No 102
Dinsdag 30 Augustus 1910
Zesde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
UIT DE PERS.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 10.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
lialf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfstraaf C 209, GOES.
Reclameberichtea 25 Ct.- p. r. Bij abonnement speciale prijs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meor 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nereiend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
ERRATA.
Bij het opmaken der courant is door
het wegvallen van een regel een zinstorende
drukfout ontstaan in het hoofdartikel van
het vorig nummer
Daar staat (onderaan le kol. Ie blad)
„Dank zjj de heilige en geleerde mannen,
die God onder Zijne dienaren verwekte en
die als het licht op den kandelaar door hun
deugd vijanden Gods bekeerd en be
schaamd".
Dit moet zijn
„Dank zij de heilige en geleere mannen,
die God onder Zjjne dienaren verwekte en
die als het licht op den kandelaar door hun
deugd de vromen hebben gesticht, de wan
kelmoedigen versterkt en de vijanden Gods
bekeerd en beschaamd".
Het Vrijdenkerscongres.
'tZou ons verwonderd hebban, zegt het
„H. v. A.", ware het vrijdenkerscongres
niet buiten het spoor geloopen. Die brave
jongens van !<et vrjj gedacht hadden
zich 24 uren stil gehouden, tot fgroote
vreugde onzer liberale confraters, die van
deze congressen een heiligen schrik hebben.
Immers, de liberalen worden 6r verdron
ken in 't socialisme en nogthans worden
zjj mee verantwoordelijk gesteld voor al
de brutaliteiten, die daar worden uitge
kraamd.
't Ging zoo goed, en men had zooveel
waarborgen gegeven, dat M. Max er in
toestemde, de congressisten op het stadhuis
te ontvangen, ofschoon men het mag be
twijfelen, dat de burgemeester dezelfde
eer aan een katholiek congres, te Brussel
zetelend, zou bewjjzen.
M. Max, die rad en glad ter tong is,
heeft zelfs bjj de ontvangst der vrijdenkers
een speech afgestoken, die men moet be-
oordeelen in het licht der op het congres
gevoerde taal.
Immers, de burgemeester van Brussel,
om zjjn pad schoon te maken, zegde tot
de vrijdenkers„over uwe gedachten kan
men van gevoelen verschillen, maar uwe
pogingen worden geleid door den „adel
uwer verzuchtingen" en ik ontvang u,
omdat ik de burgemeester ben van allen
die „vrjjheid verdedigen."
Welnu, de „adel der verzuchtingen" en
de „liefde voor de vrjjhe.d" der leden van
het vrjjdenkerscongres zjjn zoo groot, dat
de voornaamste liberale bladeni t
eens een getrouw verslag der beraadsla
gingen durven geven.
Als men het verslag van „Le Peuple"
leest, ontwaart men onmiddellijk, dat de
liberalen stelselmatig zekere uitingen van
dit congres verzwijgen of verduiken.
Men krijgt wel een verslag te lezen in
de liberale gazetten, maar de lezers van
die bladen weten niet, dat M. Beauquier,
lid der Fransche Kamer, voorzitter der
Fransche Libre Pensée, vlakaf ver
klaarde, dat de vrijdenkerij het mono-
pool van het onderwijs door
den Staat moest vragen, ten einde alle
godsdienstig gedacht te verstikken.
Zij. weten niet dat Domela Nieuwenhuis,
afgevaardigde der Hollandsche vrijdenkers,
uitrieptwee hinderpalen beletten den
mensch het geluk te benaderende gods
dienst en 't militairismemen moet ze
beide uitroeien, want zij zjja de
nachtmerrie der samenleving.
Dat zekere c i t o y e n Maréchal, in naam
der beschaving, protesteerde tegen de be
scherming, aan missionarissen en nonnen in
Congo verleend, aangezien het niet bewezen
was, dat het katholicisme hooger staat dan
de godsdienst der negers, terwijl eene Mad.
Alex. David eene geestdriftige verheerlij
king van het fioedhisme ten beste gaf,
Dat M. Losano, een Spanjaard, onder
daverende toejuichingen uitriep: „Wjj zul
len, d e vlag der republiek plan
ten op het koninklijk paleis en
die van het Vrije Gedacht op de kathedraal
van Madrid".
Dat. M. Tarrido del Marmol, namens de
Cubanen verkondigde „het Christendom,
ziedaar de vijand".
