ekman.
lortesrde Wijnen
iE DUIF
[J DER,Goes
N:
No. 46 TWEEDE BLAD. NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT Zaterdag 15 April 1911.
BUITENLAND
GEMENGD NIEUWS,
erfkwast"
'erfkwast"
'erfkwast"
Middelburg.
Mantel- en
Costuum- en
iklijke fabriek
EN MATRASSEN
|usaen 30 cent bjj
VlissingenJ. A.
jFERT Hzn., Ter
G. C. BEVIN,
ïoofdplaat; J. A.
ide kwaliteiten. 4
[takt bekend, dat boven-
Lmer in elf series is ge-
is in de tweede klasse
I trekkende Staatsloterij de
itig duizend gulden geval-
I incasso wordt gaarne ge
le betrokken Bijkantoren
|en, te weten:
3NELIE,
Dam S, Amsterdam
Pi in 2 series).
iOEK Co.,
Beestenmarkt 117Goes.
LOEK,
Schiedam.
(in 2 series).
Cannonstreet 46, London.
[MAN,
Wilhelminalaan, Lochefll.
LRSEN BAKKER,
PHartenstraat 17, Amsterdam
(in 4 series).
schriftelijk verzoek asn het
.OTISICO, Julian» van
^tn Vo 11>«ra renhage,
Ipectussen met bijbehoorende
gratis en franco per post
n lichting en bij de
JegenwoorcLigers
-irma TOLHOEK Co.,
|tenmarkt, GOES.
VAN
D. J. PENNOCK
148. Middelburg
&LIEDST ADRES VOOR
EN KAPOKBEDDEN,
Ledikanten, Wiegen-
jorenommeerde Springveermatras
mot tegendruk.
FRANKRIJK.
De muitende wijnbouwers.
Oproer in het Marnegebied.
In eene onstuimige vergadering, die tot
acht uur geduurd heeft, heeft de Kamer
Woensdag j.l. aan de methode van af
schuiving der moeilijkheid op den Raad
van State vastgehouden. Monis, die gis
teren met den Senaat meeging, hield het
heden toch maar liever met de Kamer
en verkreeg aldus een goede meerderheid.
De motie van vertrouwen door Dalimier
gesteld, werd aangenomen met 523 tegen
97 stemmen.
De situatie was eigenlijk deze: onder
den druk van de ernstige gewelddadig
heid en de dreigende houding der Marne
bevolking hebben regeering noch Kamer
zich tegen de afbakening durven uitspre
ken en, bevreesd voor mogelijke nieuwe
gewelddadigheid van de bevolking van
Aube, hebben zij zich niet vóór afbakening
durven uitspreken. Men hoopt, dat dit
schipperen met afschuiving op den Raad
van Statede geweldpleging voorloopig
zal doen bedaren.
In het Champagnegebied is het Woens
dag buitengewoon woelig geweest en zijn
ernstige wanordelijkheden voorgevallen.
De onderstaande telegrammen schetsen
den toestand voldoende.
AUXERRE, 12 April. Een honderdtal
wijngaardeniers met trompetters voorop,
hebben met geweld het stadhuis bezet,
waar de burgerlijke en militaire autori
teiten beraadslaagden over de inrichting
van een schietterrein in een gedeelte van
de wijngaarden. Zij dienden pen protest
tegen dat plan in.
REIMS, 12 April. Te Ay hebben wijn
gaardeniers het cordon van de troepen
verbroken en twee wijnkelders geplun
derd. Zij hebben ook in de gebouwen
van verschillende champagne-firma's alles
kort en klein geslagen. Te Epernay heb
ben de dragonders een charge met de
blanke sabel gedaan. Men spreekt van
verscheidene gewonden.
