No. 182.
Dinsdag 8 November 1910
Zesde Jaargang.
FEUILLETON.
elsa;
BUITENLAND.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Graag op Baantjes.
BINNENLAND,
HIEUHE MCI COUP
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags,
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 209, GOES.
Reclamebericktcn 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prijs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X nwetend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, k contant,
Sinds de „N. R. Ct." de Katholieken
„graag op baantjes" noemde, heelt de
liberale pers haar best gedaan die le
gende in historie om te zetten.
De jongste poging is die van „eenige
leden" in het Voorloopig Verslag.
Daar luidt het: „De roomsch-katholieke
Staatspartij oefent, naar men meende, een
overheerschcnden invloed op den gang
van zaken, zonder dat dit de hechtheid
der coalitie schijnt te schaden". Het be
wijs?... De... Zondagsdienst der spoor
wegen in Brabant en Limburg en „het
doen van benoemingen. „In toe
nemende mate schijnt veel meer gelet
op de kerkelijke richting der candidaten
dan op hunne bekwaamheid en
geschiktheid, en een nauwkeurig
onderzoek naar hun godsdienstige mee
ningen ingesteld te worden."
Wat er van deze zaak is, b.v. op Middel-
haar- en Hooger Onderwijsgebied, zullen
wij nog eens door een paar voorbeelden
toelichten. Ilier geldt het repetita pla-
cont
In onze artikelen „Katholieken in we
tenschappelijke lichamen uitgesloten" (5
en 15 Febr. 1909) gaven wij o. a. de
volgende statistieken:
Hpogleeraren Katholieken,
(gewone en buitengewone)
Leiden 59 0
Utrecht 42 1
Groningen 33 0
Amsterdam £0 1
Delft 53 2
T otaal 242 4
Welnu, behalve dat het getal Hoogleer
aren met een half dozijn vermeerderde
en de Katholieken één buitengewoon
Hoogleeraar dr. Nolens benoemd
zagen, is de toestand onveranderd geble
ven: Katholieken 35 pCt. van het Neder-
Jandsche Volk, katholieke Hoogleeraren
21/2 pCt.Natuurlijk werd door de libe
rale heeren alleen gelet op bekwaam
heid en geschiktheid?
Met de Akademische Curatoren zijn de
Katholieken iets gelukkiger geweest. Daar
was de toestand:
Leiden
Utrecht
Groningen
Amsterdam
Delft
Curatoren.
Katholieken.
0
1
0
1
1
Totaal 25
Bij 't overlijden van den liberalen mr.
Fock, werd mr. J. A. Loeff, oud-minister
van Justitie, curator der Leidsche Univer
siteit; wij zijn thans 4 op de 25. Tegen
deze benoeming waagde zelfs de „N. R.
Ct." 'tniet iets in te brengen. „Bekwaam
heid en geschiktheid" zal er dus wel ge
weest zijn; aan liberale Ministers bleef
't jammer genoeg steeds verborgen. In de
Koninklijke Akademie van Wetenschappen
was de verhouding:
Leden 97. Katholieken 1.
Hoewel in 1910 'n half dozijn nieuwe
61.
„Millioenen!" sprak Haldenstein min
achtend. ,,'t Zal wel sterk overdreven zijn.
Eéno is genoeg I"
„Milliardair is Master Clinton", her
nam Elsa trotsch, als ging 't haar aan.
„Ines is eenige erfgename".
„Bescherm dan je Carlo voor haar. Ze
is natuurlijk schoon".
„Natuurlijk", ga fElsa toe. „Hier, ziet
il mio carissimo".
Ze hief hot portret omhoog. Aller blik
ken richtten er zich op; een algemeene
uitroep van bewondering volgde.
„Ja nul" sprak Haldenstein onweer
staanbaar geboeid, als voor zich.
Was hot portret niet geflatteerd, dan
was Carlo Ruggiero de schoonste man
van 't bruine type, dien men zich kon
voorstellen. ,\Vat 'was daarbij vergeleken
de blonde, ietwat zwaarlijvige Egon von
Tannenberg.
Udo, Victor en Ada waren verrukt.
„Elsa behoed deze schoonheid voor Ines
en hare millioenen", vermaande de rit-
leden hun intocht deden, vond men in
Nederland geen Katholieken „bekwaam en
geschikt" om in dit achtbaar lichaam
plaats te nemen. Gelukkig, dat in 't Bui
tenland op oen katholieken „correspon
dent" dr. Brom de hand kon ge
legd worden.