Dat M. Hoffmann, socialistisch lid van
den Pruisischen Landdag, kwam verklaren
De burger jj is een hinderpaal
aan den vooruitgang en haar ver
zet, tegen den moord op Ferrer is slechts
grootspraak, want in het werkelijke leven
ontneemt zjj aan den werkman de vrijheid.
Katholicisme, en Protestantisme, voor het
volk is de uitslag dezelfde Men moet ze
beiden bevechten en in de scholen der
natie het wetenschappèl. ouderwijs eischen.
Dat gisteren de anarchist Chapelier,
onder aanhoudende toejuiching uitriep
De vrijdenkerij zal anti-kapi
talist s c h z ij n, of den dieperik ingaan
en dat een afgevaardigde van Rouaan,
Chapelier ondersteunend, afschaffing
van alle kapitalistische voor
rechten vroeg.
Dat M. Hins weigerde als vrijdenkers
te beschouwen zij, die de socialisten als
vijanden aanzien en zij, die staande houden
dat godsdienst een pri7aatzaak is.
Ziedaar allerlei uitlatingen op dit con
gres, die men in „Le Peuple" moet gaan
zoeken en die burgemeester Max in een
heel vies postuur zetten met zijnen „adel
van verzuchtingen" en „liefde voor de
vrijheid* die het kenmerk zonden wezen
der vrijdenkerij.
De uitspraak in de Decoratie-aangelegenheid.
.Nog eenige oordeelvellingen over de
uitspraak van den Eereraad in de Deco
ratie-aangelegenheid, laten we hier volgen.
Om der wille van de plaatsruimte moeten
wg echter bekorten.
„Het Vaderland" (U. L.) zegt dat deze
uitspraak in de heerschende opinies wel
geen wijziging zalbrengen. Zij heeft
„niemand verwonderd, memand teleurge
steld, eu waarschynlyk weinigen verbijjd."
„Landen Volk,, (V.D.): weinig nieuws,
'c rapport is in zyn soberheid veelzeggend.
De „Am. Ct." (U. L.) acht hetgeen uver
de aaak-E. A. Lehman is gezegdeen
moreele veroordeeling van dr. Kuypers
voordracht tot decoratie.
Do „N. Arnh. Cc." (vrjjz.-dem.) noemt
het rapport „een farce, een klucht, voor
ieder die zich rekenschap geeft van de
beteekenis van het decoratie-schandaal voor
ons politiek leven'.
„Het Volk" 1,8.-d.) vindt het belangrijkste
het nieuwe feit inzake E. A. Lehman. Dit
feit „neemt den laatsten twijfel aan het
veroordeelenswaardige van Dr. Kuyper s
regeeringspractykea weg
„De Stichtscïe Courant-' (a. r.) vaststel
lend dat er dus geen sprake is van cor
ruptie, vraagt of nu „de perfide aanvallen
van Dr. Kuyper's politieke tegenstanders
een einde zuilen nemen. Het blad geloolt
het niet.
„Arnh. Dagblad" (a.r.)De zaak is
thans afgedaan „Dr. Kuyper's zedelijke
eere blgic ongerept."
„Het Centrum" (r. k.) constateert, dat
de staatsmanseer van Dr. Kuyper me het
onderzoek ongerept te voorscUgn komt.
„De Gelderlander (r. k.) „Wel ongerept
in zyn eer, maar met niet ongedeerd ais
politiek man komt Dr. Kuyper uit deze
vuurproef."
,Het Huisgezin" (r. k.)„W(j missen
het verlossende woorddat aan corruptie
zelts niet kan gedacht worden.'
„De Maasbode" (r. k.) acht de uitspraak
over de vraag of corruptie al dan met be
wezen was, gunstig voor Dr. Kuyper.
„De Rotterdammer" (a.r.). Wanneer zal
het einde zijn („Neder i.)
ÜPAK JE.
Spanje en deH. Stoel. Uit San
Sebastian verneemt de „Croix", dat de H.
Stoel aan den Spaanschen minister van
Buitenl. Zaken, een nota heeft laten over
handigen, waarvan intusschen de inhoud
nog niet bekend is. Mgr. Vico, de pause-
lyke nuntius te Madrid, heeft een andiën-
tie aangevraagd bjj den koning.
Naar uit Ostende wordt bericht, heeft
koning Alionso een vertrouweljjken brief
van keizer Frans Jozef ontvangen, waarin
hg wordt gewaarschuwd tegen voortgaan
op den thans ingeslagen weg.
De Catalonische vrgmetselaarsloges heb
ben Canalejas een adres gezonden, waarin
zij hun bewondering en toejuiching uit
spreken met zijn politiek.
BELOIË.
