[El
ire Burgerschool
adres voor COGNAC.
No. GO.
Zaterdag 20 Mei 1911.
Zevende Jaargang.
IJDER,Goes
Dit »er bestaat uit 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
Goes.
jselpapieren,
|d ia-Wit ka Ik.
Turfkade, Goes.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIiDAGAVOND.
31NNEHLANP
UIT ZEELAND.
iers, Koetsiers
erlieden.
|Mei 7 uur 52 min.
1 Mei 8 3
I Zondag 21 Mei 's mor.
moet een half uur, de
Seten een uur na zons-
de nieuwste
Modellen.
|igste Prijzen.
JELBURG.
nieuwe leerlingen
10 Juni a.s., mondeling op
1 van 14 uur.
Jing moet opgave worden
Irnamen, datum van ge-
kandidaat;
adres van Ouders of
jirvoor toelating verlangd
welke onderwjja ontvan-
pn leerlingen worden Vrlj-
voormiddags 9 uur, aan
vacht.
De Directeur,
L. VAN BRUGGEN.
ren met Randen,
bg elke hoeveelheid.
Kwasten, Borstels,
kis, Carbolineum,
i-uine Teer, enz. enz.
iche Vereeniging van
IKantoor- en Handels
bedienden.
TOT PLAATSING
Jden en reizigers, leden
niet leden.)
JZE, Korendijk 59.
Ldent Middelburg.
■oons wordt beleefd verzocht
mende vacatures op hunne
ins te wenden; omtrent on
andere sollicitanten z'jn
pingen te bekomen,
ienden.
van 18 jaar en ouder, be-
noderne talen, boekhoudeB,
chrijfmachine, binnen- en
ieéén of meer dezer vakken
denton in een of meer der
waaronder met diplome s.
ers, ook met diploma, be-
ïoderne talen,
in verschillende artikelen.
ng bjj het Bureau (die voor
kost bjj vooruitbetaling:1
geldig en kan daarna een
worden verlengd, opnieuw
iden.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 oent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraat C 209. GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjje.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X bereidend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant.
EERSTE KAMER.
Het wetsontwerp tot bestrijding der
zedeloosheid is Woensdag j 1. in de Eerste
Kamer zonder stemming aangenomen. Laden
uit alle politiekepartjjen kwamen Da.afloop
minister Regout gelukwenschen Voorwaar
een schoon succes èn voor den bewindsman
van Justitie èn voor onze christelijke
regeering in het algemeen.
Of er daarom geen oppositie was tjjdens
de besprekingen? Ongetwijfeld. Baren van
Weideren Rengers ageerde tegen het ont
werp in oud-liberalen toon. Toch wenschte
hjj voor het ontwerp te stemmen omdat er
toestanden blijken te bestaan, die hem
verschrikt hebben. De liberale senator Van
Bloembergen was van zins tegen te stem
men, wjjl hem het totalisatorverbod te
machtig was. De heer Van Leeuwen, oud
burgemeester van Amsterdam vond de
opvattingen des ministers omtrent porno
grafie te streng en was tegen het totalisa
torverbod. Toch erkende hjj, dat in het
wetsontwerp veel goeds was en de positie
van de overheid in den strjjd tegen de
zedeloosheid er belangrijk door wordt
versterkt.
Baron Van der Peltz uit Assen bestreed
het wetsontwerp o. a. uit grondwettelijk
oogpunt wijl er door de ËegeeriDg ver
anderingen in waren aangebracht op eigen
gelegenheid.
Warm werd het ontwerp verdedigd door
de heeren Van den Biesen (R. K.), Hovy
(A. R.) en Lucasse (A. K.) Laatstgenoemde
bestreed het grondwettelijk bezwaar van
baron Van der Peltz en waar baron Van
Weideren wraakte, dat de minister dit
wetsontwerp met „opgewektheid" behan
delde, wees de heer Lucasse er op, dat
deze opgewektheid natuurlijk niet betrof
de strafbare onderwerpen zeiven, maar wel
het geval, dat hij als minister tegen dit
kwaad mocht te velde trekken Ook waar
men tegen dezen minister heeft willen
uitspelen, dat bij bet weiden en gokken
verbiedt, maar zijn collega Kolkman de
Staatsloterij toch maar wil handhaven, daar
meent de heer Lucasse dezen minister
Regout toch niet kwalgk te kannen nemen,
dat minister Kolkman de loterij niet wil
afschaffen.
