No. 109.
Donderdag 15 September 1910
Zesde Jaargang.
NIEUW!
iN DER HELL,
MASSEE ZOON,
GOES.
lomspensioen.
K R. R. L. De Muralt,
IB00T0IENST
Ruyter en Zuid-Beveiand
war te Os,
btte Werkmeisjes
Verschijn! eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VDIJDAGAVOND.
Flink zoo!
UIT DE PERS.
anbevelend,
Ptraat GOES.
Onze Landbouw-
/erktuigen verwier-
Iwijk de GOUDEN
en de EEREpRIJS,
MEDAILLE, uitge-
W. NI. DE KONINGIN,
tie met vele inzen-
ijl vorige week onze
imachine op den wed-
in Bommel eveneens
mg behaalde.
ee, zal op Vrijdag 16 Sep-
3K PRfNS VAN ORANJE"
als spreker met het
fPENSIONNEERING.
Gelegenheid voor debat.
|ur 's avonds.
IET VOORL. COMITÉ.
rdt.Rotterdam en
Vmsterdam,
e Stoombooten
GOES n. ROTTERDAM:
15 Sept. 's morgens 7,
18 Sept. 's morgens 10,
f.RDAM: Woensdagmiddag.
ROTTERDAM n. GOES:
dept. 's morgens 3,
pept. 's morgens II,
's namiddags 4,
I'IERDAM naar GOES:
gmiddag 2 uur.
Rotterdam, Haring-
lijde.
|I£N te bekomen te Goee
J. C. MONHEMIUS, to
|e heere-n BOUMAN Zn.,
lam bij de hoenen J. B.
I en W. DEI'AIS en te Rot-
de Steomboot-Reederij v/h
I DER SCHUIJT.
ISVRACHT Goes-Dordf-
knkele reis, f 1, retour f f,5o-
V ERMIST
aar, gemerkt No. 60,
VAN WEELE, Rerponcher-
irtsdjjk.
tegen 1 November
Salaris. Brieven aan Hotel
'JT, Westplein, Rotterdam.
I hun geboden ontglipt,
dde Eisa bij de Melancholie
zulk een meesterlijke wijze,
m luide toegejuicht werdem.
was hem onverschillig; hij
alleen de natuurlijke en min-
waarap zij dankte.
nuren na het feest bracht
a.l£ wakend, ha Ia' droomend
dacht aan het veriedene. Het
dood zijns vaders verhaast
i dat het eenige doel zijner
haar laatsten snik. Hij zelf
allerlei manieren nagejaagd
hij als ijdelheid loeren ken-
uren kwam de wensch in
te zijn, opdat hij1, door den,
ingen, in arbeid de hem ein-
ïende jaren zou moeten door-
■araan moest toch ook genot
:ijn, dat hij niet kende. Mis-
hem dit schadeloos stellen
luk, dat hij zocht, maar niet
at eenvoudige omgeving was
gegroeid en hoe sprak ze er
(Wordt vervolgd.)
Atxmneme Isprijs p. A maanden voor Goes fO.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
tdvertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en V"ijdag vóór een uur 's namiddags
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
ReclaméberitMoa 25 Ct. p r Bq alxmneiaent vpeeiak pr$s
AdvcrU-ntiën van 16 regels f<> 70iedere regel moor 10 i
Eeuzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerekend
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, k contant.
De actie van onzen minister van Justi
tie tegen de speelhuizen vindt in ruimen
kring sympathie. Ook verschillende libe
rale organen betuigden in deze onom
wonden hun ingenomenheid. Zoo- bevatte
dezer dagen „Het Vaderland" een artikel,
waarvan „De Tijd" zeide, dat het zelden
iets met meer volkomen instemming uit
eene vrijzinnige courant had overgenomen.
