*6
icerf
immers
No. 5.
Dinsdag 10 Januari 1911.
Zevende Jaargang.
ertzaal
iN ORANJE"
Koes.
JANUARI 1911,
igs 2 uur,
Ne fl.-.
I
ENDAALSCHE
ti- Wasch- en
sche Stfijkinrichting.
Iifed. F. N. Corthals.
A VERBEEM.
larls BLAAUW,
FEUiLLETOK
Langs verborgen paden.
BINNENLAND.
Welk weder zullen wij hebben?
Maandag 9 Januari
MESKANT VORM.
Straatklinkers e 3
Metselklinkers 6
Hard grauw 10
Best Rood 17
0*
KLOEKFORMAAT
tserj n|§raand00Rln9
I weten het piet.
en vrouwen hebben nier-
doch kennen ongelukki-
pkte piet opriep dien «aajp.
hun zenuwhoofdpijn, ver
in den rug en "de lep1
heid, rheumatjsche pijnen,
re oorzaken toe.
dit zoo, dock verpeweg in
allen zijn kot de piepgiftep
(die dat afgematte en run
die ,urine-stoorniss#n. wa-
imatiek pn rugpijn veroor-
jn het, die u prikkelbaar,
kleinigheden en spoedig ont-
on.
eldt u niet, dat gij een on-
ekte hebt en dat gij miet
worden. Behandelt de oor
nieren door het gebruik
Rpgpjjn Nieren Piljen, die
.chtig en gezond maken en
ie in staat stellen om Üe
n, die uw lijden veroorza/-
lichaam af te voeren.
(voor na,maak. Op iedere
komt ons handelsmerk
zijn handen in de len-
>or. Foster's Rugpijn Nie-
l te Goes verkrijgbaar bij de
(Emanuël; en te Middel
heer Joh. de Roos, Vlas-
Toezending geschiedt franco
|van postwissel a f 1.75 voor
voor zes doozen.
(70
ericht naar de laaf*!* eischeo
iet de nieuw*!* machines op
voordeelige conditiën, zoowel
als opgemaakte wasschen.
ende middelen.
Agent voor GOES:
msult te GOES
£EN DINSDAG
UUR tot HALF DRIE,
ten huize van
klN, Oostwal, naast Café Ceua
Abonnementsprijs p!. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertantiën warden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 CL
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
ITALIË
Kardinaal Segna is op 74-jarigen leeftijd
te Rome overleden. In 1894 ontving Z. Em.
den Kardinaalshoed. Hij was bewaarder
van het Vaticaansch archief.
„De Tijd" voegt hieraan toe
De dood van kardinaal Segna vestigt als
van zelf onze oogen op het H. Collega.
Dit telt op het oogenblik 49 leden, zoodat
er 21 vacaturen zijn.
Van die 49 leden zijn er 28 Italianen
en 21 van eene andere natie nl. 1 Portugees,
4 Spanjaarden, 3 Franschen, 1 Belg, 1 Ier,
2 Duitschers, 4 Oostenrijkers, 2 Hongaren,
1 Braziliaan, 1 Noord-Amerikaan en 1
Australiër.
De „Benjamin" is kardinaal Merry del
Val, die 46 jaren telt Met het oog op eene
te verwachten groote sterfte niet minder
dan '26 Eminenties tusschen zijn tusschen
70 en 90 jaar oud zullen de vacaturen
vermoedelijk wel spoedig aangevuld worden.
Hiertegen verzet zich jammer genoeg
de Portugeesche kwestie of liever de kwestie
van den patriarch van Lissabon, die in het
consistorie na zijne preconisatie ingevolge
eene overeenkomst met het vroegere
monarchale gouvernement op den kardi-
nahlshoed recht heeft. Thans evenwel is
het voor den Paus moeilijk èn om Zijne
Excellentie dien hoed te geven, èn om hem
te passeeren, iets, waaruit de voorloopige
regeering met eenig recht schending van
eene overeenkomst zoude kunnen zoeken.
RUSLAND.
De Russificatie van Finland.
