No. 128.
Saterdag 28 October 1911.
Zevende Jaargang.
BUITENLAND.
Dimmer bestaat nit s bladzijden.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 ceint.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjje.
Advertentiën van 1—5 regels ƒ0.50; ieders regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
„Den moriaan geschuurd".
De heer V(an) S(ante)n, de nieuwe
hoofdredacteur van de „Goesche Cou
rant", heeft dan ons artikel „cletricalen-
vreters" beantwoord. Of liever gezegd:
„beantwoord" heeft hij het niet. Hij heeft
er omheen gepraat, ons allerlei liefelijk
heden naar het hoofd geworpen, wat al
gemeenheden opgedischt, er alle jnoge-
lijke en onmogelijke zaken bijgehaald,
maar de eigenlijke kwestie onbesproken
gelaten.
Wij hebben niiets verbolgen. Wij heb
ben het gansch© stuk ^Clericalism©" uit
de „Goesche" geciteerd en daarop onze
kritiek gebouwd. Eerlijkheidsgevoel JmA
dus den heer V(an) S(ante)n er toe moe
ten aanzetten in zijn antwoord ook ons
betoog zij het desnoods in enkel©
aanhalingen aan zijn lezers voor te
leggen en daarop zijn verweer te ba-
zeeren.
Doch geen woord daarvan. ^Natuurlijk
is de wijze, waarop de heer V(an) S(ante)n
zich thans van de zaak afmaakt, veel
goedkooper, zijn lezers grinniken allicht
over Üe schrobbeering, die zij meenen
dat de „Nieuwe Zeeuwse!»" van hem
ontvangt. Maar is zij ook nobeler, mieer
in overeenstemming met d© beginselen
van „waarheid" en „rechtvaardigheid",
twee begrippen, waarmee de t,onafhanke-
lijken" in Limburg gaarne schermen
kortom eerlijker?
Zoolang de heer V(an) S(ante)u blijk
geeft niet fle minste notitie te hebben
van hetgeen behoort tot fatsoenlijke po
lemiek, is het onvruchtbaar met hem van
gedachten te wisselen, of, zooals l»t
spreekwoord zegt, ,,'t is den moriaan ge
schuurd."
Wanbegrip.
Aangaande hetgeen wij, Katholiekén,
gelooven ien voor juist en zeker hou
den, heerscht bij onze tegenstanders de
meest grove onkunde, manifesteeren zich
do meest ergerlijke wanbegrippen.
Zoo lezen wij in pen beoordeeling van
Frederik van Ëieden, den socialistischen
toekomstdroomer, over de Padvinderij
door de „Middelburgse!» Courant"
onder hare „sprokkelingen" opgenomen
(zie nummer van Woensdag 25 October
j-1.) het navolgende:
De Koningin zegt ,©venals de
Duitsche Keizer, dat het koninklijk
gezag van „uit God" is, maar de
katholiek zegt, dat het gezag van
den Paus te |tome evenzeer „uit
God" is, en als de vrome Katholiek
voor de keuze zou staan tusschen
gehoorzaamheid aan de Koningin
of gehoorzaamheid aan den Paus,
dan moet hij de laatste kiezen.
Frederik v,an Eeden slaat hier de plank
Volkomen mis. „De vrome Katholiek"
waarom niet „tout court" de Katho
liek? moet niets kiezen, om de een
voudige reden, dat hij voor geen keuze
wordt geplaatst.
Zijne Kerk heeft hem naar Christus'
woord geleerd: „geef den Keizer wat den
Keizers en God wat Gode toekomt".
Zoowel het Wereldlijk als het geeste
lijk gezag heeft dus aanspraak op zijn
eerbied en onderdanigheid, zoowel Paus
a's Koningin vertegenwoordigen voor Hem
j» Bron van alle gezag, God zelf, ieder
m zijn eigen sfeer: de Paus als het
zichtbaar geestelijk hoofd der Kerk, de
oningm als de soevereine gebiedster van
Z1jn v.aderland.