EPERNAY, 12 April. Zooeven is een
manifest uitgevaardigd, waarin aan alle
gemeenteraden van het yrijegebied ge
vraagd wordt collectief ontslag in te die
nen, aan alle leden van de arrondisse
mentsraden en van de algemeene raden
wordt gevraagd hun functie neer te leg
gen en iedereen wordt verzocht geen be
lasting te betaling, totdat rechtvaardig
heid is betracht
EPERNAY, 12 April. Om 6 uur is de
toestand de volgende: Te Ay staan drie
huizen in brand, een is er geheel vernield
Te Pierre-et-Daméry is het verwoestings
werk afgeloopen, dat nu te Epernay be
gint, waar twee huizen zijn geplunderd
en een aantal lieden in hechtenis zijn
genomen. Dit laatste schijnt geen ander
gevolg te hebben dan de woede van de
wijngaardeniers, die in zeer bewegelijke
groepen optreden, te verhoogen. Het
schijnt, dat de betoogers volgens een wel
beraamd plan te werk gaan, zij worden
aangevoerd door lieden, d.e het land uit
nemend kennen. Het saboteeren van een
huis is de kwestie van een kwartier,
Is men gereed ,dan wordt de terugtocht
aanvaard.
EPERNAY^ 12 April. 6 u. Te Ay konden
de troepen niet tegen de oproermakers
op. Er is een huis in brand gestoken.
De vlammen hadden spoedig de bijge
bouwen van het huis van den burge
meester bereikt. Een huis en twee ma
gazgnen zijn vernield. De wijnboeren
nemen niets mee, maar breken alles. Ter
wijl twee huizen werden overhoop ge
haald, konden cavaleristen, die tusschen
twee muren waren ingesloten, niet tus
schenbeide komen. Er zijn barricades op
geworpen van steenen en wjjngaardstok
ken, Drie firma's zijn uitgeplunderd. Bij
een harer werden 71 okshoofden wijn
stukgeslagen.
Te middernacht werd uit Rspernay ge
meld
In de duisternis van den nacht ziet
men in de verte oen uitgebreiden rossigen
gloed, die afkomstig is van de gebouwen
te Ay, die nog altijd in brand staan. Bij
helderen maneschijn ziet men langs den
weg naar Ay twee eskadrons optrekken,
die om tien uur uit Espernay afgezonden
zjjn, om de troepen te Ay te versterken.
De bewoners van Epernay gaan in drom
men naai1 de branden te Ay kijken. Men
komt tallooze lieden tegen, die in eiken
zak een fiesch champagne hebben. De
meesten zijn smoordronken en kunnen
haast niet meer op hunne boenen staan,
maar brengen do fiesch nog telkens aan
den mond.
Te Ay is het ©en troosteloos gezicht.
Van de verbrande gebouwen is niets dan
de vier muren over. Alle wegen en brug
gen worden door ruiterij bewaakt. In Ay
nemen do ruiters do inensohen, di© fles
schen bjj zich hebben, hun buit af. Over
al bespeurt men den zuren geur van den
wijn, die over straat gestroomd heeft.
De ruiterij voert telkens voor de bran
dende gebouwen charges uit. De betoogers
werpen met glasscherven naar de troe
pen en nemen dan de wijk. Anderen
luchten binnenshuis, daar zij begrijpen,
dat zij overmand zijn. Men verhaalt on
gelooflijke dingen van de plundering te
Ay.
Volgens de voorstellingen van de bla
den zijn de troebelen in het Marnegebied
zeer ernstig geweest. Men hoopt, dat een
Kamervotum, het Senaatsvotum ontze
nuwend, de Marne bedaren zal. Maar wat
zal de Aube doen? Het Aube-departement
was gekalmeerd door het Senaatsvotum.
Toen men te Barsur-Aube Woensdagavond
het Kamervotum vernam, ontstond er
reeds nieuwe agitatie. Het schijnt, dat
de onder-prefect zelfs geslagen werd.
Men kondigt verder aan, dat de re
geering, zeker van den steun der socia
listen, die haar dus niet lastig zullen
vallen, er thans eindelijk toe over durft
gaan een aanzienlijke troepenmacht naar
de opstandige streken te zenden; verder
dat de Senaat minister Monis weer in-
terpelleeren wil over zijn houding in de
Kamer,
De „vaders van groote gezin-
n e n". Zondag wilden de leden van
den „Bond der vaders van groote gezin
nen" een manifestatie houden te Parijs,
voornamelijk om te protesteeren tegen de
hooge lasten, die hun worden opgelegd
en de wijze, waarop in Frankrijk de
groote gezinnen worden bemoeilijkt. De
toestanden in dit opzicht toch zijn in
het ongelukkige Frankrijk beneden alles.
