HeÉrland's doodstrijd in 1918.
No. 118
Donderdag 5 October 1911.
Zevende Jaargang
FEUILLETON.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VBiJDAfiAVOND.
DE OORLOG
tusschen Italië en Turkije.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95;
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor d. Administratie: Gangepoortsfraaf C 209, GOES.
Reclamebeiichten 25 Ct. p. t. Bjj abonnement speciale prjjto.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meesr 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend»
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct k contant.
Het oorlogsnieuws is schaarsch, niet alleen
door de ceDsuur die Italië op berichten en
telegrammen uitoefent, maar ook wijl een
opheldering zich voordoet als gevolg van
de krachtige pogingen door Duitschland en
Oostenrijk aangewend, om alsnug tot een
oplossing der Tripolikwestie te komen zonder
verder bloedvergieten:
Het navolgende telegram werd Maandag
te Parijs ontvangen.
„De correspondent van de „Temps" te
Rome zegt uit gezaghebbende bron te hebben
vernomen, dat de oorlog weldra zou kunnen
onderbroken worden, dank zij de vriend
schappelijke tusBchenkomst van Duitschland
en Oostenrijk.
Deze zou thans handelen over een alge-
heelen afstand van Tripoli aan Italië.
De Porte zou de hooge souvereiniteit
behouden, doch alle regeeringsfuncties zou
Italië in banden hebben."
Indien Turkije de bezetting van Tripoli
door Italië als voldongen feit zou willen
erkennen, zou Italië de aangeboden bemid-
delieg willen aanvaarden.
Het optreden van Duitschland is vooral
merkwaardig als men nagaat, in welke
moeilijke positie zich dat rijk bevindt als
bondgenoot van Italië en vriend van Turkije
Ook Engeland schijnt minder terughou
dend dan voor enkele dagen.
Het heeft zeer de aandacht getrokken,
dat de Turksche gezant opnieuw een lang
durig onderhoud met den Engelschen
minister van buitenlandsche zakeD gehad
heeft.
Ook is het opgevallen dat eenige officieuze
organen met bijzonderen nadruk wijzen op
de volkomen eerlijkheid van Duitschland
in de Tripolitaansche kwestie. Duitschland
en Engeland, zoo zeggen die bladen, hebben
hetzelfde belang bij een schikking tusschen
Turkije en Italië en het behoud van den
status quo. Mogelijk zal er een vergelijk
gevonden worden op den grondslag van
een Italiaansch protectoraat over Tripoli,
waarvoor Italië een flinke som als ver
goeding aan Turkije zou betalen. Italië
zou dan, evenals Engeland en Egypte, de sou
vereiniteit des Sultans moeten eerbiedigen.
Zoo blijft vooral in handelskringen
de hoop op interventie levendig. Voor de
diplomatie is er thans tjjd gewonnen en
dat is veel gewonnen, Daar Turkije geen
noemenswaardige vloot bezit en Italië een
landing op Turksch grondgebied toch niet
goed schijnt aan te durven, ontstaat een
gedwongen „remise" in de „partij" tusschen
Italië en Turkije.
Ook het krijgsplan van Italië schijnt met
het vinden van een middenweg rekening
te houden
lo. Italië voert in eigenlijken zin geen
eorlog tegen Turkije; het zal alleen over
gaan tot de noodzakelijk geachte bezetting
van Tripoli en Barka. Het onderscheid
DOOR TWEE PIOTTEN.
20).
Onze vloot was geheel ten onder, ge
gaan door vijandelijke granaten en door
eigen dynamiet, behalve de „Koningin
Regentes, die door een paar gepantserde
kruisers op zijn vlucht was achterhaald en
buitgemaakt. Het fort do Nolle was voor
de tweede maal „vervallen" en alle ka-
nonnnen waren vernietigd. De torpedo-
vloot had rust gevonden op den bodem der
zee na zich heldhaftig te hebben opge
offerd. De Ruyter's en de Trompen leef
den nog, doch eveneens de Staat, aan
wien do grootste zeeheld eenmaal de ge
denkwaardige woorden toevoegde: „Ik
heb mijn leven voor den Staaf, maar ik
ben verwonderd en 'tis mij' leed, dat de
heeren de vlag van don Staat (ons zelf
standig volksbestaan) zoo veil hebben
en wagen".
De strijd in don Scheldemond had be
wezen, dat de kleine Nederlandsche slag
schepen, hoewel met doodsverachting al
les op het spel zettende, minderwaardig
waren, dat zij vernietigd konden worden,
alvorens een splinter schade toe Ie bren-
schjjnt schijnbaar te zjjn; het heeft echter
werkelyke beteekenis.