Daarom sprak voor enkele jaren, toen
■n Wilhelmina een bezoek bracht
Van ^Jgenbosch, idie bisschop, Mgr.
tem Kt* ^en' hooge Landsvrouwe
II n' i 'c'lezer voege toe: „Wij vereeren
(et alleen om Uw persoon, maag omdat
item „f ®ns ie plaats bekleedt van den
het ol,SC^n Koning". .En zóó verstaan
T Katholieken,
den °IT«^an('aS Ï-K t.6 Amsterdam, op
in ni 0K6k|e«idag Mr. Van den Bogaert
LW* taal die liefde en eerbied
aller a"10K*ben ,had vertolkt voor hun
dezer °PPeril'6rfer> Pius x, ging hij in
ezer voege yoOrt:
Nog zijn wij niet bevredigd. Nog
heeft ons aller hart behoefte aan
©ene uiting van verknochtheid pn
van liefde. Ons Koningshuis, zoo
dierbaar aan ons allen, dient her
dacht.
Met dankbaarheid gedenken wij,
Katholieken, hoe onder de gezegen
de regeering onzer geëerbiedigde
Koningin ieder Nederlander, onge
acht zijne godsdienstige overtuiging,
de meest denkbare vrijheid in ons
vaderland geniet en op gelijke be
scherming aanspraak heeft
Onze vurigste gebeden gaan dan
ook ten Hemel opdat God zijn rijkste
zegen over haar doe nederdalen.
En wanneer wij zoo terstond ge
meenschappelijk het Wilhelmus zul
len zingen, dan moge bet zijn uit
volle borst 'en met oprechte innig
heid.
Dan mogen wij daarmee getuigen
dat wij, Katholieken, weten te on
derscheiden tusschen geestelijk ge
zag en Wereldlijke macht, dat
wij zijn ultramontanem in den goe
den zin des woords, -dat wij
naast den Paus van Rome ook der
Koningin van Nederland trouw zul
len zijn tot in den dood.
Hiebt U het gehoord, mijnheer Van
Eeden? NAAST, niet NA, den Paus
van Rome, ook de Koningin.
Slechts in één enkel geval kan de Ka
tholiek gesteld worden voor de keuze,, die
gij bedoelt, n.l. wanneer het wereldlijk
gezag van hem een gehoorzaamheid
eischt, die tevens ongehoorzaamheid zou
zijn aan God. Zoo geschiedde het in de
eerste eeuwen der Kerk, als de hei
dense!» Cesars. den Christenen de keuze
lieten tusschen gehoorzaamheid aan hun
bevel hét offeren aan de valsche
goden en afval van het geloof. Toen
weigerden de Christenen, ten koste zelfs
van hun ievpn, gedachtig aan het woord
der apostelen„men moet God meer ge-
gehoorzamien dan de menschen". Maar
overigens, mijnheer Van Eeden, hebt gij
met uwe bewering welke wij boven
citeerden, u schromelijk vergist en het
b.ewijs geleverd, niets af te wetèn v.an
het Katholieke geloof en van de ver
plichtingen ,di'e daaruit voor zijn belijders
voortvloeien ten overstaan van kerkelijke
en wereldlijke overheid.
Wij vertrouwen, dat de Middelburg
sch© Courant", die zoo gaarne poseert
als ©en „vrijzinnig" orgaan, hier het
„hoor en wederhoor" zal toepassen en
betgeen wij hierboven schreven al
thans in hoofdzaak ter kennis zal
brengen van hare lezers, niet ten onzen
genoege, maar om der waarheid buide
te doen. Dit. toch dient, naar onze be
scheiden meening, het streven te zijn van
elk eerlijk nieuwsblad.
BEIGIE.
De Belgische Majesteiten. De
koning en de koningin van Belgiië zul-
in de eerste dagen v,an November bet
kasteel van Ciergnon verlaten, om naar
Brussel terug te keeren. De koninklijke
familie zal den geheelen linkervleugel
van het paleis van Brussel betrekken,
die weldra geheel in orde zal zijn. Men
,tle,nkt, dat de koning en ld© koningin van
plan zijn, tijdens het aanstaande seizoen,
talrijke feesten en ontvangsten te organi-
seeren.
In het Paleis van Laeken worden ins
gelijks belangrijke werken uitgevoerd.
De Minister van Oorlog. In
verschillende bladen had het gerucht ge-
loopen, dat in verband waarschijnlijk met
de herhaaldelijk reeds aangekondigde le-
gerhervormingen de minister van oorlog,
generaal Hellebaut, af zou treden en ver
vangen zou worden door een civiel mi
nister, waarschijnlijk de Broqueville.