De minister-crisis. Over de
oplossing van de ministercrisis en de be
noeming van den minister van spoorwegen,
schrijft de parlementaire berichtgever van
het „H. v. A."
„Volgens inlichtingen uit zeer goede
bron ontvangen, is 'tzoo goed als zeker
dat de keus van het kabinetshoofd weifelt
tusschsn de heer Ponllet en Versteylen
Beiden zyn even bekwaam alssympathiek.
Het is niet twijfelachtig echter dat de
heer Poullet, minister Schollaerts voorkeur
heeft, maar zijne hoedanigheid van leeraar
der hoogeschool en van Leuvenaar, terwijl
het ministerie er reeds drie telt, doet hem
aarzelen.
Van den anderen kant behoort de heer
Versteylen tot de provincie Antwerpen en
tot een arrondissement, welks getrouwheid
aan de katholieke vlag verdient dat men
er rekening van houde.
Wat het merkwaardigste is in de moge
lijke candidatuur van dezen laatste is, dat
zij werd ingegeven door de pers der tegen
partij. R0t '8 inderdaad „I'Echo de l'In-
dustrie", die voor veeitien dagen het eerst
vac allen op de goede uitwerking wees,
die deze benoeming in de uijverheidswereld
zou te weeg brengeu. Ea het artikel werd
overgenomen door de „Gazette de-Charleroi,"
die het deed voorafgaan door een eenvoudig
voorbehoud, zeggende dat men tegenover
een tegenstaader descretie behoefde.
Weinige dagen later kondigde het
„Journal de Mons" een ander, zeer vleiend
artikel af voor den Turnhoutsehen volks
vertegenwoordiger.
Dat alles is zeer beteekenisvol, bijzonder
voor tegenstanders, die niet ophouden te
klagen over de onbekwaamheid der leden
van de rechterzij.
Het i3 nu ook wel waai dat het niet
de eerste, eu ook niet de laatste maal is,
dat de oppositiemannen zich zeiven logen
straffen.
Ek BEEAk'D.
Er is uitzicht op vrede in de spoorweg
wereld. Men weet, dat de grief van het
personeel van eenige maatschappijen was,
dat de directie twijfelachtige punten in de
uitspraak van den scheidsreehter in ge
schillen tusschen directie en personeel
willekeurig naar eigen opvatting toepaste.
Het personeel verlangde, dat die voor
tweeërlei verklaring vatbare punten zouden
onderworpen worden aau het oordeel van
den verzoeningsraad, bestaande uit afge
vaardigden van directie en personeel, en
zoo noodig verder het oordeel van den
scheidsrechter zelf. Die kon zeggen, wat
hg had bedoeld". Ten Blotte schgnen de
directies het billjjke van dien wensch van
het personeel te hebben ingezien. Zoo heoft
die van den Noord-Britschen spoorweg
besloten, het oordeel van oen scheids
rechter in te roepen. En ook een paar
andere maatsohapijen, zei een voorman van
het personeel aan een verslaggever, zeilen
bg.
TIIBKIJE.
Abd-oel-Hamid.
Een bewoner van Saloniki deelt aan de
„Lokal-Anzeiger" bijzonderheden mede over
de levenswys van Abd-oel-Hamid, den
vroegeren Sultan.
Abd-oel-Hamid is nog even bang voor
zjjn leven als indertgd op Jildis. Hg
vermjjdt niet alleen angstig, zich aan het
raam van zjjn landhuis te vertoonen, maar
gaat ook snel van de ruiten weg, wanneer
het toeval hem in de nabijheid van den
muur, waar het licht door invalt, brengt.
Hg vreest nog altjjd, dat zjjne oude vjjanden
hem met een kogel zullen neerschieten.
Hjj is noch door verzoeken, Doch door
voorschriften van zjjn dokter te bewegen,
om den tuin in te gaan en zyne vertrekken
op de middelste verdieping van het huis
te verlaten. Naar een hoogere verdieping
wil hjj niet gaan, omdat hg bang is, dat
men dan het huis beneden hem in brand
zal steken.
Voor zjjn leven bevende, leidt hij het
zelfde rustelooze, slapelooze bestaan van
vroeger. Hjj bljjlt zooals vroeger altjjd in
zjjn kleeren. Mager en gebogen, met een
baard, die haast wit is, sluipt hjj ook
's nachts door de kamers, tot hjj ergens
uitgeput op een canapé neervalt, om wat
te sluimeren.
Overdag maakt hjj nog altjjd meubelen.
