ING
östers.
,DE DUIF"
lEEKMAN.
ALDERS
ische i
De Saksische Koningsdochter.
No. 78.
Dinsdag J Juli 1911.
Zevende Jaargang.
de Goederen,
PRIJZEN.
Utrecht. - Opgericht 1861.
Middelburg.
Istre
Costuum-Rokken.
atist en Voile
Costuums.
N, ipt en Ijpniscli-
DER WERELD
TöT- 719,-
Verschijn! eiken MJIANDAG-. WOENSDAG- tn VRflDAGAÏOND.
Immer bestaat Dit 6 hlatlzlen.
EERSTE BLAD.
Godsdienst en Politiek.
Geen Katholieke Partij?
hoenderbeschuitfabriek. FEUILLETON.
-CAO
lerlandsche Lloyd.
VER, Kade D 30, GOES-
u)
UIT ZEELAND.
Wetenschap en Letteren.
Welk weder zullen wij hebben?
KERKNIEUWS.
en te Amiens.
H. THIER.
rven ruim 5.500.000 gld.
Lieef-
tijd
Lijfrente
Koopprijs
per ƒ100
jaarrente
50
55
60
65
70
75
1865
1205
1040
877
719
566
Percentage
Ruim
7,32
8,29
9,61
11,40
13,90
17,66
dingen.
mede moet maken,
jeding, als men gebruik maakt van
tuikens van 1—14 dagen:
50 kg. 100 kg.
f 12,— f 23,50
.s ouder dan 14 dagen:
|o kg. 100 kg.
;evoerd en iederen dag voor
IZAAD prima avondvoeder:
50 kg. 100 kg.
- 79,77 718,50
L boven de 5 kg. franco naaste
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 209, GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjja.
Advertentiën van 16 regels ƒ0.50; ieders regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst,; wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. h contant.
Nu ook de liberale pers ten onzent met
zekeren ophef gewag maakt van een paar
ongelukkige uitdrukkingen, die de Fransche
piiester afgevaardigde Lemire in de Kamer
van zijn land bezigde aangaande het samen
gaan van godsdienst en politiek de
„Goesche Couiant" was er Donderdag jl.
aanstonds bij om zijn lezers op dat nieuws
te vergasten achten wij het nuttig hier
onder bet uitstekende hoofdartikel te laten
volgen, dat het dagblad „De Maasbode" in
baar nummer van Maandag jl. aan deze
kwestie wijdde.
Indien de „Goesche Courant" dit artikel
bad gelezen, waren baar wellicht veel dingen
duidelijk geworden, die zij thans niet weet
en waardoor zij redeneert als de Genestet
zou zeggen: als een kip zonder kop.
Thans worden door haar eigenwaan, die
het beneden zich acht keunis te nemen van
katholieke bladen en geschriften, hare lezers
zeer eenzijdig van de verschillende vraag
stukken op de hoogte gehouden en strekt
hare voorlichting slechts om het Schriftuur
woord recht te doen wedervaren: „als de
eene blinde den anderen leidt, vallen beiden
in den kuil".
Geven wij thans het woord aan „De
Maasbode".
De treurig-bekende abbé Lemire heeft
het in de Fransche Kamer van Afgevaar
digden weer eens gehad over eene Katho
lieke partij.
De abbé verklaarde niet mee te doen
aan het streven naar zoo'n Katholieke
partij.
De christelijke geest is geen monopolie
van bepaalde partijgroep. En al leven
andere landen onder deze verhouding, de
abbé bedankt er voor om dat voorbeeld te
volgen.
Hij heeft te veel vertrouwen in het
gezonde inzicht en in het vrije geweten
van Frankrijk, om te vermoeden, dat het
twee zoo verschillende zaken als godsdienst
en politiek zou kunnen verwarren.
Ja hij vreest zelfs, dat door die verwar
ring het laatste restje christendom, dat nog
in de zeden en gewoonten van het volk
leeft, er nog uit zal gaan.
