TER", ischeiij „DE ZOOM". |rls BLAAUW, So. 108. Dinsdag 13 September 1910 Zesde Jaargang. I1J DER,does IViihelmiua" BINNENLAND. PES. f29—. :n dinsdag ERGS Czn., Bergen-op-Zoom. eel der Belgen LMINA-BILJART jart-Fabriek ILHELMINA" Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. „Rechts en Links" in de „Goesche Courant". G A Z IJ N |6 aanbiedingen: eren Ledikant met een en, tezamen f 7.v r IJzeren Ledikant met assen, tezamen f9.-- I 2-persoons Kapokbed, Kussens, gevuld met Ie k, tezamen f 18. kk-Bedstel met 3 Dekens, 'tsen en I Molton-Deken, el Matrassen, tezamen iren-Bedstel, Bed, Peluw ,1 Wollen Deken, I Sitsen Bolton Deken en I stel sen, tezamen f35—.1 |eit onverbeterlijk, vaar gevuld. i-Bedstel met 3 Dekens, kassen en een overtrek Itn Peluw, alles betere en zwaarder Bedstel, jzamen f *5.— IEW00N PRACHTIG {sren-Bedstel, Bed, Peluw, ns, met zeer mooie Vee- prachtige Wollen, Sitsen, Deken, Overtrek voor Bed en een stel Matrassen, te zamen f55.—, naar buiten worden Igevoerd met vrij zicht, ^verpakking Zakken vrij. suit te GOES [UUR tot HALF DRIE, ten huize van Oostwal, naast Café Gsus ;ericht In 1882. ttig gedeponeerd, feermalen bekroond, al Biljart-Concours te Roezendaal over het il uit een verslag in het „Nieuws ag" van Donderdag -4 Maart verdient vermelding, dat de Wilbelminabiljartfabriek te voor dezen Internationalen rijd drie nieuwe biljarten had gesteld, welke zelfs door de lelgiBohe spelers werden gerdemd te fabrikaat, dat zij tot 'nu toe jidden". MP alléén ~W& lerskade 127, Amsterdam, het „Paleis voor Volksvlijt" 479. Telefoon 6479. eerste familie's in ZeelaDd lige behandeling der goederen Ijk ingericht volgens jaren- olie ervaring. int en inlichtingen gratis. por does en Omstreken LGEL. leste soort 2 tWIJN en JENEVER Abonnementsprijs p. maanden voor Goes f0.75, daarbuiten 10.95 Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent. Advertenüën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags. Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 209, GOES. Reclameberivhtcn 25 Ct. p. r. Bjj abonnement speciale prjjs, Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 CL Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oereiend, Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, h contant. In de „Goesche Courant" van 10 Sep tember j.l. komt op de plaats van het hoofdartikel eene beschouwing voor, ge titeld: Rechts en Links fin de po litiek). Zelden lazen wij iets wat zoozeer getuigt van volslagen onkunde op histo risch en politiek gebied en wat zóó arm is aan logischen gedachtengang als dit artikel. i De schrijver heeft het over „evolutie", „ontwikkeling" en begint reeds ijl den derden regel van zijn artikel met de vol gende tiradeClericalen magen zich de ooren toestoppen, wan neer zij het woord evolutie h ooren en zich aan die evolu tie trachten te ontwringen, zij kunnen desniettegenstaande do voortdurende veranderin gen van het leven jniet ontken nen noch minder die tegen houden. Neen, „Goesche Courant", de clerica- len stoppen de ooren niet dicht, maar zetten die wijd, wijd open voor het woord „evolutie", geestdriftig en met heide han den de weldaden aanvaardende, die de ontwikkeling van den menschelijken geest o(p elk terrein des levens cfe maatschappij in den schoot werpt. i En wat do Katholieke Kerk betreft, wier kinderen bij voorkeur als clericalen wor den betiteld, zij verheugt zich in de toe nemende ontwikkeling, die in duizender lei vormen aan den dag treedt en de menschheid in zooveel opzichten