te Piano's,
Goes.
ESTEDING.
den 8en October 1910,
en, SIij p- en
lotdelen,
In der weiden
No. 115.
Donderdag 29 September 1910
Zesde Jaargang.
VOOR
en ingeruild.
M. H. GIESEN.
8ÜETE
&1NNENLAND
s palefofs),
EENER-
ii Devant CORSETTEN.
wen van een DUBBEL
NHUiS met EXPEDITIE
OOR en verder daartoe
ende werken, ter opper-
van ongeveer 200 M2.
van Dennenpalen
MB00TDIENST
Jordt.Rotterdam en
Amsterdam,
Ruyter en Zuid-Beveland
ander mijne persoon-
en s o I i e d e wijze
Verschijnt eiken MAANDAG-.JTOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
EEN KRACHTIG WOORD.
Welk weder zullen wij hebben
ten 3 ure, za] de Architect
e Schare, namens de heeren
NK, Expediteurs te Hansweert,
bij den heer A. Heijboer
N AAN TE BESTEDEN
eekeningen zijn verkrijgbaar
mden Architect,tegen betaling
3r stel, door wien tevens na-
gen worden verstrekt.
NS EEN GROOTE PARTIJ
voorradig bij
Krimpen a. d. Lek.
de Steombooten
A GOES n. ROTTERDAM:
29 Sept. 's morgens 7,
2 Oct. 's morgens 10,
ERDAM: Woensdagmiddag,
n ROTTERDAM n. GOES:
Sept. 's morgens 3,
Oct. 's morgens 11,
's namiddags 4,
^STERDAM naar GOES:
-ijdag middag 2 uur.
Rotterdam, Haring-
dzjjde.
1TIËN te bekomen te Goes
•er J. C. MONHEMIUS, te
de heeren BOUMAN <6 Zn.,
rd a m bjj de hieeien J. B.
JE en W. DEFAIS en te R o t-
ij de S to omb o ot- Re eder ij v/h
V DER SCHUIJT.
IERSVRACHT Goes—Dordt—
enkele rel», f 1, retour f 1,50-
Kerkor$elfabrikanf.
Abonnemextsprjjs p. 3 maanden voor Goes f 0.76, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Reclanieberiehten 26 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oeretend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Cti A contant.
Een krachtig woord is Zondag jl. te
's Gravenhage gesproken teD gunste van
den tienurigen arbeidsdag.
Daar waren vierduizend Katholieke werk
lieden, vertegenwoordigende 800 organisa
ties, uit alle streken van ons vaderland
bijeen om onder de leiding hunner voor
mannen, als Aalberse, Passtoors, Smit, Van
Rijswijk en hunne geestelijke adviseurs als
pastoor Bult, kapelaan Souren e a„ de
kroon te zetten op het moeizame werk van
26 afdeelingsbetoogingen ten gunste van
de wettelijke verkorting van den arbeids
duur. Ter plaatse zelf, waar de Hooge
Landsregeering en de Volksvertegenwoor
diging hare zetels hebben, meenden zij de
aandacht der autoriteiten te moeten vestigen
op de noodzakelijkheid, om de motie, waarin
de Tweede Kamer zich ten vorigen jare
met 63 tegen 25 stemmen ten gunste van
den 10-urigen arbeidsdag uitsprak, om te
zetten in daden, te verwezenlijken door
eene wet.
Een krachtig woord werd hierover door
de verschillende redevoerders gesproken,
maar ook een waardig woord. Geen holle
klanken, geen zinledige phrasen, geen
dreigende uitroepen waren hier de middelen
waarmede deze Roomsche arbeidersschare
kracht zocht bij te zetten aan haar streven,
maar argumenten, ontleend aan een gezonde,
christelijke opvatting der soeiale toestanden
en gestaafd door gewichtige getuigenissen
van gezagvolle sociologen.