De aanneming van dit wetsontwerp achtte
de heer Lucasse een zegeB voor ons volk.
De minister hield t«n slotte een meester
lijke rede, die alle verdere repliek over
bodig maakte. Hieruit zjj het volgende
aangestipt.
De bookmakers, waarmede men nu plot
seling zoo'n medelijden heeit, zjjn in de
Tweede Kamer geheel buiten debat gebleven,
behalve bij de eindstemming. Vanaf 7 Mei
1907 wisten deze menschen, dat dit artikel
hen bedreigde, en zjj hebben zich stil
gehouden. Nu vraagt men den minister om
uitBtel, liefst drie jaren. De minister denkt
er niet aan. Als de Kamer het ontwerp
aanneemt en de Koningin hecht er haar
goedkeuring aan, dan zal de minister de
wet zoo spoedig mogelijk uitvoeren
Wat het totalisatorverbod betreft, als de
Kamer hieromtrent eenig initiatief wil
nemen, dan zal de minister dit steunen,
maar zelf zal hjj geen poging doen om dit
verbod verzacht te krijgen.
Donderdag werd door de Eerste Kamer
Kolkmau's successiewet aangenomen, nadat
verschillende heeren over de belasting
politiek hadden geredeneerd.
De mini-ter verdedigde zjjn ontwerp als
er op ingericht om de successielasten te
verschuiven en te brengen van schouders
die 't niet kunnen dragen op schouders,
die het wel kunnen.
TWEEDE KAMER.
In ons vorig nummer vermeldden wjj
reeds het antwoord van minister Regout
m de vergadering van Woensdag op de
interpellatie van Troelstra aangaande het
recht van vereeniging voor spoorweg en
trampersoneel. Z. Excellentie merkte daarbjj
op dat de Ned. Vereen voor Spoor- en
ran.weg personeel zich op het Btandpunt
van den klassestrjjd plaatst, m. a. w.
socialistisch is. In betrekking hiermede
deelde hg mede, dat Helsdingen op 13
Eec. j.l. zijn spoorwegpersoneel-redevoering
heeft voorgelezen van vellen papieibedrukt
met het hoofd der Nederlandsche Vereeni
ging. Wie het auteursrecht van die speech
heeft, behoeft men dus niet te vragen.
Wat het propageeren betreft, gaf de
minister als zijne moening te kennen, dat
hjj propaganda voor gezonde vakbeweging
absoluut wenseht te zien vrijgelaten. Maar
niet de propaganda voor een vakvereeniging
als de Nederl. Vereen., die het karakter
heeft van een vjjandelgke samenzwering
tegen het voortbestaan der Maatschappij
een vakvereeniging, die in de plaats van
het gezag der directies hiar macht wil
stellen. Begrijpelijk acht hjj, en door de
noodzakeljjkheid gebillijkt, dat tegenover
zulk een vakvereeniging de directie zieh
te weer stelt met 't oog op haar eigen
zelfbehoud, ter verzekering van een behoor
lijke exploitatie en van de veiligheid van
het verkeer.
De rede van den Minister, door den heer
Troelstra in diens repliek een voortgezette
oorlogsverklaring aan de N. V. genoemd,
maakte op de Kamer bljjkbaar een uitmun
tenden indruk en de repliek van den
interpellant vermocht dien indruk niet te
vermindoren.
Ook sprak nog over de interpellatie de
heer Treub, die heel geleerd en wel wat
langdradig den Minister voorhield, dat deze
niet alleen had moeten wgzen op de
tekortkomingen der N. Vmaar ook de
spoorweg iirectie had moeten aansporen,
tot een tegemoetkomende houding jegens
de organisaties, daar anders de anarchis
tische geest wel eens zeer zou kunnen
toenemen. Spr. geloofde wel, dat de
Minister niet vjjaDdig staat tegenover de
vakvereenigingen, doch deze zelf merken
daar weinig van en wel tengevolge van
ons „abnormaal" spoorwegstelsel Prioci-
piëen was hjj het echter met den Minister
eens. Erkenning van de vakvereeniging
door de Regeering is noodig, doch evenzeer
is noodig de erkenning door deze van gene
als zoodanig, als overheiden dit kan een
vereeniging, die zich op het standpunt
van den klassenstrijd plaatst, eenvoudig
niet doen.