2o. In overeenstemming met de toezeg
gingen aan de mogendheden zal het Itali-
aansche eskader de Turksche vloot niet
aanvallen, indien deze laatste zich van
oorlogsdaden onthoudt en zich niet in de
nabijheid der Italiaansche en Tripolitaan
sche kusten begeeft.
was alleen uit een oogmerk van
verdediging, dat de vaartuigen van het
kleine eskader van den hertog der Abruzzen
jacht gemaakt hebben op de Turksche
torpedobooten, die gevaarljjk werden ge
acht voor de Italiaaasche vloot en voor de
niet versterkte kusten van Italië aan de
Adriatische Zee.
do. Geen ontscheping, geen beschieting,
behalve aan de Afrikaansche kust, zal
onder de Italiaansche krijgsverrichtingen
worden opgenomen.
60. Italië wenscht Turkije noch te ver
zwakken noch te vernederen, noch ook
binnenlandsche onlusten in dat ruk uit te
lokken.
De belichten over krijgsverrichtingen
moeten onder voorbehoud worden aanvaard
wfll het gebleken is dat zelfs de groote
meuwsbureaux, zooals Reuter, geheel ver
keerde tijdingen over troepenontschepingen,
bombardementen enz. hebben verspreid.
Ook thans nog zijn de verschillende
telegrammen met elkaar in tegenspraak.
Men oordeele:
ROME, 3 October (Part.) Het eerste
telegram van admiraal Faravelli na het
egin van de blokkade is hedenavond om
10 uur door de Stefani bekend gemaakt.
Het telegram, dat hedenmorgen uit Tripoli
en hedenavond uit Vittoria
(bicilie) hier ontvangen is, houdt in, dat
de bevelhebber van de stad op den eisch
tot overgave heeft geantwoord met een
verzoek om uitstel, dat werd toegestaan,
terwgl de termijn hedenmiddag om 12 uur
verloopen zou zjjn.
PARIJS, 3 October. Volgens door de
lemps en de Liberté uit Rome ontvangen
telegrammen is de beschieting van Tripoli
hedenmorgen begonnen.
ROME, 3 October. Het ministerie van
marine spreekt het gerucht van de be
schieting tegen. Het verzekert, dat men
gein berichten van Tripoli heeft kunnen
ontvangen wegens de stoornis van den
telegranschen dienst, terwijl de radiotele-
gransche stations en de toestellen van het
escader geen verbinding onderhouden
vanwege de storingen in den dampkring.
,,~n beschieting van Prevesa heeft
blgkbaar nog niet plaats gehad, want de
hertog der Abruzzen heeft eerst Dinsdag
den wall van Prevesa een ultimatum gezon
den, waarin gezegd wordt, dat de Italiaan
sche vloot de stad zal beschieten, indien
men de oorlogschepen, die in de haven
een toevlucht hebben gezocht, niet overgeeft
De beschieting van Turksche havens aan
de Jomsche en Adriatische zee wordt door
Italiaansche regeeringsorganen tegenge-
SprOKGD.
Omtrent Tripoli zjjn belangrijke berich-
ten ontvangen, Maar de officieele bevesti
gen aan do vijandelijke vloot. Torpedoboot-
ten onderzeeërs, spermijnen, dat zjjn onze
verdedigingsmiddelen ter zee, mits ge-
sfeund door pantserforten, voorzien van
gelijkwaardige kanonnen als de grootste
van de Dreadnoughts. Was Vlissingen in
dezen zin bevestigd geweest, dan had dit
Lngelsch eskader een ander antwoord
naar den overkant moeten seinen dan nu
dan was Nederland ook werkeljjk een
goede flandekking geweest voor Duitsch
land tegen Engeland, en met een goed
aangevoerd, goed geoefend en goed gedis
ciplineerd leger van 200.000 man een ze
kere waarborg, dat het spook eener Duit
sche invasie in Engeland altijd een spook
zoude blijven. v
Denzelfden dag, waarop Vlissingen werd
bezet, verklaarde Engeland aan Duitsch
land den oorlog; den volgenden, 27 Fe
bruari, kwam de oorlogsverklaring uit Pa
rijs namens Frankrijk en België te Berlijn
aan Men scheen het n:et noodig te oordee-
len zich nog nader van uit Londen te
unw g te verkbaren, en terecht: de
30 'j granaten hadden dit reeds volledig
gedaan. Nederland sloot zich, gedwongen
door den vijandelijken daad van Engeland
Duitschland aan.
