Dinsdag 25 .October 1910
Zesde Jaargang.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
No. 120.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
ELSA
BINNENLAND.
Abomnemeataprjja p. 5 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.90
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drleen Vrijdag vóór een uur namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclamèberiebten '25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prijs,
Advertenüën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nerf lend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant,
De Liberale pers en de waarheid.
Over dit onderwerp heeft „De Tijd"
van 20 October een interessant hoofdarti
kel waarin de volgende o.i. zeer juiste
opmerking voorkomt:
„Wat in het algemeen zoowel op letter
en geschiedkundig als op ander weten
schappelijk gebied kan worden waarge
nomen, is ook heden het gevalde anti-
Katholieken toonen zich hoogst bekrom
pen en eenzijdig, de meest hoogstaande
katholieke bladen tellen nauwelijks mee,
worden nauwelijks eenige aandacht waar
dig gekeurd, ook dan, wanneer zij alleen
of meer dan andere in staat moeten ge
acht worden om het lezend publiek naar
waarheid in te lichten.
Ook onder de onzen zijn er nog altijd,
voor wie het epitheton „liberaal" als
aanbeveling van objectiviteit en oprecht
heid dient. Over de taaiheid van dit voor
oordeel staat men verbaasd, wanneer men
keer op keer ervaren moet, dat onze vrij
zinnige bladen do partijdigheid zelve zijn,
terwijl de katholieke organen de fouten
en misdrijven van hunne partij- en ge-
loofsgenooten allerminst verhelen of ver
bloemen. Dat men in de liberale pers
de volle, in de katholieke de halve
waarheid vindt omtrent zaken, welker be
spreking en openbaring het katholiek ge
voel pijnlijk aandoen, is een leugen, wel
ke reeds veel te lang bestendigd werd.
Het tegendeel is waar en het komt heel
wat in mindering van de betrouwbaar
heid en het degelijk gehalte der vrij
zinnige persorganen, dat zij de wereld,
onbewust of opzettelijk, misleiden om
trent den aard en de beteekenis van ge
beurtenissen en verschijnselen, welker
juiste kennis tot het wezen van Je h i s-
toire contemporaine behoort.
PORTUGAL.
Na al hetgeen in groote buitenland-
sche bladen over het karakter der revo
lutie reeds geschreven is door bericht
gevers, wier kopij niet in de republi-
keinsche leugenfabriek te Lissabon „ge
corrigeerd" was, loont het zeker de moeite
nog eens kennis te nemen van het ooi-
deel van den Londenscben berichtgever
der „Kölnische Zeitung" over den nieu
wen koers. De „Kölnische Zeitung" is een
liberaal blad en moet niet verward wor
den met de „Kölnische Volkszeeitung"
die Katholiek is. „Indien", zoo lezen we,
„de nieuwe mannen van het begin af aan
een beter voorbeeld hadden gegeven, zou
den zjj juist hier in Engeland zeer spoe
dig het grootste gejdeelte der openbare
meening blijvend voor zich gewonnen heb
ben. Doch zij begonnen met de telegraaf
onder censuur te stellen en de pers op
grove wijze te bewerken, stelden al zeer
spoedig een dictatuur in, waartegen zij
zelve vroeger zoo rumoerig te keer wa
ren gegaan, en schaften op korten termijn
staatsinstellingen af, spraken zonder vorm
van proces het verbanningsvonnis uit, niet
alleen over de koninklijke familie, niet
55.)
Met fijnen takt stond ze er op slechts
dat te zingen, wat hem beviel en 't was
voor haar het hoogste genoegen door
hem geprezen te worden.
Een concert van liefhebbers zon in een
voornaam huis tot liefdadige doeleinden
gegeven worden en Haldenstein was ten
hoogste verheugd, dat ook zijne klein
dochter was uitgenoodigd om een proefje
van haar kunst te geven.
„Dat ding trek ik niet aan", sprak ze
en schoof de doos met eene zijden ja
pon, die Haldenstein voor haar had uit
gezocht, van zich af. „Alleen in het kan
ten kleed, dat ik van huis heb en de
sieraden, die Carlo me gaf, speel ik."