Alleen eenige weinige liberale bladen
meenden ook wederom uit deze kwestie
politieke munt te moeten slaan doo,r de
ministerieel© gedragingen tegenover de
speelwoede in een verdacht licht te stel
len. i
Zóó b.v. de llaagsche correspondent
der „Zutiensche Courant", die het vol
gende debiteerde:
Wat ons zoo hinderde in de act.e
der regeering is, dat het een praeoe-
dent schiep, een voorbeeld van arbi
traire gedragingen der overheid, die
in een land als 'tonze niet geduld
mogen worden, ook al gaan ze tegen
de ergste misbruiken or m.sdadigers
in. Ook een m.nister heeft respect
te toonen vo,or de wetten, al valt
zulks hem zwaar. En vooral onder
clericaai régime moet men daarop
streng letten, omdat de Christelijke
partijen toornen tegen levensbeschou
wingen, die huizende aanhangers in
den lande vinden. Meent meii h.v.
dat een man als onze tegenwoordige
minister van justitie, meer eerbied
heeft voor den Nieuw-Maithosiaan-
schen Bond dan voor de speelsociëtei-
ten? Welnu, wanneer hij meent met
zijn politieagenten den toegang tot
dezen te kunnen sluiten, wat let hem
dan de vergaderingen van genen on
mogelijk te maken?
Er treedt in de actie, gelijk die
tegen de speelhuizen werd gevoerd,
een staatkundig element naai- voren,
dat de moeite der overweging waard
is.
Speelhuizen zijn verderfelijk, maar
verderfelijker achten wij een onrecht
matig optreden van de overheid. Wan
neer deze een kwaad ontdekt, dat zij
op .wettelijke manier er tegen inga,
maar niet met op zijde stelling ,der
vrijheidsrechten des volks door de
mócht .harer poiitiie poge het uit te
roeien.
De speelhuizen tieren lang genoeg
dan dat er thans reeds een wet tegen
zou kunnen bestaan, en nog zouden
wij de spoedbehandeling eener wet
toejuichen. Maar van een machts-
overschrijding van 't uitvoerend ge
zag zijn wij niet gediend, zelfs al
lijden alleen speelhuizen daar onder.
„De Nederlander" zet in zijn nummer
van 12 September j.l. dezen bedillaar
terecht en voor de nobele wijze, waarop
het Christelijk-Historisch orgaan onzen
Katholieken bewindsman van Justitie ver
dedigt, verdient het allen lof.
Het antwoord van „De Nederlander"
luidt aldus:
Dat lijkt nu alles bijzonder mooi,
maar is in de kern der zaak niet
anders dan de gewone anticlericalc
aanmatiging. Wij, liberalen, bescher
men de vrijheid, en bij u, olericaien,
is ze niet veilig.
De heeren, die zoo bang zijn voor
de excessen, van het „clericaai ré
gime", zulten wel doen zich te her
inneren wat er gebeurd is onder het
„liberaal régime" in het tweede kwart
der yorige eeuw. In den jare 1836
waren het de liberale (protestant-
sche) officieren van Justitie, die
zich leenden tot eene geloofsvervol
ging, waarover thans ieder, die
eenig gevoel voor recht bezit, zich
schaamt, die daartoe voor een an
der .doel geschreven wetsartikelen
toepasten, en het waren juist de
Roomsch-Katholieken, die, niet be
vangen door kerkelijke aanmatiging
en onverdraagzaamheid, geweigerd
hebben daaraan mee te doen.
Juist ten onzent hebben, da
Roomsch-Katholieken zich altijd be
ijverd, niet minder strict dan wie
ook, de grondwettelijke rechten en
vrijheden ,des volks te eerbiedigen
en te verdedigen. Mannen als de
Van Nispens deden dit, o.a. in het
jaar 1855, op de treffendste wijze.
Het was de heer Van Nispen, die
om alleen d i t te noemen in
de zitting van 23 November 1855
er aan herinnerde, „dat, wil men
het .waarachtig heil van Nederland
bevorderen, men zich moet gewen
nen, om het gebruik maken van
een grondwettig recht door ande
ren te eerbiedigen".
Tegenover deze feiten het voor te
stellen alsof juist tegenover een
ltoomsch Minister ten deze de groot
ste waakzaamheid geboden is, is
een miskenn'ng van de historie, en
getuigt van eene aanmatiging, die
meer lachwekkend nog dan ergerlijk
is.