Wij klaagden ook over de zoo goed als
totale uitsluiting der Katholieken uit de
examencommissies (o. a. 23 Maart en 8
April 1909).
Ook hier zoo goed als geen verbetering.
Men sloot en sluit ons uit. Om te blijven
hij eenige commissies, die de laatste we
ken benoemd weiden en omstreeks Kerst
mis zullen examineeren (dezen zomer was
er b.v. op de 17 Delftsche aanvullers 1
Katholiek; op de 27 mannen, die in land
en tuinbouwkunde examineerden idem 1).
Het aantal examinatoren voor taal- en
letterkunde, geschiedenis, aardrijkskunde,
staathuishoudkunde, statistiek, staatsin
richting, schoonschrijven, wis-, natuur-,
scheikunde, casmographie, delfstof-, aard-,
plant- en dierkunde, zeevaartkunde, be
draagt 30, hieronder is één, zegge en
schrijve 1, katholiek, prof. Struycken. In
de commissie voor landmeter zat sinds
menschenheugenis een katholiek, hij is
dit jaar verdwenenvoor Engelsch zit
noch voor lager noch vooir middelbaar
één Katholiek; voor middelbaar Duitsch
B heeft men 6 man, Katholieken 0; geluk
kig, dat er voor .Fransch Middelbaar B op
de 6 toch één te vinden was.
Men herinnert zich de uitwerking ten
goede, die de bekende brochure van mr.
Wiegman over Katholieken en Notarisbe
noemingen, gehad heeft. Wie schrijft nu
een brochure over de benoemingen in 't al
gemeen af, zoo dit veld te breed is, over
Katholieken en benoemingen hij Middel
baar- en Hooger Ondei wijs-corporaties?
Hij doet een goed werk, want die sta
tistiek zal, heeft de liberale pers nog een
grijn schaamtegevoel, haar het rood op
de wangen jagen en kan den katholieken
Kamerleden, die natuurlijk tegen deze li
berale actie tegenactie zullen stellen,
diensten bewijzen. (De Tijd.)
l) Letterlijk vertaaldliet herhaalde behaagt
m. a. w. het kan geen kwaad de zaak nog eens
te herhalen. Ked. N. Z. Ct.
FBANKBIJ ML.
D e r egee ri ng s verklaring van
Briand Het ministerie heeft Vrijdag over
de regeeringsverklaring beraadslaagd. De
besprekingen brachten aan het licht, dat
er een valkomen homogeniteit van de
inzichten van alle ministers bestaat.
Wij meenen te weten, dat de regeerings
verklaring Over de volgende punten zal
handelen: kieereehthervorming, bestuurs-
hervormingen; hervorming van de recht
spraak, verdediging van de leekenschaol
en de oplossing, die der Kamer voorge
legd zal warden om de openbare diensten,
die oen levensbelang zijn voor de bedrij
vigheid der natie, tegen stopzetten te he
li aeden en de wettige belangen der arbei
ders en alle beambten dier takken van
meester nog eenmaal.
Elsa lachte overmoedig. „Oonr dat doet
hij zelf; daarvoor heeft hij mij niet
noodig".
„Jonge wijsheid", plaagde Udo. „Wacht
maar, we zullen zien!"
De Kerstfeesten, meest in kleinen, ver-
trouwelijkcn kring gevierd, werd besloten
door een souper bij; baron en barones
von Haldenstein op Sylvesteravond, ge
volgd door een concert.
De graven von Tannenberg waren uit-
genoodigd en verschenen.
Elsa zat tusschen Egon en Nordheim.
„Twee wereldhervormers", schertste ze.
„Ik houd niet veel van profeten en
wereldhervormers volgens stelregels en
dogma's", voegde E,gon er aan toe.
„Hot eenig en ware geluk voorspel
lende schijnt mij een eenvoudig mensch,
in den goeden zin des Woords, te zijn.
Dat is u, juffrouw Elsa,".
Elsa hief haar glas omhoog. „Klin
ken ;we |daaröp, dat het ons en nog ve
len gelukken 'moge oin gelukkig te wor
den.
De glazen klonken en de heer des hui
zes vroeg, waarop men gedronken had.