Het ie b.v. voor groote gezinnen haast
onmogelyk een geschikte woning te vin
den, daar de huiseigenaars niet aan groote
gezinnen willen verhuren.
De demonstratie is echter niet doorge
gaan, daar de regeering heeft gemeend...
haar niet te moeten toelaten. Op haar
bevel, heeft de politie op brutale wijze
de manifestanten uiteengejaagd. Deze
maatregel wekte eerst verbazing en daar
na verontwaardiging bij het talrijke pu
bliek. Een verontwaardiging, die volkomen
gerechtvaardigd is.
De voorzitter van den Bond, kapitein
Maire, maande tot kalmte aan. Nauwe
lijks echter was hij begonnen te spre
ken of de prefect van politie deed hem
arresteeren. Toen kwamen ook gardes te
paard de politie te hulp om de menigte
te verdrijven.
De botsing tusschen de politie en de
manifestanten was vrij hevig. De menigte
gaf luide blijk van haar ontevredenheid.
„Alleen het roode vaandel is geoorloofd",
riepen enkelen. „Alleen de revolutionai
ren mogen manifesteeren", beweerden
anderen. En zij hadden schoon gelijk. Ge
lukkig hadden er geen ernstige incidenten
plaats. Enkele personen werden gear
resteerd, doch later weer vrijgelaten.
De neo-malthusianisten trachtten van de
beweging gebruik te maken, om hunne
vuile pamfletten onder de rnenigte te ver
spreiden. Eenige van hen, die in een
rijtuig gezeten ,een beteedlgend opschrift
met zich mede voerden, moesten vluchten
voor de woede der menigte-
De gestolen documenten.
Terwijl de Franache regeering en de po
litie nog steeds zooveel mogelijk alle pu
bliciteat over de kwestie der verklapte
documenten vermijdt, weet toch de „Ma-
tin" eenige bijzonderheden mede te doe
len omtrent het verhoor van Rouet, den
jeugdigen leerling-consul van het Fran
sche ministerie van buitenlandsche zaken.
Rouet verklaarde, dat hij Maimon in
1910 voor het eerst had ontmoet ten
huize van zijn oom te Konstantinopel,
waarheen hij door de Fransche regeering
met een speciale opdracht was gezon
den. Later kwam hjj in de Turksche hoofd
stad nog dikwijls samen met Maimon,
die zjjn belangstelling wist te wekken voor
het spoorwegplan Homs-Bagdad en hem
een betrekking bij dien spoorweg beloofde
met een aandeel in de winst.
Maimon en Rouet keerden samen naar
Parijs terug en de attaché bezocht zjjn
ouden vriend dikwijls in diens keurig in
gerichte woning aldaar en liet zich door
hem allerlei bijzonderheden ontlokken
over staatsstukken, die door zijn handen
gingen; en nadat hij door Maimon eenige
malen uit een geldverlegenheid was ge-
bolpen ,gaf hij deze zelfs inzage van
stukken, berustend op het ministerie van
buitenlandsche zaken.
Tot de bij Maimon in beslag genomen
papieren behooren o. a. afschriften van
conf'identiëele brieven van minister Pi
chon aan den Franschen ambassadeur te
Konstantinopel en van Hakki pasja, een
gewezen Turksch minister.
Maimon bield bij zijn verhoor vol dat
hjj geen spionnage bedoeld had. De stuk
ken hadden voor hem slechts financiëelo
beteekenis.
Hij erkende ook de bepalingen van
Postdamnier-overeenkomst aan de „Eve-
ning Times" te hebben gemeld, èn voor
zjjn eigen belangen in de Homs-Bagdadlijr
èn voor de Fransch-Engelsche betrekkin
gen. Hij had echter nooit het origineel
van het Postdammer-verdrag in handen
gehad.
