Spaarbrander
bouwwinterscliool
LIE-
Dienstbode,
nSlijp- en
tdeien,
ran Dennenpalen
DER WEIDEN
TE GOES.
te Kwaliteit
roeken, pijpen enz.
N VAN WEEL,
rdbraband.
'E KOOF
ngste Bediende
OE OF HUISHOUDSTER.
inke Dienstbode
So. 113.
Zaterdag 24 September 1CJ10
Zesde Jaargang.
Verschijnt eiken NiMDiB-JOEIISDM- in VRIJDAGÓVOND.
Pil Miner bestaat i\ 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
„De Antithese'' in de
„Goesche Courant".
FEUILLETON.
Uil Pmitsptl vu ObniHirtiu.
BINNENLAND
elrijders, Koetsiers
Voerlieden.
21 Sept 6 uur min.
J 27 5 46
irtier Zondag 26 Sept. 's
1 min.
|iarn moet een half uur, de
moeten een uur na zons-
liden.
EEN GROOTE PARTIJ
voorradig bij
impen a. d. Lek.
an nieuwe leerlingen, die
16 jaren moeten hebben
vóór den 15 October a.s.
ondergeteekende, die op
programma's en alle ge
ldingen verstrekt.
De Directeur,
I. G. J. KAKEBEEKE
)P onder garantie bij
ilse, Schoolstr., Goes.
de proef met de
teer dan tevreden zijn!
Aanbevelend,
irden en Kachels GOES.
van Verzekering op 't leven.
opgericht 8 Maart 1843.
'd bij Koninklijk Besluit
Juli 1895, No. 41.
tschappelijk kapitaal f306.000.
pril 1904: f I.374.679.626.
1 te WAALWIJK.
nten gevraagd.
3RSDIJK, Kapelle.
inistratie der „Nieuwe Zeeuw
kan tegen 15 October a.s.
ien.
aanbiedingen bij den
DIRECTEUR.
ten nette flinke
NSE DAMAVE, Vlissingen.
egeu November
Boerenstand, v. g. g. v. bjj
HERT- Hbnning, L. Burg,
ovember
Mej. SCHNEIDER, Spek*
I boom-mesprijs p. maanden voor Goe- f 0.75 daarbuiten 10.96
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent
Advertenüën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
PerlameberithUB 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prjjs
Adv ei-teutién van 15 regels f050; iedere regel meer 10
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oe re tend
Licsstaanbiedingen regels voor 25 Ct, k contant.
Wie zich tegen I October a. s.
abonneert, ontvangt tot dien datum
ons Blad gratis.
Proefnummers worden op aanvrage
gaarne toegezonden.
DE DIRECTIE.
De indruk, dien het hoofd-artikel in de
„Goesobe Courant" van 17 September j.l.
op den ontwikkelden lezer heeft gemaakt,
moet wel verbijsti rend zijn.
Verbijsterend over de onkunde, die daar
in vier en een halve kolom is uitgestald,
verbijsterend vooral over het willens en
wetens blind zijn voor feiten, helder als
de dag.
De schrijver heeft het over de anti
these. Welnu, de antithese bestaat. In
ons land gelijk overal elders heeft het
verschil tusschen levens- en wereldbeschou
wing twee groepen gevormd de eene, wier
gedachten handelingen en strevingen, zoo
wel in het openbaar als in het bijzonder
leven worden beïnvloed door het geloof in
een Almachtigen God, Schepper en Instand-
houder aller dingen, Wiens wet en wil het
richtsnoer vormen van der menschen daden,
ook in zooverre zij leden zijn eener
geordende samenleving of maatschappij, de
andere, welke geen God als oppersten
gebieder erkennend, de oorzaak aller dingen
in de wereld zelve legt en aan de mensche-
lijke rede, als opperste rechts- en maeh s-
bron, de beslissing laat over de gewichtigste
levensvragen. Dat is de antithesedat
scheidt de mensehheid in twee groote
kampen, dat is de inzet van den geweldigen
strijd, die sinds het licht der beschaving over
de wereld gloorde, met de wapenen des
geestes wordt gestreden. Die antithese is
dan ook zoo oud als de wereld. Niemand
heelt ze uitgevonden, noch Dr. Kuyper,
noch iemand anders, zij is geboren uit het
verzet van het redelijk schepsel tegen zijn
Maker in de onheilvolle stonden, toen
Lucifei de schennende hand uitstak naar
de krone van Gods opperheerschappij en
Adam in des paradijzes lustwaranden de
verboden vrucht begeerde.