Hjj heeft pas een kast afgeleverd, die om
haren werkelijk artistieken vorm geroemd
wordt. Hjj zou die graag willen verkoopen,
niet om het geld, maar om te toonen, dat
hjj nog wat kan. Maar men wil de kast
niet weg sturen, omdat men bang is, dat
hjj ergens een mededeeling aan zjjn vrien
den erin zou verstoppeu.
Hjj snakt naar nieuws, maar krijgt niets
te hooren. jjij mag zelfs geen kranten
lezen. Hij beeft onlangs tweehonderd pond
geboden voor een paar kranten, die hjj in
handen van een bewaker zag, maar kon ze
niet krijgen. Wanneer ambtenaren of
officieren hem moeten spreken tracht hij
hen altjjd uit te hooren. Zjj magen echter
niet anders dan ontwjjkende antwoorden
geven. Zjjne eerste vraag is altijd„Hoe
denkt en spreekt het volk over mij
Dan vraagt hij wat de vorsten van Europa
van hem gezegd hebben en dan verlangt
hij elk oogenblik van zjjne twee vrouwen,
van de vrouwelijke bedienden en de
wachters bijzonderheden over de omwente
ling en over zjjn val te vernemen. Zjjn
matte oogen beginnen te fonkelen, wanneer
hij er maar iets over te hooren krijgt,
en daarna zit hjj uren lang te peinzen.
Wanneer hjj vrij was, zou hjj evenals
Napoleon III doen, die dagen, weken,
maanden in het Britsche Museum te Londen
op den voor hem gereserveerden stoel over
kranten en boeken zat, die zjjn val beschre
ven hadden.
Zeer zelden vraagt hij naar de tegen
woordige machthebbers. Hjj verraad ook
geen wrok jegens zjjn tegenstanders. Maar
hjj laat zich bitter uit over de dienaren,
die hem verraden hebben. Zoo spreekt hjj
dikwijls over den tweeden gesnedene op
Jildis, die den Jong Turken den weg naar
zjjne verborgen schatten gewezen heeft.
Zjjne bitterheid kwam ook boven, toen
zjjn gevolg hem op den laatsten dag van
zy'ne verjaring en van zjjn troonsbestijging
gelukwenschte. Hjj brak toen in tranen
uit, zeggende„lk ben een groot Sultan
geweest, en daarom kunt ge nu met mjj
spotten, wanneer gij mjj nu in mijne verne
dering gelukwenschen brengt."
Het wordt eenzaam om hem heen. Abd-
oel-Rochim, de eenige zoon die hem in
zjjn gevangenschap gevolgd was, heeft
hem verlaten, omdat zjjn vader, naar zjjn
zeggen, zoo onverdraagljjk en zenuwachtig
was, dat niemand het bij hem kon uit
houden. Boerhaneddin, zjjn lievelingszoon,
wil niet meer met hem te maken hebben
en beschuldigt hem, dat hjj zijne moeder
vermoord heeft, omdat hjj, toen zij ziek
was, geen Europeeseh dokter aan haar
ziekbed wilde toelaten.
Een van zjjn vroegere getrouwen heeft
zich slechts voor hem willen opofferen.
Deze sloop tegelijk met de leveranciers de
villa binnen, verwisselde met Aod-oel-
Hamid van kleeren en zette hem aan, de
vlucht te nemen. Maar nog voor de ge
wezen sultan zich zjjn baard had laten
afscheren, werd de poging ontlokt. Sedert
dien tjjd mogen de leveranciers niet meer
aan de achterdeur van de villa hunne
koopwaren komen afleveren.
(N. R. Ct.)
I M I. II I KA.
Het Eucharistisch Congres.
De Canadeesche bladen geven nu het offi-
cieele programma van het Eucharistische
congres te Montreal.:
Het congres zal worden voorafgegaan door
verschillende triduums, waai na op Zondag
4 Sept. in alle kerken van de stad een
algemeene H. Communie zal plaats hebben.
Zaterdag 3 September zal de kardinaal
legaat plechtig worden ODtvangen.
Het gedetailleerde program van de plech
tigheden in de vergaderingen van het
eigenlijke congres zelf luidt aldus
Donderdag 8 September
Te middernacht, H. Mis in de Notre
Dame met H. Communie voor de mannen
8,30 's morgens, pontificale H. Mis voor
de leden der verschillende religieuze orden.