't Gevaar dreigde dus van de West- en
de Zuidgrens.
Twee legers werden gevermd. Het Zuid-
ging bljjft uit, zoodat wjj deze berichten
slecht» onder voorbehoud kunnen mede-
dcelen.
Zoo meldt een telegram uit Malta, dat
beweerd wordt, dat door de Engelsche
marine-autoriteiten een draadloos telegram
is ontvangen, waarin gemeld wordt dat d e
stad Tripoli door de Italianen
zonder slag of stoot genomen
i s. Matrozen gingen aan wal en bezetten
het paleis van den gouverneur, waarop de
Italiaanscha vlag geheschen werd.
Ook de „Daily Mail" publiceert een
telegram van Maandag uit Malta, van den
volgenden inhoud „Een officier van een
der hier aanwezige Engelsche oorlogssche
pen verzekerde mjj, dat een draadloos
telegram aan boord ig ontvangen, waarin
gemeld wordt, dat Tripoli zonder slag of
stuot is genomen en dat de Italiaansche
vlag than» bovea de stad wappert."
In een telegram van de „Daily Express"
uit Malta wordt gemeld, dat volgens daar
ontvangen berichten Turken en Arabieren
zich in de nabjjheid van de hoofstad Tri
poli gereed maken.
Alle Italianen hebben thans Tripoli ver
laten. Slechts enkele kloosterlingen zjjn
achtergebleven om den dienst in de hospi
talen te bljjven waarnemen.
Omtrent den toestand der Katholieken
in Tripoli wordt het volgende gemeld
De hoogeerw. pater Rossetti, Apostolisch
gedelegeerde van Tripoli, is Vrjjdag 1.1.
van Rome naar Tripoli vertrokken, na
ontvangen te zjjn door Z.H. den Paus, en
den minister van buitenlandsche zaken,
San.Giuliano.
Aangezien hg bekleed is met een diplo
matiek ambt, zal zjjn aanwezigheid aldaar,
in geval van nood, vaak nuttig kunnen
zjjn. Op zjjn verbljjf in Tripoli zal hjj de
pauselijke vlag kunnen hjjschen en diplo
matieke onschendbaarheid genieten, niet
alleen voor zichzelf maar ook voor anderen.
Anderzjjdg wordt verzekerd, dat de
Duitsche gezant bjj het Vaticaan, in een
onderhoud met Rard. Merry del Val,
officieel aangeboden heeft, de Katholieke
missionarissen en katholieke instellingen
in Tripoli te beschermen.
Het bericht over wraakzuchtige betoogin
gen te Smyrna tegen de Italianen wordt
tegensproken. Zoo ook dat de Bedouïnen-
stammen uit Egypte zonden oprukken om
Turkije in Tripoli te helpen. Waarom, zoo
zeide een oude en invloedrijke sjeicb, zonden
wjj ons zooveel opofferingen getroosten voor
de Turksche Eegeering, die zich nooit iets
aan onze belangen heeft laten gelegen
liggen
Ten slotte laten wjj nog eenige telegram
men volgen uit de avond- en morgenbiaden
ter kenschetsing van den toestand.
KONSTANTINOPEL, 3 Oct. (R.O.) De
minister van marine heeit ontslag genomen.
In den brief waarin hjj dit mededeelt, her
innert de minister aan het feit, dat de
Turksche torpedobooten doordeltaliaansche
vloot zjjn vernield. Hjj voegt er aan toe,
dat flottielje niet had kunnen ontsnappen,
heewel hjj op tjjd bevel had gegeven, dat
de vloot naar de Dardanellen zou terug-
leger (90.030 man) bestond uit de le, 2e
en 3e divisie, met hunne staven respec-
tiev.e'jjik u.t Den Bosch, Boxtel-St. Oeden-
rode en Etten, met een vooruitgeschoven
detachement van de le divisie te 'lilburg.
De landweer van Noord-Brabant en Zee
land was bij dit Zuidleger ingedeeld.
Het Westleger (95.000 man) dekte de
kust. Daarvan stond de 4 divisie in
Noord-Holland, de 5e langs de kust van
Zuid-Holland, de 6e met de landweer uit
Holland er achter. De landweer trad
slechts voor een klein gedeelte zelfstan
dig op, doch was opgenomen in 'tleger-
vorband en vermeerderde de waarde
ervan.