Terecht zegt daarom de dichter:
„En sinds die ure staan en kampen op
[deez' aarde
Twee machten, beide sterk in zelfbewuste
[waarde
Het rjjk der Heemlen en het rjjk der
[Hel" i)
Dat had de „Goesche Courant" te be
strijden, te weerleggen. En wat doet zg
Zg praat twee en halve kolom vol over
de geloofsverschillen tusschen de Katholie
ken en geloovige ProtestantenAlsof wg
dat niet wisten! Maar weet de „Goesche
Courant" dan niet of wil zg niet weten
dat ondanks al die geloofsverschillen de
Katholieken en geloovige Protestanten
belangrijke punten gemeen hebben,
die hen in het staatkundige doen samen
gaan niet samen smelten punten,
die hen op een oneindige 11 afstand
V.
(Slot.)
Maar de keerzijde van zulk een. zalig
wegzinken in het Eeuwige doet zich
juist te Oberammergau pijnlijk gevoelen.
Want als men dan Lang weder ziet en
vooral, als men ;hem dan weder hoort,
komt de ontnuchtering. Wanneer men een
oogenblik het Ideaal heeft gegrepen, valt
do werkelijkheid 'bitter tegen. Vooral de
zoogenaamde sprekende Jezus. Lang's
stem klonk te hard, te schel. Neen, zóó
hoor ik Jezus niet. Lang's geluid verried
te weinig teerheid, mededoogen (-enerzijds
en heilige verontwaardiging anderzijds.
Neen, zóó denk ik mij Jezus niet. Er wa
ren geen tranen in Lang's stemen ook
geen koninklijke majesteit. Ik maak alleen
eene uitzondering voor de laatste kruis
woorden. Nooit heeft de zingende stem in
de Mattheus-Passion bij die woorden mij
Zóó aangegrepen als de sprekende stem
stellen van de modernen en de ongeloo-
vigen der overzgde?
Hoor, „Goesche Courant" hoor, wat Mr.
Van Houten, een liberaal van onverdachte
kleur, over die antithese zegt
„Met de wapenen des geestes
wordt in onzen tgd een strjjd
gestreden heviger en princi-
pieeler dan in eenig ander
tijdperk onzer geschiedenis.
Bg de tegenstellingen, die thans
vreedzaam op onzen bodem naast
elkander moeten leven, zijn die
tusschen Katholiek en Protestant gering.
Het is geen conflict over enkele dogma's
maar tusschen geloof en ongeloof, tusschen
lijnrecht tegenstrijdige wereld- en levens
beschouwingen.
De waan, dat deze gisting
buiten het veld der politiek
zou kunnen omgaan of wel om
gekeerd, dat de politiek van
den invloed dier gisting vrg
gehouden zou kunnen worden
is reeds voorbg gegaan.
De overtuiging omtrent de
beteekenis van het leven en
van zijn leven is voor ieder,
hetzij geloovig of ongeloovig
de bron van zjjn handelen en
tevens de oorsprong der eischen
die hij voor zich en anderen aan
staat en maatschappij stel t." 3)
Goed verstaan „GoescheCourant" „H e t
is geen conflict over enkele
dogma's m a a r t u s s c h e n g e 1 o o f
en ongeloof." En daarom staan o p
politiek gabied èn Katholieken èn
geloovige Protestanten schouder aan schou
der, wjjl zg gelooven, dat de maatschappij
eerst dan aan hare roeping beantwoordt,
eerst dan het waarachtig geluk harer leden
bevordert, wanneer hare wetten en instel
lingen doordrongen zgn van den christe
lijken geest en hun kracht en sanctie
ontleenen aan God Almachtig.
