N o. 17
Dinsdag 7 Februari 1911.
Zevende Jaargang
FEUIILET
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Langs verborgen paden.
BINNENLAND.
Welk weder zullen wij hebben
UIT ZEELAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën warden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, woirdt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. contant.
ITALIË
Z. H. de Paus en de eerste H.
Communie. De H. Vader heeft Don
derdagmorgen eigenhandig de eerste H.
Communie toegediend aan hst zoontje van
graaf Czeeseu de Temeriu, ambassadeur
van Oostenrijk-Hongarije en aan drie
zoontjes van vorst Ruspoli.
BELGIË.
Geboortecijfers. Dat ook in België
het kwaad der vermindering van de ge
boortecijfers schrikwekkende almetingen
aan gaat nemen, blijkt uit een artikeltje,
dat het „Hbl. van Antw." aan bet hoofd
van zijn blad publiceert.
„De lozing van het „Bulletin Xrimestriel",
uitgegeven door het bureel van algemeene
statistiek bjj het ministerie van binnen-
laudsche zaken, zegt het blad, laat toe een
oogslag te werpen op het zoo brandende
vraagpunt der vermindering van het ge-
boorteajjfer.
„De volgende algemeene cijfers der ge
boorten in België doen de toenemende
voortwoekering van het kwaad inzien.
1900 193.789 waarvan 14.437 onw.
1905 187.437 12.409
1907 185.138 12.004
1908 183.834 11325
1909 176.431 10.8 „2
„Ging het cjjfer der geboorten tot in
19Ü8 met 1500 a 2000 per jaar achteruit;
in 19u9 is echter de sprong ontzaglijkwe
gaan in eens met 7000 achteruit.
„Want het aantal huwelijken vermindert
niethet was in 1909 wat het was in 1900
'tis te zeggen het bleef heel die tjjd
tusschen 57 en 58000 hangen.
„Een ander bewijs van de mindere soli
diteit van den huwelijksband, onder den
invloed van den tijdgeest, wordt geleverd
door de vermeeruering van het getal echt
scheidingen, dat in 1900 voor heel het land
690 bedroeg en in 1908 reeds geklommen
is tot 1039.
„Het zjjn waarnemingen die de gegrond
heid van de jongst geslaakte alarmkreten
bevestigen."
FBASKKUK.
De Paaschtjjd verlengd. Met
het oog op het groote bevolkingscijfer van
het diocees Parys, op het feit dat zeer
velen gedurende de veertien dagen van
den Paaschtjjd afwezig zjjn, en de nood
zakelijkheid om de kinderen opdePaascb-
communie voor te bereiden, is voor genoemd
diocees de Paaschtyd met twee weken
verlengd. Hjj begint nu den vierden Zondag
van den Vasten en eindigt den derden
Zondag na Paschen.
Edelmoedig aanbod. In verband
met bet besluit van mgr. Guillibert om
zyn bisschopszetel van Fréjus naar Touion
te verplaatsen, hebben twee rjjke katho
lieken uit die plaats, Frangois Girard en
19, U
Patroon Barrison ging echter tot bjj de
kade en groette, zijn hoed afnemend,
herhaaldelijk naar het schip, terwijl zijne
dochter met haar lijnen, batisten zakdoek
wuifde. Daarna had zg hem echter noodig,
om een paar tranen ongemerkt af te drogen.
„Dat nu niet, Lilia", vermaande de
vader, „spaar uwe tranen om jongenheer
Kersten. Hg zou nooit een echte Amerikaan
geworden zgn, daar alles hem naar den
Duitsohen geboortegrond trekt".
„Ach, vader, ik beminde hem zoo zeer;
zijne stem en zgn klavierspel hadden mg
bstcoverd", klaagde het jonge meisje.
„Gjj zult het wel te boven komen, Lillia",
zeide de praotische vader, „en kom nu,
zie, het schip zet zich in beweging. Good
bye! Goodbye!" Mynheer Harrison groette
nog eenmaal. Zelf deed het hem leed aan 't
hart, dat zelden voor zachte gevoelens
toegankelijk was, de beide Duitschers to
zien scheiden:
„Master Mertens was een factor, geljjk
ik hem wel niet meer voor mijn labriek
diens echtgenoote medegedeeld, dat zij den
bisschop het kasteel van Blacas, dat hun
toebehoort, ten geschenke geven als bis
schoppeljjk paleis.
