No. léü. Zaterdag 26 November 1910 Zesde Jaargang. Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Inner liestaat tiit 8 blaflziiden. EERSTE BLAD. ONHEiLiu VUUR. UIT ZEELAHD. Abonnementsprijs jp. 3 maanden, voor Goes 0.75, daarbuiten 0.95. Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertentiën warden ingewacht op Maandag an Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kanfoor d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES. Reelameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wardt 2 X berekjehd. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant. Alwie, buiten Goes wonende, zich voor HET JAAR 1911 wil abonneeren op de NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT, betaalt voor HET GEHEELE JAAR slechts f3.50, mits hij dit bedrag vóór 20 Januari 19t1 aan de Aminislrafie te Goes overmaakt. Hij ontvangt dan HET GEHEELE JAAR de courant FRANCO PER POST. Een afvallig priester, Jos. van Veen geheeten, is zoo vriendelijk geweest Woensdagavond te Middelburg het onhei lig vuur van den godsdiensthaat hier het antipapisme aan te kweeken bij eenige honderdien Hervormde Nederlan ders, die meerendeels te goeder trouw, wellicht het kerkgebouw zuilen hebben verlaten met de gedachte: wat moet er van ons Vaderland 'terecht komen, als „Roane" zóó te werk gaat. Indien die toehoorders 'echter hadden kunnen begrijpen, hoe absoluut verkeerd, verwrongen en onwaar de beer Van Veen den toestand schilderde onzer Nederlaind- sche Katholieke Kerk, z'ij zouden wellicht zijn heengegaan met andere gedachten, die rechtvaardiger voor hunne Room- sche geloofsgenooten en minder vleiend voor mijnheer Van Veen zouden zijn ge weest. In het verslag, dat de Middelburgsche Courant wat zal zij gelikkebaard heb ben, dit antipapistisch schoteltje aan hare lezers te kunnen voorzetten! van deze lezing geeft, staa.t o.a. dit: „Vroeger jaren werd de R. K. kerk in verschillende provinciën van ons land door bisschoppen bestuurd,, maar nu na 1870 de onfeilbaarheid van den Paus is uitgeroepen, verwacht men da,t van hem alleen alle heil kan en moet uitgaan. Daardoor werden de bisschoppen achter uitgezet en ondergeschikte ambtenaren van Rome. Van het daar gevestigde cen trale bestuur krijgen zij nu hunne be velen." De heer Van Veen moest weten, dat hij hier een leugen debiteerde. Hij had m. b(j den bekenden apologeet Fr. Het tinger kunnen lezen, dat vóór en. na de dogmaverklaring der pauselijke onfeil baarheid de bisschoppen geen „amb tenaren vam Rome" zijin, maar als op volgers der apostelen, ieder hun eigen rechtsgebied zelfstandig besturen in ver- ceniging en gemeenschap met den H. Stoel. Do paus spreekt hen dan ook in de brieven en bullen aan als „Venerabiles f ra tres": (Eerbiedwaardige broe ders". Ook verkondigde, volgens het genoemd verslag, de heer Van Veen nog de vol gende fraaiigheid: „De katholieken zijn vóór alles inter nationalisten, die zich door een buiten- iandsche macht laten besturen en ver dienen daarom den politieken boycot. Wij' moeten flink zijn en het kwaad bestrij den voor het te Iaa,t is. Eén nationaal bloc moet er komen met onze Koningin aan het hoofd als teeken van éénheid, dan zal de tijd gekomen zijn, dat wij kunnen zeggen: „hier majesteit is uw land weer, gezond en wel, wij deden, wat vroeger de Koning deed en hebben den buitenlaadschen vijand bestreden." Hier worden schier tweemillioen trou we onderdanen van onze geëerbiedigde Koningin gewoonweg vogelvrij verklaard en wordt de verheven persoon onzer Sou- vereine in den godsdienststrijd gemengd. Tegen deze dubbele laagheid protes teeren wij met alle kracht, mijnheer Van Veen! Wq: doen het in naam van onze katholieke voorvaderen, die sinds Wille- brordus' dagen op dezen grond hebben gewerkt, geleden en gestreden, niet al- ieen voor het behoud van dat heilig ge loof, dat gij hebt weggeworpen, maar ook voor onze nationale onafhankelijkheid en