Vooral op de z e d e 1 ij k e beteekenis
van den eisch van den tienurigen arbeidsdag
werd de nadruk gelegd eu zood. ende
tevens aangetoond, dat zij, die den 10-
urigen arbeidsdag verlangen, daarmede niet
beweren, dat nooit meer dan zooveel uren per
dag zou mogen worden gewerkt, of dat er
geen geval zou kunnen mogeljjk zjjD, waarin
een nog kortere arbeidsduur gewettigd zou
wezen, maar dat in het belang van het
zedelijk en stoffelijk welzijn van den
werkman en zijn gezin in het alge
meen de 10-urige arbeid als grens, als
maximum dient gesteld, waarboven men
zonder noodzakelijkheid niet gaan mag.
„Of men nu kellner is of mijnwerker,
landbouwer of timmerman, textielarbeider
of kleedermakersknecht de eischen van
godsdienst en zedelijkheid, vaD Staatsbur
gerschap en sociaal leven, zjj blijven
dezelfde, omdat al deze menschen zonder
onderscheid zijn redeljjke schepselen Gods
Daarom is stoffelijke begrenzing van den
arbeidsduur in de verschillende vakken op
verschillende wjjzo noodig, dit geef ik toe,
maar daarom is ook de zedeljjke begrenzing
van den arbeidsduur voor alle vakken
als minimum dezelfde. De algemeene 10-
urendag is dus niet 'tstoffeljjk, maar het
ethisch maximum.
Ik ken daarom geen maatregel van
gezonde sociale politiek, die zóó noodig is,
zóó onmisbare voorwaarde vo >r lichamelijke,
geestelijke eu z delijke oj heffing en ver
sterking van een volk, dat het terugbrengen
binnen redelijke grenzen van den arbeids
duur. Oplossing van het woningvraagstuk,
bestrijding van het alcoholisme, vei sterking
van het gezin-leven, dat alles heeft tot
voorwaarde: een niet te lange arbeidsduur.
En dit geldt voor alle arbeiders
Dit is voor mij de groote reden, waarom
ik, niettegenstaan ie ik de noofzakeljjkheid
erken van het treffen van speciale regelingen,
toch ook tevens fcen voor een algemeenen
maximalen 10-urendag."
Zoo sprak de heer Aalberse. afg vaar
digde voor Almelo ter Tweede Kamer, toen
hij de bekende motie toelichtte, die tot deze
grootsche betooging aanleiding heeft ge
geven. Wie met een niet al te bevoor
deelden blik de sociale kwestie beschouwt,
zal niet kunnen ontkennen, dat in deze
woorden veel waars ligt.
Maar ook uit politiek oogpuut verdient
het vraagBtuk van de wettelijke verkorting
van deD arbeidsduur de volle aandacht.
Men klaagt er over, dat in verkiezings
dagen de arbeider zich zoo gemakkeljjk
laat verlokken door politieke roervinken,
om zjjn stem uit te brengen op candidateu,
die gouden bergen beloven, maar later
steenen voor brood blijken te geven Vol
komen juist. „Maar hoe", aldus dr. Herkner,
„moet de arbeider die door de Grondwet
tot de beslissing over de moeilijke vragen
des tijds geroepen wordt, van zijn recht
een goed gebruik maken, wanneer men
hem niet den vrjjen tjjd laat, om zich
voldoende op de hoogte te stellen? Hoe
moet de arbeider een krachtigen zin voor
het familieleven, voor huiselijkheid, voor
een menschwaardige woning behouden,
wanneer hij zjjn huis bij 't morgenkrieken
verlaat en eerst in den laten avond daarin
weerkeert? Eerst de verkorting van den
arbeidsduur, gelijk zjj door de voortdurende
technische verbeteringen mogelijk, ja zelfs
noodzakeljjk gemaakt wordt, laat den
arbeider een geleideljjk toenemende deel
neming toe aan de goederen der heden-
daagsche beschaving, derhalve de benade
ring van het ideale doel der menscheljjke
ontwikkeling."
De eisch van den tienurigen arbeidsdag is
alzoo geen ijdel geschetter van een troep
beroepsontevredenen, doch eene 8 ciale
behoefte, die dringend om bevrediging
vraagt en wier bevrediging direct de ver
hooging van het zedeljjk en stoffeljjk
welzijn der arbeidersklasse medebrengt,
indirect de welvaart en veerkracht der
geheele natie doet stijgen.