De socialistische gezichten, die bjj het
begin der rede van den heer Treub nogal
tevreden stonden, betrokken hoe langer
zoo meer, naarmate de afgevaardigde het
einde naderde.
Nadat in de vergadering van Donderdag
nog de heeren Roodhuizen en Vliegen over
de interpellatie Troelstra hadden gesproken
liep deze dood Met 35 tegen 22 stemmen
werd besloten aan een milicien-korporaal
die met springen een ongeluk had gekregen
een pensioen te geven De minister wilde
dat niet wijl raeds voor hjj in dienst trad
de man een gebrek asn de knie had. Een
klein echec dus voor den heer Coljjn
Daarna kwam de heer Ter Laan met een
motie welke verlangt, dat „het stelsel van
periodieke verhoogingen bjj de salaris
regeling der departementsambtenaren dient
te worden uitgebreid".
Deze motie is een uitvloeisel is van het
begrootingsdeel en bedoelt te verkrjjgen
het automatisch stjjgen in salaris tot den
rang van commies. Ook de heer Patjjn
kwam verklaren dat hjj dit een goed
idee vindt, en steunde de motie.
Maar de heer van Nispen (Nijmegen)
had bezwaren. Voornaraeljjk omdat aan
neming van deze motie zou zjjn, vooruit-
loopen op het onderzoek dat door een
staatscommissie op dit oogenblik wordt
ingesteld naar departementstoestanden. En
ook, omdat door dit automatisch stjjgen
der loonen een prikkel tot krachtsinspan
ning en tot ijverig vervullen der opgedragen
taak zou vervallen. Bezwaren, waar de
minister zich vijjwel bjj aansloot; al had
die aansluiting wat krachtiger kunnen zjjn.
(Zie voor eventueel verder nieuws onder
„Laatste Berichten").
De Totalisator.
Naar wjj uit goede bron vernemen wordt
in de Tweede Kamer reeds overwogen de
indiening van een voorstel beoogende hand
having van den totalisator bjj paardenwed
rennen, en zich aansluitende aa» den wenk,
Woensdag door den minister van Justitie in
de Eerste Kamer gegeven. („Msb.")
R. K. Volkszang in het Bisdom Haarlem.
In het Zuiden begonnen, plant de mooie
en nuttige beweging van den Roomschen
volkszang, zich voort naar het Noorden.
Het bisdom Haarlem had gisteren de
stichtings-vergadering en propaganda dag,
en het Aartsbisdom maakt zich gereed om
weldra te volgen.
Dan zal de beweging zich over ons
geheele vaderland verspreid hebben. De
krachtige met succes gevoerde actie in het
Zuiden moge de noordeljjke provincies een
aansporing zijn dit voorbeeld na te volgen
En dat dit ongetwijfeld zal gebeuren,
daarvoor zjjn hoopvolle teekenen.
Het bisdom Haarlem heelt het reeds
bewezen en het aartsbisdom zal 't bewijzen,
dat daar ook vrouwen en mannen worden
gevonden, in wie liefde gloeit voor al wat
edel is, die warm voelen voor het kern
gezonde frissche lied, dat moet weerklinken
aan den huiseljjken haard, bjj den arbeid,
bjj vreugde en feest; het frissche lied, dat
een volk kracht en energie geeft, den geest
opwekt en verfrischt.
In elk bisdom zal de bestaande Vereeni
ging in eigen zelfstandigheid werken en
propaganda voeren, op een wjjze welke het
best en vlngst tot het doel reikt. Maar
naast dit gewestelijk optreden staat het
foderatief werken naar groote van te voren
vastgestelde en aangewezen ljjnen.