De liberale bladen, zoowel bij ons als in
het buitenland, waar eene afzonderlijke
Katholieke partij wordt aangetroffen, nemen
den zin dezer rede met instemming over.
Is het uit medelijden met het Fransche
Katholicisme, dat door de politiek ten
gronde dreigt te gaan?
Of om de Katholieken uit andere landen,
waar wel een Katholieke partij bestaat en
waar alleen door dit politieke optreden het
-iberalisme den hoek ingeduwd werd, uit
hunne kampplaatsec te lokkt n p
tDRECHT.
Ictisch kippen kweekt, gratis
lerken van gelijken Pr Is
tMERVEER-
>n eene VEBZEKB»lS« uSen
ELDSWAAR0E-
ven.
chtiugen L den Agent, -
Verwijtend zag deze den keizer aan
Duizendmaal meer is het mjj waard het
beeld des gekruisten in eene ziel te prenten
dan op het doek te brengen".
Voor Hadumut begon nu een nieuwe
tud, waarin zjj veel leeien moest. Met
grooten jjver legde zjj zich toe op de
wetenschap. Zelfs werd zjj lid vau de
akademie, een vereenigiug vau de geleerdste
mannen en vrouwen aan het hof. Doch
ook hier bewaarde zjj haar koele, hoog
hartige houding, Ja, de adem van onschuld
en de onmiskenbare waardigheid, die op
haar wezen lag, trad in deze omgeving
nog scherper naar voren.
Dat gevoelde ook de keizer, want als
na haar volgens akademisch gebruik een
naam moest geven wist hij geen passender
naam dan die van tiet zinnebeeld der
onschuld en lachend verklaarde hjj „Co-
duif^1 ZUl' lle6ten' BB eenzame, wilde
Wij hebben allerlei bewijzen rede-
neerkundige en empirischeom den
heilzamen invloed aan te toonen van het
optreden eener Katholieke partij en het
voeren van principieele politiek.
Het wordt haast eentonig om die be
wijzen steeds weer naar voren te brengen.
En 't zou ook overbodig zijn, ware het niet,
dat de tegenstander ons telkens weer het
zelfde argument van verwarring van gods
dienst met politiek en van verlaging van
den godsdienst tegenvoert.
Nu moeten daartoe weer dienst doen de
woorden van iemand, wiens godsdienst
werkelijk door de politiek in de war gebracht
schijnt.
Wij zouden den abbé willen vragen, of
Frankrijk werkelijk gezond inzicht en vrij
geweten genoeg heeft om in dit opzicht
een apart standpunt in de beschaafde
wereld te gaan innemen
O. i. mist juist het Fransche Katholicis
me het begrip om den vijand te kennen,
zoowel als de vrijheid om hem te durven
weerstaan.
Want het laat zich door een zwakken,
doch listigen vijand op den achtergrond
stellen
En zou werkelijk het Katholicisme ten
gronde gaan door een afzonderlijk optreden
in de politiek? Kijk daarvoor maar eens
naar de landen, die deze methode volgen;
hoe daar het Katholiek leven is opgebloeid.
Door ons is al dikwijls genoeg, zij het
dan ook in anderen vorm, gewezen op de
noodzakelijkheid en de nuttigheid van een
afzonderlijke Katholieke partij, en van het
voeren van principieele politiek.
Zelfs al was dit niet noodzakelijk om
den godsdienst en de Kerk te beschermen,
dan nog zou het uit zuiver staatkundig
oogpunt doelmatig zijn.
Want wij hebben al meermalen gezien,
hoe in schier-technische zaken als de wel-
vaartspolitiek en gezondheidspolitiek de
Katholieke levensbeschouwing nog tot een
afzonderlijk staatkundig inzicht en apart
standpunt voert.