Ze was somtijds zoo wonderlijk stand
vastig, dat het wel aan halsstarrigheid
grensde. Ze bleef het ook hier en Hal
denstein, moest, hoe ontstemd hij er ook
over was, toch toegeven, dat Elsa in haar
eenvoudig toilet, met de glinsterende edel-
desteenten, met het weelderige, schoone
jilonde haar, met haar oogen en den blik
alleen tegen vreemde Jezuïeten, doch ook
tegen de eigen landskinderen, onder wiie
niet weinige nonnen, wier eenig misdrijf
daarin bestond, dat zij, gedurende vele
jaren achter de stille kloostermuren een
misschien onnuttig Rod.) maar in elk
geval onschadelijk leven hadden geleid.
Hier in het land van eerbied voor de
wet en haai' vormen begrijpt men zulk
een handelwijze nietDag aan dag
komen uit onbetwistbaar zekere bron zeer
uitvoerige onverkwikkelijke berichten in,
met name over het optreden tegen or
desgeestelijken en de verwoesting en plun
dering van kloosters, zoodat men lang
zamerhand overhelt tot de meening, dat
men onder het uithangbord der nieuwere
republikeinsche firma in Portugal zoo mo
gelijk de zaken nóg slechter zal drijvea
dan zulks vroeger geschiedde. De corres
pondent van de liberale „Westminster Ga-
zette", die ide republiek op zich zelf be
schouwd gunstig genoeg gezind is, laat
zich over de wijze waarop de klooster)-
zusters behandeld worden en over de
poging om de verwoesting en de plun
dering der kloosters drie dagen na
de beslissende zegepraal der republikei
nen goed te praten door het verwijzen
naar zoogenaamde aanvallen van, obdes,-
geestelijken op soldaten, zelfs uit met
diepe minachting. Aan het einde van een
lang bericht schrijft hij„Ik geloof, dat
niemand va,n de berichtgevers deze voor
vallen gemeld heeft, ofschoon, de censor
zijn best deed hen, daartoe over te ha
len. „Ik wil niets hooren van de fantas
tische histories, |dat do matrozen op, de
kloosters zouden geschoten hebben", zei-
de Je censor tot een mijner vrienden»
een Duitschen journalist. „Ik zal dat ze
ker niet laten passeeren. Wat ik veri-
lang, is de waarheid. Als gij1 de waar
heid meldt en zegt, dat de mohniken
met bommen naar de troepen geworpen
hebben, zal ik d a t met genoegen laten
telegrafeeren".
„De mannen te Lissabon", aldus eindigt
da correspondent der „Köln. Zeitung",
„hebben het onder deze omstandigheden
aan zich zelve te wijten, wanneer hier;
op dit oogenblik een andere wind waait
dan op den dag der omwenteling."
Zelfs tot de nog vrij; onbeduidende)
hoogte van onpartijdigheid, welke deze
Londensche liberale journalist beklimt,
hebben ten onzent de liberale bladen zich
niet kunnen opwerken, zegt „De Tijd".
RA G RL AN
D r. Crippen ter dood veroor
deeld. Het sensatie-proces tegen dr. Crip
pen is Zaterdag met de terdoodveroordee-
ling van den beklaagde geëindigd. Zoo
als men weet was dr. Crippen wegens
moord op zijn vrouw aangeklaagd. Hij
zou „Belle Elmore" gedood hebben, en
was daarna met miss Le Nev-e naar
Amerika gevlucht.
De opzienbarende arrestatie van Crip
pen en miss Le Neve ligt onze lezers
nog versch in het geheugen.
Beiden werden bij hunne aankomst in
de Amerikaansche wateren door den in
specteur Dew gearresteerd en toen aan
der verrukking, die het zingen harer viool
heur gaf, eene verschijning was, die in
haar eigenaardige bekoorlijkheid hier niet
geëvenaard werd.
Beethovens karakter-sonate es-dur had
ze gekozen. Wat ze in dezen tijd gevoel
de, lag in die muziek. Uit het zachte
geklaag sprak de bittere, ivreede smart
van het scheiden; droomen, smachtend
verlangen ademde het tweede deel, dat
de scheiding bezingt om flan in kort af
gebroken accoorden in het vreugdegejubel
over te .gaan. Hier gaf ze zich over aan
haai' fantasie. De tonen stormden, parel
den; werden teederzacht 'door de over
maat des gevoels, tot ze in wilde vreug
de de slotpassage uitjubelden als zag ze
Carlo in eigen persoon, diens gezicht met
de diepe, idonkere oogen voor zich: de
gedachte aan de toekomst vol onuitspreke
lijke vreugde, deed haar zich zelf en de
geheele omgeving Vergeten. Een kunste
naar, wiens hoofdstudie de klassieke mu
ziek en in het bijzonder Beethoven was,
begeleidde en volgde haar, mede voort
gesleept door de waarheid en de geest
drift van haar spel.