Eén van zin moet over ons geheele land
een eendrachtig samenwerken komen van
alleD, bezield met één zelfde groote gedachte
ter bereiking van ook aller ideaal: het
goede, gezonde frissche lied voor ons
Roomsche volk.
En al moge voor het Noorden de toestand,
door den aard der bevolking, minder gunstig
zjjn dan in het Zuiden en de resultaten
daar bereikt, hier meer krachtsinspan
ning en moeiten vergen, dat moge toch
geen bezwaar zjjn.
Met vasten wil, zal men ook hier slagen.
De eerste algemeene vergadering van
voorstanders van het bisdom Haarlem, Don
derdag in Haarlem gehouden, mag hoop
geven voor de toekomst.
De dag ving aan met een gezongen H
Mis in de O. L. Vruuwekerk aan 'c Spaarne
waarbjj een kinderkoor van een 200-tal
kinderen, onder leiding van den heer Jac.
de Jong, eenige Gregoriaansche gezangen
en de 2-stemmige Mis van Singerbergen
uitvoerde.
Dit kindergezang bewees, dat volkszang
in ie kerk zeer goed mogeljjk is en guns
tige resultaten te bereiker zjjn.
Hun gezang maakte op de kleine
zangertjes zelf een grootschen indruk, en
geheel doordrongen vaD de H. Handeling,
die aan het altaar plaats greep, volgden
zij, bewust van wat zjj zongen, met hun
gezang den priester bjj het H. Misoffer
Te 11 uur had eene hoofdbestuursver
gadering plaats tot het voeren van enkele
besprekingen in verband met de groote
vergadering, die te 2 uur inde „Vereeniging"
gehouden werd.
Op deze vergadering waar de statuten
behandeld werden en verschillende bespre
kingen werden gevoerd, waren afgevaar
digden van de vereenigiugen uit de ver
schillende bisdommen tegenwoordig.
„Centrum".
Prov. Statenverkiezing Overijsel.
OMMEN. Bij de Donderdag gehouden
stemming voor een lid van de Provinciale
Staten in het kiesdistrict Ommen, werd
gekozen de candidaat der Christelijke par
tijenmr. G. W. Th. baron van Dedem
(C.-H.) te Zwolle
Koningin Wilhelmina naar Brussel.
Naar Belgische bladen melden zullen
II. M. de Koningin en Z. K. II, de Prins
op '26 Juli a. s.-te 2 uur n.tm aan het
Noorderstation te Brussel arriveeren.
bangs den geheelen weg van het sta
tion tot aan het koninklijk paleis zul
len troepen worden opgesteld.
De Verzekeringswetten.
Hiervan zegt o. a. do „N. Venlosehe
Courant"
Het ingediende verzekeringsontwerp is,
gelijk we reeds zeiden, door de combi
natie van ouderdoms- en invaliditeitsver
zekering een goed, degelijk, den arbeiders
welkom stuk sociale wetgeving. Op 70-
jarigen leeftijd pensioen en mocht de
werkman vóór dien tijd invalide worden,
welnu, dan trekt hij reeds op z'n 60e,
zijn 50e jaar, enz.
Een ontwerp op 't eerste oog reeds,
in zijn groote lijnen tenminste, aan ieder
oprecht werkmansvriend noodzakelijk
sympathiek.
Niet aldus aan „Het Volk" het partij
blad der socialisten. Daar wordt op sma-
lenden toon gesproken over:
Simpele inhoud
Nchtere indruk
De mislukking der sociale verzekering
onder deze christelijke regeering.
Het parool, dat dit wetsontwerp geeft
is: werk tot gij in de goot ligt, dan krijgt
gij een aalmoes om niet va.n honger te
c.repeeren
Is er wel grootere valschheid van voor
lichting mogelijk? Worden hier niet op
sluwe, oneerlijke wijze de feiten verminkt,
weggemoffeld? 'tHeeft toch geen zin, ten
zij een zin van zelfbewuste misleiding,
hier nog te spreken van „van honger
crepeeren" van „in de goot liggen", nu
dit wetsontwerp zoo zonneklaar zegt, dat
ieder arbeider, die slechts drie jaar con
tributie betaald heeft, aanstonds, op el-
ken leeftijd zijn pensioen krijgt, zoodra
hij invalide blijkt te zijn; nu er daaren
boven nog ziekengeld is voor wie ziek
wordt en ongevallenrente voor wie dooi-
een ongeval getroffen wordt. Doch aan
dit alles hebben deze werkmansvrienden
Lij uitstek maling. Door dik en dun sma
len en schelden zij liever nog laten zij
zelf den werkman van honger crepeeren,
liever onthouden zij hem alle pensioen*
alle invalide- en ziektegeld enz., dan hem
door de handen eener christelijke regee
ring iets goeds te bezorgen
Deze werkmansvrienden bij uitstek?