Aan de Nieuwe Hollandsche Waterlinie
werd hard gewerkt door de bezettings
bataljons van het veldleger en de overige
landweer. Deze troepen, sterk 75000,
vormden vooyloopig eene reserve voor
beide legers. De stelling van Amsterdam
was bezet door 30.000 man landdstorm
en 10.000 man bezettingstroepen. In Fries
land en Groningen stonden 20.000 man
landstorm met zwakke detachementen
aan de kust voor bewaking om verband
te houden met het Duitsche Noorderleger
aan de Noordzeekust en in Stoaswijk-
Holstein, daar men rekening hield met de
mogelijkheid van een Engelsche landing
aldaar. Drie groote Duitsche legers ston
den aan de Westgrens, en eon in 't Oosten,
keeren en dat de flottielje, welke in de
Adriatische *ee kruiste, de Dardanellen bad
kunnen bereiken, terwjjl zjj nu naar de
wateren van Dalmatië was gevlucht.
De minister verklaart ten slotte, dat het
hem onmogelijk is de marine te beheeren.
SALONIKI, 3 Oct. (R.O.) De minister
van oorlog heeft zes brigades redifs onder
de wapeneu geroepen om de Albaneesche
kust te Valona en Preveza te verdedigen.
PARIJS, 3 Oct. De „Liberté" verneemt
uit Saloniki dat een aantal Italiaansche
visschersvaartnigen welke men het uitzeilen
belet had in beslag zjjn genomen.
KONSTANTINOPEL, 3 Oct. Schepen,
die de Dardanellen doorvaren zullen na
zonsondergang niet mogen overschrijden de
ljjn die aangegeven wordt door de lichten
van Sodel, Haloer en Kamkoh. De lichten
op de kusten zullen gedoofd worden.
BELGIE.
De Storm.
BRUSSEL, 3 October. Volgens de bladen
zjjn verscheidene ljjken op de Belgische
kust aangespoeld.
Een te Vlissingen gestationeerde loods-
kotter, met twee gedoode loodsen aan boord,
heeft een toevlucht gezocht in de haven
van Zeebrugge.
Een reeks van schipbreuken op de kust
worden gemeld. Verscheidene visschers zjjn
verdronken, talrjjke zjjn gewond.
F KAN KRUK.
De begrafenis van de slacht
offers der „Libert
TOULON, 3 October. De plechtige uit
vaart van de slachtoffers der „Liberté"
heeft Dinsdag in tegenwoordigheid van
president Fallières plaats gehad.
In zjjn toespraak heeft de president, na
een ontroerende hulde gebracht te hebben
aan de deoden, wien hjj den afscheidsgroet
van het rouwende vaderland bracht, gezegd,
dat de betuigingen van hooge en treffende
deelneming uit het buitenland tot het hart
der Fransche zeelieden gesproken hadden.
Gedurende de begrafenis heeft zich
een paiflek voorgedaan in den stoet ten
gevolge van een val van een ladder, waarop
toeschouwers hadden plaats genomen.
Talrjjke personen hebben kneuzingen op-
geloopen. President Fallières cn de voor
zitters der beide Kamers werden van
elkander gescheiden. De stoet werd een
oogenblik verbroken.
De paniek was van dien aard, dat de
ministers president Fallières het wandelpad
deden opgaan en hem een toevlucht achter
een straatlantaarn verschaften.
PORTBGAl.
De monarchisten. De monarchisten
roeren zich. Na de mislukte tegenrovolutie
te Oporto loopen thans geruchten van het
over de noordgrens trekken door kapitein
Couceiro met 4000 man en artilerie op 1
October j.l. De bevolking van Santa Triso
zou het koninkrijk hebben uitgeroepen en
aangezien Rusland niet geheel te vertrou
wen was.
Het werelddrama stond op het punt te
beginnen, dat treurspel, zoo oud als de
schepping van den mensch, door elk nieuw
geslacht weer opgevoerd, doch telkens
met andere décors, met ingewikkelder
mise-en-scène en meer dooden.
IV.
Zijn wij ook zwak, vrat onze
getalsterkte betreft, het eigenaar
dige terrein geeft ons, indien het
goed benut wordt, een groot voor
deel op een tegenstander.
Kkoop.