De rechter van onderzoek is nu bezig,
in tegenwoordigheid van beambten van
het ministerie van buitenlandsche zaken
om de hij Maimon in beslag genomen
papieren te schiften.
Dit werk zal wel eenige weken vorderen,
In de „Ned." vinden we merkwaardige
correspondenties uit Frankrijk, merkwaar
dig, omdat we hier een stem hooren, die
noch van een katholiek, noch van een
„vrijzinnige" afkomstig is.
„Dat het nieuwe kabinet zijn toezeg
ging omtrent het handhaven der openbare
orde niet stipt gestand zou doen, is voor
speld en uitgekomen. Zoo zwak tegenover
anarchistische woelingen is een Fransche
regeering zelden geweest. Op de camelots
du roi legitimisten zonder opvoeding
wordt de wet allerstrengst, sommigen
zeggen allerbarbaarsf, toegepast. Omdat
het meestal slechts schreeuwers zijn en-
hun de afkeer van den republikeinschen
regeeringsvorm in 't bloed zit. Maar niet
zoodra krijgen Monis en Berteaux de
roode vlag in 't oog -en dat gebeurt in
den laatsten tijd echter dagelijks of zij
maken zich klein, al houden zij zich voor
de buitenwereld groot, 't Geldt dan ook
een uiterst delicate onderneming: de
grande familie républieainc, aan onder
linge verdeeldheid ten prooi, wil, tot geen
prijs, haar kunstmatige eenheid inboeten.
Dies mocht er geen sprake meer zijn van
détente naar rechts.
Voor het moment heerscht er gewa
pende vrede tusschen regeoring en an
archisten. Dezen hebben genen te ver
staan gegeven, dat zij wel dankbaar
Voor het vrijlaten van Hervé c. a. die,
wegens opruiende artikels, in de „Guerre
Sociale", opgesloten zaten zich zullen
betoonen edoch geenszins voldaan zijn.
'tGeen hierop neerkomt, dat de stilte
staking luwen zal, met dien verstande,
dat zoo de regeering er niet toe besluiten
mocht de spoorwegdirecties over te haten
alle, in verband met de staking ontslagen
beambten en arbeiders terug te nemen,
dit haar duchtig ingepeperd zal worden".
Schrijver teekent den toestand als „de
dictatuur der anarchie."
BELGIË.
Terugkeer van het Koninklijk
echtpaar. Het „H. v. A." meldt:
„Ce koning en de koningin zullen, naar
thans verzekerd wordt, den 25 April te
Brussel lerugkeeren.
Het is te begrijpen, dat de koning, die
eene ware studiereis deed, daarom juist
om die reden het voorwerp was van de
algemeene aandacht.
Zoo bezocht Z. M. de bureelen van
den wettigen secretaris Bonhau Carter,
to Khartoum met wien hij een lang onder
houd had over de rechtspleging in Sou
dan, deze gaf zelf Z. M. de gelegenheid
de zitting van een burgerlijk proces, voor
gezeten door den /echter Morgau, bij te
Sedert eenige dagen zijn valsche bank
briefjes van 20 frank in omloop gebracht
te Antwerpen, te Gent, te Luik en te
Brussel. In de Nationale Bank heeft men
er reeds een tiental in beslag genomen
en het valsch bankpapier is zoo goed
nagemaakt, dat zelfs een hoog ambte
naar der Bank, die een briefje van 20
frank wilde doen wisselen aan een klant
van die instelling, tot zijn groote verba
zing vernam, dat hij een valsch „bankje"
aanbood.
Het verschil tusschen nagemaakte en
echte biljetten berust hierin, dat op «de
slechte de leeuw somberder is getint en
het papier wat grover is. Doch men moet
fijne kenner zijn om die bijzonderheid
bij den eersten aanblik te onderscheiden.
Een ander kenmerk van de valsche pa
pieren is, dat de namaker den naam van
den etser, E. Biet SC. rechts, In stede
van dien in roodbruin te drukken, heeft
gedrukt met zwarten inkt.
«Eindelijk, kan nog als aanwijzing gel
den, dat al de nagemaakte biljetten tot
de reeks 1487 behooren.
UVITSCULiNl).