De bijval was groot. Elsa werd met
bewondering overladen; ten laatste Ver
klaarde ze, dat het genoeg was en zette
de uitleverings-formaliteiten voldaan was,
naar Engeland overgebracht.
Nadat de rechtbank had uitgemaakt,
dat miss Le Neve niet medeplichtig was
aan den moord op Belle Elmore, werd
het proces alleen tegen dr. Crippen voort
gezet. Bij, de verhooren werden verschil
lende ernstige getuigenissen tegen den
beschuldigde afgelegd en zware bewijs
stukken ingebracht. De rechtbank oor
deelde deze overtuigend en verklaarde
dr. Crippen schuldig aan den moord op
zijn echtgenoote.
Over het verloop der laatste zitting
wordt nog gemeld: Toen de jury na een
half uur beraadslagen, weer in de ge
rechtzaal kwam, lieerschte er doodsche
stilte. Groot was het ongeduld onder de
menigte, maar weldra weid daaraan een
eind gemaakt.
De rechter verklaarde tot Crippen
„Gijt zijt schuldig bevonden. Geen hoop
blijft u meer over. Sluit vrede met God,
want de uitspraak der jury isdat gij
zult gehangen worden. Moge God uwe
ziel tot in den dood genadig zijn."
Crippen had dit vonnis staande ver
nomen. Hij werd bleek, betuigde zijn on
schuld en verliet bevend, door twee ge
rechtsdienaars gesteund, de zaal, waar
de menigte kreten van instemming deed
hooren.
A11RK1KA.
Nog eens: Wellman's mislukte
ballontocht. Simon, die Wellman's
tocht medemaakte, heeft nog de volgende
bijzonderheden verhaald van deze avon
tuurlijke onderneming.
In dichten nevel werd de reis van At
lantic City begonnen. We gingen, zegt
hij, in noord-oostelijke richting en pas
seerden Zondagmiddag Nantuchet. He ne
vel nam toe en de ballon werd door
den wind heen en weer geslingerd. We
wendden vergeefsche pogingen aan om
met een viermastschip in telegrafische
verbinding te komen. Zondag moesten we
den ballon tot den zeespiegel doen da
len, omdat het toestel voor draadlooz©
telegrafie den bliksem aantrok.
Maandag zette de zonnewarmte het gas
uit, en de „America" steeg tot 2600 voet
hoogte. We hadden de grootste moeite
den ballon weder pp de gewone hoogte
te brengen. Eindelijk begonnen we ech
ter gas te verliezen, en het werd noo-
dig den ballon lichter te maken, zoo
dat we ons geheele materiaal over boord
moesten werpen. Ons bleef dus niets an
ders .over, dan ons te laten drijven en
af te wachten of we ©en stoomboot zou
den ontdekken.
Wellman verklaarde, dat hij het ver
lies van het luchtschip betreurde, doch
hij was overtuigd, dat dit voor een nieu
wen tocht toch niet had kunnen dienen.
Het type deugde niet voor een tocht over
den Oceaan. Oe equilibrator beantwoord
de niet aan de verwachtingen en leverdie
veel last op. Overigens ging alles goed.
Men zou wel verder zijn gekomen, in
dien de motoren niet den dienst gewei-
zich achteraf om zelf te hooren, wat er
volgde.
Wat men presteerde grensde aan virtu.
ositeit; maar noch de liederen, noch de
instrumentale muziek verkregen dien
avond het succes, dat cara amica had
ingeoogst.
Oen volgenden morgen smeekte Elsa
om haar nu naar „padre" en tante Louise
te laten vertrekken. Ze sprak met tranen
in de oogen en klaagde, dat de noord-
sche lucht haar benauwde, thuis alleen
was het glans en zonneschijn; ze kon
het hier niet langer uithouden.
Sidonie smeekte haar: „0 kind, ge
liefd kind, blijf nog tot Kerstmis; mis
schien helpt me de herinnering aan dit
feest, na jaren van rouw, uwe afwezig
heid verdragen. Elsa, wees niet wreed;
denk eens, wat ik leed, terwijl gij ge
lukkig waart."
Zooals zij hier, gevoelde Carlo zich
ginds. Dat sprak uit een brief, dien ze
dezen dag ontving.