Voor hot eerst stonden ze in die don
kere, hun nietszeggende zee te turen, bijna
twee lange urenvoor het eerst in hunnen
geheelen diensttijd was hun de uiterst-
moeielijike taak van dubbelpost opgedra
gen en dan nog wel bij nacht. Ze hoor
den dan ook niets anders dan 't eento
nig geklots van de golven tegen het strand,
en hunne ongeoefende oogen blikten tegen
het reusachtige luchtgordijn van ondoor
dringbaar zwart. Wat snakten zij naar het
einde van deze foltering, die hunne ze
nuwkracht uitputte. Met den vinger aan
den trekker, gereed elk verdacht geluid
met een kogel op te helderen of te ver
jagen, hurkten ze naast elkander op den
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 5 Oct.
Veranderlijke, later matige noordelijke tot
noordwestelijken wind. Zwaarbewolkte tot
betrokken lucht. Waarschijnlijk later regen
buien. Koeler. Mogeljjk nachtvorst.
de republikeinen op de 7lucht hebben
gejaagd.
Inmiddels worden deze geruchten door
de regeering officieel tegengesproken. Dat
er echter iets aan de hand is en de
monarchisten op het punt zjjn hun slag
te slaan is zeker.
FIN FAN».
De president van het hooggerechtshof
te Helsingfors, voo Hellen genaamd, is
doodgeschoten. Dader was de 24-jarige
Brtmo Forsström, bediende in een ijzerhan
del. Hjj had zich in de woning van von
Hellen verborgen en heeft dezen met één
schot in het hoofd, met een tweeden kogel
in den schouder getroffen.
De bladen gelooven, dat de dader van
den aanslag op den president von Hellen
gehandeld heeft in een vlaag van zlnsver-
bgstering.
AMERIKA.
Overstrooming te Austin in
Pennsylvanië. Te Austin is de
dam van een reusachtig water-reservoir
doorgebroken en heeft de watermassa de
stad overstroomd. Er zjjn 400 tot 1000
slachtoffei s.
De eerste berichten behelsden, dat er
2000 inwoners zouden zjjn omgekomen. In
den stuwdam van het reservoir, die reeis
lang slecht geweest moet zjjn, maar waar
aan de hout-firma, ondanks alle waar
schuwingen, niets deed, kwam eerst een
klein gat, dat zich plotseling met een
geweldig geraas verwijdde. Eenige oogen-
blikken later werd de geheele stuwdam
weggeslagen en stortte zich de watermassa
in het dal, dat 100 M. lager ligt. Het
reservoir, dat op deze wjjze leeg liep, was
een kilometer breed en 45 voet diep. Deze
watermassa vernielde alles, wat haar in
den weg kwam. Het gelukte nog een
telefonische waarschuwing te zenden naar
Austin, zoodat vele menscben nog in staat
waren de hooger gelegen plaatsen te
bereiken. In andere dorpen, die op den
weg aan het water lagen, moet alles wat
leefde verdronken zjjn. Het water sleepte
boomstamen en balken mee, die alles ver
pletterden. Het zjjn meest vrouwen en
kinderen, die gedood werden. Vele mannen
waren op dat oogenblik in de bosschen
aan het werk. De watermassa's reikten tot
de hoogste daken.
Nauweljjks was het water weggeloopen
of er klonk een geweldige ontploffing. Do
hoofdbuis van de leiding, die Austin van
aardgas voorziet, was op velschillende
plaatsen tegeljjk gebarsten, en overal
grond met het geweer, tusschen de knie-
en, of slopen gezamenlijk langs liet
strand, naar den nabijrijnden post. Hot
nieuwe en onbekende beklemde hen met
een stumperig gevoel, zoodat van rustig
en overlegd handelen geen sprake was.
Als klitten kleefden de mannen van den
dubbelpost aan elkaar en voortdurend
stond een strandstrook als insluippunt
voor den vijand open.
Do veldwaclit commandant had do con
signes voor den nacht elke aflossing nog
eens bjjzonder op liet hart gedrukt; doch
waren de mannen wel verantwoordelijk
voor het nauwkeurig vervullen van een
oorlogstaak, waarvan zij in vredestijd am
per hadden gehoord? „Op schildwacht
staan", was den nieuw-lichters op mi-
militair gebied zulk «en gruwel, zulk tijd
vermorsen, dat dit wel het eerste ge
schrapt was uit de oefenstof van den sol
daat. De wrange vruchten werden reeds
geplukt in de twee miliciens, die bjj! paa'l
28 aan de Noord-Hollandsehe kust op
post stonden en niets anders hoorden
dan de rythme van den vervelenden golf
slag en hunnen onrustigen harbeklop, niets
anders zagen dan spookbeelden op den
donkeren gezichtskring.
(Wordt vervolgd.)