ten zege is. Toen Jcaidinaal Pie, nog vicaris-gene raal van Chartres, den 31en Augustus, 1845 werd uitgenoodigd om de werken, in te zegenen van do spoorbaan Parijs- Chartres, sprak pij bij de openingsrede* o. a. het volgende: „Mijne he eren, gij; hebt gewild dat de godsdienst hier zou verschijnen met hare gebeden en zegeningen en ziet, die godsdienst haast zich aan uw oproep gevolg te geven en toe te snellen» Oip uw eerste woord. Immers, waar is zijn te- ge n w o o rd ig h ei d meer noodza kelijk, waar zijn tussohenkamst meer gowenscht?" En ,dan prijst de Kerkvoogd het genie, de talenten der uit vinders en de hooge vlucht, die de men- schelijke geest heelt genomen in het uit denken van werktuigen en machinerieën,, waarmede hij de stof beheerscht, hij spreekt van „magnifiques découvertes' „heerlijke ontdekkingen", „prodiges in- ouïs", „ongehoorde wonderwerken" dooy het menschelijk vernuft tot stand gebracht,; hij vergelijkt den mensch bij den adelaar, die klapwiekend opstijgt tot in de onge kende hoogten van het ijle azuur eiï daar, boven donder en bliksum rustig rond zweeft als de koning der onmetelijkheid. Doch hij voegt er aan toe, dat al de roem en welverdiende glorie, welke de mensch zich door zijn uitvindingen en ontdekkingen verwerft, hem geen oogeji- blik mag verleiden tot die dwaze zelf genoegzaamheid, welke de hulp en bij stand afwijst van riem, die het al be heerscht. mi waar de godsdienst, waar do Kerk den stoffelijken en geestelijken vooruitgang van den modernen tijd van harte toejuicht, wenscht zij alleen den: rusteloos strevenden ;menseh nu en dan, te doen opblikken tot den grooten Maker van het heelal, den Schepper aller natuur krachten, opdat hij den noodwendigen zegen op zijn arbeid niet ontbere. „Hoe. groot ook", aldus nog eens mgr. Pie, „het verstand, de wilskracht, het vermo gen des jnenschen zij, z ij n geest, z ij n arm alleen zijn niet voldoende, hij heeft Gods oog, Gods arm van noode." De „clericalen" gewoonweg voor te stel len ais de vijanden van de evolutie, van do ontwikkeling, is een brutale leugen, een slag in het gezicht der Historie. Al wat de huidige maatschappij op geestelijk en stof felijk gebied als de vrucht der evolutie ten toon spreidt, is eeuw aan eeuw voor bereid door do belijders van het Chris tendom. De speculatieve en exacte we tenschappen, de Kunst in hare veelvul dige uitingen tellen, heel de Geschiede nis door, hare uitmuntendste beoefenaars onder degenen, die God huldigden, als den Heer der wetenschappen en als d-4 Bron der Eeuwige Schoonheid. Onze ruimte is beperkt. Anders zou den wij de „Goesche Courant" willen wijzen op mannen als A u g u s t i n u s, Thomas, Suarez B,oissuet, Pas cal, Balmes, Leibnitz, Hugo Do Groot, De Maistre die in de theologie en philosophic, O z a.nam, Thiery, Cantu, Chateaubriand F r a n z de C h a m p i g ny, die in de geschiedenis, D a n te, Racine, C o r- n e i 11 e, Vondel, die in de poëzie, Kepler E,u 1 er, Newton Lin naeus, Jussieu, Reaumur Boer- have, H u i g e n s, C u v i e r, Am père, Secchi, Pasteur, die in de natuurwetenschappen hebben uitgeblon ken en als de levende mijlpalen 'kun. nen beschouwd worden van de evolutie op elk gebied, maar ,die niet minder doordrongen waren van een levendig ge loof en vervuld van den echten gods dienstzin, die den waren geleerde ken merkt, kortom mannen, die in alle opzich ten „clericaal" waren, volgens het voca bulaire der „Goesche Courant". Iets verder lezen wij in „Rechts en Links"Maarin wezen wordt