Vreeselijke feiten. Het jaar
verslag van het Koningin Carola-gymna-
sium te Leipzig deelt mede ,dat in den
loop van het laatste jaar van de 17 leer
lingen der hoogste klasse niet minder
dan drie zichzelven van het leven hieb
ben beroofd.
En dezelfde schrikkelijke daden zijn ge
pleegd te Ratibor, te Hall© en te Maag
denburg.
Somtijds is zulk een wanhoopsdaad toe
te schrijven aan het feit, dat de leerling
niet werd bevorderd naar een hooge re
klasse, maar dat is toch niet steeds het
geval.
De drie wanhopigen te Leipzig waren
zelfs alle drie vlugge leerlingen, die goede
examens hadden afgelegd.
Van de eerste zegt het schoolverslag
„Wat hem eigen] jjk tot het droevige he
sluit heeft gedreven, zal wel nooit op
gehelderd worden; het schijnt, dat hij
door ongeschikte lectuur- zijn evenwicht
kwjjt was geraakt."
En de „Köln. Volksz." wrjst er op, dat
vele dezer jeugdige zelfmoordenaars uit
gezinnen komen, waar een teugellooze ge
notzucht de fundamenten van het leven
ondergroef.
En in alle gevallen ontbrak wat hen
nog had kunnen reddeneen godsdienstige
opvoeding.
AMERIKA.
Mevr. Carrie Nation is overleden. Te
City in Kansas, waar zij reeds sinds een
maand ziek lag, ten prooi aan zenuw
aanvallen. Zij was in heel de Vereenigde
Staten bekend om haar campagne tegen
alle drankgebruik, welke campagne zij op
origineele wijze voerde door nl. bij tap
pers en bierhuishouders de ruiten stuk
to slaan vaten met drank te verbrijzelen,
en de gasten zoowel te bemoeilijken als
toe te spreken. Als wapen op haar kruis
tocht door de Vereenigde Staten ter be
strijding van de drinkgewoonte, droeg zij
een bijl, die zij met kracht en vaardig
heid w:st te handteeren; maar nog slag
vaardiger was zij met de tong. Het moet
erkend worden, dat in de westelijke sta
ten van de Unie de woeste Carrie niet
zonder succes ageerde, al werd zij ook
telkens en telkens in de gevangenis ge
stopt wegens huisvredebreuk, vernieti
ging, geweldpleging enz. Het onstuimig
optreden van de dame-met-de-bijl had al
thans deze verdienste dat het alcohol
vraagstuk er door werd aan de orde ge
steld en gehouden. Maar de methodes,
die in het Westen van de Vereenigde
Staten nog even door den beugel kon
den, waren natuurlijk voor het Oosten
van de Unie en voor Engeland te dwaas
om los te loopen. En dat heeft Carrie
bij haar pogingen om den drankduivel
te bestrijden in steden als New York
en Londen ook moeten merken. Haar be-
keeringslocht naar Londen in 1908 was
een fiasco; het volk lachte haar uit en
de Engelse he rechter pakte haar stevig
aan, zoodat zij maar spoedig weer naar
de Vereenigde Staten terugging.
Na 1909 hoorde men weinig meer van
mevr. Nation. Haar gezondheid liet te
wenschen over; en haar krachten lieten
haar niet meer toe, met de bijl het oor
logspad op te gaan.
Zij heeft in het geheel 22 maal „.geze
ten".
De brand te New-York. Naar
aanleiding van het gerechtelijk onderzoek
omtrent de oorzaak van den grooten brand
in den sky-scraper aan het Washington-
plein te New-York, waarbij een groot aan
tal vrouwen en meisjes om het leven
kwamen, zijn de eigenaars van de blouse-
fabriek Max Bianck en Isaac Harris aan
geklaagd wegens manslag in den eersten
jgraad. Volgens de verklaring van een de
tective was de trapdeur in de negende
verdieping hij het uitbreken van den brand
gesloten geweest.
ITALIË
Een eigenaardig verschijn
sel. De inwoners van Messina namen
Maandagavond tot hun grooten schrik,
een eigenaardig verschijnsel waar. Die
hemel werd plotseling door een lichtglans
verhelderd. Na circa 3 minuten hoorde
men vier zeer hevige ontploffingen, die
op schoten uit zware kanonnen gelekon.