Moge minister Talma, wiens diepe blik
reeds zoovele sociale nooden wist te peilen,
niet doof blijven voor het mannelijk woord,
dat het Katholieke arbeidersvolk Zondag
jl. te 's Gravenhage sprak en door geen
bezwaren van ondergeschikten aard worden
afgeleid van den koninklijken weg, welke,
voert tot de verwezenlijking der motie
Aalberse,aan welke de Tweede Kamer
hare sanctie verleende, onder toejuiching
van allen, wien het waarachtig heil van
den werkman ter harte gaat.
l) Deze motie werd ondersteund door de
Katholieke Kamerleden Passtoors, Ruys de
Beerenbrouck, Janssen en Arts. De stemming
was een gemengde, zoowel onder voor- als tegen
standers vond men leden van alle politieke
partijen, doch de meerderheid der aanwezige
Katholieke afgevaardigden Btemde voor.
Den bal misgeslagen.
De Vingtièmie Siècle, een te Brussel
verschijnend katholiek blad, heeft op
grond van inlichtingen, die hem serieus
voorkwamen, in zijn beschouwing over
het bezoek van het Belgische Konings
paar aan het Nederlandsche hof o.p de
houding van onze Koningin een verkeerd
licht geworpen, door te beweren, dat
deze ten opzichte van België niet oprecht
zou zijn, het gevolg, zoo zegt het Brus-
selsche orgaan, van hare Calvinistische
opvoeding, die in haar wantrouwen je
gens |de Katholieken opwekte.
Gelijk reeds verschillende Katholieke
Nederlandsche bladen, o. a. de „Nieuwe
Koerier" opmerkten, slaat de Vingtième
Siècle den bal hier volkomen mis en
is hij de dupe geworden van een be
richtgever, idie de klok heeft hooren lui
den maar niet weet waar de klepel
hangt.
Daargelaten nog, dat Koningin Wilhel-
mina ©en nauwgezet-constitutioneele vor
stin is, zijn er feiten en voorbeelden te
over, die eene z.g. vooringenomenheid ha
rerzijds tegen de Katholieken absoluut
loochenstraffen.
Niet alleen verkeeren in haar om
geving Katholieke grootwaardigheidsbe-
kleeders, maar gaf zij meermalen èn op
audiënties èn hij bezoeken uiting aan hare
ingenomenheid jegens hare Katholieke on
derdanen, wier trouw zij zelfs uitdruk
kelijk roemde.
Aan de oprechtheid barer vriendschap
voor het Belgische Koningspaar en het
Belgische volk mag dan ook o.i. niet ge
twijfeld worden. Was misschien ons Hof
wat traag en zwijgzaam voor het zoover
kwam, de Vingtième Siècle vergete niet,
dat het in deze den Nederlandschen volks
aard volgde.
Wij loopen niet spoedig warm, doch
sluiten wij eenmaal vriendschap, dan mee-
nen wij het en blijkt zij duurzaam.
iTAi.it;
Togen'burgemeester Nathan.
Zoudag hebben achtduizend Katholieken
van Rome, die niet minder dan 200 ver-
eenigingen vertegenwoordigden, ouder lei
ding van kardinaal Cassetta een vergadering
gehouden, waarbij zjj hnune aanhankelijk
heid aan Kerk en Paus uitspraken en
krachtig tegen de smaad woorden van Nathan
protesteerden.
Verder heeft het bestuur der Katholieke
i etie het volgende protest aan de burger jj
van Rome gezonden
„Burgers Een grove en beklagenswaar
dige schending der gewetensvrijheid is door
een persoon bedreven, die zich als voorzitter
van onzen gemeenteraad nog meer dan
eenig ander burger aan betoogingen voor
de een of andere partjj moest onthouden.
De smaadwoorden, welke op 20 September
door Sindaeo Nathan gesproken zjjn, geven
Diet den geest weer, welke de burgerij van
Rome bezielt, want de inwoners der stad
hebben altijd en overal getoond dat zjj diep
godsdienstige gevoelens koesterden en nog
koesteren. Daarom zijn de woorden van den
burgemeester een directe beleediging van
de heiligste gevoelens van een groot aantal
der Romeinsche burgers.