Naar de „Köln. Zeitung" opmerkt, hebben
van de hooge Finsche ambtenaren, tegen
woordig de gouverneurs en de procurator
ongetwijfeld het onzekerste bestaan.. Ge
durende het bewind van gouverneur generaal
8eyn zijn reeds vijf gouverneurs ontslagen,
omdat zij niet Russisch genoeg hun ambt
vervulden. Verder werd procurator Char-
pentier in den atgeloopen zomer ontslagen
en zijn opvolger Savonius heeft thans het
zelfde lot getroffen. Volgens de Finsche
grondwet moet de procurator, de hoogste
rechtelijke ambtenaar in Finland, er voor
waken, dat wet geëerbiedigd wordt. Savo-
nius beoefende dezen plicht ook tegenover
den Russisch-gezinden Senaat, door te
protesteeren tegen de senaatsbesluiten, wan
neer zij in strjjd met de wetten waren.
Aangezien de Russische regeering deFinsche
wetten laat voor hetgeen zij zijn, boet de
procurator, die de senaatsbesluiten criti-
seert, zijn moed met ontslag. Savomus krijgt
zelfs geen pensioen, hoewel Finland hot
beloofde land voor hooge pensioenen is.
BELGIE.
Een medewerker van het „Berliner
Tageblatt" heeft een onderhoud gehad met
den secretaris van de vakvereeniging van
mijnwerkers te Luik. Het gesprek liep
natuurljjk over de staking in het kolenge-
bied.
De nieuwe mijnwet, aldus do secretaris
Haar hoofddoel richtte vrouw Mortens
op do opvoeding harer beide zonen. Bij
al hunne ontberingen wa,re;n zij gezond
en frisch opgegroeid en hadden hunne
moeder nooit eigenlijke droefheid veroor
zaakt Bijzonder aan Frits, den oudsten,,
vond de moeder spoedig eenigen steunt
Reeds als leerjongen bracht hij haar het
weinige dat hij verdiende, en toen hij
zich in hot fabriek van mijnheer Ker
sten tot een bekwaam lakenwever had
gevormd en een loon ontving, dat met
die bekwaamheid overeenkwam, toen
heerschte er bijna een kleine welstand
in de woning van vrouw Mertens. Met
Karei, den jongsten zoon, wilde het de
moeder niet zoo vlotten. Niet, dat hjj
de oen of andere domme streek zou uit
gehaald hebben, maar hij had „kuren"
en deze veroorzaakten vrouw Mertens
menig droevig uur.
Op dit late na,middaguur zat de eige
nares van den rariteitswinkel in haar
die op 1 Januari in werking is getreden,
stelt den arbeidsdag in alle Belgische mij -
nen vast op 9 uur. In de toelichting van
de wet wordt echter nadrukkelijk gezegd,
dat de oude, reeds bestaande bepalingen
overal van kracht zullen blijven, waar de
arbeidsdag om plaatselijke redenen op
minder dan 9 uur is vastgesteld. In het
zeer rijke kolengebied van Luik duurt de
arbeidsdag bijna overal 7 uur, in welken
tijd evenveel geproduceerd wordt als in de
kolenbekkens bij Charleroi en Bergen in
10 of 11 uur De maatschappijen in het
Luiksche bekken verlangen nu van haar
arbeiders invoering van de 9-urigen werk
dag, met handhaving van de thans voor 7
uur arbeid betpalde loonen.
De stakers hebben den gouverneur van
de provincie Luik verzocht te bemiddelen.
Deze heeft hun eehter moeten mededeelen,
dat zijn stappen bp de maatschappijen geen
resultaat hebben gehad. De maatschappijen
die over 14 mijnen beschikken, weigeren
zeer beslist met den gouverneur te onder
handelen. De staking kan op deze manier
nog weken duren. Iu 1886 duurde de
staking 6 weken, in 1891 gaf zij aanleiding
tot een revolutionairen opstand en formeele
veldslagen tusschen stakers en soldaten en
en vele mijnen en huizen zijn toen in brand
Van de 27000 arbeiders in de kolenmijnen
en de 10000 hulparbeiders zijn slechts
6C00 a 7000 georganiseerd. Deze kunnen
alleen op de weerstandskassen rechten
laten gelden. Deze kassen bevatten 80001)0,
fros; dagelijks worden aan de stakers 2
fres. uitgekeerd. Het grootste gedeelte der
arbeiders is echter zonder middelen van
bestaan. Men heeft voor hen collectes uit
geschreven, maar juist van deze zijde dreigt
gevaar. Hoewel op het oogenblik rust
heersoht, is bij het levendig karakter der
Waalsche bevolking dagelijks opstand te
verwachten.