Ongeval met een kruiser. De
gepantserde kruiser „Waldeck Rousseau"
is Donderdag bjj het maken van oefeningen
in de buurt van Lorient in botsing gekomen
met een wrak, waardoor hg eenigeschade
opliep en de oefeningen niet kon voort
zetten.
Een der mannen, die den socialen zin
in katholieken geest steeds hebben begrepen,
is graaf De Mun geweest.
En ook als Kamerlid bljjft deze vriend
van Leo XIII doen wat bjj kan, om het
lot der maatschappelgk gedrukten te ver
beteren
Hij heeft thans een wetsvoorstel inge
diend tot beperking van den vaak over
matig langen arbeidsduur der bedienden,
die dikwijls harder lot hebben dan de
eigenlgke werkman.
Het eerste artikel van dit voorstel luidt
Artikel IIn handelsinrichtingen, dat wil
zeggen in magazjjnen, winkels, handels-en
industrieele bureaux; restauraties, café's,
loboratoria, keukens, wjjn- en likeurkelders
en gewelven, pakhuizen en hunne aanhorig-
heden, van welken aard z|j ook zijn mogen,
openbaar of bjjzonder, ai of niet met gods
dienstige bestemming, zelfs wanneer z|j een
karakter van liefdadigheid of onderwijs
hebben, mag de arbeidsduur van alle be
dienden op geen der zes dagen van de week
tien uur overschrijden, behoudens de in
art. 3 voorziene uitzonderingen.
Uitgezonderd zijn die inrichtingen, waarin
uitsluitend leden van het gezin werkzaam
zijn, onder gezag van den vader, van de
moeder of van den voogd.
Genoemd artikel 3 zegt:
Artikel 3. Op zestig dagen in het jaar
kan op voorwaarden, omschreven in een
algemeenen maatregel van bestuur, samen
gesteld na raadpleging van de bestuurders
der inrichtingen en van vakgroepen van
belanghebbenden, de dagelijksche duur van
den arbeid verlengd worden tot twaalf uren.
De bedienden hebben aanspraak op een
bgzondere, evenredige vergoeding voor de
overuren.
'tZou mooi zgn, als 't wet werd. Maar
de Fransche Kamer heeft gewoonlijk andere
dingen te doen.
I M IJ K I li l.
De dynamiet-ontpl&ffing. Naar
de correspondent van de „Times" meldt,
is het zeer waarschijnlijk, dat in verband
met de dynamiet-ontplofliDg in Jersey City
belangrgke wetteljjke maatregelen zullen
genomen worden.
Het is onverantwoordelijk, meldt hij, dat
dagelijks groote hoeveelheden ontplofbare
stoffen door New York worden vervoerd
met verwaartoozing van alle voorzorgs
maatregelen en met openljjke gvertrediug
van de wet.
Het is alleen aan het toeval toe te schrjjven
dat de stad voor meer dergeljjke ontplofliu-
gen is bewaard gebleven.
zal terugvinden en master Kersten beloofde
veel voor het kantoor
Dat hg dezen gaarne verder gevormd en
als zjjne rechterhand groot gebracht had,
zeide hjj niet, om de smart van Lillia niet
te vergrooten, die de neiging haars vaders
deelde en baar joDghartden stillen Duitscher
geschonken had, maar tot haar leedwezen
moest ondervinden, dat hare liefde niet
beantwoord werd.
Terwyl de haven langzamerhand ledig
werd en allen uit de faoriek van Oebr.
Harrison naar hunne plaatsen terugkeerden,
schommelde het schip, dat degenen droeg,
die al deze atscheidsteekenen gegolden
hadden, op den Oceaan.
Vol gedachten leunden de beide jonge
mannen tegen den rand van het dek en
beschouwden het land, dat zich meer en
meer aan hun blikken onttrok. Eigenaardig
mochten de gevoelens z|jn, die hunne harten
vervulden
Frits Mertens, die een flinke en frissche
man geworden was, wiens blonde baard in
de zon glansde, verbrak 't eerst het stil
zwijgen.