„Op vrede met zichzelf en de wereld",
antwoordde Egon.
dienst te verzekeren. De door de vorige
regeering ingediende wets ontwierpen wor
den gehandhaafd en deze regeering zal
nieuwe wetsontwerpen indienen, met na
me Over de civiele bevoegdheid van vak-
vereenigingen, over de instelling van werk-
liedencredieten, over collectieve arbeids
contracten en over de wettelijke bevoegd
heid om vennootschappen op te richten
van arbeid en kapitaal, waarbij den arbeid
de gelegenheid wordt gegeven zich ©en
rechtmatig aandeel in de winst te ver
zekeren.
O ver ah hé Lemire. In de „Dé
pêche de Lile" kamt een mededeeling
voor van den aartsbisschop-coadjutor Vaij.
Kamerijk, Mgr. Delamaire, waarin deze,
ter bestrijding van verspreide onjuiste be
richten, verklaart de aanwezigheid van
abbé Lemire in de Fransche Kamer, na
de betreurenswaardige incidenten hij diens
verkiezing en den schandelijken maaltijd
van 2 October, meer en meer te beschou
wen als een ongeluk en de hardnekkige
campagne te zijnen gunste in de Noorder
provincies gevoerd als een volstrekt ge
mis aan discipline ten opzichte der ker
kelijke overheid.
BELGIË.
Eduard Carcmans. f Wo<
avond is te Antwerpen O-verleden de po
liticus en bekende Vlaamsche strijder
Eduard Coremans, o-ud-lid dor Belgische
Kamer. Met Eduard Coremans verdwijnt
een figuur, zooals de Antwerpsche poli
tieke wereld en de Vlaamsche beweging
er in de laatste 40 jaren weinigen ge
kend hebben. Hij was Antwerpenaar in
hart en ziel, maar vooral ook Vlaming,
en als zoodanig heeft Coremans aan zijn
volk diensten bewezen, die de Vlamingen
nooit mogen ,en zullen vergeten.
Brandstichting op de Brus-
selsche tentoonstelling. Vrijdag
zijn te 4.35 op te tentoonstelling drie
drankhuizen op de Brusselsche kermis
verbrand,, vermoedelijk door kwaadwillig
heid. Geloofd wordt dat de beide vorige
branden eveneens zijn gesticht.
Vrijdagavond 9 uur ontstond weder
brand, nu op het Attractie-plein, en voor
afgegaan door een ontp-loffing. De brand
werd spoedig gebluscht. Men gelooft het
spoor van een complot gevonden te heb
ben.
Heden (Maandag) avond wordt de ten
toonstelling te half twaalf gesloten.
BUnSCULAKl).
Nadat Czaar Nikolaas Zaterdagnamid
dag het graf van Keizer Frederik had
bezocht, verliet hij om kwart na elven
in den avond het Wildpark-station, dooi
den keizer en de prinsen uitgeleide ge
daan. Het afscheid was zeer hartelijk.
ZWITHEBLANl).
Henri Dunant. Het stoffelijk over
schot van Henri Dunant, den stichter van
„Vrede?" vroeg de oude Tannenberg,
„hoe verkrijgt jnen dien? Het moet wei
moeilijk zijn in de wereld, zooals ze
nu is".
„Het is onmogelijk in haar, als men
niet bover haar staat", zei Elsa.
„Op de wijsheid der jeugd, voor welke
een grijs hoofd zich buigt!" Graaf Tan
nenberg klonk met de drie.
„Ik |dank u voor hert compliment", lach
te Elsa. 'tls overiglens niet verdiend",.
„Nu trek ik me terug, anders krijig
ik nog eene lezing te hooren" hernam
de graaf en het klaverblad trok daarop
Victor en Anito in het gesprek, die te
genover hen zaten.
Ada had beslist geweigerd om bijl het
souper te zijn. Boven, in de vertrekken
der barones wilde z-e bijl het concert ver
schijnen. Vestibule -en trap waren met
dennegroen versierd. In Sidonie's salop
brandde tegen middernacht, een boom
om het nieuwe jaar te begroeten.
„U brengt het geluk", zei Erich be
wogen, toen hiji Elsa bij de intrede des
nieuwen jaars heil wenschte.
„Nu, grootvadertje zei z-e ljchend
tot Haldenstein, die haar in zijn armen
sloot.