10 uur afdeelingsvergaderingen (Fransche
en Engelschej
2,30 en 4,30, vergadering van de bijzon
dere afdeelingen vergadering der priesters
in de kerk van het Allerheiligste Sacrament,
vergadeiing van de Katholieke vrouwen
in het Universiteitsgebouw
8 uur 's avonds, groote receptie ter eere
van den legaat op het stadhuis
Vrhdag 9 September:
8,30, Pontificale H. Mis in het Pare
Mance, met Fransche en Engelsehe preek
10,30 afdeelingsvergaderingen
2,30 namiddag, vergadering van priesters
gevolgd door een plechtige aanbidding door
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 30 Aug
Eerst krimpende en toenemende daarna
ruimer afnemende wind, eerst zwaarbewolkte
lucht, regeubuien met kans op onweer, later
opklarend, weinig verandering van tempera-
tuau.
de priesters in de kerk van het Allerheiligst
Sacrament
3 uur, vergadering en processie der kin
deren in de Notre Dame
8 uur, algemeene vergadering in de Notre
Dame met toespraak.
Zaterdag 10 September
8,30 Pontificale H. Mis in de Sint Patrick
kerk.
10 uur afdeelingsvergaderingen;
2,30, bijzondere vergadering van de „Jeu-
nesse catholique" in het arsenaal en van
de mannen bjj het nationale monument.
8 uur, algemeene vergadering in de Notre
Dame, toespraken der bisschoppen, priesters
en leeken.
Alle dagen van bet congres in alle
kerken en kapellen van de stad H. Mis om
8 uur 's morgens en aanbidding van het
H. Sacrament 's avonds om half zes.
Zondag 11 September:
9,30, Pontificale H. Mis in de kathedraal
10 uur H. Mis met gezangen en preek
door kardinalen in alle kerken van de stad
2 uur Plechtige precessie.
Van hier wordt iets geheel nieuws ge
meld op het gebied van sociale wetgeving.
Tet hiertoe was het n.l. steeds regel, dat
de arbeider zelf de risico moest dragen,
die aan zjjn werk verbonden ishjj neemt
het immers vrijwillig op zich, zeiden de
Amerikanen en moet het zelf weten, wan
neer hjj het daaraan verbonden gevaar wil
trotseeren. Zelfs wanneer hij b.v. gekwetst
werd door een fout in een machine, had de
fabrikant geen plicht tot schadevergoeding,
wanneer de werkman van het defect en
het gevaar iets wist. En ook in elk ander
geval rustte op den getroffene de bewjjslast
waardoor bij plotseling omgekomenen zoo
goed als nooit de nabestaanden eenige ver
goeding kregen.
Thans wordt dat, althans wat den Staat
New-York betreft, met 1 September an
ders. Als algemeene regel geldt voortaan,
dat niet de arbeider, maar de werkgever
de risico van het bedrjjf dragen moet. Ook
is hjj verantwoordelijk voor bevelen, die
door bazen en opzichters aan de arbeiders
worden gegeven. En ingeval van eigen
schuld, moet de werkgever het bewjjs
leveren voor alleenwerkenden, die veronge
lukken, volgt dus thans bjjna steeds schade
vergoeding aan de nabestaanden vroeger
zoogoed als nooit.
Men voorziet echter nog vele moeiljjk-
heden met de rechtbanken, die elk afzon-
derljjk geval behooren te beoordeelen en
de bevoegdheid hebben, dergelijke wetten
als in strijd met de grondwet te verwerpen.
(„Ned.")
BEIEREN.
Een aanslag op den groot
hertog van Lu x e m b u r g. Uit
Holzkirchen, Zuid-Beieren, wordt gemeld,
dat groothertog Wilhelm van Luxemburg
bjjna het slachtoffer van een aanslag is
geworden.
De groot-hertog, dia Binds enkele maan
den ongesteld is, was gisteren in gezelschap
van zijn geneesheer per automobiel naar
Holzkirchen gereden, waar groote feeste-
ljjkheden, o. a. een festival, plaats hadden.
Wjj 1 de groothertog het muziekgezelschap
dat op een der kiosken zjjn nummers liet
hooren, niet wilde storen, liet hij stoppen.
Nauwelijks stond echter de auto stil of een
boerenknecht wierp zich, om welke reden
is nog onbekend, op de inzittenden. Met
een stok ging hij de automobilisten te lijf
en het is alleen aan den geneesheer te
danken, dat de groothertog niet ernstig
verwond werd. Na groote moeite slaagde
de politie er in den woesteling te arresteeren.
Statenverkiezing Amsterdam I.
De christeljjk-historische Unie heeft be
sloten geen eigen candidaat te stellen;
maar den door de roomsch-katholieken te