Ook in de kolengebieden van Charleroi
en Bergen zjjn de mijnwerkers ontevreden.
De 9urige werkdag wordt op een vooral
voor de nachtploegen onaangename wijze
doorgevoerdi Dat is vooral voor de vrouwen
uiterst bezwaarlijk, want de mannen moeten
dan overdag slapen, hetgeen in de kleine
huizen natuurlijk moeielijk is en de huis
vrouwen in haar werk belemmert. De
mijnwerkers willen om 4 u. nm. beginnen.
CENTRAAL-AZIË.
De aardbeving te Toerkestan.
Nadere berichten uit Sint-Petersburg om
trent de aard be ving in Centraal-Azië melden,
aat de ramp van veel grooter omvang is
geweest dan men vermoedde.
De stad Prshevalsk in Toerkestan, dicht
bij het meer Issik Kul is, volgens de berich
ten, in de diepte verzonken en op de plaats,
waar de stad stond, heeft zich een meer
gevormd. Tienduizend bewoners zijn met de
stad de diepte ingegaan. De stad Fishpek
aan den Churivier, is ook bijna geheel en
al verwoest en van de 6000 inwoners moet
een groot aantal het leven hebben verloren.
Ver uoedelijk zijn er nog veel meer
ongelukken gebeurd, doch daar de telegra
pbische verbindingen gestoord zijn, zal het
kamertje pn (was bezig met het herstel
len van gordijnen, die mevrouw Kersten
haar gestuurd had. Zoo iets kon zij zeer
goed en verdiende piot zulk werk nog
eenige centen.
Over het bleek© gezicht van moeder
Mertens lag ©en wolk van droefheid uit
gespreid. „Noen, wat ka,n deze jongen
iemand toch verdriet veroorzaken!"
zuchtte zjj, „en daarbij Frits weg, die
altijd iemand weer moed kon inspreken
en waar Karei 't altijd over had."
Op dit oogenblik weerklonk de win
kelbel en vrouw Mertens wierp aanstonds
den blik door het raam der verbindings
deur. Nu was het, of het bleeke gelaat
der vrouw opeons door een heldere zon
nestraal verlicht (werd, zoo glansde het
van vergenoegen.
„Juffrouw Hedwigis, gij zijt 'tl" riep|
zij uit ©n opende de deur. „Dat is mooi
van u, idat gij mij niet vergeet!"
„Ik vergeet niemandantwoordde zij,
„maar hoor eens, hoste vrouw Mertens,
het is niet met van uwen Frits, da,t hjj
de iWjjd© wereld in gaa.t -en zijne oude
weldoeners niet eens goeden dag komt
zeggen. Ik was heel en a,l ontsteld, toen;
Johan gisterenavond vertelde, dat Frits
op zijn ambachtsreis .w.as
nog wel eenigen tijd duren, voordat daar
omtrent nadere zekerheid zal zijn verkregen.
Sinds 1897 de aardbeving van Calcutta
was door de seismografen over de geheele
wereld zulk een hevige schok niet waarge
nomen.
FRANKRIJK.
Een satyr e. Clément Vautel, de
schrjjver van de „Propos d'un Parisien",
die dagelijks in den .Matin" verschijnen,
vraagt zich af wat gebeurd zou zijn, als
Londen Parjjs was geweest, en de moor
denaars van Houndsditch dus aan de
handen van de Fransche autoriteiten zouden
zijn overgeleverd. En hjj komt dan tot de
volgende slotsom
le. Lépine gaat instructies vragen bij
hoogerhand.
2e. De ministers vergaderen en besluiten
met energie op te treden. De prefect van
politie maakt een plan de campagne op.
3e. De anti-militaristen gevvn een extra
nummer van hun blad uit, waarin zij „de
beide edele geesten, deze mannen van
hoogen zin" verdedigen tegen de bruten
van officieren eu de niet minder laag
staande politie. Jaurès dient een verzoek
in om te mogen interpelleeren over de
onwettige handelwijze der politie.