Clinton hield met taaie volharding aan,
dat Carlo hem na de suikerfabriek nog
een katoenspinnerij zou helpen oprich
ten. Ines had het goed gevonden om ge
durende eenige weken bij eene vriendin
aan de kasten van Bretagne te vertoie-
gerd hadden. Doch zonder den equili
brator ging het met dezen ballon ook
niet.
Tweede Kamer.
Zitting van Vrijdag 21 October.
(Verkort vierslag.)
Aan de orde is de algemeene beraad
slaging over het ontwerp-Bakkerswet en
het ontwerp van wet nopens instelling
van Bakkersraden.
De heer Goeman Borgesius (U.-L.) be
grijpt het treurig lot van bakkers, die
's nachts hun werk hebben, doch wijst
op 'de vele beroepen, "die nachtarbeid ver-
eischen. Er moet verbetering komen, doch
voorzichtigheid in de middelen zij aan
bevolen. Van het radicale middel door den
minister aan de hand gedaan door dit
ontwerp, vreest de heer Borgesius in de
eerste plaats verlenging van arbeids
duur, waartegen de minister onmachtig
zal zijn.
Een ander bezwaar ligt in de buiten
sporige bevoegdheden der Bakkersraden,
en een derde grief van spreker tegen
het ontwerp is het benadeelen der groot
industrie, wat schadelijk zal zijn voor
de arbeidsvoorwaarden in het bakkers
bedrijf.
Deze bezwaren zijin ook die van bijna
alle geestverwanten van spreker.
De heer Aalberse (R.-K.) zegt, dat met
afschaffing van den nachtarbeid der bak
kers de staat in zijin recht is, daar deze
maatregel zal strekken tot bevordering
van het sociaal welzijn en het particulier
initatief in deze onmachtig is gebleken.
Ingrijpen van staatswege is dus zeker
geoorloofd, waar het de bakkersgezellen
betreft. Doch ook met den nachtarbeid
der patroons mag de staat zich inlaten,
meent spreker, want hier is geen sprake
van inmenging in het gezinsleven, maar
inmenging in het bedrijfsleven. Boven
dien wenschen bijna alle bakkerspa'troons
afschaffing van den nachtarbeid, daar zij;
thans 's nachts slechts werken uit harde
economische noodzakelijkheid.
Een beroep op de persoonlijke vrijheid
van enkelen gaat niet op bij; dit groote
sociale belang.
'De heer Aalberse wijst daarna op- de
verhouding tusschen het groot- en het
klein-bedrijf.
De voorzitter deelt mede, dat op voor
stel van de centrale sectie de secties
Dinsdag 8 November het wetsontwerp be
treffende de kustverdediging zullen on
derzoeken, waarop de heeren Eland, Ver-
hey en Thomson een m'otie indienen om
alsnog het rapport der commissie voor
de samenwerking tusschen land- en zee
macht openbaar te maken.
Ook de heer Troelstra dient een motie
in, van welker aanneming het al of niet
deelnemen der socialisten aan het af-
deelingsonderzoek afhangt.
De heer Drucker (V.-Di.) stelt voor om
over het voorstel ..om het afdeelingsonder-
zoek op 8 November te bepalen eerst in
de volgende week te stemmen, alsook
over de beide moties.
ven. De vader was tevergeefsnaar Mar
seille gereisd, wijl het telegram te laat
aankwam.
„Beiden leeren we de groote wereld'
kennen, zij het dan ook op verschillende
wijze," stond er in den brief. „Later zal
ons eenvoudig, stil leven ons te liever
zijn.
Elsa gaf weer toe; de brief had haar
kracht gegeven. Ze hield zich zoo goed
mogelijk. Wilde ze misschien zich zelve
wijs maken, dat ze best nog kon wach
ten?
Melitta Bergen gaf tooverfeestenSi
donie „five o clocks" en „jours fines"
die beroemd waren; Haldenstein stond
op het geven van soupers, bals en di
ners. Dank zijne vroegere Verbintenissen
verschenen er gezanten en zelfs een paar
malen ministers.
Op Elsa indruk te maken, bleef ech
ter vergeefs. Haar gold de mensch nog
altijd meer dan zijn titel en ze behield
tegenover een ieder hare aangeboren on
bevangenheid. Aleer en meer openbaarde
zich nu het rijke weten en de scherpe
blik, welke de opvoeding haar gegeven
had.