ook, onspolitiek terrein beheerscht doordetegenstelling tusschen hen, die de vrije ontwikkeling van het leven wenschen en heil die zich daartegen krachtens, hun beginsel verzetten. Dat de Katholieke Staatspar tij ingevolge haar oorsprong uit dat verzet moet leven is duidelijk. Zij is gebonden aan de rechts- en staatsleer der Katholieke Kerk, die geen ver andering kent. Dit citaat bevat bijna evenveel on juistheden als woorden. De Katholieke Kerk verzet zich allerminst tegen de vrije ontwikkeling van het leven. Al leen daar laat zij hare waarschuwende stem hooren, waar „vrijheid" met „los bandigheid", „evolutie" met „revolutie" wordt verward. Een „evolutie" b.v. van zedelijkheids begrippen, die uitloopt op Nieuw-Malthu- siauisme en „vrije liefde" is geen „ont wikkeling" maar een „omwenteling", een „vernietiging" der zedelijkheids-idee. Te gen zoo'n soort evolutie teekent de Ka tholieke Kerk protest aan, niet uit zucht tot protesteeren, maar uit liefde tot de menschpn voor wier geestelijk en tijde lijk heil 'Zij verplicht is te zorgen. Zeer zekier, de Katholieke Kerk kent geen ver andering, waar het de eeuwige beginselen geldt, die voortspruiten uit Gods hei lige wet en de geschiedenis is vol van treffende voorbeelden van die apostolische standvastigheid, zelfs jn het aanschijn van koningen en grooten, welke de pausen hebben aan den dag gelegd, waar die beginselen op het spel stonden, maar daarmede is niet gezegd, dat de Kerk niet zou meegaan met den tijd. Wat de Protestant Macaulay van het pausdom zeide, geldt ook van de Katholieke Kerk: „Het pausdom blijft, niet als een ver steende massa, niet als een antiek over blijfsel uit vroegere tijden maar als eene instelling vol jeugdige kracht en frisch leven", r) „Tempora mutantur et nos mutamur in illis". „De tijdon veranderen en wij met hen." Co-k de Katholieke Kerk kent en begrijpt dit woord en zij weet zich steeds op bewonderenswaardige wijze aan te pas sen aan dp nieuw ontstane behoeften en eischen van den tijd. Zie Leo's ency cliek over het arbeidersvraagstuk. Met één sprong.wierp zich de Kerk midden in den draaikolk der sociale kwestie en gaf met vaste hand en zeker oog de leiding, niet in holle theorieën maar prac- tisch, volgens den toestand van het oogen- blik en met zulk een gezag én kennis van zaken, dat de monarch van het groo- tendieels Protestantsche Duitschland den zendbrief „Rerum novarum," in den „Reichsanzeiger" deed afdrukken. De Kerk zou niet meegaan met den tijd I Maar wordt zulks niet glansrijk weer legd door het voorbeeld van een kardi naal Manning, jlie d>e staking der Loin- densche dokwerkers beëindigde, door Mgr. Amette, aartsbisschop van Parijs, die on langs de bakkersknechts in bescherming nam tegen :den overdreven nachtarbeid? Heeft niet |de Katholieke Kerk herhaal delijk verkondigd, dat iedere staatsvorm, de republikeinsche, zoowel als de mo narchale, haar welkom is, mits Gods hei lige wpt het fundament zij van het staats gebouw? Was Garcia Moreno, de talent volle president van Ecuador, niet een overtuigd republikein en tevens een voor beeldig christen? Heeft Leo NlIIz.g. niet uitdrukkelijk den Fransohen Katholieken bevolen, hun legitimistische len booapar- tistische voorliefden prijs te geven en de republiek loyaal aan te hangen? En wat zei Ferdinand Brunetière in zijne rede over „les raisons actuelles de croire", de huidige beweegredenen om te geloo-ven" 2) „Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, dat is de republikeinsche leus en w e hebben er