En waartoe dienen anders de politieke
partijen, dan om verschillende staatkundige
inzichten en standpunten door organisatie
te versterken en te ordenen
Zoo vloeit de aparts Katholieke partij
noodzakelijk voort uit het afzonderlijk
staatkundig inzicht, waartoe de Katholieke
levensbeschouwing leidt.
Maar de vorming van een eigen party
is zelfs beslist noodzakelijk om Godsdienst
eu Kerk te beschermen.
Want zonder dat politiek optreden zouden,
door de sluwheid van den vijand en de goede
trouw vau het Katholieke volk, Godsdienst
en Kerk gevaar loopen.
Dat zien we in alle landen, waar de
Katholieken in politiek opzicht te laks zjjn.
Uit de brieven van onzen Portugeeschen
correspondent blijkt, hoe de Portugeesche
Katholieken thans nog niet kunnen gelooven,
dat een Katholiek volk en een Katholieke
regeering de Kerk kwaad zullen doenl
Op dit ©ogenblik, nu toch de Portugeesche
Kerk al tot over de ooren in het moeras zit.
'J Proefondervindelijk. Red. .V. Z Crt.
V.
Het liefelijke Pinksterfeest was aange
broken. Reeds vroeg riepen de klokken
ten hoogtjj, en op dat teeken bereidden
zich in het paleis allen ten kerkgang.
Hadumut stond in het portaal der
vrouwenwoning en staarde naar de schit
terende gestalten, die in feeateljjken optocht
langzaam door de hoofdpoort uittrokken
naar de kapel.
Op eeDS voelde zij zich bij het kleed
trekken. Het was Kunelind, die haar be
duidde, dat het tijd was zich aan te sluiten.
Met innerlyken afkeer volgde zjj. Altjjd
was het haar in die dompige duistere
ruimte beklemd geweest, maar heden ge
loofde zy schier te moeten stikken, als zjj
die dicht opeengedrongen menigte zag.
Daar klonk een bazuinstoot, en een
meerstemmig koor begon te zingen. Het
waren heerlyke klanken, die door het
tempelruim zweefden zoo anders dan
het gezang harer offergezellen. Maar de
gevoelens, die haar daarby doorsidderden,
wilde zy wederstaan.
En wat spraken die in 't witgekleeden
in een taal, die zy niet verstond? Wat
beteekende die geheimzinnige handeling,
die zich daarginds voltrok, waar de aarts
En zoo is het in alle lalden gegaan, en
zoo zal het in de toekomst ook overal gaan,
waar de Katholieken niet scherpzinnig
genoeg zjjn om in te zien, dat de nationa
listische staatkunde de grootste vjjand van
Godsdienst en Kerk is.
In de werke ijkheid hebben we dan ook
overal gezieD. dat het Katholieke leven
weer overal begon op te bloeien en de
Kerk werd bevestigd en versterkt, daar
waar de Katholieken zich ook politiek deden
gelden.
Zijn daarvan ons eigen land, België,
Oostenrijk en dergelijke landen geen spre
kende voorbeelden?
En omgekeerd: zjjn landen a's Portugal,
Spanje, Italië en Frankrijk zelf op de
eerste plaats, geen afschrikwekkende voor
beelden, hoe Godsdienst en Kerk te gronde
gaan als de Katholieken in de politiek te
laks zijn
Voorwaar, onze ahbé had beter gedaan
met te zwjjgen in eene zaak, waarin hij
zoowel het gezonde inzicht als het vrije
geweten mist.
En de liberale bladen deden beter door
op die redevoeringen niet zoo het licht te
laten vallen.
Want zjj kunnen daarmee het Katholieke
volk niet doen weifelen in zjjne overtuiging
Integendeel, wjj worden daardoor telkens
aandachtig gemaakt op de feiten, die het
empirisch bewjjs leveren voor de juistheid
van het eendrachtig politiek optreden van
de Katholieken.