„Het is toch aardig met dien geboorte
grond", begon hg„hoe goed het mij ook
daar ginds gegaan is, toch verheug ik mg
als een kind over het Duitsche vaderland
Op een der booten, die nu vernield is,
had men zich reeds herhaaldelijk aan zulke
overtredingen schuldig gemaakt.
Eenige weken geleden nog werd een
lading dynamiet en fulminiet bij elkander
vervoerd, wat beslist door de wet is ver
boden. Die gevaarlijke lading werd gelost
en langen tijd onbewaakt gelaten op een
pier, waar een ontploffing vele huizen zou
hebben verwoest.
Op het oogenblik zgn onderzoekingen
ingesteld door het gerecht, de politie en
de brandweer, zoowel in Jersey City als
in New York. Wanneer de noodige bewijzen
gevonden zgn, zullen waarschgnlgk vele
vervolgingen worden ingesteld.
In de kwestie omtrent de aansprakelijkheid
voor de schade is nog niets bepaald. Het
is zeer waarschgnlgk, dat zoowel van de
Dupont Powder Co. als van de New Jersey
Central Railroad schadevergoeding zal
worden gevraagd.
Maar by de ontploffing zijn alle vracht
brieven vernield, waardoor het moeilijk zoo
niet onmogelijk geworden is om het wetteljjk
eigendomsrecht van de lading vast te
stellen.
SP AM JE.
Sneeuw. In het midden van Spanje
is wederom een buitengewone massa sneeuw
gevalleD, waardoor opnieuw de spoorweg
verbindingen verbroken zjjn. Dientenge
volge hehben o. a. de aartshertog van
Oostenrgk, Ferdinand en diens gezin hun
vertrek van Madrid moeten uitstellen.
In de omstreken van Saragossa zijn twee
treinen ingesneeuwd.
EGYPTE.
Engeland en Egypte. Volgens
een bericht in .het blad „Ephimeris" te
Alexandria zal het command o van de
Engelsche troepen in de Middellandsche
zee van Malta naar Egypte worden ver
plaatst. Het voorstel zou afkomstig zijn
van lord Kitchener en sir John Hamilton,
die tevens zouden voorgesteld hebben het
bezettingsleger op 50.000 man te brengen.
Op het oogenblik bedraagt dit leger
ongeveer 600O man.
EEKZIË.
Aanslag op een m i n i ster. Zater
dagmiddag werd de minister van financiën,
Sani ed Laouleh, toen deze in een rjjtuig
van het uiedschlis terugkeerde, in de
uabgheid van zijn huis door een gewaande
fidais doodgeschoten. Op de politieagenten
die te hulp snelden, werd door kameraden
van den moordenaar eveneens geschoten,
waarbij twee politieagenten wérden gedood.
Van de beweeggronden van deze daad is
niets bekend.
De Minister van Oorlog, de heer Co-
lijn, heeft Zaterdag de staatscommissie
en over de dierbaren, die er leven".
„Als gg dat zegt, dan heelt dat z|jne
beteekenis", antwoordde de andere, een
tengere, elegante verschijning, in wien
niemand den van honger bgna omgekomen
Johan Keisten zou herkend hebben, „maar
als ik uel nauwelijks van brandend heiwwee
uithoud, dan is het toch wel te verwonderen".
„Volstrekt niet", hernam Frits Mertens;
„ik weet al, Wat gij daarmede zeggen
wilt. Juist, dat gij naar uw geboortegrond
verlaDgt, hoewel u daar eene straf ver
wacht, getuigt dit voor de geheele ver
betering van uw karakter. Gij wilt uwe
schuld, waarvoor gij zwaar genoeg geboet
hebt, tot den laatsten penning betalen,
dan eerst zult gij u ten volle vry gevoelen
en ook in uw binnenste geheel tot rust
komen. Meent g|j, dat ik het niet bemerkt
had, dat er iets in u knaagde en op zekere
wijze onbevredigd maakteV Daarom was
ik er vóór, dat wjj, toen gij lichameljjk
geheel gezond geworden waart en gjj in
de kantoren van Oebr. Barrison een man
uit een stuk bleekt te zijn, nu niet meer
talmden, naar het Duitsche vaderland terug
te keeren. Kyk eens, de uitmuntende
getuigschriften, die gij kunt vertooae n
leggen een geheel ander gewicht in de
weegschaal, dan wanneer gij u, als ee
geïnstalleerd, benoemd om te onderzoe
ken of inderdaad de geldelijke en per
soonlijke lasten, welke thans in verband
met de eischen der landsverdediging op1
de natie drukken, als noodzakelijk mo
gen worden aangemerkt eii of de daarbij'
gebezigde geldelijke en persoonlijke dien
sten op de meest economische en doel
treffende wijze worden aangewend.