Het was op een ruwen, stormachtigen
Novemberdag. Tot Elsa's vreugde waren
Welk weder zullen wij hebben
Vewachting tot aan den avond van 25 Oct:
Meest matige Oostelijke wind. Nevelig tot
lichtbewolkt. Droog weder, 's Nachts waar
schijnlijk vorst. Over dag dezelfde temperatuur
De heer Borgesius is vóór dat voorstel.
De heer De Savornin Lohman (C.-H.)
meent, dat hetgeen de voorstellers der
moties wenschen ongezien is. Als men
meent, dat er in de stukken materiaal
ontbreekt, moet men tegen stemmen, doch
zich niet aan een afdeelingsonderzoek!
onttrekken. Dat onderzoek moet spoedig
plaats hebben. Spr. is vóór het voorstel-
Drucker (uitstel der stemming over het
voorstel der centrale sectie en van de
moties).
De heer Nolens (R.-K.) acht uitstel ge-
wenscht om over de m'oties te kunnen
oordeelen en de regeering tijd te geven
om van gedachte te veranderen en tot
publicatie over te gaan ter wilte van
bet sectie-onderzoek.
De heer Eland (U.-L.) verklaart, dat
men slechts wenscht voldoende mate
riaal te krijgen, biet publicatie van het
heel© rapport.
De heer Troelstra (S. D;. A. P.) is voor
het voorstel-Drucker.
De voorzitter neemt het voorstel over.
De stemming zal Woensdag a.s. plaats
hebben over moties en ter bepaling van
een datum voor afdeelingson'dlrzoek.
Daarna hervatting der algémèene be
raadslaging over de bakkerswet. 1
De toestanden in het groot-bedrijf acht
de heer Aalberse niet zoo gunstig als
beweerd wordt, wèl in de coöperatieve
bakkerijen. Het klein-bedrijf wil spreker
we! eenigszins bevoordeeld zien door deze
wet. -Vlet het grootbedrijf heef£ 'hij geen
medelijden.
Nadat de heer Aalberse nog in beginsel
de bedrijfsraden had verdedigd, maar de
regeling van deze zaak in het ontwerp
niet gelukkiger had genoemd, verdedigt
de heer van der Molen (A.-R.) het ont
werp, dat aan een misstand een einde
moet maken. (N. R. Ct.)
Bakkersraden.
Het door Mr. Marohant te Rotterdam
verspreide bericht als zouden de Bakkers-
raden van het wetsontwerp, regelende den
nachtarbeid der bakkers, worden afge
voerd, is na ingewonnen inlichtingen, naar
de „N. Ratt. Crt." meldt, onjuist gebleken,
(Zie Laatste Berichten.)
Overdracht van een gedenkplaat.
Aan boord va,n het nieuw oorlogschip
De'Zeven Provinciën geschiedde Zater
dagochtend te Amsterdam de overdracht
der gedenkplaat van de vereeniging Onze
Vloot bij monde van mevrouw Beels. De
voorzitter der afdeeling Amsterdam, de
heer Kamerlingh Onnes, sprak een inlei
dend woord. Commandant Boudewijn
dankte.
Vele autoriteiten, a.m. schout bij; nacht
Ellis uit Den Haag, waren tegenwoordig.
De koperen gedenkplaat meet 53 bij
er dien. dag geen feesten en daarom be
zocht ze in den namiddag Anito Bergen.
Ontsteld bleef ze staan.
„Lieveling, wat is er gebeurd?" vroeg
Elsa.
Anito was ten hoogste opgewonden;
heur haar in Wanorde; haai' blik ver
ward; ze zat als 't ware in elkaar ge
doken en schrikte geweldig' toen ze Elsa
zag naderen.
Het duurde lang voor ze wist, dat Anito
een gesprek harer ouders had afgeluis
terd, die elkaar beklaagden, dat hunne
dochter nu aan de wereld moest voor
gesteld worden, iets, wat zeer lastig was.
„Ze schamen zich over mij 1" weende
het jonge meisje.
Moeilijk viel het Elsa ditmaal haar met
vleiende woorden te kalmeeren.
Anito's vroege toestand grondde zich
meer op dat, wat ze dacht; deze op
winding vond haar oorsprong in iets we
zenlijks; in het klagen der ouders over
een niet bemind kind. Altijd en altijd
verviel Anito in namelooze smart. Ze be
greep Elsa niet, als deze beweerde, dat
ze uit het gehoorde niet kon en niet
mocht besluiten, dat hare ouders haar
niet liefhadden.
(Wordt vervolgd.)