Het „Journal de Bruxelles", gewoonlijk
goed ingelicht spreekt nu echter die ge
ruchten tegen.
BGIÏ8CUEAKD.
Bij de verkiezingen in Elzas-Lotharin-
gen, is buitengewoon druk gestemd.
Te middernacht waren gekozentwee
liberalen, negentien leden van het Cen
trum, vijf sociaal-democraten, negen leden
van het Lotharingsche blok en één onaf
hankelijk agrariër.
Er moeten nog vier-en-twintig naverkie-
zingen plaats hebben, waarbij de twee
liberale leiders Wolf (nationalist) en
Blumenthal betrokken zijn.
Tot de gekozenen behoort o. a. Wetterlé.
De Simplizissimus. Het laatste
nummer van het Duitsche schendblad
„Simplizissimus" is door de politie in
beslag genomen, omdat het titelblad be-
leedigend was voor de Katholieken.
FltiNHKIJR.
Over de ramp der Liberté is nu het of
ficieel rapport verschenen. De conclusie
is, dat er geen spoor gevonden is van
moedwil of kwaadwilligheid, en evenmin
van brand. Het ongeluk iis ontstaan, meent
do commissie, door de zelfontbranding
van ©en kardoes.
Als waarborg van veiligheid tegen de
zelfontbranding van Buskruit B keurt de
commissie goed den maatregel, die on
langs is genomen, en waarbij de leeftijds
grens voor dit buskruit, aan boord der
schepen opgelegd, wordt verminderd tot
vier jaren.
Bij de plechtige begrafenis van de 27
slaehtsoffers van liet mijnongeluk 'te St.
Etienne, is het tot een pijnlijk voorval
gekomen door de houding der socialisten
Duranton, secretaris van den arbeiders
bond van St. Etienne, las ©en redevoe
ring voor, waarin hij verklaarde, dat de
kapitalistische maatschappij en de heb
zucht der mijndirectie schuld hadden aan
het ongeluk. Zoodra de minister van
Openbare werken Augagneur, die de offi
cieel© redevoering gehouden had, dit hoor
de, verliet hij de plaats.
ENG EL AND.
Ontploffing in het Britsch
museum. Vermoedelijk tengevolge van
lekkage in de gasleiding had Woensdag
morgen een hevige ontploffing plaats in
de Egyptische galerij, van het Britsch
museum te Londen.
Twee personen werden gekwetst.
Een begin van brand werd door üe
zaalwachters spoedig gebluscht..
MAROKKO.
D e Franse h'-D u i t s c K e onder
handelingen. De Pairijsche correspon
dent van de „Vossische Zeitung" seint:
Het wordt bevestigd, dat tusschen ide
Duitsche en Fransohe regeering nog
slechts kleine verschillen over bijzonder
heden betreffende den wederzijidschen af
stand in gebied heerschen. In hoofdzaak
is bepaald, dat Frankrijk aan Duitsch-
land ongeveer de helft van zijh Ivongo-
gebied, tegen de 300.000 vierkante kiloi-
mefcers, afstaat, terwijl Duitschland in het
Noorden Van den Eendensnavel van het
Kameroengebied en in het Zuiden een
smalle streek van Togo, ©enige honder
den vierkante kilometers groot, aan
Frankrijk afstaat. Er wordt nog onder
handeld ever de plaats, waar Üe beide
punten va.n de wig van het gebied, dat
afgestaan wordt, den La,bay en den Oebamr
igi, zoowel als de Sanga ©n de Kongo
bereiken zullen, en ook ovier de breedte
van deze beide punten. Met deze bjji-
Zionderheden hield de ministerraad zich
Donderdagmiddag bezig.
Over dezen ministerraad wordt uit Par
rijs aan de „Lokal-Anzeiger" geseind, dat
door het resultaat van zijn beraadslagin
gen de kwestie van de schadeloosstel
ling Zoo goed als geregeld is. Het in
orde brengen van onbelangrijke hijzaken
zal, naar men vermoedt, nog twee of
drie gesprekken van de diplomaten, die
in Berlijn onderhandelen, in beslag ne
men.
ITALIË.