Deze heeren vergeten, dat het de
plicht van den Minister is te regee-
r e nhij moet het recht handhaven
en .de wet toepassen. Dat deze R.-
K. Minister dit toont te weten, strekt
hom tot eer. Zijn optreden is geen
bloote .bemoeizucht van den partij-
digen regeerder, wien het om het
welzijn zijner overtuigingen te
doen is, integendeel, het was een
zich bemoeien met wat hem aanging,
een waken voor de hem toever
trouwde belangen des volks.
Welk welgezind man zal zulk een
inmenging, trouwens geheel geschie
dende in het belang en ten bate
van degenen, die op den verkeerden
weg komen, laken? Geen enkel recht
wordt .geschaad, door aan de maat
schappij -tegen dit kwaad bescher
ming te verleenen.
Natuurlijk moet ook een Minis
ter zich houden binnen wettelijke
grenzen. Alleen maar: het staat niet
altijd vast waar die grenzen lig
gen, en de uitspraak daarover staat
niet aan hem, maar aan den rech
ter.
Een Minister 'die de publieke opi
nie vreest en bang is zich aan een
„échec" bloot te stellen, zal allicht
in een twijfelachtig geval zich bui
ten schat houden, laf, en benauwd
i'ooral voor d< critiek der „libe
rale" pers in een hoekje blijven
zitten.
Een flink Minister handelt;
gaat j zoover hij meent te kunnen
gaan, en onderwerpt in d u b i o zijn
handelen aan de uitspraak van den
rechter. In het onderhavige geval
stond en staat ook nu nog
volstrekt niet vast. waar de gren
zen liggen. Bij nauwkeurige lezing
blijkt ook uit het v-onnis van mr.
Teilegen, dat er heel wat omschrij
ving .noodig was, om zijn uitspraak
behoorlijk .te motiveeren. Niettemin
kan hij volkomen gelijk hebben.
Alleen blijkt daaruit niet, dat de
Minister o n g e 1 ij k had, met te han
delen gelijk hij1 'handelde, waarbij
vooraf volstrekt niet vaststond, dat
hij bij dit handelen de perken dei-
wet te buiten ging.
Door in dezen eene beslissing u i t
te lokken, verdient de Minister
eer Jof dan blaam.
De heer Nolens over Staatspensionneering.
Wij lezen in „Het Vaderland":
„Met verwondering hebben wij in de
verslagen over de slotzitting van het Con
gres voor Sociale Verzekering gelezen,
dat de heer Nolens het noodig heeft ge
oordeeld, de beweging voor Staatspen
sionneering hier te lande voor te stel
len als iets dat, nu ja, wel bestond,
maar waarvan niet kan gesproken wor
den als van een strooming, hoogstens
van een klein stroominkje, een onder
werp, waarover wel nu en dan gespro
ken wordt, maar zonder dat daaraan veel
'waarde moet .worden gehecht.
Deze (Voorstelling toch is in strijd met
het feit, dat Staatspensionneering wordt
voorgestaan door twee van de vier par
tijen, waaruit de linkerzijde bestaat, de
Liberale Unie en de Sociaal-Democraten,
terwijl een derde partij! van links, die
der Vrijzinnig-Democraten oji dit punt ver
deeld is in dien zin, dat onder baai-
tegenstanders, maar ook voorstanders van
staatspensionneering worden aangetroffen.
Verder valt ook rekening te houden met
het feit, dat de Bond voor Staatspension
neering een zeer groote vereeniging is,
die hare leden heeft ondor alle staat
kundige partijen.
Dit alles in aanmerking genomen, lijkt
de appreciatie van den spreker op het
Congres voor Sociale Verzekering óns in
strijd met de juiste proporties.