4e. Lépine wordt van hoogerhand ver
zocht een afwachtende houding aan te
nemen.
5e. Groote meeting voor de heldhaftige
belegerden, de heeren Anatole France,
Francis de Pressensé, Jaurès e. a. voeren
er het woord.
6e. Ettelijke politieagenten zijn gedood
door de belegerden. Er is last gegeven
niet terug te schieten.
7e. Groot interpellatiedebat in de Kamer,
eindelooze redetwisten, rumoerscènes, de
Internationale, leden die verwijderd worden,
vechtpartijen enz
8e. De autoriteiten besluiten er een
einde aan te maken. Zij zenden een ge
zantschap naar de belegerden, dat hun
smeekt, zich in Godsnaam over te geven.
De anarchisten antwoordden. „Jawel, maar
wij zullen de veste verlaten met slaande
trom en vliegende vaandels en wjj zullen
behandeld worden als politieke gevangenen".
Om de gemoederen tot rust te brengen
wordt aan deze zeer redelijke eischen
voldaan.
9e. De jury veroordeelt de beide anar
chisten ter dood, maar vraagt onmiddellijk
gratie voor hen. Zes maanden later zjjn ze
op vrije voeten gesteld.
't Is aardig verzonnen, en toch teekent
het juist den toestand, die thans in Frankrijk
heerscht, het gevolg van de vrijheid der
God en godsdienst hatende moderne repu
blikeinen.
Verboden dagbladen. UitLyon
wordt gemeld, dat in een schrijven van
de aartsbisschop van Lyon en van Chambéry,
van de bisschoppen van Viviers, Gap,
Saint Claude, Grenoble,- Annecy, Dijon,
Maurienne, Valence, Autun, Tareutaise en
Beüey aan de geloovigen dezer dioceezen
de lezing wordt verboden van de bladen
„Progrès de Lyon", en „Le Lyon Répu-
blicain". Daarenboven verbiedt Zijne Emi-
„Frits had u, zeker gaarne een woordje
tot afscheid gezegd, juffrouw Hedwigis",
haastte ;zich vrouw Mertens te antwoor
den, „maar mijnheer uw p;apa, z,ag het
toch in deal Matsten tijd niet gaarne, dat
mijn zoon uwe familie nader kwam; hij
is ook maar een eenvoudige werkman, die
niet in de fijne kringen past."
„Toen Frits mij ton dien tijde uit het
water gehaald had, u weet wel, toen ik
mijn kindermeisje ©ntloopen .was en }k
hals over kopi van de loopplank in het
watert viel, o, toen wilde pa,pa Frits in
goud laten zetten," antwoordde Hedwi
gis, „al het mogelijke werd hem beloofd
en nu -doet vader zoo aardig. Ik begrijp
niet, hoe men dat vergeten kan-"
„Ja, juffrouw Hedwigis, gij kent Iele
I wereld nog zeer weinig," kwam het bijna'
medelijdend van de Jippen van moeder
Mertens, „gij zult nog zee.r veel moeten
ondervinden. Doch, dat Frits nu leen-
maal vertrokken is, kan ik slechts goed
keuren, hoeveel leed ik er ook over ge
voel, zulk een goeden jongen te verliezen.
Ook is het goed voor hem, dat hy ook
eens de wereld bekijkt en wat ondervin
ding opdoet. Ik zal maar goed bidden,
dat de goed© God hem zoo braaf be
waart, pis hij tot nu toe geweest is, dan
nentie kardinaal Couillé in een afzonderlijk
schrijven het lezen van de „Tribune Ré-
publicaine" en de „Loire Rêpublicaine".
De „Univers" publiceert eenige uittreksels
uit hetgeen men in de genoemde bladen
over God, godsdienst, kerk bd priesters
lezen kan. En dan verwondert het waarlijk
niemand, dat een zoo door en door brutaal-
goddelooze en Voltairiaansche lectuur op
straffe en zware zonde verboden wordt
Het volkspetitionnement.
Aan de R. K. Arbeiders van het Aarts
bisdom Utrecht is het volgende open
schrijven gericht:
Waarde Vrienden.