voor den bloei en welvaart van ons dier baar vaderland. Geve God, dat nooit voor Nederland de bange ure moge aanbreken, waarin de Katholieken, ten koste van hun goed en bloed, zoo het moest, zouden bewij; zen de waarheid van het woord, dat onze geëerbiedigde Landvorstin voor eeni- go jaren op een audiëntie aan Mgr. Schweizer, deken van Amsterdam, toe voegde: „Ik weet, dat mjjn© Ka tholieke onderdanen trouwe onderdanen zijn." Dit Koninklijk woord zij de welspre kende refutatie van Van Veen's schan delijke rede! Moge het doordringen tot in de verborgenste hoeken en het on heilig vuur dooven, dat een afvallige zoon der Katholieke Kerk te kwader ure bij] hare afgedwaalde kinderen kwam ont steken TWEEDE KAMER. Maandag werd rnet de algemeene be schouwingen van de Staatsbegrooting aangevangen. De heer Roodhuyzen cri- tiseerd© de regeering pp het gebied der sociale hervorming, waardoor liet vast staat dat in 1911 van ouderdomsver- zekering nog niets zal zijn terecht ge komen. Spreker drong aa,n, deze meest urgente hervorming alsnog voorop te brengen. Naar aanleiding van een opmerking van spreker, interrompeerde minister Tal- ma dat het ontwerp voor ouderdomsver- zekering hij den Raad van State is. De heer Roodhuyzen verweel het kabi net voorts verscherping der antithese. De beer Tydeman critiseerde het fi nancieel beleid van de regeering. Hij oordeelde den minister van financiën niet })ij machte zijn plan van 1908 te volvoeren 'en het budget-evenwicht te be waren en dat nog wel in een tij,d van oplevend© welvaart. In de zitting van Dinsdag is met 44 tegen 26 stemmen verworpen liet Vrjji- dag behandelde amendement-Thomson 0111 van de Indische begrooting den post ad f 71.450 voor snellaadpistolen te schrap pen. De algemeene beschouwing over de staatsbegrooting werd weldra voortgezet door den heer De Meester, die den fi- nanciëelen toestand zorgwekkend achtte. Hij meende dat van een beleid van Minister Kolkman geen verbetering is te wachten. De heer Troelstra achtte den financi- eelen toestand eveneens bedenkelijk, en oordeelde voor de toekomst ©en stijging der uitgaven, o.a. voor verbetering der lage tractementen en voor arbeidswetge ving, onvermijdelijk. Daarom kritiseerde hjj des te meer da.t, nu zuinigheid geboden is, de regee ring bijt deze begrooting toch komt met uitgaven als die voor paleisverbouwing, tractementsverhooging voor de commis sarissen der Koningin, en voor militaire doeleinden als voor kustverdediging. Voorts kritiseerde spreker de anti-de mocratische belastingpolitiek der regee ring. Hoe min-insinueerend deze rede nu en dan was, blijkt wel 't best uit wat door den heer O. v. Nispen tot Sevenaer werd gezegd, onmiddellijk nadat de heer Troel stra geëindigd had. De heer Troelstra had het voorgesteld alsof bij; de Maan dagmiddag na de pauze gehouden stem ming over het amendement-Thomson, tot schrapping van den post van f 71.450 van de Indische begrooting voor de aanschaf fing van parabellum-pistolen, de heer Van Nispen daarvóór zou hebben ge stemd onder den drang van de meer genoemde Nijmeegsohe motie. Hoe grie vend zulk een bewering moest zijin, juist tegenover dit medelid, dat ter zake van die motie zijn voorzitterschap te Nijme gen neerlegde, scheen de heer Troelstra niet te beseffen. De heer Van Nispen (die het woord verkreeg voor een persoonlijk feit) herin nerde er aan, dat hij reeds in 1907 stem de tegen 'een post van 40.000 gulden voor de aanschaffing van parabellum-pistolen voor het Nederlandsche leger en dat hij' zich dus ten dezen volkomen gelijk bleef zoodat de heele Nijnneegsche motie bui ten dit geval blijft. De heer Kuyper kwam om kwart voor vieren aan 't woord en brak zijn rede na een half uur sprekens af. Hij begon niet nog eens aan te too- nen, dat de onlangs gehouden Kamer verkiezing in Rotterdam V, die eindigde met een linksche overwinning, allerminst wijst op een in den lande paats gehad