allen belang bij, dat ze het b 1 ij v e.3) Om evenwel den zin dezer woorden goed te vatten, om hun in houd helder te verstaan, om hun beteeke- nis juist vast te stellen, moeten wij ze beschouwen in het licht der c h r i s t e- 1 ij k e opvatting. Zonder deze christelijke opvatting, waarvan ze feitelijk een jia- hootsing zijn, of als ge wilt een „verlee- king", gaat hun beteekenis verloren; zij drukken niets anders meer uit, dan iets vaags, iets onvast. Met deze christelijke opvatting .neemt het vage oen vasten vo-rin aan en stemt hun beteekenis over een met .de fneest universeel© verwach tingen der menschheid." Wij zouden nog meer voorbeelden kun nen aanhalen. 'Doch waar dan te eindi gen. Moge de „Goesche Courant" steeds onthouden, dat de Historie, door Cicero zoo. kernachtig „magistra veritatis", „de leerares der waarheid" genoemd, de Ka tholieke Kerk aanwijst als het instituut, dat elke evolutie, elke ontwikkeling van den menschelijken geest bevordert, aan wakkert, toejuicht en steunt, zoolang die evolutie eene normale is, d. w. z. eene, die de .maatschappij steeds een schrede nader brengt tot haar hoogste doel, haar verhevenst ideaal: den oneindig heiligen en grooten Godl Tie Kuiubuigu Review (Oct. 1840 biz. 227-2-28). 2) Deze lede werd uitgespioken den ISen Nevembei 19j0 te liijssd in de sloGqjeen- komst van het departement du.Nord et Pas- de-Calais. De ledenaar genoot toen een Europeesche ïeputatie. Hy had een groot aandeel geh.d in de litteraire evolutie van z(jn vaderland in de laatste £0 jaren en was te rechter tijd teruggekeerd tot. de Kerk, die wel de „vrijheid" maar niet de „bandeloos heia" pred.kt. 3) De spatieë."ringen zijn van ons (Red) De tsaar lil Friedberg. De ge zondheidstoestand der tsarina is zoozeer vooruitgegaan, dat dr. Grote, de lijfarts des keizers, toegestaan heeft dat de tsa rina alle dagen de baden te Nauheim mag gebruiken, zooclat er kans is dat de geheele keizerlijke familie gelijktijdig be gin October naar Rusland kan teruggaan. Een gerucht, hfetwelk de laatste dagen fiep, Ji.l. dat de minister-president St,o- lypin, wiens vacantie eerstdaags is atge- löo-pen, direct naar Friedberg zal komen, neemt vaster vormen aan, nu de „Frft. Ztg." meldt dat ejen dor hoogste hofbe ambten van den tsaar hjet aan een harer speciale conjbspondenten bevestigd heeft. Donderdag is de Russische tooneelspe- ler Eisenbferg gevangen genomjen en uit het land gezet, waarop Vrijdagmorgen de arrestatie van vier andere Russische too- neelspelers, die deel uitmaakten van Eisanberg's it.ro.ep, volgde. De menschen waren zich absoluut van geen kwaad be wust, maar op het politiebureau, waar ©en agent der geheime Russische politie tegenwoordig was, werd hun dit wel anders duidelijk gemaakt. Hun misdaad bestand daarin, dat zij in een klein thea ter gedichten hadden voorgedragen over de Jodenvervolgingen, waarin echter de naam des tsaren met geen enkel woord werd genoemd. De Russische politiebeambte, waar- schijnlijk gewend aan de rechtspraak in zijn eigep land, verlangde dat alle vier de mannen zouden uitgeleverd wordein aan de Russische politie, maar zoo vree- selijk vonden de Duitsche autoriteiten het vergrijp blijkbaar niet, om dien eisch in te willigen. Door tusschenkojnst van de Joodsche gemeente te Frankfurt werd den arjnen 'kerels toegestaan naar Frankrijk te vertrekken, maar niet dan nadat de Russische beambte al hun levensomstan digheden uitgevischt en opgeteekend had. Als de menschen dus in het vervolg een vin verroeren, weten