Eene tweede, gewenschte, in de ver-
zekeringsontwerpen van Minister Talma's
voorgangers ontbrekende aanvulling der
pensioenwet, ligt in de weezenverzeke-
ring. Als de dood den vaderwerkman aan
de zijnen ontrukt, waarborgt de weezen-
verzekering een rente aan al de nagelar
ton kinderen tot hun 13o jaar. 't Spreekt,
dat de vraag kan en waarschijnlijk ook
wel in de debatten zal gesteld worden
of die grens van 13 jaar redelijkerwijze
niet verhoogd mag worden. Maar dat is
hijzaak. De rente is er en dat 'is de
hoofdzaak.
't Zijn juist die vele uitstekende eigen
schappen van dit verzekering-ontwerp,
welke de sociaal-democraten tot zoo veel
smaadwoorden en de liberalen tot zoo'n
stilzwijgendheid aanzet. Maar de werkman
met zijn open oog en gezond verstand
zal hoe langer hoe meer inzien, wie zijn
oprechte vrienden zijn.
Een merkwaardige Statistiek
In de Jaarcijfers over 1910 van het
Gemeentelijk Bureau van Statistiek ,te
Amsterdam is als bijvoegsel o. a, opge
nomen een overzicht der kerkelijke ge
zindten van de bevolking bij de beide
jongste volkstellingen ,n.l. 1899 en 1910.
De meest belangrijke wijziging in die
tien jaren is wel, zegt de „Residentiebo
de", dat het aantal personen van flc
hoofdstad, dat tot geen kerkelijke gezindte
behoort, sterk gestegen is, n.l. van 30.157
tot 66.902, dus over de 10 pC. der be
volking. Ze groeiden dus in 10 jaar met
meer dan 100 percent. Vermoedelijk is
het aantal godsdienstloozen nog veel groo-
ter, want velen behooren nog tot een
kerkgenootschap, die reeds lang gods
dienstloos zijn.
Het meerendeel van die godsdienstloo
zen zal wel te zoeken zijn onder vroegere
aanhangers van de „Groote Kerk". Ter
wijl toch bijna alle godsdienstige gezindten
in aantal toenamen, js het getal Hervorm
den sterk geslonken. De „Groote Kerk",
die orthodox en modern tracht te ver
eenigen, slonk nl. van 212.234 tot 199.345.
De orthodoxe gereformeerden stegen daar
entegen van 22.297 tot 33.850, de Remon
stranten van 3379 tot 4353 en de Doops
gezinden van 9290 tot 9777. Ook de beide
Euthersche groepen daalden echter niet
onbeteekenend in ledental.
Het aantal Nederiandsch-Israëlieten
steeg van 54.166 tot 56.170, dat der I'or-
tugeesch-Israëlieten van 4899 tot 5800.
De Katholieken gingen vooruit van
120.033 tot 133.277. We mogen hierbij
echter niet vergeten, dat ook onder Jde
Katholieken sommigen schuilen, die meer
in naam dan in do daad nog Katholiek
zijn en er „niet meer aan doen", zooals
deze plichtvergetenen het betitelen. Zoo-
danigen vindt men wel bij alle godsdien
sten en partijen zelfs bij1 de nieuwer-
wetsche als de socialisten, zooals de dia
mantbewerkers leeren -— maar dat neemt
het feit niet weg. En die omstandigheid
mag voor ons geen reden zijn, trotsch
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 20 Me!