Wij achten de "mogelijkheid niet uit
gesloten, dat deze onderschatting een ge
volg is van overschatting van de stroo
ming voor gedwongen verzekering. Maar j
de heer No-lens vergete niet, dat diit stel-
sel tegenstanders telt, zelfs onder d<e Anti
revolutionairen, en dat de Chr.-Hist. Partij
in dit opzicht nog „papier blanc" is. Het
zou kunnen, dat hetgeen onder zijn .ver
grootglas een Mississippi lijkt, in wer
kelijkheid niet breeder en dieper stroom
bed bleek te hebben dan de schilder
achtige Maas bij zijn geliefd Venlo."
Het gezichtsbedrog is hier aan de zijde
van „Het Vaderland". De Liberale Unie
meent, wanneer zij de denkbeelden, fier
haar bevriende kiezers radicaal wil wij
zigen, te kunnen volstaan met iets in
haar program te zetten. Hare be
keering tot het Staatspensioen dateert
eerst uit de laatste jaren en nu verbeeldt
de Unie zich, dat het kiezerskorps plotse
ling dien reusachtigen draai meemaakt.
Zij vergist zich.
Het 'papier is geduldig en eene partij
kan, des verkiezend, elk jaar van „pro
gram" veranderen, maar in de denkbeel
den van het volk zit wat meer vastheid
en doet de traditie nog hare rechten
gelden.
Anders dient gesproken van de sociaal
democraten; program en kiezers zijn hier
één. Maar, zouden wij willen vragen, kun
nen de sociaal-democraten eigenlijk wel
meetellen, wanneer er sprake is van prac-
tisch uitvoerbare hervormingsplannen?
Onze socialisten roepen al maar door oun
meer geld uit de staatskas voor den „ar
beider", zonder zich te bekommeren over
de vraag, of het volbrengen hunner wen-
schen mogelijk en billijk is; men kan ze
daarom niet heelemaal au sérieux
nemen en een beroep op hun gezag
en h u n getal gaat niet op. („De Tijd".)
Stemmen teilen.
De sociaal-democraten zullen bij de a. s.
Kamerverkiezing te Eindhoven met een
Candidaat optreden.
Natuurlijk heeft de man niet de ge
ringste kans en weten de sociaal-demo
craten dit evengoed als wij.
Het is hun slechts om de propaganda
en een tel-candidaat te doen.
Slaagt hun partij-genoot erin een zeker
aantal stemmen te behalen, dan wordt
daarvan op de gewone wijze gebruik ge
maakt en laat men het aan ophef en
reclame niet ontbreken.
Of de kiezers, die rood hebben gestemd,
ook inderdaad tot de socialistische partij
bohooren, doet er minder toe.
Van de bijloopers, van de ontevredenen,
van degenen, die om de een of andere
reden, of bij wijze van protest, meenen,
dat men voor een keer wel eens den
man der S. D. A. P. kan nemen, moeten
de sociaal-democraten het voor een groot
deel juist hebben.
Met de aldus verkregen stemmen -cijfers
trachten zij dan indruk te maken. En
overal waar het water eenigszins troebel
is, ot dreigt te worden, werpen zij hun
netten uit.
in onze "katholieke districten hebben
zij tot dusver weinig of geen succes gehad.
Ook hun telcandidaten kwamen er van
een koude reis.
Moge nu in Eindhoven geen katholiek
zich laten verlokken te stemmen voor een
candidaat eener partij, welker gevoelens
ten aanzien van Kerk en godsdienst maar
al te zeer bekend zijn.
(Centrum.)
I> II11' M C II I, A i\ 1>
Ongeluk meteen ICrupp-kano;n.
Te Tangermünde bij Kiel heeft een ern
stig ongeluk -plaats gehad met een snel
vuurkanon. Nadat 175 schoten waren af
gevuurd, weigerde de automatische slui
ting en ging het schot achterwaarts af.
Een achttal kanonnieren weiden door de
lading getroffen waarvan één op slag werd
gedood. Twee manschappen werden zoo
zwaar gewond, dat men voor hun be
houd vreest; zij werden naar het hos
pitaal vervoerd.
TK4SKRIJK.
Ernstig spoorwegongeluk.