ze wat hun te wach ten staat. De inwoners van Friedberg zullen dol zijn op een volgend bezoek van den be- h-eerscher aller Russen 1 Een brutaal stukje. Uit Potsdam wordt gemeld Voor eeu bekeuden juwelierswinkel al hier reed eenige dagen geleden in een elegante equipage een deftige jonge dame voor, idie zich als gravin Arnim, hofdame v,a.n id© keizerin voorstelde en verder be weerde, dat zij1 een verjaringscadeau voor prinses Victoria Louise moest uitzoeken. Dat had d© keizerin haar gezegd. De „gravin", die eenige kostbaarheden uitzocht ter waarde van 3000 mark, had ©en tamelijk zware stem, welk feit vol gens haar zijn oorzaak had in haar heeschheid. Zij was juist van plan den winkel te verlaten, nadat men eerst het pakje met kostbaar-heden voor haar in het rijtuig gelegd had, toen zijl dooi- een politie- rechercheur, die kort te voren in den win kel was geweest, vastgegrepen en met behulp van een anderen politieagent naar een der politiebureaus werd gebracht. Daar bleek de zoogenaamde gravin Ar nim te zijn een achttienjarig jangmensch, de zoon van een vroegeren kanselarijraad te Potsdam). De deugniet werd in verzekerde bewa ring gebracht en zal wegens oplichterij terechtstaan. FKAHKRIJK. Een Franschman uit Metz ge zet. De „Matiu" bevat een verhaal, dat, zoo 'tniet overdreven is, wel een zonder ling denkbeeld geeft van Duitsche ma nieren. Een geboren Elzasser, de krank zinnigen-doctor Jacquemard, wonende te Auteuil, was dezer dagen in Metz. Dr. Jacquemard droeg de onderscheidingstee kenen van officier van bet Legioen van Eer, en heeft een martiaal uiterlijk, wat hem door de politie van Metz als een misdaad schijnt te zij'n aangerekend. Ten minste, in het hotel de l'E.urape te Metz, waar hij logeerde, werd hem een bezoek gebracht door een 'politie-ambtenaar, om naam :en beroep te vragen. Hij gaf die op, doch werd den volgenden dag alweer door een politie-ambtenaar bezocht, die hem vroeg: of hij' een Fransch officier is. Op zijn ontkennend antwoord kreeg hij toen een uitnoodiging om ten bureefe van den commissaris te verschijnen, waar aan hij niet voldeed, meenend dat hij voldoende inlichtingen had verstrekt. Het gevolg was, dat hij last kreeg binnen 24 uur Metz te verlaten. De heer Jacquemard voldeed aan dit bevel; hij ging naar het station en vond daar een officier, die hem' aansprak en verklaarde last te hebben, zich te over tuigen van zijn vertrek. De Franschman bood den Duitschen luitenant 'aan het buffet eenige ververscliingen aan, én deed dit zoo ruim, jdat de Duitsche officier- dronken werd. Toen schreef Jacquemard een sarcastischen brief aan de commis saris van politie te Metz, waarin hij1 deze mededeelde, dat ide persoon, afgezonden om op zijn vertrek toe te zien, dronken aan het station zat, en niet in staat was zijn functie te ver-vullen. Jacquemard besluit zijn verhaal in den „Matin" met deze w.aorden: „Dus moest ik Metz verlaten, wijl ik gedecoreerd ben, en een militaire houding heb I Zaoals wij zeiden: het verhaal staat zóó in -den „Matin"! (Msb-ode.) '1' 11 K li. IJ JE. Muiter ij. Volgens een telegram uit Saloniki ,aan de „Frankfurter Zeitung" zijn soldaten, die te Konstantinopel de tegenrevoluti© hielpen tot stand brengen en daarom na de zegevierende terugkomst van de jong-Turken tot dwangarbeid zijn ver-oordeeld, men liet ze voor het rnee- rendeel wegen aanleggen aan het mui ten geslagen. Zij doodden onverwacht twee soldaten, verwondden een luitenant, ont wapenden de wacht en vluchtten met hun wapenen naar de