Burgemeester Nathan. Nathan,
da burgemeester van Rome, bezocht Dins
dag 1.1. in gezelschap van eenige ge
meenteraadsleden van Turijn, de electri-
sche centrale dezer stad. Zonder zich
rekenschap te geven van het gevaar, dat
hij liep, raakte hij' met de hand ©en der
machinedeelen aan. Nathan werd door
een electrischen stroom getroffen ten voor
dood tegen den grond gesmakt. Na we
der tot bewustzijn te zijn teruggekeerd,
werd hij naar zijn hotel overgebracht.
Hij had ernstige brandwonden aain üe
linkerhand opgeloopen.
CRI NA.
De opstand. De laatste berichten
uit Peking melden ook, dat. de revolu
tie zich met groote snelheid uitbreidt.
In de hoofdstad twijfelt men er niet meer
aan, dat China aan den vooravond van
een geweldigen burgeroorlog staat. Ver
rassend snel is ook de revolutie naar
het dal 'aan den zoogenaamden „blau
wen stroom" overgeslagen.
D© leider "der opstandelingen, generaal
Li Hoeëng-Hoeng, die het oppercommando
over alle revolutionaire strijdkrachten
voert, zou besloten zijn het uiterste te
doen om de zaak der revolutie ter over
winning te voeren.
EGYPTE.
Aanslag te C ar o. De correspon
dent van de „Morning Leader" te Caïro
seint, dat men gisteren getracht heeft
de bureaux van een maatschappij in de
lucht te doen springen.
Een bom is met daverend geweld ont
ploft, doch er is weinig schade en er
zijn noch dooden, noch gewonden.
Men gelooft, dat de aanslag het werk
is van de „Zwarte Hand''.
OOSTENKIJK'HONGAKIJE.
Kerkdiefstal. In een kerk te Ischa-
lau z.ij;n Dinsdag verschillende gewijde
voorwerpen gestolen. De aan een kruis
hangende, kostbare Christusfiguur werd
afgerukt, de gouden kroonluchter afgeno
men en de kandelaars gestolen. Vervol
gens bezoedelden de dieven de kerk met
petroleum,. De offerblokken werden open
gebroken en van hun inhoud beroofd.
(Zie verder Tweed© Blad.)
TWEEDE KAMER.
De Militiewet.
Repliek©n. In ide zitting van Dins
dag repliceerden achtereenvolgens de
heeren Marchant van kwart over elf tot
kwart voor twaalf, Thomson van kwart
voor twaalf tot half twee, Tydernan van
twee tot kwart voor drie, Duymaer van
Twist van kwart voor drie tot drie uur;
Eland van drie uur tot 10 minuten over
drie.
Toen was de beurt weer .aan Minister
Colijn, die wederom ©\n uitnemende rede
hield. Van groot belang daarbij was, het
geen hij aangaande de militaire werkers
zeide. Hij stelde hier namelijk de porte-
feuille-quaestie, („Met de militaire wer
kers staat of valt deze Minister van Oor
log"); wat, zooals Donderdag uit de rede
van Minister Heemskerk bleek, hier syno
niem is met de Kabinetquaestie.
Minister Colijn verklaarde de militaire
werkers noodig te hebben voor een onaf-
broken oefengang; wel erkend© hij ook
nu nog dat er bezwaren aan het instituut
verbonden zijn, doch daar de Kamer hem
geen goed aequivalient aan d© hand had
gedaan, moest hij het handhaven. Waarbij
hij evenwel beloofde, ook na aanneming
der wet te zullen streven naar verbetering
en vooral naar het terugbrengen van den
oefentijd van 141/2 maand voor de werkers
naar dien normalen va,n 81/2 maand.
Avondvergadering van 24 October.
In de avondvergadering van Dinsdag
bleek ook dat minister Colijn in geen
geval den kaderplicht prijs wil géven.
Terwijl hij o.a. omtrent het blijvend ge
deelte zeide ,dat zelfs het steeds als voor
beeld gestelde Zwitserland de bergpassen
blijvend bezet houdt; en aangaande de
kosten een berekening aan do Kamer voor
legde, waaruit bleek, dat pen volksleger
a la Zwitserland ons in ©ens 66 millioen
en verder per jaar 39 millioen zou kosten
en een volkslegjer a la Thomson-Marchant
ineens 53 millioen en jaarlijks 47 mil
lioen; waartegenover staat dat ons leger
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 28 Oct.:
Meest matige tot krachtigen, zuidooste
lijke tot zuidwestelijken wind Veranderlijke
bewolkte lucht Waarschijnlijk regenbuien.