Dit algemeene beginsel, dat de christe
lijke partgen in de politiek vereenigt, laat
aan elk dier partgen volkomen v r ij h e i d
van handelen in de onderge
schikte punten en waarborgt ook aan
elk der partgen eene volkomen on-
afhankelijkheid op kerkelijk
terrein.
Hoe grout het verschil van inzicht in
kerkelijke leerstukken betreffende Schrif
tuur, Sacramenten enz. ook moge zijn, dat de
Katholieken van de geloovige Protestanten
scheidt, zg voelen zich één, zoodra de
groote beginselen op het Bpel staan, die
zjj gemeenschappelijk belijden en
waarmede het Christendom staat of
valt, beginselen, zoo uitnemend vervat
in het woord van den H. Joannes „Dit
is het eeuwig levendat zg U kennen,
den eenig waren God en dien Gij gezon
den hebt, Jezus-Christus". 3)
Derhalve, laat de „Goesche Courant" de
woorden van Mr. van Houten ontzenuwen,
niet met ledige frazen, maar met degalijke
argumenten en een grondige bewijsvoering
en wg zullen openlijk herroepen wat wij
in dit artikel ever de Antithese schreven.
Doch zulks ligt niet in de ljjn der
„Goesche Courant".
De waarheid laat haar koud en over de
kern der kwesties, die zjj behandelt of
heet te behandelen, bekommert zjj zich
allerminst.
van Lang in het drama des lijdens. Doch
in 't algemeen trof mij zijne dictie even
weinig, als zijne actie mij bezielde. Van
daar staat Golgotha oneindig hooger dan
Gethsemané; vandaar verheft zich Lang
op het hoogst als hij zwijgend gebukt
gaat onder het kruis.
Wat volgt hieruit? Dat de Christus
figuur alleen met «enige vrucht kan wor
den uitgebeeld, als het gaat om het aan-
kweeken van ons medelijden met dien
Lijder. Geen oogenblik laat ons onder
het Passiespel de indruk los van het
geweldig lijden van den Christus. Dat
gesleep met Jezus als ik het zóó eens
plastisch noemen mag van Gethse
mané naar Annas, van Annas naar Ka-
jafas, van Kajafas naar Pilatus, van Pi.
latus naar Golgotha wekt ééne lange
emotie van diep medegevoelen op. Die
duisternis treedt tegenover het licht, met
steeds ijzingwekkender geheimzinnigheid
naar voren. Wij zien den haat branden;
wij hooren de moordzucht hare laste
ringen uitbraken; wij worden tot in het
diepst onzer ziel aangegrepen door het
lijden van Hem, die dit alles zwijgend
Als zjj maar het twistvuur kan stoken
tusschen de coalitie-genooten, tweedracht
zaaien in hunne gelederen, dan is zjj
tevreden. Daar heeft zjj alles voor over,
zelfs de beginselen op den koop toe.
Het woord van den socialist Van der
Goes„In de politiek is het anticlericalis-
me het levensbrood van de liberalen" is
als het ware voor de „Goesche Courant"
geschreven en daarom moesten in haar
jongste hoofdartikel de verschilpunten
tusschen Katholiek en Protestant breed
worden uitgemeten om beiden tot wrevel
jegens elkander op te wekken en uit dien
wrevel en afkeer een politieke winst voor
haar partjj te behalen.
Geheel haar journalistiek werk haar
beschouwingen, persoverzichten, berichten,
wordt beheerscht door den haat togen de
„clericalen",en geljjk het koppige ros, dat
in blinde woede links en rechts met de
pooten slaat, zoo hakt de „Goesche Courant"
in den blinde, nu eens naar de RoomscheD,
dan weer naar de „fijnen" en wordt zjj
bij de bespreking van de groote vraag
stukken niet door het gezond verstand
maar door den hartstocht geleid.