bergen. Wereldreizigers verdronken. Twee veelgenoemde Portugeezen Manoel Welk weder zullen wij hebben Verwachting tot aan den avond van 13 Sept. Matige Noordelijke wind. Zwaarbewolkte tot bewolkte lucht. Weinig ot geen regen. Weinig verandering van temperatuur. en Bpnellï, die van Lissabon een reis om de wereld 'te voet en zonder geld ondernomen hadden, zijn in de rivier iskotsj bij Peklin (vilajet Monastir), waar zij, niettegenstaande de waarschuwing van een gendarm gingen baden, ver dronken. C AM ADA. Op het Eucharistisch Congres te Mon treal heeft Pater Bernard Vaughan, broe der van wijlen Kardinaal Vaughan, een geestdriftig toegejuichte rede gehouden over den „zelfmoord der naties". Frank rijk, zeide hiji, is het eerste slachtoffer van het vreeselijk-e kwaad, dat ik veraf schuw. ik vraag een wijziging van het devies, dat op zijn roemvol vaandel voor komt; ik zou er op willen schrijven: Vrijheid, gelijkheid en moederschap! Pater Vaughan herinnerde aan de woorden door Christus zelf gesproken: Gaat en vermenigvuldigt u. „Maar die wet wordt miskend. Het is een zelfmoord van het raspen .een verraad jegens God, gehuwd te "li-en leven doch, door de brutaalste middelen, de heilige gevolg-en van het huwelijk te willen voorko-men. Het is, volgens mij, leven in een staat van. ge legaliseerde prostitutie". POBIVGAL. Ontploffing. In het arsenaal van Sao Istavad in Portugal hadden Woens dag verschillende vreeseiijke ontploffin gen plaats, waarbij twaalf personen, waar onder acht soldaten, ernstig .werden ver wond. Twintig vaten schietkatoen, 80,000 geweerpatronen en 2000 granaten ont ploften achtereenvolgens. De oorzaak is (ot dusverre niet bekend. Men meent ech ter, dat ,men hier met een pjalitieke wraakneming te ifoen heeft. Met twee maten. Tijdens een godsdienstige plechtigheid, ter gelegenheid van den verjaardag van H. M. de Koningin in de groote kerk te Rotter dam gehouden, zou een zinspeling gemaakt zijn op de bekende zgn. decoratiekwestie. Of het bericht juist is, weten we niet, maar het „Rotterd. Nieuwsblad heeft het gemeld, dat de predikant badmoge de Koningin steeds omgeven zijn door eerlijke en trouwe raadslieden, die geen handel drijven in de dingen, die daarvoor niet bestemd zijn. Nu laten we voor 't oegenblik daar de vraag, oi er ook reden zou zijn te zeggen: moge iedereen en vooral predikanten zich hoeden, toespelingen te maken op dingen, die allerminst bewezen zijn. We beoordeelen thans evenmin de kwestie ot het al dan niet gewenscht is, de politiek in de kerk te halen. Maar wat wij wilden te kennen geven is onze vei wondering, dat verschillende vrijzinnige bladen het bericht van het „Rott. Nieuwsblad-' met eenige graagte en Schadenfreude overnamen en hst gedrag van den predikant goedkeurden. Diezelfde bladen, die anders moord en brand roepen, als ze iets van politiek in de kerk merken, kunnen nu geen enkel woord van afkeuring vinden. Integendeel. 't Kan toch geen verontschuldiging zijn, dat bij die andere gelegenheden propaganda voor rechtsche politiek heette gemaakt te worden 'i Slechts in één vrijzinnig blad zagen we tot nu toe de houding van den Rotterdam- schen predikant afgekeurd. De „Middelb. Crt." „komt het minder gepast voor het openlijk gebed te gebruiken, om dergelijke scherpe opmerkingen te maken" en het blad zegt dan ook„Men zou hier van misbruiken kunnen gewagen." V an het meten met twee maten is althans dit blad blijkbiar afkeerig. (N Venl Crt

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1910 | | pagina 1