Allen, die zich er op beroemen, tot den
katholieken godsdienst te behooren en
burgers van Rome te zjjn, kuunen niet
meer zeggen, dat zjj in den gemeenteraad
hunne vertegenwoordiging bezitten, want
de voorzitter van dien gemeenteraad heeft
de gewone voorschriften en algemeene
eischen, die men aan een burgemeester kan
stellen, geschonden.
Burgers! Wjj willen hier in het openbaar
niet de rede gaan bespreken, welke de
burgemeester zonder eenige reden eu zonder
competentie, onder schending der wetten
tegen het Hoofu der geheele Katholieke
wereld gericht heeft Maar wij kunnen en
mogen het niet nalaten om in naam der
katholieken die zich door deze beleedigd
voelen, te protesteeren tegen de woorden
van hem, die zich in de eerste plaats on-
partjjdig heeft te houden.
Chavez fReuter seint uit Domodos-
sola, dt. j27 SeptDe vlieger Chavez is
hedenmidag om 3 uur overleden".
Wat men gisteren reeds vreesde, is dus
vandaag werkelijkheid geworden De koene
Peruaan bekend om zijn schitterende vluch
ten en plotseling wereldberoemd geworden
door zjju tocht over de Alpen, is aan de
wonden van zijn val overleden.
Geo Chavez was vooral in Frankrijk
bekend, maar door zijn hooge en prachtige
vluchten had hjj weldra een wereldnaam. Hij
wist bet hoogte record tot 27U0 meter op
te voeren. Juist omdat hjj het geheim
der hoogte-vluchten bezat, ging hij mee
dingen in den wedstrijd over de Alpen.
Dien tocht heeft hjj schitterend volbracht
en iedereen zal het met ons betreuren,
dat Chavez deze ruemrjjke overwinning
zoo duur betaalde. (Zie ouder „sport" in
het nummer dezer courant.)
Het Modernisme. Volgens de
Milaneesche „Perseveranza", die door de
„Croix" wordt aangehaald, hee t te, Lugano
een vergadering plaats gehad van de
voornaamste modernistische leiders in
Europa. Doel der bijeenkomst was het
ontwerpen van een antwoord op het jongste
Motu Proprio van Z fl. den Paus. De drie
Italiaansche vertegenwoordigers stellen voor,
niet in de dagbladen te polemiseeren, doch
een protest onder gesloten enveloppe te
zenden aan alle priesters in Europa, Dit
voorstel werd verworpen, maar wat wel
besloten ia, wordt niet gemeld. Bekend is
alleen, dat de vergadering een motie aan
genomen heeft, om een nieuwe en werk
zame propaganda voor de modernistische
ideeën te beginnen en studiehuizen te stich
ten voor seminaristen, die wegens hun
modernistische ideeën uit de seminariën
gezonden zijn
BELUIË.
Een geschenk voor Keizer
Wilhelm Naar het „H v. A." verneemt,
zal aan keizer Wilhelm, bij zjju l-ezoek
aan Brussel door landgenouten vermoe-
deljjk door de regie der Duitsche diamant
handelaren een pracVtjuweel aangeboden
worden.
Dit juweel bevond zich iu de exposirie
van de collectiviteit der diamanthandelaren
in de tentoonstelling en was in de brandkast
geborgen, toen de brand de tentoonstelling
vernielde. Het werd echter gaaf en onge
schonden teruggevonden.
Het juweel is een keizerskroon, omringd
door lauwertakken en draagt de naamletter
W. Er zijn smaragden, rolijjnen en andere
gekleurde steeuen iu, en alle diamanten
komen uit de Duitsche Zuid-West Afri-
kaansche mjjnen.
In strjjd met de gewone dia:nanteD,j die
men daar gewaonlijk vindt en die klein
van afmetingen zjju, mogen deze steenen
van grooten omvang genoemd worden.
Het geheele juweel wordt berekend op
een waarde van 75.000 fr.
FK AN K KIJK.