Kruiningen. Heden werd in de weide
dood gevonden een rund van den land
bouwer Jan Dek alhier.
's-Heerenhoek. In de gemeenteraadsver
gadering, gehouden 1 Juli j.l., waren 5
leden tegenwoordig, afwezig M. van der
Meulen zonder kennisgeving, 1 vacature.
De Dotulen der vorige vergadering werden
na lezing onveranderd goedgekeurd en de
ingekomen stukken voor kennisgeving
aangenomen.
De begrooting burg. armbestuur 1912
werd door den voorzitter aangeboden tot
een bedrag van f 650.695 met een subsidie
uit de gemeentekas van gelijke groote.
Het sup. kohier hoofdgeld werd opgemaakt
tot een bedrag van f 13 156. De gemeente
rekening over het jaar 1910 werd den
leden v.orgelegd en na onderzoek goedge
keurd en voorloopig vastgesteld met een
bedrag in ontvangst van f9226.186 en in
uitgaaf van f 9054.87', dus met een goed
slot van f 170.31.
Op den 1 Juli was het 30 jaar geleden
dat mej. Jacoba Vermeule echtgenoote van
Nie. van 't Westeinde alhier, als onder
wijzeres in nuttige handwerken, aan de
openbare school in functie trad, waarvoor
haar door den gemeenteraad een gratificatie
werd geschonken voor hare onafgebroken
plichtsbetrachting.
lerseke. De „St. Crt." no. 152 bevat de
statuten van de naamlooze vennootschap
stoomvaartmaatschappij „Luctor et Emergo"
alhier.
bisschop van Mainz in purpergewaad achter
het hei-verlichte altaar stond, omgeven
door een talrjjke priesterschaar?
Vreemd bleef Hadumut deze wijdings
volle pracht. Zelfs toornde zjj tegen den
God der Christenen, Wien deze offerdienst
gold, «enen God, Wien zich binnen enge
tempelmuren liet opsluiten. Een duisteren
blik sloeg zjj op het kruisbeeld boven het
altaar. Hoe geheel anders was de heilige
viering, waarmede hare goden, bjjzonder
de godin Hulda, vereerd werden, hoog
daarboven op den vrjjen Asenberg, waar
zich slechts de hamel welfde en eerbied
waardige reuzenboomen de tempelzuilen
vormden I En al klonken daar de gezangen
uit ruwe kelen, zjj wekten den echo der
bergwanden, die met het ruischen der
heilige bron en het fluisteren der boom
toppen heerljjk tezamen klonk.
Opeens drong een geur van krachtigen
wierook tot haar door. In blauwe rook
wolken steeg hjj uit een doorboord vat.
dat een priester voor het altaar zwaaide.
Getroffen bemerkte Hadumut, dat het
Rabanus was. Nu prjjkte hjj in een gouden
prachtgewaad van diaken; zjjn aangezicht
schitterde van vreugde.
Eene bel weerklonk. Op haar zilverhellen
klank volgde een diepe treffende stilte.
Zjj heeft ten doel de exploitatie van een
of meer stoomvaartnigen Zjj tracht dit te
bereiken door met bedoelde vaartuigen
voor eigen rekening te visschen naar
mosselzaad en door dezelve aan derden te
verhuren of onder anderen titel in gebruik
af te staan ter uitoefening der visscherjj
in het afgemeen.
Die zelfde „St. Crt." bevat de statuten
van de naamlooze vennootschap stoomvaart-
maatschappjj „Oosterschelde" te lerseke.
Zij heeft hetzelfde doel als de maat
schappij „Luctor et Emergo."
Oostburg. Verdacht van ontvreemding
van geldswaardig papier is door de mare
chaussee eene dienstbode aangehouden.
(M. Crt.)
Ovezand. De Raad vergaderde 1 Juli.
Poesen;!; 6 leden, afwezig D. van den Dries,
Op verzoek wordt dhr. B. G. Lambers,
hoofd der .school vanaf 1876, eervol ont
slag verleend tegen 1 Nov. 1911.