De Minister hield daarbij een rede, die
door den voorzitter der Staatscommis
sie, het Eerste Kamerlid mr. 't Hooft,
beantwoord werd.
Mr. J. G. Patijn.
De toestand van den Commissaris der
Koningin in Zuid-Holland, mr. J. G. Pa
tijn, blijft zorgelijk.
Stoomschip „Van Imholf" vergaan. -
Blijkens een bij de Koninklijke Paket-
vaart Maatschappij uit Batavia ontvan
gen telegrafisch bericht is voornoemd
stoomschip in de Straat Sapé (tusschen
Soembawa en Flores) vergaan: De pas
sagiers en bemanning zijn gered en aan
land gebracht.
Hoe en waardoor het stoomschip is
verongelukt, is nog niet bekend.
Onze kustverdediging.
Reuter seint uit Brussel
Volgens een bericht in de „Patriots"
zal de interpellatie van den heer Franek
oyer de Vlissingsohe kwestie niet in deze
week noch in de volgende week ter sprake
komen. Het motief voor dit uitstel zou
zijn het verlangen om wat kalmte te zien
komen in de geesten, vooral 'in het bui
tenland.
Concert van Mengelberg.
H. M. de Koningin en H. M. de Ko
ningin-Moeder -woonden Zaterdagavond
het concert hij van Mengelberg's orkest
in thet gebouw voor K. en W. te 's Gra-
venhage.
Perspropaganda.
Men meldt ons uit Arnhem:
Evenals vorig jaar heeft ook nu „Het
Centrum" voor zijn lezers en begunsti
gers in deze stad twee propaganda-avon-
den georganiseerd, op 12 en 16- Febru
ari a.s.
Deze avonden zullen bestaan in een
gratis feestvoorstelling in de groote zaal
van „Musis Sacrum", voorafgegaan door
eene rede over de Katholieke Pers. Als
sprekers zullen optreden: den Isten avond
de heer J. \V. Vienings, redacteur der
Nieuwe Zeeuwsche Courant te Goes en
den 2en avond de heer B. Th. de Wolf,
ambtenaar bij het R. K. Bevolkingsre
gister te Amsterdam.
Prikkellectuur.
In eene door de Maatschappij van goede
en goedkoope volkslectuur te Amsterdam,
belegde vergadering om de middelen- te
bespreken waarmede de z.g. prikkellec
tuur (sensatieromans, detectieve verhalen
in dubbeltjesserie enz.) kan worden be
streden, is in principe besloten tot' de
mensch, die aan lijf en ziel ten onder
gebracht was, aan uwe oversten vertoond
had".
„Frits, wat'zjjt ge toch een voortreffelijk
mensch en hoe kunt gij in een menschen-
ziel lezen", riep Johan uit en sloeg in
overstroomende gevoelens zijn arm om den
hals van zijn vriend, „wat zou er van mij
geworden zijn, als onze levenspaden zich
nog niet eenmaal gekruist haaden? Van
ellende vergaan, bedorven, gestorven
„Ja, zie, Johan, de goede God is ook
rechtvaardig", antwoordde Frits op zjjne
ernstige, gemoedeljjke manier: „wat Hg
u aan „Voorrechten van geboorte", enz.
gegeven heeft, dat geeft Hij ons aan
verstand wat gij met moeite uit de boeken
leert, dat leeren w|j kinderen des volks,
in de school des levens. Gelooft gg niet,
dat wij wat vóór hebben boven u uit de
hoogere klassen, die, van jongs af door
vooroordeelen beperkt, door het leven gaat,
als wjj zonder dien bril een blik mogen
werpen in de volksziel en beschouwingen
kunnen maken aan den frisschen, groenenden
levensboom? Dat ik dat geleerd heb,
daarvoor dank ik God het meeste, teen
ik u gevonden heb. Uwe brave zuster heeft
u lichamelgk gezond gemaakt en uwe ziel
weder op het rechte pad geholpen, mjj viel
Verwachting tot aan den avond van 7 Febr.