Weer heeft in Frankrijk een verschrik
kelijk spoorwegongeluk plaats gehad. De
expres die om 1 uur 10 min. uit Cher
bourg vertrekt en te 6 uur in den avond
t.e Parijs aankomt is Zaterdag omstreeks
half vijf bij het station Bernay gederail
leerd.
Van den trein, die twintig wagens telde,
werden de locomotief en zos eerste klasse
rijituigen vernield. De machinist en de
stoker werden op slag gedood. Ook een
5-tal reizigers vond den dood, terwijl er
30 werden .gewond.
In Parijs wekte de tijding van de ramp
groote ontroering, te meer omdat evenals
bij; vorige gelegenheden voorviel, de amb
tenaren van het St. Lazare-slation, waai
de trein moest aankomen, absoluut niet
op de hoogte bleken van den omvang
der ramp. Eerst acht uur na het ongeval
konden zij: aan familieleden en bekenden
van de reizigers juiste inlichtingen ver
schaffen.
De hevigheid van den schok was
gelijk uit nadere berichten blijkt van
dien aard, dat een der rijtuigen van de
spoorbaan op den boulevard Dubus, die
er parallel mede loopt, geworpen werd,
waar een dame door een stuk ijzer werd
gedood en meerdere voorhijgangeers door
de splinters werden gewond.
Op de spoorbaan zelf is het een onbe
schrijfelijke chaos van hout-brokken en
verbogen ijzer. Slechts zes der wagons
zijn op de rails blijven staan.
Naar verschillende reizigers mededeel
den, reed de trein met een ijzingwek
kende snelheid, en toen liij. de tunnel
op enkele honderden meters van 't sta
tion was genaderd heving hun een ware
paniek. De snelheid was zoodanig, dat
de wagons verschrikkelijk schokten.
Even voorbij' het station Bernay dat
men in een duizelingwekkende vaart pas
seerde, gebeurde toen het ongeluk.
Het is dus niet onwaarschijnlijk, dat
de machinist van de ramp de schuld
draagt, tenzij zijn machine defect was.
Feesten te Cluny.
Met een groot historisch en archeo
logisch congres is Zaterdag te Cluny een
reeks feestelijkheden begonnen ter vie
ring van den lOOOsten herdenkdag van
de stichting der beroemde abdy van Clu
ny, wier monniken in Frankrijk zoo een
groote rol in menig opzicht hebben ge
speeld.
De goede invloed, die van Cluny in
den loop der jaren uitging op het ge
bied van kerkelijke houwkunst en in het
algemeen van kerkelijk kunstleven, litur
gie en ascese, is van enorme beteeke-
nis geweest en werd dan ook op bedoeld
congres van alle kanten in het licht ge
steld.
De abdij zelf, eens de grootste kerk
der wereld ,voor den 'bouw van den St.
Pieter, een kunstwerk van onschatbare
waaixle, werd in 1799 door de re gee
ring voor 2 millioen francs verkocht en
afgebroken. In de puinen zijn nu
een stal en een industrieschool inge
richt, de oude kloosterhof is een markt
plaats geworden en het paleis, waar eens
de aarts-abten pleegden te resideeren,
dient zoowat tot raadzaal.
Maandag werd door de inwoners een
historische optocht gehouden, den intocht
van den H. Lodewjjk voorstellend bij een
bezoek van Paus Innocentius IV.
Diefstal in een kerk.
Dieven zijn Zaterdagnacht binnenge
drongen in de kerk te Thenay, bij' Blois.
Zo maakten zich meester van een oude
triptiek, iWier waaide op duizenden ge
schat wordt, de „aanbidding der Wijzen"
voorstellend, met op zij de „geboorte"
en de „opdracht in den tempel".
In een auto verwijderden zich de die
ven imet de gestolen schat, zonder ach
terhaald te kunnen worden.
EUGËLIJII).
De s p i on na gez a ak te Ports
mouth.
In de spionnagezaak van luitenant
Helm wordt thans bekend, dat twee sol
daten van het regiment grenadiers te
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 15 Sept
Zwakke tot matigen, Noordelijke tot
Noordoostelijken wind. Zwaarbewolkt tot
bewolkt. Weinig of geen regen. Weinig ver
andering van temperatuur.