De geloofsbrieven der nieuw gekozen,
raadsleden F. de Jonge en G Vermeule
worden goedgekeurd.
De verordening o-p de bevolking der ge
meente wordt gewijzigd door uitbreiding
der kom.
Het gebruik van een schoollocaal wordt
toegestaan voor de vergadering van het
Groene Kruis.
De verbouw van het gemeentehuis
wordt na beraadslaging gegund aan J.
de Muijnck te Driewegen.
De gemeenterekening over 1910 wordt
voorloopig vastgesteld in ontvang op
f9986,185 en in uitgaaf op f9744,87, alzoo
met een goed slot van f241,315.
Driewegen De raad dezer gemeentej
hield Zaterdag eene openbare vergadering.
Pjiesent 6 leden, afwezig het lid De Dreu,
De rekening der gemeente over. deal
dienst 1910 werd voorloopig vastgesteld!
met -een goed slot van f205,345, zijhdo
het bedrag der ontvangsten f 11667,575 en
dat der uitgaven f 11462,23.
In de begrooting voor 1911 werd eene
af- en overschrijving gedaan.
Zie verder Tweede Blad.
P. A. de Genestet.
Zondag j.l. was het 50 jaar geleden,
dat P. A. De Genestet, ©en onzer meest
bekende en populairste dichters, te Roo
sendaal bjj Arnhem stierf.
D© poëzie van De Genestet telt tal
van bewonderaars en terecht, want er
gaa,t ©en ongekende bekoorlijkheid van
uit.
Niemand minder dan Dr. Schaepman
zegt er van: „Geest en liefelijkheid, dar
telheid en lust jmet groote klaarheid en
een aangename warmte gepaard, ziedaar
de poëzie van De Genestet". De Genestets
gedichten zij'n inderdaad het gemeengoed
geworden onzer natie. Wie kent niet „Het
Haantjo van den toren", wien zanger dich
ter zal h-eeten, zoolang er harten klop
pen door veroordeel-en niet vereelt, en
hoofden gloeien, waar de oogen tintelen
bij1 do aanschouwing van wat edel is en
Dan opende zich een purperzjiden voor
hangsel, dat van een troonhemel over het
marmeren altaar nederviel en kwam de
ciborie te voorschjjn, die de H. Hostie's
bevatte.
De aartsbisschop opende ze. Dan trad
de keizer en zjjne zonen en alle grooten
en hofbeambten nader; de prinsessen en
overige vrouwen volgden. Allen knielden
voor de met glanzend linnen bedekte
altaar-tafel neder, en de hoogepriester gaf
hun wat de kruisvereerders hunne hemei-
spijze, het Lichaam van hunnen God,
noemen.
Hadumut beschouwde alles met gespannen
aandacht. En zij zag, hoe allen van dien
geheimzinnigen maaltjjd groot geluk en
innigen zieleviede op hun verhelderd ge
laat meenamen. Zelfs in de blauwe oogen
van den keizer schitterden tranen van
vrome ontroering Hadden zjj en hare
stamgenooten ooit zulk zalig bewustzjjn
van de gemeenschap met het goddeljjke
gevoeld? Zjj moest bekennen van niet.
Als uu Rabanus den kansel besteeg en
met vlammende welsprekendheid van den
H. Geest sprak, dan geloofde zjj zelf een
adem van dien Geest te voelen, en al haar
trots kon het verlangen naar zyne gaven
niet onderdrukken.
Verwachting tot aan den avond van 4 Juli:
Zwakke tot matigen, noordwestelijke tot
westelijken wind. Afwisselende bewolkte
lucht. Mogeiijk enkele regen of onweersbuien.