Meest matige noordoostelijke wind. Zwaar
bewolkte tot betrokken lucht Waarschijnlijk
regenbuien. Weinig verandering van tempe
ratuur.
op den vooruitgang, op onze lauweren
te gaan rusten en niet door voortdurende
propaganda dien plicht vergeten, zoo mo
gelijk terug te brengen en anderen hij'
te winnen.
Opmerkelijk is, dat ongeveer bij1 alle
godsdienstige gezindten het aantal vrou
wen aanmerkelijk grooter is dan dat der
mannen, terwijl het bij1 de personen zol
der kerkelijke gezindte juist andersom is.
Zoo waren er bij de Ned. Herv. Kerk
92.552 mannen en 106,793 vrouwen, bij
de Gereformeerden 13.482 mannen en
15.222 vrouwen, bij de Katholieken 62.469
mannen en, 70.808 vrouwen, bij Ned.-Israë-
lieten 26.504 mannen en 29.660 vrouwen.
Maar zonder kerkelijke gezindte waren
37.211 mannen en '29.691 vrouwen. De
vrouwen hechten dus meer aan de kerk
dan de mannen en zijn niet zoo licht
tevreden met het koude heidendom, dat
alleen met nuchter materialisme rekening
houdt.
Zooals we zeiden, het belangrijkste uit
de statistiek is wel het ontzettend cijfer,
dat de godsdienstloozen tot 66000 bracht.
Bijkans zeventig duizend menschen, die
zeggen, niet aan God te gelooven, die
met het hiernamaals finaal hebben afge
rekend.
Natuurlijk zijn niet alle overige Amster
dammers toonbeelden van geloof en gods
dienstzin. Er zijn veel naam-katholieken,
nog meer naam-protestanten en naam-
Israëlieten onder, maar deze drijven al
thans de vermetelheid niet zoo ver met
hun ongeloof te koop te loopen. Er is
hij hen van hun geloof nog pltijd iets
over, zij stellen er prijs op niet voor
heidenen versleten te worden.
Maar do zeventig duizend gelooven niet
meer, aan God noch eeuwigheid. Het zijn
de adppten der sociaal-democratie, de
vrucht der school van alle godsdienstige
dogma's vrij, naar den wensch van de
heeren en dames van den Bond.
Het wordt er wel donker daar in Am
sterdam, zooals trouwens in alle groote
steden.
Goes. M. D-e Jonge Jz. f Aan de
ernstige ongesteldheid, die hem Maan
dag te Rotterdam overviel, terwijl hij:
naar het station ging om de reis naar
Bussum te aanvaarden, is de heer M.
De Jonge Jz., een der meest achtenswaar
dige inwoners van onze gemeente en pro
vincie, overleden. Het college van Gede
puteerde Staten en de Antirevolutionaire
partij verliezen in hem! een man van groote
beteekenis.
Martinus de Jonge werd den 27 Augus
tus 1.850 to Goes geboren. Hij genoot daar
het onderwijs uitsluitend op de lagere
school, welke hij' reeds op jeugdigen leef
tijd verliet om een ambacht te gaan lee
ren. Dank zij zijn administratieven aan
leg en algemeene ontwikkeling, kwam hij
als klerk op het kantoor van don heer E.
v. d. Bosch, graan- en zaadhandel, in
dienst, waar hij zich de achting en het
vertrouwen van zijn patroon zoodanig
wist te verwerven, dat deze de zich steeds
uitbreidende zaak aan hem overdeed,
welke zaak nu nog door zijn zoon onder
den bekenden firmanaam wordt gedre
ven.
Doch niet alleen als handelsman heeft
De Jonge uitgeblonken. Ook als gemeen
teraadslid en lid van Zeelands staten wist
hij binnen korten tijd zijn sporen te ver
dienen.
Met een helder oordeel en do gave van
het woord begiftigd, trad hij' al vroeg in
verschillende kringen naar Voren, zoo
wel op kerkelijk als politiek gebied.
In 1884 word hij in een tusschentijd-
sche vacature gekozen tot lid van den
gemeenteraad.
l)e geldigheid zijner verkiezing werd
door een drietal liberale raadsleden op
onjuiste gronden, zoo lang mogelijk be
twist, zoodat pas op don '29 Januari
van het, volgende jaar zijne verkiezing