„Moogt ge alleen geluk en vreugde be-
het Raode Kruis, is te Zurich verbrand.
Bij de plechtigheid bedankte zijn neef
Maurice Dunant uit Genève de aanwezi
gen. Hij deelde mede, dat het de uit
drukkelijke vvensch van zijn oom was ge
weest, dat er bij zijne uitvaart niet ge
sproken zou worden en geene godsdien
stige plechtigheden verricht zouden wor
den. Dunant was een vrijdenker en voor
dezulken schijnt het kerkhof dus niet te
deugen.
Dunant heeft bij uiterste wilsbeschik
king o. a. voor het oudemannenhuis te
Heiden, waar hij zoovele jaren verpleegd
is, een fonds gesticht voor de verpleging
van een patiënt.
Dubbele moord te Spaarnwoude.
Het rustige dorp Spaarnwoude werd
Zondagmorgen opgeschrikt door de mare
van een, dubbelen moord, gepleegd op
den 67-jarigen ,\Villem Melchior en de
65-jarige Cornelia, Melchior, broeder en
zuster, beide geachte ingezetenen; W. Mel
chior was gemeente-ontvanger.
Toen de melkboer W. Blom Zondag
morgen aan de woning van Melchior aan
belde en geen antwoord kreeg, vermoed
de hiji onraad, vooral toen hij zag, dat de
deur van de schuur wijld open stond.
De schuur binnengaande, vond hiji dicht
bij het kippenhok het lijk van den ouden
man, met zijn eigen zakdoek geworgd en
vol sneden en steken in hoofd en gelaat
Binnen in de woning werd de vrouw
met afgesneden hals gevonden in de ach
terkamer, waar een ledige geldkist op
de tafel het vermoeden wettigde, dat hier
diefstal de drijfveer tot de misdaad is
geweest. In jde gahg deden bloed en ha
ren aan een vreeselijke worsteling den
ken, die het ongelukkige slachtoffer, Cor
nelia Melchior, met haar belager of be
lagers heelt moeten voeren.
Aanstonds werd de burgemeester der
gemeente Spaarnwoude en Haarlemmer-
liede, waartoe het dorp Spaarnwoude be
hoort, benevens de justitie gewaarschuwd,
die onmiddellijk op de plaats der mis
daad verschenen, alles onderzochten en
met vier politiehonden op zoek naar den
dader uitgingen. Die dieren brachten het
gerecht bij eon zekeren Rosa, herbergier,
een man, idie niet gunstig bekend staat
on idie vroeger de bedreiging moet heb
ben geuit: dien Melchior wel eeins te zul
len krijgen, daar hij' door' hem 3 maan
den hechtenis opgeloopen had.
Rosa ontkende ten sterkste de dader
te zijn. Toch vond de justitie termen om
hem na jafloop van het tweede verhoor,
te arresteeren.
Do misdaad heeft Zaterdagnacht plaats
gehad, of althans laat in den avond, want
om 8 uur is de gemeentebode nog bij,
Melchior geweest. Hoewel in de omgeving
van zijn huis verschillende woningen, ook
een herberg, zich bevinden, heeft nie
mand iets verdachts vernomen. De ont
steltenis onder de Spaaxnwoudenaren is
algemeen.
(Vaar verder nieuws zie laatste be
richten.)
leven, lieveling" sprak hij innig aange
daan.
„En gij deelnemen aan mijn en Vic
tors geluk".
Een dans in den eersten morgen va|n
het nieuwe jaar besloot het feest.
Elsa boog voor Haldenstein. „Mag ik
u verzoeken?"
„Ben je mal; ik dansen" Weerde hij;
af. Ze bleef aandringen. Een eerzame
galopj kom, het zal wel gaan.
En het ging; allen bleven staan dn
beschouwden het paar, dat in bevallige
wendingen ronddraaide.
Anito was met haar ouders aanwezig;
ze begon zich zekerder te gevoelen en
iemand te worden. Zij;, Ada,, en Victor
bedankten, de een na, den ander Elsa,
totdat deze verklaarde, dat ze onuitstaan
baar werden; 'twas genoeg, als men
haar bijl 't vertrek in goede herinnering
hield.
En nu begon voor Elsa die slechte
tijd, welken een ieder nog uit zijne jeugd
kent; die tijd, zoo kort voor de vervui
ling der wenschen, en die zoo eindeloos
lang schijnt.