Het zal u bekend zijn, dat door de Ned.
S. D. A. P. een volksbeweging is op touw
gezet voor Algemeen Kiesrecht. Het middel
voor deze volksbeweging is, het verzamelen
van handteekeningen op daarvoor bestemde
lijsten. Om nu zooveel mogelijk handtee
keningen te verzamelen, zult gij aan huis
bezoek ontvangen van een Sociaal-Demo
craat, of een handlanger van die partij,
om u te overreden de aangeboden lyst te
teekenen.
Ongetwijfeld zullen velen, zonder meer,
deze lijsten teekenen, niet begrijpende dat
het den verzamelaars niet alleen te doen
is het verzamelen van handteekeningen,
maar ook het steunen van de propaganda
voor die partij.
De S. D. A. P.ers kunnen het zelf niet
ontkennen, dat deze beweging een krachtig
stuk propaganda is voor hun partij.
Deze propaganda mag onzerzijds niet
gesteund worden, omdat wij daardoor ons
zeiven een slag in 't gezicht geven.
De bedoeling van dit schrijven is niet,
dat wij partij willen kiezen, over bet al of
niet wenschelijke van of voor Algemeen
Kiesrecht, maar alleen, dat wg ons zelven
niet verloochenen, ten dienste der roode
broederen.
Wij vertrouwen dat de Katholieken, na
bovenstaande ernstig overwogen te hebben,
het met ons eens zijn en als één man
zullen weigeren de aan te bieden lijsten
te teekenen. Om dit laatste te bereiken
doen wij een beroep op de Besturen der
aangesloten organisaties; wil dit manifest
üist ter zijde leggen, wil het ook niet
alleen als punt van bespreking of waar
schuwing op uwe vergadering laten gelden,
maar wil een gelijksoortig manifest saam
stellen, en bij elk Katholiek in de plaats
uwer inwoning aan huis bezorgen.
Bondsbesturen, wij rekenen op uwe
medewerking. Dus aan den arbeid.
Namens het Dag. Bestuur v. d. Ned.
Bond van R. K. Werkl. Ver. in het Aarts
bisdom Utrecht.
Met broedergroete,
H. B r o u we r,
Secretaris v. d. Arbeid.
Het St. Willibrordu8-College.
Omtrent de latere bestemming van de
straks by overplaatsing naar den Haag
leegkomende gebouwen van het St. Willi
zal het wel lukken."
„Niet waar, vrouw Mertens, gij denkt,
dat Frits in ons fabriek bedorven had
kunnen wórden?" vraagde Hedwigis
zachtjes en vestigde hare kinderoogen
vast opi het gezicht van vrouw Mertens,
„ik zie het wel, dat een Jtwade geest
hij ons binnengekomen is."
„Toch niet, juffrouw Hedwigis, dat zijn
geen© zaken voor u", trachtte vrouw Meiv
tens Üe vraag te ontwijken, „het zij verre
van mij, zooiets yan mijnheer u,w papa
te willen denken."
„O, vrouw Mertens, wij bemerken het
helaasallen, (moeder, Elisabeth en ik,
dat lpapa niet meer zoo godsdienstig js
als vroeger; ook Johan zet een gezicht
op van-heb-ik-jou-daar, als wij over gods
dienst beginnen te spreken," zeide Hedwi
gis en tranen vulden haar oogen. „Denk
eens aan", voegde zij er bij, „papa wil
mjj zelfs niet naai' het kloosterpe-nsionaat
laten gaan, als Elisabeth zich zoo vroom
toont; maai' daar komt niets van! Ik heb
liet papa, reeds gezegd, op een wereldsch
pensionaat ga ik niet, wat er ook moge
gebeuren."
„Bedaard, Hedwigis, bedaard, niet zoo
heftig", suste moeder Mertens; „wees
maar braaf en lief en verstandig, Jan
Verwachting tot aan den avond van 10 Jan.
Zwakke tot matigen, zuidwestelijke tot
zuidelijken wind. Meest betrokken en nevelig.