Wat onder zulk een voorlichting van
de liberale partjj in het Goesche land is
geworden, de verkiezingen van dezen zemer
hebben het geleerd.
En zjj staat pas aan het begin van haar
verval. Onmiskenbare teekenen wjjzen er
op, dat de uiterst „bekwame" en „kundi
ge" wjjze, waarop de „Goesche Courant"
haar verdedigt, de „debacle" van het
liberalisme in onze streken beduidend zal
verhaasten.
l) Scbaepman. De Pers.
-) Over het recht der meerderheid (1888).
3) Joann. XVII3.
Tweede Kamer.
Zitting van 22 September.
De heer Lieftinek installeerde den nieuw
benoemden voorzitter den heer graaf Van
Bylandt met.de vJgende woorden
Hooggeachte heer van Bylandt
Het heeft H. M de Koningin behaagd,
op de voordracht der Kamer, u weder tot
onzen voorzitter te benoemen. Wij verheu-
geu ons daarin haitelijk. Dat hebt gij reeds
kunnen bemerken aan het aantal stemmen
gisteren op u uitgebracht. .Gij zijt aange
wezen met bijna algemeene stemmen. Hoe
komt dat? Dat komt omdat het afgeloopen
jaar ons geleerd heeft dat wjj ons in n
niet hebben vergist. Waar ik verleden jaar
de verwachting uitsprak, dot wjj in u een
onpartïjdigen leider zouden vinden, die
met opgewektheid en zooveel mogeljjk met
voortvarendheid onze discusissies leiden
zou, zoo konden wjj gisteren mst voldoening
bemerken dat door u aan de algemeene
opinie was voldaan. Toch mijnheer de voor
zitter, hebben wij veel van u [gevergd.
Dat komt door onze verantwoordelijkheid
maar toch niet geheel.
Als gjj gezegd had: ik wil niet; ik wil
liever niet of ik wil eigenlijk in het geheel
niet, dan hadden wjj u er niet aan mogen
wagen. Welnu M. d. V. wjj verwachten
dat u dezelfde richting zult bljjven volgen
Wij weten het het suaviter in moio zal
nader bjj u staan en met grooter letter
duldt. Wij zouden zijne haters willen slaan
en Hem willen bevrijden van de lagen
zijner vijanden. ,Er kookt in ons woede
over het onrecht, dat Hem wordt aan
gedaan. Toorn aan de eene zijde en me
delijden anderzijds zietdaar de vrucht
der aanschouwing. Maar helaasverder
komen wij niet.
Ons medeltijden met Jezus niet Je
zus' medelijden 'met ons, brengt het
Passiespel naar voren.
Jezus draagt het kruis, maar het kruis
draagt Jezus niet.
De overmacht van bruut geweld
plaatst het overwicht van Christus' zede
lijke majesteit in de schaduw.
Als Golgotha opdoemt, zingen wij niet:
„Wij zijn verlost, maar 't heeft Uw dood
gekost."
Daarmede wordt bewezen, dat het we
zenlijke in het lijdensdrama de kracht
van menschelijke vertolking te hoven gaat.
En dat springt te duidelijker in het oog,
wanneer wg in aanmerking nemen, dat
al wat een mensch vermag, hier is aan
gewend om ons het „duur gekocht" te
doen gevoelen. Reeds het optreden van
op uw agenda dan het fortiter in re. Laat
ze naast elkander liggenMoet gij het
eene wat aandikken en het andere wat
afslgpen, doe het dan naar uw beste weten
en naar hetgeen door u geacht wordt in
overeenstemming met den besten gang van
zaken te zgn.
Gg hebt de benoeming niet aangenomen
voor u zeiven, maar ter wille van ons en
van het land.
Hartelijk gefeliciteerd
Blijf gezond naar lichaam en naar geest
Deze hamer zjj u toevertrouwd j (Bravo's
en handgeklap).