Zwakke uiteenloopende, later matige noor
delijke tot noordwestelijken wind. Nevelige
tot betrokken lucht. Weinig of geen neerslag.
Overdag weinig verandering van temperatuur.
'sNaohts kouder.
oprichting van een Bureau ter Be
strijding der Prikkellectuur.
De taak van dit Bureau, is als volgt
omschreven
a. Het verzamelen van gegevens om
trent de Prikkellectuur; haar verbreiding
en schadelijke werking;
b. Het vestigen der aandacht van Re
dacties, Uitgevers en Publiek op het ver
keerde van deze uitgaven; en het ver
breiden, mondeling en schriftelij'k, van
juister inzichten omtrent goede volkslec
tuur;
c. Het verstrekken van advies omtrent
hetgeen, voor ouderen als jongeren, te
beschouwen is als „goede volkslectuur"
(Redactie-raad.)
De leider der vergadering, de heer L.
Simons, ontving de opdracht de noodige
maatregelen te treffen om binnenkort tot
een definitieve oplichting van het bu
reau te geraken.
Goes. Verblijdend Nieuws. Zon
dag werd van den kansel onzer parochiekerk
afgelezen dat alhier een onderafdeeling van
het Liefdewerk „Gesloten Retraitan"
is gesticht. Het bestuur is samengesteld
als volgt: J. B. J. Baede, Deken en Pastoor,
President, mej. Elise Stieger, penningmees-
teresse, dhr. A. F. de Paauw, secretaris
en dhr. W. J. M. Bitter en Jos. Witkam
leden.
De jaarljjksche contributie bedraagt
minstens f0.60, alle parochianen, die hun
eerste H. Communie hebben gedaan kannon
lid worden.
Nader vernemen wijZelateurs of Zeia-
trias zullen niet in het bestuur worden
opgenomen. De bestuursleden zullen zelf
eerstdaags de parochianen bezoeken om hen
als lid te mogen inschrijven. De contributie
is expresseiyk laag gesteld om een zoo
groot mogelyken toevloed van leden te ver
zekeren. Die contributie moet o. a. ook
dienen, om het bestuur in staat te stellen,
ook onbemiddelde Katholieken aan de
retraite te doen deelnemen door vergoeding
van reis- en verblijfkosten.
Op het bestuur -rust verder de eervolle
en niet gemakkelijke taak op een stille
en toch niet te afgelegen plaats in onze
omgeving een retraitehuis te doen verrjjzen
waar de Katholieken uit Goes en omstreken
gelegenheid vinden zich eenige dagen in
geestelijke afzondering te begeven onder
de leiding van proefde zielzorgers.
De ervaring, in de reeds bestaande
retraitehuizen opgedaan, o. a. te Noord-
wijkerhout, Amersfoort, Venlo en Tilburg
(Ceuakel) leert, dat deze geesteljjke oefe-
het deel toe, u weder tot een bruikbaar
mensch te maken. Goddank! het is m|j
gelukt en voorwaar, het materiaal, dat mij
in handen kwam, was minder bros dan ik
dacht, er was een goede grond in u. Ter
uwer eer, Johan, zij dit gezegd Maar,
weet je wat, kerel, de zeelucht maakt
hongerig. Laten wjj den hofmeester roepen,
dat hij ons wat eten brengt. Voor het
overige laten wij nu eens het verledene
rusten en zien wij de toekomst tegemoet;
ik heb er zóó myn plannen voor, sinds ons
zulk een merkwaardig geluk nader bjj komt.
Spoedig daarop zaten de twee vrienden
aan een stevig ontbijt, waarbjj het Duitsche
bier niet ontbrak. Frits Mertens en Johan
Kersten waren in den vollen zin des woords
vrienden geworden van den dag af, dat
de laatste, na weken lang met den dood
geworsteld te hebben, aan welks rand ham
een zware thyphuskoorts gebracht had,
voor het eer3t weder de oogen met be
wustzijn opende ea- in die zjjner zuster
en van Frits Mertens blikte, die beiden
die bange weken aan zijn sterfned gewaakt
en iederen ademtocht bewaakt hadden.
(Wordt vervolgd.)!