hebbende opschuiving naar links. De co alitie is nog altijd even hecht en zal dat blijven, ondanks de pogingen, die van links worden gedaan om anti papisme op te wekken en daardoor de coalitie van een te scheuren. De heer Kuyper ziet maar één gevaar: de coalitie beschikt over een te groote meerderheid en zou, door die al te groote kracht en in haar vertrouwen daarop; wel eens onderling verdeeld kunnen ra ken. Zij zon kunnen komen tot onderlinge schermutselingen, en daartegen dient vooral gewaakt. Het beleid van deze Regeering, aldus de heer Kuyper, ik weet niet of 't er is. Werkkracht is er; da,t zien w,e. Maar 't beleid zal pas blijken in 1913 als we de balans gaan opmaken. Dan móéten in het Staatsblad staan de Ziekteverzeke ring, de herziene Ongevallenwet, de In validiteitsverzekering en (de Tajriefwet. Vergadering van Woensdag 23 Nov. In behandeling kwamen eerst verschil lende wetsontwerpen, onder welk© een suppletoire bgrooting voor Binnenland- Zaken, waarop pro memorie was uitge trokken een post voor subsidie vo or een drinkwaterleiding op Z u i d-B e v e i a n d, tot zeer langdurige discussies aanleiding gaf. Werd de post bestreden door den heer Van Lynden van Sandenhurg, die vreesde dat de regeering op een hellend vlak zou geraken an-et subsidieering van der gelijke ondernemingen, omdat dan in de toekomst de billijkheid zou meebrengen het subsidieeren van tal van andere; de heer De Wyckerslooth daarentegen ver dedigde de zaak met warmte uit een oogpunt van hygiënisch- en landbouwbe lang en achtte het van het hoogste ge wicht, dat het Rijlk hier een precedent stelt voor steunverleening in de toe komst. Bezwaren werden nog ontwikkeld door de heeren De Vlugt en Van Vuuren, welke o.a. neerkwamen op de klacht over bevoordeeling van de Duitsche industrie boven de Nederlandsche, doordien Neder landsche ingenieurs werden gepasseerd, voor een Duitsche firma, maar de heer Treub deed uitkomen, dat die klacht on billijk was, omdat de Duitsche firma zicli tot taak gesteld had de Nederlandsche gemeenten te wijzen .op de mogelijkheid om aan goed drinkwater 'te komen, wat door onze ingenieurs nagelaten is. On billijk zou het dus zijn de Nfelerlandsche ingenieurs te doen profiteeren van dq activiteit der Duitsche firma. Overigens verdedigde de heer Treub, evenals o.a:. nog de heeren Schaper, Tydeman en Bos het voorstel, dat nog bestreden werd door den heer Van De- dem. De 'Minister van Binnenlandsche Za ken, het ontwer pverdedigende, was het er mee eens, dat deze begrootingspest, in zekeren zin een precedent stelt, in.l. dat verwerping wan den po'st de beteeke- nis heeft dat door de regeering voor sub sidieering van waterleidingen 'nooit meer geld.zal kunnen worden aangevraagd, om dat alsdan duidelijk blijkt, dat de Kamer voor waterleidingen geen subsidie wenscht te geven. Een Rijks- en algemeen belang is het, veel en goed drinkwater in den lande te hebben. Dit is een hy giënisch belang voor rnensch en dier, maar daarmee is niet gezegd, dat de regeering geneigd is, door staats-subsi- diëering de zorg voor goed drinkwater uit de handen te nemen van. de gemeente besturen; evenmin wenscht de regeering waterleidingen te steunen, die niet ren dabel zijn, maar noch het één, noch het ander doet deze begrootingspost, welke (dit deed de minister uitdrukkelijk uitko men) arnsaluut niets anders beoogt dan do gemeenten te steunen en den weg te wijzen, om te geraken tot een renda bele waterleiding, waarin de minister nader uiteenzette, dat het verleenen van een subsidie volstrekt niet bindt om in de toekomst ook getdelijiken steun te ver leenen voor de oprichting van andere ondernemingen als abbatoirs, rioleeringen en dergelijke. Ten aanzien van de klacht over bevoordeeling van de Duitsche nij verheid boven de Nederlandsche zou ook de minister liever gezien hebben, dat onze industrie het werk had kunnen aanleggen, maar onze nijverheid, (dat