Men vreesde eerst, dat een kruitmaga
zijn, of een fort aan de kust in de lucht
gevlogen was, doch spoedig kwamen er
telegrafische berichten, dat het verschijn
sel ook in Cantania, Acireale, Palermo
en Reggio di Calabria waargenomen was.
De bevolking, die eerst zeer ontsteld was,
is 'weder gekalmeerd. Het verschijnsel is
niet atmosferisch, men gelooft, dat men
met een vuurkogel of een ander meteo-
risch verschijnsel te doen heeft.
TURK IJ E.
De opstand in Albanië. Men
herinnert zich, dat verleden jaar de Al-
baneezen ook reeds opstonden, wijl ze
zich door de wetten van het nieuwe
Turksche bewind in hun voorrechten en
hun eigen nationaliteit aangetast achtten.
Toen is Torghout Chefket-pacha er met
een leger van 40000 man voetvolk, 900
ruiters, evenveel artilleristen en meer dan
100 kanonnen ten slotte in geslaagd, den
opstand te onderdrukken.
Maar thans is het terrein voor de AI-
baneezen gunstiger. Veel verder van den
spoorweg, die aan de Turksche troepen
het no-odige moet brengen, is nog berg-
achtiger terrein en met Montenegro en
zijn welwillend gestemde bevolking in den
rug.
Die bevolking is hun zelfs zóó welwil
lend gestemd, dat zij op het punt staat,
den koning, die nog steeds tracht, de
neutraliteit te handhaven, te dwingen, om
mede tegen Turkije te vechten.
Montenegro beschikt over 30.000 goed
gewapendo mannen en dezen hebben reeds
lang naar een oorlog verlangd, waarvan
zij verbetering der slechte economische
toestanden hopen.
Het is eigenaardig, dat de thans op
gestane Aibaneezen juist de katholieke
stammen zijn. De H. Vader heeft dan
ook onlangs den bisschop van Skutari
in audiëntie ontvangen om van dezen
bijzonderheden over de zaak te vernemen.
De bisschop deelde mee, dat de Aiba
neezen zeer op de Turken verbitterd wa
ren, wijl de hun meermalen gedane be
loften niet werden gehouden.
Volgens het Weener „Vaderland" heeft
nu do Paus onmiddellijk ingegrepen door
aan de Porte te doen wieten, dat de
Heilige Stoel geen nunciatuur te Kon
stantinopel zal vestigen, wanneer aan de
vervolging der katholieken in Albanië
geen einde komt.
Op de instelling van deze nunciatuur
is de Porte n.l. zeer gesteld, omdat zij
daardoor vermoedelijk gelegenheid zal
krijgen een einde te maken aan het pro
tectoraat door Europeesche mogendheden
over katholieken in Turkije uitgeoefend.
PORTT0AL.
De bisschoppen zouden volgens „de
Times" een brief van Z. E. Merry
del Val, den kardinaal-secretaris, ont
vangen hebben, waarin hun wordt ge
last, de wet op de scheiding van kerk
en staat zonder eenig voorbehoud te aan
vaarden. Do H. Stoel zal beslissen, welke
houding tegenover de regeoring aange
nomen dient te worden, zoodra de tekst
van de wet bekend is.
De „Osservatore Romano" spreekt dit
bericht beslist tegen.
„Een bekeerling" (Adolph Rettèe).
In den tijd van vervolging, waaraan
de Kerk tegenwoordig in Frankrijk is
blootgesteld, is 'teen groote tropst, dat
er zoovele bekende persoonlijkheden, we
derom terugkeeren tot de Kerk, die ze
verlaten hadden. Zoo een Brunetière, een
Bourget, een Huysmans, een Verlaine, een
Coppée. Belangwekkend is ook de ge
schiedenis van een ander bekeerling,
Adolph Rettèe. Over den weg, die hem
leidde van den leugen tot de waarheid,
van den duivel tot God, zooals R. z:elf
'tzoo krachtig uitdrukt: („Du diable a
Dieu") zij hier het volgende medege
deeld.