Portsmouth hadden medegedeeld, dat een
burger hun voor toegang tot het fort vijf
sh-illing had aangeboden. Toen de solda
ten met den gearresteerden luitenant
Helm geconfronteerd werden, hadden zij
dadelijk in hem den vreemdeling her
kend. Dit schijnt de directe aanleiding
te zijn geweest tot de arrestatie van dien
luitenant.
Door slangen gedood.
Er is Vrijdagmiddag, wel wat laat, van
het Britsche ministerie van koloniën een
statistiek verschenen, waaruit blijkt, dat
in 1908 in Britsch Indië 19738 perso
nen werden gedood door slangen, 909 door
tijgers, 302 door luipaarden, 269 door
wolven, en 686 door andere wilde die
ren, in het geheel dus 21.904.
Gedurende dat zelfde jaar werden
98.307 stuks vee en 17.926 wilde dieren
door slangen gedood, terwijl 70.494 slan
gen werden onschadelijk gemaakt.
De overval en den ondei-
grondschen spoorweg.
Men herinnert zich hoe indertijd in
een wagon van den Underground te Lon
den tusschen Bakerstreet en Swiss Cot
tage door een wei-gewapend individu een
aanval werd gedaan op een alleen in de
coupé zittend (heer. Deze wist zich ech-
ter zoo flink te verdedigen, dat de aan-
i valler het hazenpad koos en later in
den tunnel werd gearresteerd.
Zaterdag is deze zaak opnieuw voor
de rechtbank geweest. De aanvaller werd
veroordeeld tot twaalf jaren dwangarbeid.
Om de St. Paul.
Een opmerkelijke tocht over Londen
met een bestuurbaren luchtballon heeft
I Zaterdag een jongeman uit Cardiff met
zijn luchtschip „Willows II" gemaakt.
Om half elf steeg hij van de terrei
nen van het Crystal Palace op. Hij voer
over de stad en beschreef rond de St.
Paul een aantal kringen om na een lan
gen tocht boven de stad ten slotte weer
bij het Crystal Palace te landen. Om
één uur was hij weer op zijn uitgangspunt
terug.
CANADA.
Uit Montreal.
Op de receptie, welke Woensdag 1.1.
in het Windsorhotel gehouden werd door
Zijne Eminentie den kardinaal-legaat, ver
schenen niet minder dan ongeveer 20,000
personen, zoo-dat ten slotte de toevloed
van hen, die den vertegenwoordiger des
Pausen hun eerbied wenschten te be
tuigen, moest worden gestremd. Eiken
ochtend, zoo wordt uit Montreal gemeld,
naderen duizenden personen van beider
geslacht tot de H. Communie. Tegenover
een verslaggever van de „Unime" van
Milaan liet kardinaal Vannutelli zich over
het .verloop van het Congres aldus uit:
„Ik kom van de eene verbazing tot de
andere. Te Londen was het Eucharistische
Congres een historische ontwikkelingsge-
beurtenis, die voltooid is geworden door
de verandering van den kroningseed. Keu
len niet zijn eindelooze processie van
mannen, scheen het hoogtepunt van het
algemeen geloof in de Oude Wereld aan
Christus in de Eucharistie. Te Montreal
zijn wij getuige van echte Amerikaansche
grootschheid. Aan deze geloofsuiting ne
men allen deel. Het Katholicisme werdt
in ideze maagdelijke, nieuwe landen weer
jongDe Nieuwe Wereld wil de oude
overtreffen in het brengen van de hulde
de$ aanbidding van Christus in Zijn H.
Sacrament.
10 September woonden 15000 mejischen
onder den blooten hemel de H. Mis bij,
welke door den bisschop van New-York
gecelebreerd werd. De aartsbisschop van
Boston predikte. Kardinaal Vannutelli las
een H. Mis in de Patricius-kerk en deelde
aan 36000 kinderen in de kathedraal den
zegen des Pausen uit. De grootste gods
dienstige bijeenkomst, welke Canada ooit