De heer Van Bylandt nam daarna het
woord en zeide
Mijne Heeren
Op uwe mij zoo vereerende voordracht
door H M. de Koningin benoemd tot
voorzitter der Tweede Kamer om andermaal
deze booge vergadering te leiden, zij het
mij vergund u, Mijne Heeren, oprechten
dank te betuigen voor dit hernieuwde blijk
van vertrouwen.
Thans weet ik, bij ervaring, dat mijne
taak niet licht is, doch ik heb ook onder
vonden dat ik daarbij Uwe welwillende
medewerking mocht ontvangen, waarvoor
ik U van harte dank zeg.
Getracht heb ik mijn plicht getrouw te
vervullen en hoop dit ook verder, met Gods
hulp, te doen. Onpartijdigheid in de leiding
en stipte handhaving van ons Regiemens
van Orde zal mijn streven zijn. Uwe mede
werking vraag ik opnieuw. Aan werk, ik
mag wel zeggen aan gewichtigen arbeid,
ontbreekt het niet en aan tijd zal het niet
ontbreken, wanneer de Heeren beknopt
willen zjjn bij hunne redevoeringen en vooral
niet te veel tijd besteed wordt ter behan
deling van zaken van persoonlijken aard.
V' or de hartelijke woorden door den oudste
onder ons, den geachten nestor, mijn hoog
geschatten vriend Lieftinek, tot mij gericht,
zeg ik hem mijn besten dank. Moge onze
gemeenschappelijke arbeid voor Land en
Volk tot zegen strekken.
En nu verklaar ik het voorzitterschap
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
te aanvaarden (Bruvo's).
Besloten werd om in overeenstemming
met art. 141 van het Regl. van Orde de
behandeling te hervatten van die onder
werpen, die in het vorig zittingsjaar onaf
gedaan zijn gebleven.
Na mededeeling van ingekomen stukken
en het benoemen der leden van de begroo-
tings commissie werd de vergadering ver
tot 27 Pept. a.s.
Werk aan den Winkel.
De Tweede Kamer heeft haar werk
zaamheden heden weer aangevangen.
Zeer belangrijke ontwerpen wachten
nog op afdoening.
Wij noemen slechts:
het .ontwerp-bakkerswet;
de wijziging der arbeidswet;
de Steenhouderswet
de zedelijkheidswet
de Armenwet;
de zedelijkheids-ontwerpen
de wijziging der wet op de Xaamlcozo
Vennootschappen
het voorstel tot regeling van de positie
van vrouwelijke Rijksambtenaren en on
derwijzeressen bij het openbaar lager
onderwijs, die in het huwelijk 'treden;
mmm
het koor in rouwgewaad, terwijl het vroe
ger de bonte oostersche kleedij droeg,
maakt grooten indruk. En mach tg grijpt de
klaagzang aan die zachtkens hooren doet:
„Auf fromrne Seelen, auf und gehet",
enz.
En als dan op donkeren achtergrond
het akelig Golgotha zich vertoont en ons
oog de in zwijm gezonkene Maria, de
het kruis krampachtig omklemmende Mag-
dalena, den met onvergetelijken blik op-
zienden hoofdman ontwaart, en vooral
met overweldigende smart tuurt naar den
middelsten kruiseling, ja dan wordt ons
de lijdende en stervende Jezus nader ge
bracht dan het ooit een Rubens of een
Bach ons deed. Maar verder komen wij
niet. Het beulswerk aan een schulde-
loioze grijpt ons aan, doch het hart blijft
vreemd aan het kruismysterie: „Hetgeen
het oog niet heeft gezien, en het oor
niet heeft gehoord, en in het hart des
menschen niet is opgeklommen, heeft God
bereid die» die Hem liefhebben."
Hier faalt het Passiespel en moet het
falen.
Een Passiespel dat ons alle personen
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 24 Sept.