Ongeluk te Parjjs. In de Rue
de Rennes te Parjjs heeft Maandagavond
een ontzettend ongeluk plaats gehad. Een
rjjtuig, waarin mevr. Villebrelle, haar zoon,
dochter en haar zuster gezeten waren,
raakte bekneld tusschen twee trams. Het
rjjtuig werd geheel verbrjjzeld, mevr. Vil
lebrelle en haar dochter op slag gedood.
De anderen inzittenden liepen ernstigen
verwondingen op.
De |d o ad el ij ke val van den. a vi-
a teu r 'Pai 11 at.
Ter aanvulling van het laatste bericht
in ons vorig nummer qver het ongeluk ton
heer .Poillot te Chartres overkomen, meldt
men jiog het volgende:
Poillot .was voornemens in 'taërodroomi
van Chartres eenige vluchten te maken
met leerlingen van (je biplaan-school. Hij
deed met zes verschillende leerlingen uit
stekend geslaagde vluchten. Den zevende
keer steeg hij op met den heer Parpiat,
omdat deze er op aandrong. Nadat hij
tweemaal om het vliegveld was gevlogen,
zag men hem omstreeks half tien boven
het kleine bosch van La Motte plotseling
dalen.
Men haastte zich daarheen, doch vond
slechts een verbrijzelde prachine, waar
onder de belde mannen kermend lagen.
Parpiot bleek slechts licht gewand aan
schouder en gelaat. Poillot daarentegen
lag weldra roerloos en met gesloten oogetn
en stierf na twintig minuten zander bij
kennis te zijn geweest. Hij1 had den ruggo
graat gebroken.
Het ongeluk motet toegeschreven wor
den aan het scheuren van een zeil der
machine.
De moord op baron Paul de
Montroux. Het hof van assisen te
Coutances heeft Vrijdag uitspraak gedaan
in de zaak van den moord op baron Paul
de Montroux op het kasteel Clas-Giat te
Martinvast. De beklaagde was de 19 jarige
kamerdienaar Louis Guéret, die vroeger
bjj den baron in dienst was, maar wegens
onbetrouwbaarheid werd ontslagen. Toen
ging hij naar Parijs en kreeg een betrek
king te Asnières l'aar pleegde hij echter
diefstal, waarroor hjj met zes maauden
gev„ngennisstraf werd gestraft. Tjjdens
zijn verbljjf in de gevangenis beraamde
hjj het plan om baron de Montroux van
het leven te bcrooven. Zoodra hjj ontslagen
was, kocht hjj eeD revolver en nam den
trein naar Martinvast. Daar hjj geen toe
gang kon krjjgen tot het kasteel verborg
hij zich zich in het park en slaagde er
eindeljjk in op een algemeenen feestdag,
toen het personeel afwezig was, het huis
biDnen te dringen, waar hjj zich in een
kamer vlak boven die van den baron ver
borg. In den nacht sloop hjj naar de
slaapkamer van den baron en schoot hem
in den rechterslaap Toen hjj zag, dat het
schot niet doodeljjk was, sloeg hjj hem met
zjju vuisten dood. De baron was 72 jaar
oud. Guéret verdedigde zich met te zeggeu,
dat hjj geen moord had willen plegen,
maar alleen gekomen was om te stelen.
Maar loen hjj zag, dat hjj den slapmde
hart gestoord, maakte hjj gebruik van zijn
revolver. De jury verklaarde hem schuldig
op alle punten vau de aauklacht, maar
nam verzachtende omstandigheden in aan
merking Daarom we d hij tot levenslangen
dwangarbeid veroordeeld.
DFITSOHLAA'D.
Opstootjes te Ëerljjn In de
volkswjjk Moabit verwekten stakende ko
lensjouwers Maandagavond een relletje dat
weid ra tot een waar volksoproer aanw ies. Lan
tarens werden vermeld, de deuren en ramen
der Reformatiekerk verbrjjzeld, een predi
kant uit den tram gehaald en mishandeld en
vooral de politie van alle kanten, uit ramen
en dakvensters, met allerlei projectielen
bestookt. Een reclamezuil werd in brand
gestoken en toen de brandweer aanrukte,
haar het blusscben belet. Herhaaldelijk
moest de pelitie met sabel en revolver
chargeereu. Een 40-tal politieambtenaren
en 90 personen van de volkswijk werden
meer of min ernstig gewand.