is gebleken), hoewel natuurlijk best in staat om] een waterleiding te bouwen, was niet zoo inge richt o(m het onderhavige werk te maken als de buitenlandsche. Nadat Minister Heemskerk nog had ver klaard op een nadrukkelijke vraag van den heer Ruys de Beerenbrouck zooveel mogelijk te willen bevorderen, dat Neder landsche deskundigen bij den aanleg vajn waterleidingen zullen worden te werk ge steld, werden de posten en de geheel© sup pletoire begrooting zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. Hierna volgde de behandeling van bet wetsontwerp tot wij ziging van artikel 8 le lid 16 o. Ider) drankwet, bedoelende uit te maken, dat burgemeester en wethouders noch leden van gedeputeerden vergunninghouders kunnen zijn. i_ De heer Van Nispen (Rheden) be pleitte bijt deze gelegenheid opnieuw de wenscbelijkheid om de erfgenamen van vergunninghouders van voor 1881, wien de vergunning is ontnomen, bovenaan op de lijst te plaatsen van hen, die opnieuw vergunning aanvragen. Minister (Heemskerk ging echter thans op deze quaestie, vallende absoluut bui ten het kader van het wetsontwerp, waar het heden om gaat, niet in. Bij de verdere behandeling werd ©eni gen tijd gedebatteerd tusschen den beer Kooien (die teen amendement had voor gesteld om de bedoeling van de drank wetwijziging ©enigszins te verruimen door het houden eener vergunning niet toe te staan aan „ieder die openbaar ambtenaar is," terwijl het wetsontwerp bedoelt „ieder die een openbaar ambt bekleedt'en de heeren Goeman Borgesius, den minister en den heer Limburg, o,ver de vraag of een wethouder een openbaar ambtenaar is, waarbij in het algemeen door den Minister werd gewezen op de groote moei lijkheid, om uit te maken wat een open baar ambtenaar is. De slotsom was de verwerping van het amendement Koo ien met 54 tegen 22 stemmen, waarna het wetsontwerp zonder stemming werd goedgekeurd. De overige aan de orde zijnde klei nere wetsontwerpen, waaronder grenswij ziging tusschen Onder Amsbel en Wees- perskarspel, bijdragen voor verbetering der haven te Vlaardingen, het belasten van houtgeest, werden goedgekeurd, waar na ten ongeveer kwart over vieren we der hervat zou worden het algemeen de bat over de Staatsbegrooting en dr. Kuy per zijn Dinsdag afgebroken rede zou voortzetten. Maar in overleg met dr. Kuyper werd besloten, dat deze Donderdag die rede eerst zou vervolgen, waarna de verga dering tot Donderdag halfelf uur werd verdaagd. Dr. Kuyper heeft Donderdagochtend zijn rede voortgezet, die hij Dinsdagna middag had aangevangen. Die rede is er weer een geweest in den grooten stijl van den leider, brééder van opvatting dan we er tot nu toe ook maar één gehoord hebben bij heel dit politiek debat, zegt de verslaggever van „de Maas bode". Voorop stelde de heer Kuyper dat de critiek op het Kabinet in kleinigheden gezocht is en dat die kleinigheden dain nog alle liggen op het terrein der anti these. Zóó bij het Indisch debat de op^ merkingen over de circulaires; zoo de storm die in de pers is opgegaan over het geval va.n Den Helder. De heer Kuyper heeft verder een voor naam deel van zijne rede laten loopen buiten het gebied van deze algemeene beschouwingen om en daarin aangetoond de bestaansnoo'dzakelijkbeid van de recht- sche coalitie. Dit als antwoord op tdo van links opgeworpen stelling, dat de bestaansrede van de coalitie lag in den Schoolstrijd. Hiertegen nu betoogde de heer Kuyper dat do schoolstrijd nog allerminst uitge streden is, wijl we nog bij lange na niet bereikt hebben do algehele gelijkheid van financieel© positie 'van openbaar en bijt- zonder onderwijs. Er is pas een begin van oplossing van den schoolstrijd. "Ware dus deze strijd-alléén de bestaansrede der coalitie, dan was er allerminst grond om die coalitie op te heffen. Maar bovendien is de door links aan bevolen doelmatigbeidsactie onbestaan baar, .omdat daaruit noodzakelijk zou moe ten voortkomen