Meest matige (tijdelijk krachtige) Weste
lijk e tot Noordwestelijken wind. Afwisselende
bewolking. Mogelijk enkele regenbuien. Dezelf
de temperatuur.
de Ziekte- en Radenwet; enz.
Werk is er dus in overvloed.
Weinig kwam er in het thans afgesloten
parlementaire jaar tot stand. Het Ministe
rie arbeidt echter rustig voort; de wets
ontwerpen stapelen zich op.
Moge de parlementaire molen nu eens
minder langzaam gaan malen!
Hier en 'daar werd reeds de meening'
uitgesproken, dat de sociale verzekerings
wetten er ook in deze periode weer niet
komen zullen.
Beschame de Kamermeerderheid deze
pessimisten
Beseffe zij hare verantwoordelijkheid 1
(Arnh. Dbl.)
Prins Hendrik naar Brussel.
Naar het Hdbl. v. Antw. meldt, zal Prins
Hendrik der Nederlanden den 18den Octo
ber te Brussel aankomen.
Ofschoon incognito reizend, zal hij, vol
gens het Antwerpsche blad, de gast zijn
van den Koning der Belgen en in het
koninklijk slot van Laeken afstappen.
De Millioenen-Nota.
De toestand van 's Rijks financiën blijft
de grootste zorg eischen, leest men in
de Troonrede, en de Millioenen-nala komt
deze (mededeeling met het gewone ver
bijsterende aantal cijfers illustreeren.
Toch zjjn er ook lichtpunten aan te
wijzen.
Zoo vvordt 1908 een zeer ongunstig jaar
genoemd, ongunstiger dan sedert vele
jaren was voorgekomen.
Maar .toch bedroegen ook in 'dat jaar
de gewone ontvangsten niet onbeduidend
meer ,en de gewone uitgaven niet onbe
duidend .minder, dan was verwacht.
Het jaar 1909 maakte vervolgens weer
een gelukkige tegenstelling met zijn voor
ganger.
Het liet zich hoogst ongunstig aanzien
en het viel zeer mee.
Het .geraamde tekort op den gewonen
dienst is voor dat jaar va:n ongeveer 5
millioen tot circa l3/4 millioen geslon
ken. Echter doet het tekort op de buiten
gewone ontvangsten en uitgaven 'bet to,-
taai van het deficit weer belangrijk stij
gen.
Wat 1910 brengen zal is nog niet met
zekerheid te bepalen, maar de minister
behoeft lang niet ontevreden te zijn over
het vloeien der middelen..
Er is een beduidend accres, waardoor
de raming met flinke bedragen wordt
overtroffen.
Alleen de opbrengst van den verhoog
den accijns op het gedistilleerd valt tegen.
In 1910 zal de opbrengst naar alle waar
schijnlijkheid slechts ruim 3 millioen stij
gen boven de opbrengst, die zonder de ver
hooging van het middel weid verwacht.
Moge dit uit louter financieel opzicht
uit het lijdensdrama deed zien behalve
Jezus en ons alleen aan Hem, den Af
wezige, deed denken, zou de waarheid
meer nabij komen. Want Hij- wordt slechts
afgebeeld, gelijk Hij' is, in het hart dei-
Zijnen.
In die heerlijkheid aanschouwde ik
Hem, juist toen er in de gehoorzaal niets
meer te zien was, en ik .alleen het koor
ho.orde zingen:
Preis, der Du am Sühnaltar,
Für uns gabst Dein Leben dar.
Du hast uns erka.ufct Dir,
Dir nur leben, sterben wir.
Of toen ik Zondags in het eenvoudig
kerkje te Garmisch met de gemeente het
bekende Duitsche keiklied zong:
Suche Jesum und Sein Licht,
Alles andre hilft dir nicht.
Want, eerst als het zinnelijk oog wordt
gesloten, en het oog der ziel wordt ge
opend, gaat de volle heerlijkheid van den
Chrstus voor ons op.
J. TH. DE V1SSEI1.