R. hield een lezing voor een vergadering
van socialisten te Fontainebleau, waarin
hjj predikte oorlog tegen God, oorlog tegen
de Kerk. Na afloop volgden hem vier
toehoorders, eenvoudige l.eden, naar een
herberg. Een van hen, een tuinier, vraagt
R., hoe hij immers een God bestaat
er niet 't ontstaan der wereld verklaart.
Deze vraag bracht R. in groote verlegen
heid, hij wist er geen antwoord op te
vinden. Dan zocht hij een spoedig heen
komen naar de eenzaamheid. Hij ging
naar 'tbosch van Fontainebleau; hij wilde
alleen zijn met zijn geweten. Alles moest
hier samenwerken, om de ziel van den
dichter in verrukking te brengen, en toch
hij genoot niet van al 'tschoone om hem
heen. Hij voelde wroeging in zijn binnen
ste, zijn hoogmoed was gekrenkt, omdat
hij een eenvoudig tuinman op zoo'n ge
wichtige vraag 't antwoord had moeten
schuldig blijven; hij had wel kunnen wee-
nen. Zijn stemming werd somber en de
vraag kwam in hem op„en indien God
bestond?" en ze liet hem niet meer los.
Dit was 't aanbreken van den dageraad.
Den volgenden dag raadpleegde hij de
kopstukken der wetenschap over 't ont
staan der wereld, maar geen van allen,
kon hem bevredigen. Yan anarchist werd
hij socialist. Maar ook met de collecti-
visten kon hij niet in vrede blijven leven;
bij hen vond hij te veel eigenbaat. Spoe
dig kwam 'tdan ook tot een breuk. Hij
bleef echter socialist on werd een vurig
aanhanger van Clemenceau.
Maar de praktijken der radikalen ston
den hem ten laatste nog erger tegen, dan
die der collectivisten.
Thuiskomend van zjjn wandelingen
vond hij daar een vrouw, die hij haatte
om hare gemeenheid, en daarom temeer
haatte, wijl hij ze liefhad. Hij voelde,
dat hij met haar moest breken. Nu viel
hij op Kant, maar deze kon hem spoe
dig niet meer voldoen. Veel wandelde
hij in de bosschen van Fontainebleau met
zijn geliefde dichters: Goethe, Dante,
Hugo. Eens, na een week van losbandig
leven, wandelde hij wederom in zijn ge
liefde bosschen met Dante's beschrijving
van het vagevuur. Wat ging er toen in
R. om? Hij voelde een rilling gaan door
zijne leden; 'tboek ontviel zijne handen,
en hij moest tegen een boomstam leunen.
'tWas alsof een licht in zijn binnenste
hem helder en klaar zijn slecht leven
liet zien. En 's avonds schreef hij weer
een smerig artikel, alvorens zich ter ruste
te begeven. In zijn slaap verscheen hem
een droombeeld, 't tafereel van Dante's
vagevuur. Diep geschokt schrok hij wak
ker, sprong op uit zijn bed en verscheurde
't pas geschreven artikel.
Den volgenden morgen zocht hij in zijn
geliefd bosch de eenzaamheid op, om zijn
ziel te onderzoeken. 'tWas een prach
tige morgen, een zacht licht drong dooi
de boomen en de trillende takken wier
pen rooskleurige schaduwen op den weg.
it s dichterlijke ziel genoot; nooit was
zijn gemoed ontvankelijker geweest voor
de genade. Hij onderzocht oprecht zijn
wetenschappelijke credo; niet veel bleef
er van over. Dan boog hij zgh knie op
een bemosten steen, en sinds zijn löe
jaar bad hij weer voor de eerste maal:
„Mijn God, Die bestaat, kom mij ter
hulpe".
Een oud priester, biddend zijn brevier,
liep hem zachtkens voorbjj. „Et Verbum
Wat hier volgt is een uittreksel van de
lezing door dr. J. M. A. van Oppen den 3en
April jl. gehouden voor de vereeniging S'anctus
Virgiliua te Delft.