Weinig verandering van temperatuur.
jaarlijks ruim 30 millioen vraagt. Heel
wat minder 'dus.
Minister Heemskerk verdedigde het
politiiek-militair beleid op geestige en
gevatte, doch ook afdoende wijze, waarbij
vooral de heer Thomson volkomen
schaakmat werd gezet en menig onaange
naam oogenblikje beleefde.
Als slotapotheose der algemeene be
schouwingen kwamen de stemmingen over
do tijdens de beraadslagingen ingediende
moties. Die van de socialisten tien gunste
van een nieuw 'in te stellen speciale be
lasting voor hen, die meer inkomen heb
ben dan f3000, om daaruit de hoogere
kosten der Militiewet te halen, moest het
do.en met 5 stemmen (die der aanwezige
socialisten); 70 leden waren tegen.
Die van de heeren Eland,, Marchant,
Thomson en Verhey, welke bekorting van
het kazerneverblijf als onmisbare voor
waarde, wilde geacht zien voor de ver
hooging van het contingent, werd ver
worpen met 52 tegen 22 stemmen. (Links
minus de heeren Tydeman «in de Beau
fort).
De motie Roodhuyzen, om de zitting
te schorsen tot Donderdagmorgen werd
verworpen, waarna werd aangevangen
met de behandeling der artikelen.
Bij artikel 2 kwam het eerste der 63
amendementen aan de orde^ n.l. da.t van
den heer De Beaufort, met de bedoeling
om niet-Nederlanders, tot een andere
nationaliteit behoorende, uit de militie
verwijderd te houden. Het werd verworpen
met 39 tegen 32 sternaren.
Op het gewichtig artikel 4, dat de
sterkte van het contingent brengt van
17500 op 23000 man on de verdeeling
der lichting bepaald, zijn tal van amende
menten ingediend. Óp het eerste lid, dat
de jaarlijksche lichting vaststelt op hoog
stens 23000 man, vermeerderd niet het
aantal der' lotelingen, van wie voor 1
Januari van het vorig jaar bekend was,
dat zij .aan -de lichting van het daaraan
voorafgaande j,aar ontbraken, doordat zij
niet zijn ingelijfd of na hun inlijving: weder
uit den dienst geraakten, waijen. 3 socia
listische wijzigingsvoorstellen ingediend,
welke verdedigd wierden door den heer
Tér Laan. Het eerste amendement wild©
doen lezen inplaats van 23000 man 17500
man ©n bedoelde dus de gevraagde con-
tingentsverhoog'ing niet toe te staan; het
tweede wilde alles doen vervallen wat
volgt op 23000 man, om te voorkomen,
dat de jaarlijksche lichting toch nog groo-
ter wordt dan het in het artikel genoemde
maximum; terwijl het derde het contin
gent nog wilde verminderen met het aan
tal van de van den dienst vrijgestelden
wegens staatsdienst in andere wereld-
deelen.
Zitting van Woensdag.
In de zitting van Woensdag waren de
„militaire werkers", thans administratie-
troepen genoemd, aan de orde. Zij wer
den gekritiseerd door verschillende heeren
als: Van Veen, Duymaer, Helsdingen,
Thomson en Troelstra, die er zelfs de
Kabinetskwestie bij te pas bracht.
Er was ook ©en amendement van den
heer Helsdingen, mede aanbevolen door
den heer Thomson, om de administratie-
troepen te doen vervallen.
Het amendement der S. D. A. P. om
de contingentsverhooging van 17500 tot
23000 man niet toe 'te staan, vond in
stemming bij den heer Thomson, doch
bestrijding bij den heer Van Vlijmen
(R.-K.) en ook hij de liberalen Eland
en Van Doorn.
Een geheel nieuw denkbeeld werd in
het debat geworpen door den heer Van
Nispen tot Sevenaer (Rheden), die con-
tingentsuitbieiding hoogst ongaarne ziet,
vooral omdat hij vreest, dat nog meer
verzwaring v.an persoonlijke lasten zal
volgen. Hij wilde daarom in plaats van
23000 gedurende 8'/2 maand ptm. 19000
man gedurende 101/,, maand 'doen oefe
nen.
Afgedaan werd behalve het ingetrok
ken am'Pndement-Thoinson slechts dit
