-'i-, 1 -
op hun korrel en als ik vuur zeg,, motet
hij1 liggen; met dien lange bij het brugje
wordt door De Rijk en Loonen afgerekend.
'Zoodra jullie gevuurd hebben, springen
wijl op en als de weerlicht achter de heg
op het erf. Wanneer de logée's binnen
naar het geraas komen kijken, Zal ik de
rekening verder gaan opmaken. Ssitt, nu
opletten. Klaar? Vuurrrr. Als één schot
klonk de losbranding door ide morgen
stilte. De levende schijven waren ge-
itroffen en met teen paar sprongen stonden
de zes mannen met de karabijn in de hand
achter de heg, juist op het oogenblik,
dat de Engelsche officier, met 'de revol
ver in de vuist, gevolgd door zijn man
schappen uit 't huis het erf opstormde.
„Halt" klonk de stem van den wacht
meester ©n halt maakten ze op het gezicht
van de zes dreigende wapens. Slechts
één oogenblik, want huilend vlogen ze
weer vooruit. Vuurrr". Commando en
schot van achter de heg volgden bliksem
snel op elkaar en 'twee vijanden sloegen
tegen den grond. „Halt" 'en weer stonden
zij, overdonderd door het plotselinge, door
het onverwachte. „Hands up"; neer gin
gen de wapens en omhoog de handen.
„Zoo", zeide de wachtmeester, ,,'tis
goed, dat wij zoover zijn, want mijn ken-
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 31 Oct.:
Stormachtige tot krachtigen, zuidelijken
zuidoostelijken wind Betrokken tot zwaar-
bewolke lucht. Regenbuien. Weinig verande
ring van temperatuur.
op die gemeentehegrooting: van 1911 en
een wijziging dezer begrooting wordt goed
gevonden.
Punt 5 dj&r agenda is vervallen, wegens
het overlijden van dien heer J. Blacstoiie.
De voorzitter spreekt enkele waardeeren-
de woorden over den afgestorvene en
de raad besluit een schrijven van deel
neming aan de weduwe te zenden.
Die begrooting van het gasthuis voor
1912 wordt vastgesteld op ©en bedrag
aan inkomsten en uitgaven van f 15520.155
Bij de behandeling van de bagrooting
van d© gasfabriek deelt wethouder De
Witt Hamer, .als voorzitter van die Gas-
commissi© metdie, dat in overeenstemming
met een wenk van de Financieel© Com
missie voorgesteld wordt den post bui
tengewone ontvangsten van f 7000 op
f12000 te brengen, waarvan f3000 be
stemd voor de aanschaffing van muntme
ters 60 a f 50 per stuk ©n f 2000 voor
loopend kasgeld, noodig geworden nu de
gasfabriek onder apart financieel beheer
staat van den directeur-boekhouder.
D© heer Dekker vraagt om. de begroo
ting van de gasfabriek met de memorie
van toelichting, nu zij gelijk met de ge
meentehegrooting wordt ingediend, voort
aan te doen drukken. Spreker mist een
post van f 4000 op de begrooting voor den
aanleg van gas op den Kloetingschen weg.
Waar op 'de begrooting een post voor
©en brandkast is uitgetrokken, zag spre
ker gaarne, dat de levering daarvan aan
een der gemeentenaren werd opgedragen.
Ook vraagt spreker nog inlichtingen om
trent het aantal aansluitingen aan den
muntgasmeter.
De voorzitter zegt, geen bezwaar te
hebben tegen bet doen drukken, van de
begrooting van de gasfabriek, waartoe dan
ook met instemming der raadsleden be
sloten wordt.
Wethouder De Witt Hamer bestrijdt de
opvatting van den heer Dekker omtrent
de post van f 4000. De straatverlichting,
op den Kloetingschen weg komt ten laste
der gemeente en drukt op de gemeente-
naren, niet op de gasverbruikers, behoort
dus oolc niet op de begrootiug der gas
fabriek thuis.
Wat de brandkast betreft wier aan
schaffing, gezien de verantwoordelijke po
sitie van den 'directeur-boekhouder nood
zakelijk is, ziet hij gaarne offerten van
stadgenooten, in deze branche werkzaam,
te gemoet.
Wat de muntmeters betreft, 20 zijn ge
plaatst 'en een aanvraag om 40 is binnen
gekomen.
De heer Dekker is dankbaar* voor de in
lichtingen, maar niet voldaan. De ga,s-
aanleg aan den Kloetingschen weg zaJ
'ook aansluitingen van particulieren tenge-
vtolg© hebben. Deze post zal alzoo het
nis van 'tEngelsch is uitgeput. Enfin,
meer is niet noodig".
Tien minuten latei* was boer Harmsen
weer alleon op 'terf, alleen met zijn angst,
alleen met de ontknooping van dit bloe
dig, doch gewoon ooriogstooneeltje, alleen
met de drie lijken. De gewonde Engel
sche officier was met de gevangenen door
de patrouille medegenomen, omdat de
wachtmeester vond, dat de luitenant wel
naai* een dokter en de ritmeester wel
naar hem zou, verlangen.
'it Geheele tooneeltje, van de ham tot
de woorden „Denk ter om die lijken te
begraven" pijnigde opnieuw de arme her
senen van Harmsen >en de stakker zwoeg
de om geregeld te denken, om begin en
einde uit elkaar t© houden. „Onze jongen
zit rustig in Etten en van vechten is
geen sprake", en murw werd zijn brein
als de drie onbeweeglijke lichamen daar
dit telkens tegenspraken. „De dooden be
graven", maar Harmsen bad zelfs geen
kracht om een schop vast te houden,
alles sidderde en beefde aan den situm-
perd. Zijne vrouw had zich in 't don
kerste hoekje van den kelder verstopt en
Harmsen's paaien en smeeken om er uit
te komen waren afgestuit op Mie's be
sliste weigering. (Wordt vervolgd.)