Weinig verandering van temperatuur.
brorduscollege te Katwijk, vernemen wij,
dat daarheen zal verplaatst worden het
bekende opleidingsinstituut der eerw. patera
Jezuïeten, genaamd Mariëndaal
De daardoor weer vrijkomende gebouwen
zullen waarschijnlijk voor bnitenlandsche
Jezuïeten worden ingeruimd.
Zaterdagmiddag bezocht Prins Hendrik
de rjjksseruminrichting te Rotterdam. Door
den directeur rondgeleid, bezocht de Prins
de stallen waarin de proefdieren zijn onder
gebracht en voorts de laboratoria waar
Z. K. H. een groot aantal preparaten en
cultures werden getoond. Ook nam Prins
Hendrik in oogenachouw de glazen met
afgetapt bloed voor serumbereiding en
werd hem de wijze getoond van het af
tappen van het serum.
Alles werd door Z.K.H. met groote belang
stelling in oogenschouw genomen.
Inbreker gesnapt.
De inbreker, zich noemende Jansen en
die op 31 Deo. te Rotterdam betrapt is,
is thans in het huis van bewaring herkend
als de Amsterdamsche inbreker Roos, van
het berucht trio.
Roos was verleden zomer ontvlucht uit
het krankzinnigengesticht te Oastricum.
Zjjn papieren zjjn gevonden in een woning
te Rotterdam. Hjj heeft bekend Roos te zjjn.
De Kustverdediging.
„Truth" schrjjit, sprekende over de
critiek van de „Times" op het ontwerp-
wet voor de Nederlandsche kustverdediging.
„Door de critiek geeft de „Times"
opnieuw een bewjjs van zijn ongelukkige
anti-Duitsche gezindheid. Maar door te
beweren, dat Nederland handelt onder
pressie van Berljjn, wjjl het de kustverde
diging wenscht te versterken, rekent het
leidende blad te veel op de lichtgelovigheid
van zijn lezers. Geen volk zooals ;de
„Times" behoorde te weten hecht sterker
aan, heeft greoter liefde voor zijn zelfbestuur
dan de Hollanders, en daar is geen man,
noch vrouw ot kind in Holland, die niet
den laatsten droppel bloed zouden geven
voor het behoud der nationale onafhanke
lijkheid tegen allen, die haar zouden willen
aanranden.
„Waarom zou Nederland zich aan de
zeezjjde niet evengoed verdedigen als aan
landgrenzen? De Hollanders kunnen even
goed opkomen tegen onze plannen tot het
aanleggen van een maritieme basis te
Rosyth, als wjj tegen hnn versterking van
Vlissingen. Evenals de Belgen moeten zjj
hun neutraliteit beschermen, in geval van
een oorlog tusschen Frankrjjk en Duitsch-
land en als een Fransche of Duitsche
macht den mond der Schelde bezette, zouden
wjj de eerste zjjn, om te klagen over de
Nederlandsche zorgeloosheid.
zal mijnheer uw papa uw wensch wel
vervullen. Door kalmte en zachtheid be
reikt men meer dan door heftigheid |en
ongeduld."
„Ja, ja,, gij hebt gelijk, vrouw Mor
tens", gaf Hedwigis toe, „maar mankt
gij het dan eens uit hoe het gaat, Wan
neer zoo eon .andere geest in, een -huis
gezin komt. Ik zie heel goed, hoe moe
der en Elisabeth lijden. En nu wil Jor
han no,g officier worden! Het is ook vol
strekt niet naar den zin van pap,a; hjj
kan ei- echter niets aan doen."
„Ja, ja, juffrouw Hedwigis, menigmaaj
komen .ouders in moeilijke omstandighe
den", luidde het antwoord. „Ik heb het
nu met mijn Karei te stellen. D:enk eens
aan, de jongen beeldt zich in, te wil
len studeeren. Hij wil een groote heer
worden. Wijl hij in de school oen beetje
van buiten heeft kunnen leeren, houdt hij-
zich voor een grooten geest en mag zich
niet met gewone bezigheden plagen. Ach,
en ik was zo,o Mij, -dat ik hem bij baas
Jongen ,op 't tverk had gekregen. Tuint
arbeid is zoo gezond on tevens zoo inte
ressant. Aanvankelijk ging heit goed met
hem.
(Wordt vervolgd.)