Elsa telde en rekende; het verlangen
naar zijine komst werd zóó sterk, dat 'tal
haar doen en laten beheerschte.
Welk weder zullen wij hebben
Vewachting tot aan den avond van 7 Nov.
Krachtige tot stormachtigen, later afne
mende Zuidwestelijke tot Westelijken wind.
Betrokken tot zwaarbewolkte luoht. Regen
buien. Kouder.
EERSTE KAMER.
Vacature De Beaufort.
„Zelandia" bepleit op verschillende
gronden de wenschelijkheid om hij de
vervulling van bovenstaande vacature
een Katholiek te kiezen en hoopt dat
in de aanstaande najaarszitting der Pro
vinciale Staten idie wenschelijkheid zal
worden ingezien ©n daarmede overeen
komstig gehandeld. Het blad wijst op
de provinciën Zuid-Holland, Overijsel,
Utrecht en Gelderland en zegt:
In al deze provinciën beschikken de
Katholieken «ver ©en uiterst gering aan
tal Statenzetels. Ter wille der coalitie
werken zij, met ten achterstelling Ken
ner eigene mannen, made aan de ver
kiezing van Anti-rerv. en Christ.-Hist.
Statenleden ter verkrijging eener Chris
telijke meerderheid in de Prov. Statem
De Prov. Staten van Zuid-Holland
kenden van de 10 Eerste Kamerleden
er 4 aa,n de Katholieken toe, ofschoon,
van ido 82 Statenleden er slechts 11
Katholiek zijn.
Overijsel gaf ©en der drie Eerste Ka
merzetels aan de Katholieken; Utrecht,
dat slechts twee Eerste Kamerzetels
heeft te verkiezen, is vertegenwoordigd
door een Katholiek en een Anti-revo-
lutionnair; Gelderland dat zes Eerste
Kamerleden afvaardigt, heeft twee Ka
tholieken in d« Eerste Kamer.
In al deze provinciën heeft men er
kend, dat het de Katholieken zijd, die
bij! de stembus de balans ten gunste der
Rechtsche candidaten doen overslaan,
maar omdat men dit heeft erkend, heeft
men ook altijd van Anti-Revolutionnaire
en Christelijk-Historisch© zijde medege
werkt aan de verkiezing van Katholie
ken als leden der Eerste Kamer.
In Zeeland heeft men destijds bij het
omgaan ider Prov. Staten de fout begaan
de beide Eerste Kamerzetels toe te wij;-
zen aan de Anti-Revolutionairen. Dit was
meer idan waarop zij naar partijverhou
ding recht hadden.
Dit is reeds sedert lang erkend door
verschillende voormannen der Anti-Rev.
partij:
Zoolang .de beide gekozenen zich
bleven beschikbaar stellen, hebben wij
nooit iets hoegenaamd willen doen ter
bestrijding hunner verkiezing.
Het „laat zitten wat zit" van dr. Kuy.
per golid ook hier.
Thans echter, nu door het vrijwillig
aftreden van den heer Godin de Beaufort
een geheel vrije vacature ontstaat, mee
nen wij dat de plicht gebiedt, dat wij
thans ook het góed recht der Katholie
ken op een der beide zetels opeischen.
Wij hebben te veel vertrouwen in onze
coalitie-broeders, dan dat zij ook dit goed
recht niet zullen erkennen.
Gedwongen maakte ze alles mede, wat
de grootouders verlangden. Zoo bleef ten
minste voor enkele uren haar geest met
het tegenwoordige bezig.
Al was het ook niet minder, toch
schreef Carlo korter.
„Ik werk zoo hard ik kan, misschien
kom ik vroeger vrij en verras je, Elsa!"
Daarop hoopte ze; Idat was hare ster-
re; haar wachten, haar verlangen lag
in dat „misschien".
Om zijnentwille bleef ze hier, en be
streed het voorgevoel dat nog eene be
proeving hare liefde bedreigde. Altijd en
altijd verbeeldde ze zich, dat een ge
luk gelijk het hare, voordat het gemaakt
kon worden, in angst en zorg moest wor
den gelouterd, of dat het voor deze we
reld te groot Was.
Zou een mensch op de vervulling dur
ven rekenen Van iets zóó heerlijks, als
eene hooge, onwankelbare liefde belooft?
(Wordt vervolgd.)