een utiliteits-kabinet, be staande uit politiek-hecterogene elemen- Welk weder zullen wij hebben Verwachting tot aan den avond van 26 Nov.: Meest matige oostelijke wind, betrokken lucht, waarschijnlijk sneeuw of regenminder koude nacht ten. Elementen, die slechts zouden kun nen samenwerken tot bereiking van het momenteel nagestreefde doel; doch in wier handen van de algemeene regeer- taak al héél weinig terecht zou komen. Die bovendien, telkens ma de bereiking van het beoogde doel, uiteen zonden val len. Men zou dus krijgen: telkens wis selende regeeringen en telkens-wisselend© partijgroepeeringen; en dat zou leiden tot volkomen verwarring op politiek gebied onder de kiezers. Ten slotte echter en dit was de clou van dit deel van 's heeren Kuypers betoog I de rechtsche positie vindt haar bestaansnoodzakolijkheid in het verschil van levensrichting dat aan links en aan rechts ten grondslag ligt. Links houdt vast aan den autonomen mensch, die niemand ol niets erkent boven zich. Rechts daarentegen neemt het hetero nome beginsel aan; rechts erkent God, die regeert over den mensch en vam Wiens ordening allen deel uitmaken. Met die van rechts aangenomen heterono mie is in overeenstemming onze geheel© Staatsinrichting; daarmee in overeen stemming is het gebed dat de erkentenis is van Gods heerschappij:. Daarmee in overeenstemming is ook het zondebesef, omdat dit besef inhoudt de erkentenis eener hoogere ordening, uit wier over treding zonde ontstaat. Inzake de sociale wetgeving heeft ook de heer Kuyper zich ten slotte nog uit gelaten over de publiekrechterlijke be drijfsorganisatie en daarmee tevens duide. lijk gemaakt, hoe hij staat tegenover het door minister Talma voorgestelde insti tuut der Bakkersraiden. Hij: wil een alge meen e wet tot regeling der publiekrechter lijke bedrijfsorganisatie en verder speci ale uitvoeringswetten voor de verschil lende vakken. Ook hier op dit bij; zonder punt van wetgeving toonde de heer Kuyper overigens aan hoe hier weer de autonome levensbeschouwing van links met haar ongebrijdeld© vrijheid voor werk. gevers en werknemers en de daaruit vol gende sociale oorlogstoestand onzer da gen staat tegenover het heteronome chris telijke levensbeginsel. De heer Drucker (vrijz.-dem.) leidde uit verschillende omstandigheden af zwakheid van beleid bij de regeering. Hij1 waarschuw de de regeering tegen liet voeren eenier po litiek van 60 tegen 40; hij: raadde aan liever stemme nbij rechts en links te zoeken om zoodoende vruchtbaarder werkzaam te izijn. Na den heer Drucker kwam de Chris- telijk-historische heer De Visser aandrin gen op het nu eens eindelijk tot stand komen van een bruikbare, algemeene Zon. dagswet. Overigens bracht hij huLd© aan dit Kabinet, dat blijkens het wetsontwerp op de zedeloosheid en de echtseheidings- wet ethisch regeeren wil en dus het ver. wijt van lakschheid in de toepassing zij ner beginselen inièt verdient. Hij: bracht ook hulde aan Minister Tal- ma voor de wijze waarop deze de so ciale wetgeving heeft ter hand genomen al is de hoer De Visser 't ook niet eens met de door dien Minister voorgestane dwangverzekering. En hier liet de heer De Visser het Staats-socialistische spook los Na hem kwam de heer Borgesius, die om kwart voor vier beweerde keelpijn te hebben en daarom maar eindigde. Goes. Gewijde muziek. Het was een genot Donderdagavond in de Groote Kerk alhier te luisteren naar het sclioone concert, dat het kunstenaarstrioKooi manRinkLotte aan het talrijk opge komen auditorium bereidde. De heer Kooiman toonde zich een virtuoos op het oqgel in den besten en ©deïsten zin des woords. Vooral in de „Kerk-aria" deed hij: ook hen, die minder met de gehei men der toonkunst zijn vertrouwd, voe len wat het orgel, magistraalen sen timenteel bespeeld, vermag uit te druk ken. De wijze waarop de violist, de heer

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1910 | | pagina 1