Verwachting tot aan den avond van 29 Sept
Zwakke (tot matigen) zuidelijke wind. Ge
deeltelijk bewolkte lucht. Weinig of geen
regen. Warmer.
ËSflELASD.
Het ongeluk van den avia-
teur Barnes. Gedurende de vliegweek
te Folkestone in Engeland, heeft verleden
Woensdag de luchtvlieger Barnes voor
zijn waaghalzerjj leeljjk moeten boeten.
Barnes is een der meest bekende Engelsche
aviateurs. Woensdag hadden hevige winden
het vliegen zoo goed als onmogelijk ge
maakt, doch toen tegen den avond de
wind was gaan liggen, besloot Barnes na
eenige aarzeling, toch op te stjjgen. Eenige
grassprietjes omhoog werpende, en deze
ziende wegvliegen, zeiie hij Deze wind
zal te sterk voor mij zijn. Toch steeg hij
op, vloog ongeveer een halve mjjl en keerde
daarna terug, vliegende op een hoogte van
ongeveer twintig meter. Barnes vloog zeer
onregelmatig en de menigte aanschouwde
zijn gevaarvolle daling met angstige span
ning. Tot verbazing der aanwezigen klom
de aviateur uit zijn stuurstoel en kroop
naar het staartstuk van zijn apparaat.
Plotseling nam hij een sprong. Even
haakte zijn voet, de machine bewoog zich
omhoog en de aviateur viel van een hoogte
van tien meter. De aeroplan dreef nog
eenige meters ver en viel toen eveneens
met een harden slag.
De toesnellende doctoren vonden den
luchtvaarder bewusteloos en constateerden
een schedelbreuk en een gebroken arm.
Eerst laat in den avond kwam Barnes bij
Zjjn toestand is zorgwekkend.
Niettegenstaande dit droevig incident
steeg Moisant dien avond nog op met
passagiers en maakte Grace een praeht-
vlucht, waarbij bij een hoogte bereikte
van 1160 M.
SPANJE.
De Spaansche vrjjheid. Tegen
den voorzitter van het leidingscomité voor
de Katholieke betooging te Bilbao, is een
vervolging ingesteld, omdat hij verleden
Zondag een manifest verspreidde, dat hier
met de gevoelens van ae regeering strookte.
Ziedaar de liberale vrijheid van den heer
Canaeljas!
AMERIKA.
De P a n a in a t e n t o o n s t e 11 i n g
in San Francisco. De wetgevende
macht van Californë heeft haar goedkeu
ring gehecht aan een voorstel om 10 milli-
oen dollars beschikbaar te stellen voor de
Panama Pacific International Expositon, die
San Francisco in 1915 voornemens is te
houden. Door de burgers van San Francisco
is voor 7-1/2 millioen ingeschreven.
Dit maakt tezamen een bedrag van 17'/2
millioen dollars, hetgeen voldoende geacht
wordt om met grond in December a s. tot
het Congres officieel het verzoek te rich
ten, dat San Francisco zal worden aange
wezen als de plaats, waar de internationale
tentoonstelling tot viering vau de voltooiing
van het Panamakan tal zal plaats hebben.
Vergadering der Tweede Kamer
In de Dinsdag gehouien zitting der
Tweede Kamer kozen de hernieuwde af-
deelingen tot hare voorzitters de heeren
De Savornin Lobman, Vau Vljjmen, Van
Nispeu (Njjmegen), Borgesius en Kuyper.
Als vragendag bleef btstemd Vrijdagmid
dag
Aangevangen werd met het sectie onder
zoek der Indische begrooting om daarna,
doch niet vóór Dinsdag met het sectie
onderzoek van de Staatsbegrootiug aan te
vangen.
Het eindverslag is uitgebracht over het
wetsontwerp tot bestrijding der zedeloosheid
zoodat dit voor de openbare behandeling
gereed is
Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman.
De minister van Staat, jhr. inr. A F.
de Savornin Lobman gaat zich, naar de
„Ned." meldt, voor eenigen tijd buitens
lands begeven.