Weinig verandering van temperatuur.
schoon1). Jammer, da,t die poëzie op vele
plaatsen is aangevreten d,oor den worm
van het ongeloof. Die Genestet's godsdienst
was slechts een vraag, schemerend Chris
tendom, een gevoelsgodsdienst, waaraan
de soliede bodem eener degelijk gevoelde
overtuiging ontbrak. Dit maakt de lezing
zijher werken voor jongelieden niet zon
der gevaar en kan men begrijpen, jdat
een hekend letterkundig kritikus, pater
G. D. A. Jonckhloet, overigens yen be
wonderaar van De Genestet, den wensch
uit, dat deze dichter „aan wiens hand
het zoo genoegelijk is het dogma, den
rug te 'koeren" in zijn jeugd 'zjjn lier
te pletter mocht hebben geslagen.
Nog zij' vermeld, dat eenige vereerders
van De Genestet, bij deze 50-jarige ge
dachtenis van zijn sterfdag, in de dui
nen nabij1 Haarlem, opi een der plekjes,,
©en monumentale bank gaan plaatsen
itot blijvende herinnering.
l) „Studiën" XXI blz. 476.
Eene treffende plechtigheid.
Goes. Zondagavond j.l. had in de pa
rochiekerk van St. Maria Magdalena de
plechtige opdracht plaats van 10 nieuwe
leden en de hernieuwing 'der opdracht
van de oude leden der H. Familie.
Deze broederschap mag zich onder
haar huidigen directeur, den weleerwaar
den heer H. F. Heijtveldt, met welwil-
lenden steun van onzen hoogeerwaarden
hoer Deken in steeds stijgenden bloei
verheugen, waar-van de aanwinst der 10
nieuwe leden het sprekend bewijs is.
De plechtigheid werd ingeleid met het
zingen van eenige toepasselijke liederen,,
waarbij duidelijk bleek, hoeveel de broe
derschap der H. Familie vermag, om
's Pausen lievelingsideehet herstel va.n
den volkszang in dei Kerk bij de g'e-
loovigen ingang te doen vinden.
Daarna sprak van den kansel da vvel-
eerw. pater A. van Ogtrop, Redempto
rist te Roosendaal, een opwekkend woord
tot de vergaderde mannen en jongelin
gen der broederschap. In gloedvolle taal
schetste de gewijde redenaar het vetf-
heven karakter der handeling, die zoo
aanstonds ging verricht worden, tot leid
draad nemende het schoone woord van
St. Paulus uit diens brief aan de Romei
nen, XII, 1: „Ik bid U, broeders, dat
gij Uzelven opdraagt als eene heilige, le
vende, Gode welbehagelijke offerande".
Onze eeuw, zloo zeide hij ongeveer, is
een eeuw van onverschilligheid, op haar
voorhoofd staat de stempel gedrukt der
Na de diensten vereenigde de keizer
heel het hof aan een gemeenschappeljjken
disch. Hadumut vond hare plaats onder
de prinsessen, doch zjj gevoelde zich niet
op haar gemak. Zoodra dan ook de
minstreelen hunne liederen van schoonheid
en minne begonnen voor te dragen en in
de zaal door elkaar begonnen te loopen,
ging zjj heen in 't vrjje veld en vleide
zich neer onder een lindeboom. Hoe gaarne
ware Hadumut daar voor altjjd gebleven,
verre van die gehate mensehen; doch de
keizer had gezegd, dat zjj aan het hof
bljjven en mede naar Aken gaan moest.
Was er dan geene bevrjjding uit deze
ondrageljjke slavernjj
Als om hulp vragend hief zjj de armen
omhoog, en staarde dan vol verwachting
in het gebladerte, of een goede bescherm
geest haar niet den wil van Hulda kwam
verkondigen. Ach, de witte elfen, die in
de takken van den heiligen boom woonden,
bleven onzichtbaar; slechts een spreeuw
kwetterde er haar lied. Dan vloog zjj op,
omhoog ten blauwen hemel.
(Wordt vervolgd.)
